Vísir - 18.08.1950, Blaðsíða 5

Föstudaginn 18. ágúst 1960
V I S I R

h'x Fimmb&gi iSuðwnumdsson:
ÚTFLUTNINGSFRAMLEIDSLAN
©
Niðurl.
Pólland.
Stjórn S. H. hefir birt
skýrslu um viöskipti sín við
Fjáj'liagsráð i sambandi við
sölu á frystum þorsk- og
sleinbits-flökum til Póllands.
Tapaðist sala á 250 tonnurn
af þorskflökum og 200 tonn-
um af steinbitsflökum, af
framieiðsju ársins 1949, fyrir
framkomu Fjárliagsráðs, og
sé eg ekki ástæðu tii að fara
frekar út i það hér. Pólverj-
Uin líkaði frysti fiskurinn
vel, og er enginn vafi á, að
þar er liægt að selja verulegt
magn af frystum fiski og
frystri síld, ef Fjárhagsráð
eyðileggur ekki möguleikana
þar. Steinbítinn er nú verið
að reyna að selja til U.S.A.
fyrir lágt verð, og getur það
verið hættulegt fyrir fram-
búðarmarkað okkar á stein-
bít þar í landi, að selja þang-
að nú gamlan steinbit, í ó-
heppilegum ]iakj*iingum
fyrir lág't verð.
Austurríki.
Til Austurrikis voru seld
1000 tonn af framleiðslu árs-
ins 1949 í bcinum vöruskipt-
um. Fyrir fiskinn fékkst
gott verð, eða það hæsta, sem
selt var fyrir á árinu. Vör-
urnar, sem teknar voru í
skiptum, reyndust yfirleitt
mjög vel, og seldust þær all-
ar um leið og þær komu í
land. Þó fjárhagsráð hafi
loks leyft þessi vöruskipti,
var það með mikilli tregðu
og kostaði fleiri mánaða
þjark. Auðvelt hefði verið að
selja þangað 1000—2000
tonn í vjðbót á árinu, ef Fjár-
hagsráð hefðj ekki tafið
framkvæmdir um fleiri mán-
uði með tregðu sinni. Austur-
ríkismönnum likaði fiskur-
inn vel, og hefir nú telcizt
eftir nokkurra mánaða þjark
að fá samþykki Fjárhags-
ráðs til að selja lil Austur-
ríkis 750 fonn í vöruskiptum
í ár, og er ætlast til, að fisk-
urinn fari í september. Þó
seinagangurinn á afgreiðslu
þessa máls hafi tafið mjög
fyrir áframhaldandi sölum
111 Austurríkis eru enn vonir
iil að takast megi að selja
þangað allt að 2000 tonnum
i ár, ef Fjárhagsráð spillir
því elcki verulega.
Austur-Þýzkaland.
Á síðastliðnu ári shnaði
Dr. M. Z. S. heim og taldi
líklegt, að liægt væri að selja
frystan fisk i Austur-Þýzka-
landi, ef leyft yrði að selja í
beinum vörusldptum. S. H.
skrifaði Fjárhagsráði og ósk-
aði eftir, að það gæfi upp,
hvaða vörur þeir vildu leyfa
að laka fyrir frystan fisk þar.
1 sambandi við grein Finnboga Guðmundssonar frá
Gerðum, skal fram tekið, að Vísir gerir málstað hans
ekki að sínum, enda hefir þráfaldlega önnur afstaða
verið hér í blaðinu til þeirra mála, sem greinarhöf-
undur ræðir. Hinsvegar telur ritstjórnin að sjálfsagt
sé, að menn fái að gera grein fyrir viðhorfum sínum,
ef þau eru rædd af ahnennri skynsemi og án ástæðu-
lausrar ádeilu, Finnbogi ber að sjálfsögðu ábyrgð á,
að rétt sé með mál farið, en þyki einhverjum aðila
réttu máli liallað, er sjálfsagt og skylt að birta and-
svar. — Riststj.
