Vísir - 19.09.1950, Blaðsíða 4

«
Þriðjudaginn 19. septembcr 1950
DáGBLAfi
Ritstjórar; Kristján Guðlaugsson, Hersteimj Pálaoom
Skrifstofa Austurstrætí 1
Otgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VISIR H/JL
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (ftmm Ilnnr),
Lausasala 60 aurar.
Félagsprentsmiðjan Bl.
Vaiað við sáttum.
jþjóðviljinn getur þess s.l. sunnudag, að sú hætta liggi í
loftinu, að ríkisstjórnin og sáttanefnd hennar kunni
að bera fram „sáttatillögu“ í togaraverkfallinu, en þessir
aðilar séu að braska við að leysa málið. Blaðið telur brýna
ástæðu til að vara sjómenn við slíkum „sáttatíllögum“, en
telur annars enga hættu á, að sjómenn muni sinna slíkum
boðum, jafnvel þótt fyrirvaralaus atkvæðagreiðsla yrði
látin fram fara í félagi þeirra. Minnir þessi aðvörun komni-
únista óneitanlega á hátterni flokksbræðra þeirra í Bret-
landi, sem leitast nú við að trufla vinnufriðinn og efna til
verkfalla í sem flestum greinum, af þeim sökum að þjóð
þeirra á nú í styrjöld í Kóreu, sem eín hinna sameinuðu
þjóða. Sá brezka ríkisstjórnin ástæðu til að vara þjóðina
við slíku framferði.
Verkfallið á togurunum hefir staðið í tæpa þrjá mán-
uði, en af verkfallinu hefir leitt tilfinnanlegt tjón, sem
bitnar með miklum þunga á öllum almenningi. Gjaldeyr-
iseign þjóðarinnar er engin, en ástandið að öðru leyti þann-
ig, að kunnur stjórnmálamaður viðhafði þau orð nýlega,
að hefðum við ekki notið Marshall-aðstoðar undanfarin ár,
myndum við hafa neyðst til að lifa á hónbjörgum erlend-
is, til þess eins að bjarga þjóðinni frá sulti. Um það liefir
vafalaust mátt deila, hvort unnt væri að gera togarana út
á karfaveiðar eða venjulegar fiskveiðar aðrar án stór-
fellds taps, ef kjör breyttust verulega frá því, sem gerst
hefur. Yfir sumarmánuðina er brezki markaðurinn ávallt
ótryggur og jafnvel enginn yfir uppskerutíma ávaxta, en
er kólna tekur í veðri glæðist markaðurinn og verðið hækk-
ar. I septembermánuði hefir markaðurinn yfirleitt reynzt
sómasamlega tryggur, og hafa íslenzkir hotnvörpungar
ávallt flutt afla sinn til Bretlands á haust- og vetrarmán-
uðum, enda skilyrði þá eðlilega bezt til útgerðar hér við
Jand.
Menn hafa vel getað skilið það, að útvegsmenn hafa
ekki talið borga sig að halda útgerðinni uppi yfir sumar-
mánuðina, og sjómenn talið sig bera svo rýran hlut frá
borði, að litlu máli skipti hvort togararnir lægju. aðgerðar-
lausir eða ekld. En hitt virðist fráleitt, ef ætlunin er að
efna til framhaldandi stöðvunar á togurunum, yfir þann
tíma ársins, sem líldegastur er til að skila útvegsmönnum
og sjómönnum sæmilegum arði. Er því ekki að undra, þótt
ríkisstjórnin leitist við að koma í veg fyrir slíka skemmd-
arstarfsemi og reyni til þrautar sáttaumleitanir, ef vera
mætti að einhver samningsvilji væri fyrir hendi hjá deilu-
aðilum. Enginn hefir hag af því, að slík vinnudeila haldi
enn áfrarn um skeið, nema kommúnistar, sem vafalaust
telja hagsmuni sína í liúfi, ef ótrufluð framleiðslustarf-
semi verður rekin hér á landi.
