Vísir - 15.05.1951, Síða 4

4
V I S I R
Þriðjudaginn 15. maí 1951
DAGBLA9
Ritstjórar: Krislján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa Ausíurstræti 7.
Dtgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VISIR H.F,
Afgreiðsla: Hverfisgðtu 12. Símar 1660 (fimm linurjt
Lausasala 75 aurar.
Félagsprentsmiðjan hi.
lasl
Ímmmmi.
|Jin þessar mundir eru 175 ár liðin frá því er tilskipun
var gef-in út, varðandi skipan póstmála hér á landi.
Mun Jón konferensráð Eiriksson liafa átt drýgstan þátt
1 að hrinda málinu í framkvæmd, en einstaka framfara-
rnenn höfðu þó hreyft við málinu áður og talið æskilegt
að póstsamgöngum yrði komið á. Landsnefnd, sem starf-
Garðyrkjumenis vilja fá hingað
garðyrkjusérfræðing á vegum
MarsbaHaðstoiarinnar.
Jarðliitisiai er ómetanleg auðlind.
Garðræktin fer vaxandi í
landinu, en betur má ef
duga skal. Þótt kartöfluupp-
skera væri með mésta móti
s.l. sumar, hefir samt þótt
þurfa að flytja inn veruiegt
magn af erlendum kartöfi-
um nú í vor. Talsvert af ís-
lenzkum mat ark ar töfl um
mun að vísu vera til í land-
inu, en erfitt hefir verið að
koma þeim á markað vegna
snjóalaga sums staðar.
áæitluð árið 1950, samkv.
Gróðurhúsabókinni: Tómat-
ar 180 smál., gúrkur 50 smál.
gulrælur 187 smál., hvítkál
og toppkál 164 smál., rauð-
lcál 3Y-z smál., blómkál 84
þúsund höfuð, grænkál 21
þús. húnt, steinselja 15 þús.
búnt, hreðlcur 20 þús. búnt,
salat 102 þús. stykki, vínber
314 smál., hananar 1% smál.
og melónur 140 kg.
ísjáanlega rneira en upp-
oði að framfara- og umbótamáliun, hafði athugað málið. skeruaukningunni nemiu,
litillega á Alþingi, án þess þó að bera fram endanlegar
tlllögur, og nokkrir menn höfðu lýst áliti sínu opinherlega,
-— svo sem Magnús Ketilsson sýslumaður í Dalasýslu, —
og talið Jicss fulla þörf, að póstmálum yrði hér skipað á
viðunandi veg, ]>ó 11 slik þjónnsta kæmi ekki að fullum
notum, fyrr cn verzlun hefði verið gefin frjáls í landinu.
Jón Eiríksson var um þessar mundir valdamaður mikill
j Damnörku, og mun hann hafa tekið cndanlega af skarið,
ci'tir að í nokkru þófi hafði staðið um málið, en án þess
að til nokkurra framkvæmda kæmi. Þakkar Jón Jjað að vísu
I.andsneíndinni og einstökum skynsönmm mönnum, að
hin nýja skipan er upp tekin, en Guðmundur Hlíðdal, póst-
og símamálastjóri, telur í nýútgcfnum hæklingi, að Jóni
heri að þakka það ö.ðrum frelcar, að efnt var íil póstþjón-
ustunnar. I upphafi skyldu sýslumenn annast bréfhirðingu,
en miðstöð' póstsamgangna var á Bessastöðum, þar sem
binir dönsku valdsmenn sátu, og afgreiddu Jieir þann póst,
scm fluttur skyldi milli landa.
Vafalaust má telja að póstjijónustan hafi, í'lestu öðru
írekar, léitt til almennra framfara í landinu. Áður var
það svo að J)eir menn, sem erindi áttu í öðrum fjórðungum
landsins, er afgreiða mátti bréflega, urðu sjálfir að ann-
nst fyrirgreiðslu bréfa sinna, með því að gera út scndiboða,
coa koma bréfum á framfæri mcð ferðum, sem til fcllu.