Fjárhagsráð
þessu bréfi.
svaraði ekki
Þunnildin.
Siðustu stríðsárin og fyrstu
árin eftir stríðið voru þunn-
ildin fryst méð fiskinum, og
var liann seldur þannig til
Bretlands og Rússlands fram
til ársins 1947, en þá neituðu
báðar þessar þjóðir að kaupa
fiskinn með þunnildunum.
Starfsgrundvöllur frystihús-
anna varð þvi mun verri, ef
ekki var hægt að nýta þunn-
liefir verið selt mjög mikið
af sallfiski frá okkur og öðr-
um þjóðum. Þó mun unnt að
ná sæmilegu verði fyrir þau
þar í vöruskiptum. |
Sennilega cr nú liægt að
selja þunnildin á góðu verði'
til Spánar, ef leyft væri að
selja þau i beinum vöruskipt-
um, en mjög hæpið að hægt
sé að selja þau á öðrum
grundvclli. S. H. hefir sólt
um leyfi Fjárhagsráðs til að
selja 200 tonn af verkuðum
þunnildum, til Spánar, í
ildin. Iiægt var að selja þau skiplum fyrir vefnaðarvöru
söltuð til Ítalíu, fyrir gott
verð, ef leyft var að selja þau
gegn greiðslu í lirum. En
viðskiptayfiirvöUþn leyfðu
það ekki'þá. Var því ínestu
eða ávexli, en' því hefir verið
synjað.
Iiægt væri að taka fleiri
dæmi, en þetta ætti að vera
nóg, til að sýna, að framleið-
af þunnildunum fleygt árið Cndur frysta fiskjarins hafa
1947. Vitað var, að hægt var,ejc].| á(t miklum skilningi að
að fá á ítaliu ýmsar vörur á mæpa ])ja viðskiptayfirvökl-
þessum tíma, sem greiðslu unum. Énda kom það framj
fyrir útflutning okkar þang-
að t. d. ávcxli. Var nú tekin
upp harátta fvrir því að
keyptar yrðu vörur á ítalíu,
svo við gætum selt þangað í
liruin. Ef ætti að rckja þá
sögu væri það allt of langt
mál, enda er liægt að sjá
margt um það, af blaðaskrif-
um á þessum árum. Forniað
lijá l'ormanni Fjárhagsráðs,
er við nokkrir fulltrúar frá
S. II; áttuin viðræður við ráð-
ið, að liann liafði ekki mikla
Irú á þeirri starfsemi. Hann
sagði, að fryslihúsaeigendur (
vrðu að fara að láta sér skilj-
ast það, að þær mildu vonir,
sem menn liefðu gert sér um
frysta fiskinn hefðu reynst
um
ur Fjárliagsráðs hefir sagt (iálvonira og ællii menn semj
við mig, og það oftar en einu)fyrst að ]iæt(a ag frandeiða
sinni, að það væri ekkert vit' þá Ygrilj seiu ekki væri hægl
|í aö vera a hirða þessi þunn- að se]ja á cðlilegan liátt. Það
ildi. þar.sem ekkert.væri hægt hefur oft áður komið fram
að fá fyrir þau nema ávexti Fjárhagsráðsmönnum, >
á Ítalíu. Reyndin á þessu varð ag þe]r vildu láta hætta að
1 samt sú, að lililsháttar af ^ fryS]a fiskinn, og hann skyldi
þunnildum var hirt ái'ið 1948, a]]ur salfast, eða jafnvel láta.
qg ‘seldist það til ítaliu iyrir ajveg vera að aflahans!
