Vísir - 14.10.1950, Blaðsíða 4

V I S I R
Laugardaginn 14. október 1950
R * «> h L A B
Ritstjórar Kristjái «unMaugsson. HerstMi,.
Skrifsto' \usturstræb
Ctgefandi: BLAÐADTGAFAN VISIH HZfc
áfgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm lilUIXj*
Lausasala 60 aurar.
Félagsprentsmiðjau BJL
Um 50.000 Ifitrar mjólkur
V/.«/í og rjjómi er flutt
hingað narðtsn ásm iandL
FjárlagaumræSu útvaipað.
flyrsta umræða fjárlaganna fór fram. í gær á Alþingi, og
* svo sem að vanda lætur var henni útvarpað. Fjármála-
láðhcrra fylgdi fjárlagafrumvarpinu úr hlaði, með greinar-
góðu yfirliti varðandi fjárhag ríkisjns. Fjárlagafrumvarpið
eins og það liggur fyrir, er að krónutölunni lítið eitt lægra,
en fjárlög yfirstandandi árs, og varaði ráðherrann þing-
menn eindregið við því að bera fram verulegar breytingar
til hækkunar, enda var svo að skilja, sem ráðherrann
myndi ekki vilja bera ábyrgð á framkvæmd fjárlaga, sem
mjög brytu i bága við frumvarpið eins og það liggur fyrir.
Fjárhagiir ríkissjóðs er erfiður og skuldir safnast upp.
Ríkið stendur ennfremur í stórfelldum ábyrgðum, sem
það hefur þegar orðið sumpart að greiða, og á ríkissjóður
tugi milljóna útistandandi, vegna slíkra ábyrgðargrciðslna,
eða sökum fjárfestingar í togurum og Svíþjóðarbátum,
sem ófulinægjandi greiðslur kaupenda hafa fengizt fyi’ir.
Lýsti ráðherrann yfir því, að fjáx’málaráðuneytið myndi
láta frarn fai'a sérstaka í'annsókn á hag þeirra aðila, sem
ríkissjóður teldi til skuldar hjá, þannig að gengið yi'ði úr
skugga um gi'eiðslugetix þeii'ra viðeigandi ráðstafanir gei’ð-
ar að öðru leyti til þess að tryggja hag ríkissjóðs. Þetta er
xétt og sjálfsagt. Vitað er að ýrnsir aðilar hafa íáðizt í
skipakaup, greitt fyrstu afboi’gun til þess að fá skipin
afhent, en ætla sér eklci að inna fi’ekari gi'eiðslur af hendi
og láta tapið skella á ríkissjóði. Slíkt framferði ber að
átelja þunglega, jafnframt því sem mönnum á ekkf að
haldast uppi, að misnota þannig fyi’irgi'eiðslu ríkisins.
Allt er nú þetta góðra gjalda vert, en ráðhei’rann var
mjög uggandi um fi’amtíðina. 1 seinni ræðu sinni lýsti
hann yfir því, að fjárhagsástandið væri þannig, að í raun-
inni væi’i versta ráðning, sem unnt væri að veita stjórnai'-
andstöðunni, að aflienda henni stjói'n landsins, þaunig að
hún kynntist aðstöðunni að eigin i'aun. Var þannig á því
að heyra, að ráðherrann teldist ekki ofsæll af að hafa
stjórn fjármálanna með höndum, sem og að nægur vandi
annar hvíldi á herðum ríkisstjói-narinnai'. Er ekki að efa
pð rétt er hermt, en vandinn á enn eftir að aukaist stórlega,
og ríkissjóður á eftir að fá fléii’i og stærx-i skelli, en hann
hefur fengið til þessa. Þótt endurnýjun fiskiflotans hafi
verið æskileg í alla staði, hefði mátt verja sumu því fé
betur til annarra enn nytsamlegri framkvæmda, en ekkí
tjóar að fást um orðinn hlut. Menn verða að horfast í aúgu
við erfiðleikana eins og þeir eru í dag og séð verður fyrir,
en allra sízt ættu þeir menn að kvarta, sem sjálfir hafa
séð þróunina fram fara undir handarjaðri sinum, án þess
að hreifa legg né lið til þess að afstýra vandræðum. Al-
þingi er ætlað að ráðstafa fé af fyrirhyggju í góðærum,
en snúast með varúð gegn vandanum er erfiðleika ber að
höndum, og verður vafalaust svo gert að þessu sinni,
þegar í óefni er komið.