Um einstaka þætti í deilu sjómanna og útvegsmanna
verður ekki rætt, með því að.fátt eitt hefur verið látið uppi
mn ágreininginn. Þó er talið að sjómerin krefjist verulegr-
ar kauphækkunar, en auk þess virðist Þjóðviljinn telja, að
aðalkx-afa þeirra felist í tólf stunda vinnu á sólarhi’ing og
tólf stunda „lágmarkshvíld samningsbundna.“ Auk þess
er vafalaust ætlast til að sjómenn missi einskis í hvað
fríðindi snertir, hvorki í landlegum né siglingum. Hitt ei’
þó ljóst, að ef orðið yrði við slíkri kröfu urn stytfan vinnu-
tíma, þyrfti að samræma kjör sjómanna að öðru leyti við
kjör landvinnumanna, en ekki er vitað að uppi séu kröfur
um slíkt frá þeirra hálfu. IJklegt er að til sátta dragi með
sjómönnum og útvegsmönnum, senn hvað líður, enda eru
atvinnuhorfur í landinu ekki þcss eðlis, að þær hvetji til
langvarandi verkfalla. Sátíatillaga sú, sem Þjóðviljinn
ræddi um á sunnudag, hefur nú vei’ið borin fram og geta
jsjómenn þá dænxt um hvort rétti þeirra er hallað.
ríkissfóð 60-70 millj. króna.
Glirtay hafa verið um
km. laugar varuargirðingar
s.l. 13 ár.
HeildarkostnaSur ríkis-
sjóðs vegna sauðfjársjúk-
dóma hafa frá því 1937 num-
ið kr. 32.659.949.94.
Sæmundur Fi’iðriksson ^
f ramkvæmdarst j óri Sauð-
fjárveikivarnanna liefir skrif-
að greinargott yfirlit um
sauðfjársjúkdóma og fjár-
skipti í nýútkomna Árbók
landbúnaðarins og er þar frá
þessu skýrt.
Liðin eru nú 17 ár frá því
er veikin barst liingað til
lands með svokölluðu kara-
1 kúlfé frá Þýzkalandi. Á þessu
| tímabili héfir íslenzka ríldð
lxaft mikil afskipti af þessum
'fjárpcstum, samið mörg lög
Uax’ðandi þær og vaiið ó-
grynni fjár til að varna xxt-
breiðslu þeirra.
Meðal annars íxxá geta þess
að vegna sauðfjársj úkdóm-
anna hefir verið komið upp
um 1900 km. löngum girð-
jingum. Af þeím er enn við
jlýði sem íxæst 1550 km., en
■ lxitt hefir vei’ið rifið niður
(eða selt. Varðmenn liafa
, undanfarin 13 ár starfað að
xxxeira og minna leyti til eftir-
i lits og vörzlu með girðingum.
hliðum eða vatnsföllum.
I Hæst mun tala varðmanna
hafa farið upp í 80 á einu áxi.
Hafa gii’ðingar og vai’zla liaft
Veiganxikla þýðingu gegn
fi’ekari útbreiðslu sauðfjáx-
sjúkdómanna en orðið er.
Á tímabili gex’ðu nxenn sér
nokkrar vonir um að Iáekn-
ingar eða varnarlyf
komið að haldi, en seinna að
koma mætti txpp fjárstofn-
unx sem þyldu veikina og
stæðu hana af sér að meira
eða minna Ieyti. En allar
þessar vonir liafa brugðizt
verulega. Þess vegna varð
þrautalendingin að ráðast í
allsherjar niðurskurð á sýktu’
svæðunum .ag fjárskipti. Er
gert ráð fýrir að þeim verði
að fullu Iokið 1954. Segja nxá
að fjárskiftin liafi liingað til
geixgið vel og án þess að
hættuleg nxistök liafi átt sér
stað.
Eins og að ofan greinir
hefir lieildarkostnaður rikis-
sjóðs orðið nú þegar næri’i
33 nxillj. kr., en samkvæmt
lauslegri áætlun er gert ráð
fyrir að enn þurfi ríkissjóður
að gi’eiða unx 30 nxillj. kr. þar
til fjárslciptum er lokið. Verð-
ut’ heildarkostnaður ríkisins
því 60—70 millj. kr. í sanx-
bandi við veikina og getur
orðið eilthvað liærri ef verð-
lag lxækkar til íxiuna frá því
senx nú er.
leysf upp.
Frankfurt (UP). — Vest-
ui’veldin hafa nú gefið fyrir-
skipun um, að I. G. Farben-
hringurinn þýzki, hinn
stærsti í heinri, skuli levstur
upp.
Hefir það verið ætlun
Vesturveldanna fi’á upphafi
að leysa þetta risafyrirtæki
upp, en ekki vei’ið gefin skip-
un uixi það fyrr en nú. Fjöl-
mörg fyrirtækja þeirra, sent
sámeinuð voru í I. G. Farben,
hafa verið stai’frækt seiú
sjálfstæð fyrirtæki undanfar-
in ár og gefið nxeiri arð, eix
þegar þau neyddust til að
gi’eiða I. G. Fai’ben skatt.
gætu
Óvenjuitegt
skemmtiskip.