Eftir að póstferðir voru upp teknar, þótt fáar væru í
hyrjun, breyttist J>ctta mjög til batnaðar, Jiannig að’mönn-
1 gróðurliúsabókinni, sem
Neyzla kartaflna vex auð- j er nýútkomin, segir einnig
að
um reyndist auðveldara að reka
sín, eða miðla
öðrum skoðunum og bera fram við ]>á áhugamál, sem til
liamfam horfðu. Með hinum föstu póstferðu ) sköpuðust
skilyrði til ritaútgáfu, sem LærdÖmsIistafélag; > og síðar
íslenzkir stúdentar i Kaupmannahöfn notfærðu sér íil Jsess,
að vekja þjóðina íil dáða. Upp úr því hefjast svo fram-
farir í landinu, sem miðar að -vísu hægt í byrjun, en Jjeim
rnun hraðar eftir að verzlunarfrelsi var fengið árið 1854,
þótt fullur skriður væri ekki kominn á fyrr cn um síðustu
aidamóf.
Póstjijónustan hér á landi hefur frá upphafi verið
ickin með opinberri fyrirgreiðslu, þannig að ríkissjóður
befur horið kostnaðinn af henni. I fyrstu skyldu sýslumenn
greiða mönnum laun fyrir póstferðir, en fjárhæðina gátu
Allmildð af gulrótum hefir
verið á marlcaSnum. Er það
vel, því að gulrófurnar eru
og eiga að vera „sítrónur"
okkar íslendinga. 1 gulróf-
um er nefnilegá mikið af c-
bætiefni og J>að geymist vel
í ]>eim fram á vor og mun
betur cn í kartöflum. Kál,
gulrætur, salat, gúrkur og
tómatar eru líka að verða
verulegur hqilustuþáttui' í
l'æði landsmanna. Þjóðin
virðist loks vera búin að
„læra átið“ á grænmetinu.
Þótt kálrækt væri með mesta
móti, hefir einnig talsvert
verið flutt inn til viðbótar.
Gulrótarælct fer mjög vax-
andi á sandsvæðum (t. d. á
Evrarbakka, Stokkseyri og
í Borgarfirði) og einnig á
jarðhitasvæðum, bæði í görð
um og sólreitum.
Uppskera grænmetis var
aukning gróðurhúsa s.L
ár nemi um 2800 fermetrum.
Eru gróðurhúsin alls á land-
inu rúmir 7 ha. og auk Jiess
um ý% lia. vermireita, eða
alls um 71/2 ha. undir gleri.
Er garðræktin á jarðhita-
svæðunum orðin mikilvæg
atvinnugrein. Jarðhitinn et’
ómctanleg auðlind á Islandi.
Á aðalfundi Garðyrkjufé-
lags íslands nú fyrir stuttu
var m. a. rætt um að hentugt
væri að fá hingað sérfræð-
ing á vegum Marshallað-
stoðarinnar til að lciðbeina
í garðyrkju og gera áætlan-
ir um hagnýtingu jarðhitans
til ræktunar. Jafnframt er
hafin undirbúningur að
garðyrkjiisýningii. Félagið
og nokkrir meðlimir ]>ess,
ásamt Sölufélagi garðyrkju-
manna, hlutu verðlaun fyr-
ir blóm og grænmcti á Norð-
urlanda-garðvrkjusýningu í
Helsinki haústið 1949 og
voru J>au afhent á uppskeru-
hátíð félagsins s.l. haust. í
reit félagsins á Heiðmörk
voru gróðursettar 1500 trjá-
plöntur s.l. vor.
Ársrit félagsins í ár nefn-
ist Gróðurhúsabákin og fjall
ar aðallega um ræktun tó-
mata, gúrkna og rósa. Einn-
ig eru kaflar um jurtasjúlc-
dóma, nýjungar í blóma-
geynislu o. fl. Hefir ritnefnd.
félagsins, Einar I. Siggeirs-
son, Halldór Ó. Jónsson og
Ingólfur Davíðsson annast
sámningu bókárinnar, á-
samt ]>eim Þráni Sigurðs-
syni og Jóni H. Björnssyni.