Ráðherrann kvaðst litlu geta spáð um afkomuna á yfir-
standandi ári, en þetta skýrðist þó óðum, þannig að hann
rnyndi bráðlega geta látið fjárveitinganefnd skýrslu í té,
varðandi það efni. Ctflutningurinn hefur dregizt stórlega
saman síðustu árin og innflutningur einnig, þótt verzlunar-
jöfnuður hafi verið stórlega óhagstæður síðustu árin. Nú
er svo komið, að þjóðin lifir að verulegu íeyti á gjafafé,
en sér ekki fyrir sér sjálf. Þegar slík aðstoð hættir, að
lösklega einu ári loknu, aukast erfiðlcikarnir stórlega,
nema því aðeins að jafnvægi hafi skapast í atvinnulífinu
og verkföllum eða framleiðslutruflunum verði varanlega
afstýrt. Mesti vandi bæjarfélaga og ríkis er að stilla út-
gjöldum svo í hóf, að staðið verði undir nauðsynlegum
íramkvæmdum, en skattborgurunum þó ekki íþyngt um
of eða að nauðsynjalausu. Munu opinberir innheimtumenn
þegar vera farnir að finna til þess, að miklu meiri erfið-
leikar eru nú á innheimtú opinberra gjalda, en nokkru
jsinni fyrr frá upphafi styrjaldar, en þó er þetta aðeins
npphafið að þvi, sem verða vill. Raunsæi er þjóðinni nauð-
pyn, án þess þó að það leiði íil óþarfrar bölsýni.
Mjólkursamsalan í Reykja-
vík tekur nú daglega á mótr
sem næst 50 þúsund lítrum
mjólkur, 1800 kg’, af skyri
og um 1700 lítrum af rjóma.
Mjólkin er öll fengin úr
pærliggjandi byggðarlögum,
en bæði skyr og rjóma hefir
síðustu vikurnar orðið að fá
norðan úr landi.
Mjólk hefir verið nægjan-
leg enn sem komið er, enda
þótt mjólkursalan hafi auk-
izt til muna hér í Reykja-
vík það sem af er þessum
ínánuði. Venjan er sú, að
mjólkurneyzlan cyksf veru-
lega um það leyti, sem skóla-
fólk kemur til bæjarins í
byrjim októbermánaðar ár
liveyt.
I fyrra hófst mjólkur-
skömmtun í Reykjavílc uro
miðjan október. Nú er komið
að sama tíma, en enn hefir
ekki borið á mjólkurskorti,
nema hvað nærliggjandi |
mjólkui'svæði eru að mestu (
leyti hætt að frandeiða skyi'j
og í’jóma. Strax og bera telc-
ur á mjólkurskorti vcrður
skömmtun tekin upp.
. Skyr og rjóini er flutt
hingað frá mjólkurhúum
| norðaii úr landi og þefir
|íengizt nægilegt magn til
þessa, nenia hvað það vant-
aði nokkura daga fyrir
skömmu vegna þess að ekki
var komið skipulag á flutn-
ingana.
Mjólkursamsalan hefir
undanfarið haft mjólkursýru
til sölu í lausri vigt í Mjólk-
nrstöðinni, en í haust var sú
nýbreytni tekin upp að selja
sýru i flöskum í mjólkurbúð-
unum. Varð þetta fyrirkomu-
lag mjög vinsælt og hefir
sala sýrunnar aukizt til
núkilla muna, Þvi miður
verður nú að hætta þessu
aftur í bili, á meðan skyrgerð
liggur niðri hér sunnanlands,
en hinsvegar of dýrt að
flytja sýru iijorðan úr landi.
En stræx og byrjað verðjir að
framleiða skyr aftur Jiér á
Suðurlandi, hefst sala mjólk-
ursýru á flöskum að nýju.
Á undanförnum árum lief-
ir sala mjólkur og mjólkur-
afurða farið hraðvaxandi ár
frá ári. I haust virðist aukn-
ingin aftur á móti. vera næsta
lítil og bendir það noklcuð til
minnkandi kaupgetu fólks.
Iðnaðarmenn
athuga at-
vinnuhorfur.
i
I Um þessar mundir er að
hefjast rannsókn á atvinnu-
horfum í öllum greinum
byggingariðnaðarins hér á
landi.
j Fundur var lialdinn um
mál þe.tta í vikuimi sem leið
að tilhlutan Trésmiðafélags
Reykjavikur, er boðaði for-
menn allra iðnfélaga í bygg-
ingariðnaði á fundinn. Er
ætlunin að hafá álirif á
stjórnarvöLd landsins til að
koma í veg fyrir atvinnu-
leysi í iðnaðinuni, en það vof -
ir nú yfir að óbreyttu ástandi.