gott verð, og bætti afkoniu
þeirra húsa, sem það gerðu. Sa,tflskur: ;
verulegt af þunnildun-1 A undanförnum árum hef-
var hirt árið 1949 og ir ekki verði framleitt nema^
seldist það allt til ítaliu fyriv mjög lílið af saltfiski. A-,
gott verð. Andviðri þunnild- slæðurnar fyrir því eru
anna. sem hirt voru 1949 margar. Á stríðsárunum
nam cp. 5—6 millj. kr„ og lagðist saltfiskframleiðslan
geta ínenn séð á þvi, hve stór- svo til niður, yegna þess, að
vægilegt tjón það hefir verið Brctar, sem þá keyptu alla
fyrir frystihúsaeigendur og okkar fiskframleiðslu, ósk-
þjóðina, að ekki var liægt að uðu eftir ísf'iski og frystiun
nyta öll þunnildi, sem til fiski, en vijdu ekki saltfisk.
féllu árin 1947—1918- 1919 ' Markaðsmöguleikarnir
og í ár. Nú í ár hafp húsin hai'a ekki verið góðir fyrir
liirt talsvert af þunnildum, sallfiskinn, ef ætti að selja
þó ekki uiærri allt, En nú er hann fyrir svokallaðan
talið mjög hæpið, að hægt frjálsan gjaldeyri. eins og
verði að selja þan til ítajiu,
að minnsta kosti ekki fyrir
gott verð. Og er það vegna
þcss, að á Italíumarkaðinn
krafizt hefir verið af við-
skiptayfirvöldunum. Það hef-
ir að vísu verið liægt að
sclja fyrsta l'Iokks þorsk, öll
árin í'rá stríðslokum, með
greiðslu í stcrling, en verðið
hefir verið mjög lágt. Hins-
vegar hefði verið hægt að
selja saltfisk öll árin eftir
stríðslokin á viðunandi verði,'
ef leyft hefði verið að selja
hann í vöruskiptum eða
elearing'. Svo sem áður er
sagt, urðu togararnir að
hætta saltl'iskveiðum 1946,
vegna þess, að ekki var leyft
að selja ufsann í lírum, en
hann var óseljanlegur i
frjálsum gjaldeyri. Eðlilegt
hefði ver-ið, að togararnir
hefðu stundað saltfiskveiðar (
öll árin frá stríðslokum, yfir
þau tímabil, sem isfiskmark-
aðirnir voru lélegastir. En
það var betra að leggja,
þeim, vegna þess að hluti
af aflanum var þannig gerð-
ur óseljanlegur, og liitt seld-
ist aðeins fyrir lágt verð.
Einnig hefði verið eðlilegt,
að fiskibátaflotinn heí'ði ver-
ið nýttur til fulls jiessi ár,
við þorskveiðar, og hefði sá
viðbótarafli átt að saltast. (
1 ár er búið að salta yfir
40 þúsund tonn af saltfisld,
og má gera ráð fyrir, að enn
verði saltað allt að 20 þús-
und tonn, og verður þá
heildarframleiðslan ca. 60
þúsund tonn, eða um það
bil þreföld á við það, sem var
í fyrra. Þcssi aukning á
saltfiski er vegna þess, að
ísfiskmarkaðirnir Iiafa svo til
horfið, og mjög hefir verið
dregið úr frystingunni.
Það er nú búið að selja
um 30 þúsund tonn af salt-
fiski, og er mest allt selt
lyrir frjálsan gialdeyri. Verð-
ið er mjög lágt, eða ca. 30%
lægra en þyrfti að vera, til
þess að útvegurinn búi við
viðunandi starfsgrundvöll.
Italía:
Af þvi sem selt er, fara ca.
16 þúsund tonn til Italíu, og
cr það að mestu selt með
grciðslu í sterling, samkvæmt
viðskiptapólitík þeirri, sem
hér er rekiu. Færeyingar
selja einnig mikið af l'iski til
Italíu, en þeir selja allt með
greiðslu í lírum. Danir kaupa
lírurnar af Færeyingum fyr-
ir D.kr. 1,53=100 lírur, sem
svarar isl. kr. 3,60. S.I.F. lief-
ir J'arið fram á, að líran yrði
skráð og keypt hér á svip-
uðu gengi, og er það með
sérslöku tilliti til þess, að
einu sölumögLÚeikarnir til
þess að losna við lakari
fiskiun, er að selja liann til
Italíu, gegn greiðslu í líi-um.