London (UP). — Frændi
Fai’ouks konungs hefir láíið'
smíða furðulega skemmti-
snekkjú fyrir sig. |
Er „snekkja“ þessi eftir-
líking af gömlunx enskum
fljótapramma, sjö lestir að
stærð, með hverskyns þæg-,
indum.
Samsæri
við Farouk.
Kairo (UP). — Koviizt
hefir upp um samsœri til að
ráða Farouk konung af dög-
um.
Aöaltilgangur tilræðisins-
var að svifta Egypta — und-
ir forustu Farouks — for-
ingjaaðstöðu í Araba-banda
laginu, en þá telja menn, að
friðvænlegra muni verða við
botn Miðjarðarháfs, þar sem
Egyptar eru mjög fjandsam-
legir Israel. Annað ríki í
bandalaginu stóð að baki
samsær i smönnunum.
* BER
ÞaS hefir ekki veriö auöhlup-
ið að því upp á síökastið, að fá
fö.t utari á. sig fyrir okkur.karl-
mennina. Viö hættum okkur
eiginlega ekki í biðraðir nema
iþá sjaldan við. vitum, að von
| sé á karlmannafötum (eða
frökkunx) J einhverja verzlun-
ina og. þess á milli liiæjum viö
i að konunum, þegar þser fylkja
| liði fyrir allar aldir til að ná í
I bút. af einhverju efni, hand-
I klæSi eSa þar fram eftir göt-
uníuxx. En sá er gallinn á Jöturn
þeim, sem fást núna (endrum
pg sinrium), að þeim fylgir
ékki nokkur pjatla, ef svo
skyldi takast til, aö nxaSur rifi
á sér setuna eða einhvern ann-
an hlrita flíkurinnar.
*
Kunningi minn hringdi til
mín út af þessu í gærmorg-
un. Honum fannst fataverk-
smiðjum bera skylda til þess
að láta einhvern bút fylgja
með fötum, sem þær fram-
leiða og selja, til þess að eitt-
hvað sé hægt að gera við
þau.
Eg er þar á sarixa niáln Þótt
þessar saunxastofur sé ekki
skyklaðar til með neinum lögum
að gera þetta — þótt þau sé'
annars til um flesta hluti á þessu |
landi — þá ætti það þó að vera ■
siSferöileg skylda þeirra og!
ekki nema eSlileg þjónusta viö'
viSskiptamennina. Þetta þyrf-ti
ekki aS vera stór bútur, því aö
smáræði er betra en ekki neitt
í þessu efni og þetta skapar
„goodwiH“ meðal viðskiptavin-
anna, sem niér finnst aS ýmsir
geri sér ekki grein fyrir, hversu
mikilvægt er. Slík þjónusta við
kauperidurna borgar sig ævin-
lega þegar til lengdar lætur og
því er á þetta minnzt hér>.
Undanfarna sólarhringa
hefir ekki verið um annað
meira talað en Geysi og
hugsanleg afdrif flugvélar-
innar og áhafnar hennar.
Mér finnst rétt að minnast
á þáS, hversu margvíslegar
sögur hafa spunnizt um ferðir
flugvélarinnar og afdrif henn-
ar eða orsök þeirra. Eg ■ ætla
ekki aS rekja neina af þeim sög-
urn hér, enda eru fæstár þeirra
hafandi eftir og geri eg þó ekki
ráö fyrir þvi, aö eg hafi heyrt
allar útgáfur,. sem gengu ljós-;
um logum-nieöal mtuiria lrér í
bæ. Vil eg aðeins gefa rnönn-
um það lieilræði framvegis aS
leggja ekki trúnaö á nei'tt, er
eins stendur á og undanfarið,
og sízt veröa til þess aö gefa
söguburðinum byr undir vængi
meS því aS láta sögurnar ganga
lengra, þótt oft geti verið „gam-
an“ að vita ekki minna en ná-
unginn.
Það var vitaskuld með öllu
óvíst, hvort orsök þess, að
Geysir týndist yrði nokkuru
sinni upplýst til fullnustu.
Um það varð ekkert sagt þar
til í gær, en mál upplýsast
að minnsta kosti aldrei með'
því, að menn séu með hrein-
ar getgátur um það.
x
Þess vegna held eg, að það
sé réttast og bezt fyrir alla, aö
þeir taki höndum saman um aS
kveSa niöur liverskonar kvik-
sögur, sem upp kunna aS vera
kornnar eða koma á næstunni.
Það er engum til sótna aö hálda
slíkum sögum á lóft eða auka
á úthreiðslu þeirra. Það er
hverjum til hróss, sem áníiiuiir
sögunicnn um aö hafa hljótt
um sig í þessu efni; láta máliS
afskiptalaust að ölhtdeyti.