! Á fundinum koni greini-
lega í ljós, sem raunar er vit-
að, að atviimuliorfur í iðnaði
eru næsta hágborúor sakir
efnisskorts orí ar «'>ðrum á-
stæðum, en einluun á sviði .
liúsbygginga liér í bæ. og var
kosin þriggja nianna nefnd
til að safna gögnuni uin
ástand og horfur í þessum
efnum. Á nefndin einnig að
gera tillögur uni sanieigin-
legar aðgerðir bvggingar-
íiianna í þessum málum og
á bún að skila áliti fyrir fund,
sem baldinn verður síðar. í
nefndina voru kosniy Guð-
niundur Halldórsson, liúsa-
smíðameistari, Einar Gísla-
son niálarameistari og Jón
Rergsteinsson múraranieist-
‘ai’i.
Eins og vænta mátti var
einhugur á fmidinum um að
gera allt, sein unnt er til að
viðhalda atyinnu við iðnað-
inn og koma í veg fyrir, að
iðnaðarvinna verði tekin úr
liöndum faglærðra manna.
Afmælismót
Taflfélagsins.
Sjöunda umferð afmælis-
móts Taflfélagsins var tefld
í Listamannaskálanum á
mðivikudagskvöld.
Úrslit urðu þessi: Sveinn
Ivristinsson vann Pétur Guð-
mundsson, Þórður Þórðai'son
vann Sigurgeir Gislason.
.Tafntefli gerðu Þórir Ólafs-
son og Björn Jóliannesson,
ennfremur Birgir Sigurðsson
og Krisíján Sylverí.usson.
Biðskák varð lijá Steingríini
Guðmundssyni og Hauld
Sveinssyni. Þórður Jörúnds-
son sat lijá,
i Biðskákir eru tefldar í
Listamannaskálanum kl. 1.30
í dag, en 8. uniferð á morgun
á sama stað.
Talsmaður lierstjórnar
MacArthurs í Tokyo segir að
mannfall Norður-Kóreu-
manna sé til ]>essa 225 þús-
imd manns.
m-
♦ BEHGMAL ♦
Þú ert fífl og asni, hrút-j
leiðinlegur og gamaldags úr
hófi fram, ef þú skilur ekki
hina síðhærðu og skeggjuðu,
snillinga nýja tímans Mejra
að segja er meira en lítið
bogið við þig, ef þú skilur
ekki, að það er frumskilyrði
til þess að vera stórskáld af
hinum nýja skóla, að vera
skeggjaður með hárlubba.
Svo er það líka miklu
hlýrra- Maður, sem rakar sig
og lætur skera hár sitt eins
og venjulegt íólk, getur ekki
verið skáld, og ef hann held-
ur, að hann sé skáld, þá er
hann bara venjulegt fífl.
❖
í nýútkomnn -hefti af' tíma-
ritinu „Líf og list“ er þessi
perla, sem nefnist ekki neitt,
heldur er annað tveggja smá-
Ijóða:
Það verður se'int
klukkurnar munu hafa stanzað
þá mun ég Ieggja af stað.
Xóttin mun anda iiægar
nótt svefn nótt
alkyrr mið nótt.
Þá hverf ég loksins hurt
loksins þá
það tptm verða mjög seint
þá mun ég fara irá ykkur.
Þetta er eftir Sigfús Daðason,
og til vinstri viö þennan ó-
skapnað er mynd af. Sig.fúsi
Daðasyni. þar sem hann horfir
dulúðgum attgum út í órafjarsk-
ann, hafinn yfir tíma og rúm,
alskeggjaöur-
Þess er hvergi getið í „Lífi
og listum", að þetta eigi að
vera grín, heldur má víst
skoða þetta sem sýnishorn
af þeirri tegund skáldskapar,
sem nú er hin eina og sanna-
Virðist kveðskapur Sigfúsar
Daðasonar vera í fullkomnu
samræmi við abstrakt mynd,
sem sést annars staðar í rit-
inu, „einfaldar línur og bog-
ar eru táknræn um anda hins
iátna skálds“, en áður var
búið að láta „rúmfræðilegar
línur mynda munninn og
augun“.
Elcki v.eit eg, livort þésskör-
væntingarfulla viðlei.tni smnra
irngra manna til þess að vera
,.gáfaður“, frumlegur, eða blátt
áfram ,.genial“, ber þaiin ár-
angtir, sem til er ætlast. En
það virðist vera fyrsta boðorðið
hjá mörgum, sem telja sér trú
um, að þeir séu misskildir snill-
ingar, að puöa yið það að vera
öðrtt vísi en aðrir- Þeir eru vigt
að forðast „flatneskjuna",
venjulegt fólk, sem íes bækur
og •blöö og skoðar myndir í
grandaleysi og hrekkleysi, eins
og alþýða allra tíma, Xógu
skeggjaöir, nógu mikið dóma-
dags bull, þá er björuir.n unn-
inn. Þá geta menn i háleitri w
liins fjarræna snillings, bíað út
enn fleiri arkir í Qllum timar.it;
um, í pappírshallærinu ;á ,þyí
herrans ári 1950. — • ThS-