En ríkisstjórnin hcl'ir enn
ekki leyí't bönkunum að
kaupa lírurnar og kral'izt
þess, að útflytjendurnir seldu
þær leyfishöl'um þeim, er
Fjárhagsráð heí'ir valið til
þess að kaupa í'yrir þær vör-
ur á Italíu, á genginu kr.
2,612 = Mrur. Útflytjendum
liefir staðið til boða að selja
lírur sþaar til Daumerkur fyr-
ir Dkr. á verði sem svarar til1
ísl. kr. 3.03 = 100 lírur, en;
ríkisstjórnin hefir bannað
það, nema leyfi Fjárhagsráðs
komi til. Þannig mega útflytj ■
endur ekki selja mynt, sem
bankarnir neita að kaupa fyi-
ir mynt, sem bankarnir
skrá og kaupa, nema með
leyfi Fjárhagsráðs. En Fjár-
liagsráð er ckkert viljugt að
leyl'a sölur á lírunum fyrir
danskar kr. Nú virðist sem
lirurnar séu ómissandi fyrir
þjóðina. Með þessu er það
fyrirbyggt, að hægt verði að
selja lakari fiskinn á viðun-
andi verði.
Spánn:
1 fjöída mörg undanfarin
ár hafa útflutningsframleið-
endur óskað eftir þvi við
ríkisstjórina, að tekið yrðí
upp stjórnmálasamband og
gerður viðskiptasamningur
við Spán. Seint á síðasta ári.
var loksins orðið við þessuin
óskum. Spánverjar keyptu
af okkur um 30% af útflutn-
ingi okkar á árunum 1921—
1935, og var það eingöngu
verkaður saltfiskur. Enn eru
Spánverjar í'úsir til að kaupa
saltfisk okkar, og svo mik-
ið af honum sein við vilj-
um, og verðið, sem þeir
vilja greiða myndi gefa út-
veginum viðunandi starfs-
grundvöll. Spánverjar geta
ekki greitt með dollurmn,
sterlingspundum eða öðrum
frjálsum gjaldeyri, en þeir
hafa mikið af góðum vörum,
sem við getiun tekið í skipí-
um. Eini möguleikinn tiL
þess að afsetja alla okkar
saltfiskframleiðslu á viðun-
andi verði, er að selja veru-
legt magn til Spánar. Ef við
hefðum tekið þá stefnu strax
í byrjun ársins, að reikiia
með að selja allt að helming
af framleiðsiunni lil Spánar,
hefði ekki þurft að bjóða
eins mildð magn á þá tak-
mörkuðu markaði, sem
^reiða með sterling, og hefði
þá sennilega náðst verulega
hærra verð fvrir þann fisk.
Með því móti hefðum við
fengið ca. 90 milljóuir
króna í frjólsum gjaldeyri,
og ca. 140 milljónir ki-óna í
spænskum vörum fyrir salí-
fiskframlciðsluna. En eins
og niL horfir er líklegt, að
við fáum ca. 140 milljónir
króna 1 frjálsiun gjaldeyri,
og ca. 20 milljónir í spænsk-
um vörum, eða ca. 70 millj-
ónum minna. Hér er miðnð
við, að framleiðslan verði 60
þús. tonn, allt scljist, og að
það, scm þegar á að heita
selt til Spánar, komist þang-
að.
Eg spurði formann Verzl -
unarráðsins, Eggert Krist-
jánsson að því í Madrid, í
vor, hvað hann áliti, að við
gætum keypt lyrir háa upp-
hæð frá Spáni í ár. Hann
sagðist álíta, að vel mættT