Er ]>etta allt unnið ókeypis
í frístundavinnu.
Augljós vottur um vax-
andi áhuga fyrir garðyrkju
er J>að, að Matjnrtabók fé-
lagsins selst mjög vel og
mikið er spurt eftir garð-
löndum viða um land.
Félagið hefir farið ]>ess á
leit við Unnstein Ólafsson
skólastjóra, að hann ritaði
leiðbeiningar um byggingu
gróðurhúsa í næsta ársrit.
Hefir hann mailna mésta
reynslu í ]>eim efnum.
Stjórn félagsins skipa nú:
Ingimar Sigurðsson, for-
maður; Jóhann Jónasson frá
Öxney, varaformaður; E. B.
Malmquist, gjaldkeri; Ing-
ólfur Daviðsson, ritari og
Halldór Ó. Jónsson, með-
stjórnandi. En slcógrækt fé-
lagsins annast: Ásgeir Ás-
geirsson, Friðjón Júlíusson
og Sigurður Sveínssön.
6EZT AB AUGLYSAIVISI
SMÁHÚSIK.
og fús á aS örva arkitektastétt-
ina til cláöa fyrir hag borgara
og byggðar.
Það má ]>ví einu gilda hver
uþptökin á a5 Jiessarri sam-
keppni, en fagna’öarefni aö eng-
inn ágreiningur varð 11111 a’ö til
hennar skyldi stofna’ð- Vonandi
l>er þessi tilraun tilætlaðan ár-
angur, og aö sem flestir úr stétt
arkitékta meti, og þakki tæki-
færið meö fjölmennri þátttöku-
Eftir J>ví sem fleiri hag-
<r fagrar lausnir ber-
IPYRIR MÁNUÐ síðan var
I minnst á ]>að hér í pistl-
ununi; að æskilegt væri aö
þeir dregið frá tekjum sem J>eir áttu að standa skil á, en Reykjávíkurbær stofnaði til
cítir að Jjjóðin fékk fjárræði sjálf, var féð greitt lir lands- 1 samkeppni meðal arkitekta um
sjóði og síðar ríkissjóði. í uppliafi var allmilcill kostnaður fyrirlmgað smáhúsahverfi aust- kvæmar og .
i ■ ,■ • .v, ..v 1 . . au til í bænum. sem í ráði mun ast eftir bví verða tækifærm
þjonustunni samíara, nuöað við grciðslugetuna, en nu cr dr . 1 . 7, ■ 1 • 1 • f, ’ \ ■ ■ , *
v. . „ , iað byggja að cmhverju leyti a flein, sem husameisturum verða
postþjonusfan orðm umíangsmikil og stendur undir kostn- (þessu sumri gefiu í framtíðinni.
aðinum að miklu Ieyti sjálf. Þi-óun póstmálanna hefur Tillagan var fram borin svo ' *
verið ör og þeir menn, seni til foryslu liafa valist, Iuifa 1 tími ynnist til undirbúnings og JJÁTÚNSBÚI hefir sent mér
notfært sér samgönguskilýrði, sein ]>czl voru á hverjum 1 ath^unar, þannig áð ekki yrði nokkrhr línur í tilefni fyrri
tíma. Má þess gcta'í. d„ að þóti fastar pósiflugáætlanir!hrasa® aö sveinar um smáhúsin. Er hann
seu enn ekki íyrir hendi í landinu, er póstur sendur með staS untijr i;kum kringúmstæð-
llugyélum að staðaldri landshorna á milli og greiðir þetta um áður. Ennfremur til þess, að
störlega fyrir viðskiptalifi í landinu og raunar almennum J hins liezta yrði leitað og for-
framförum ' ráðamenn bæjarins gætu hrint
I bækliug1 þenn, sem post og simamalastjon heiur (^gnrýni sí8a,. um ófullnægj-
sá’mið, ~ upphailcga seni crinoi, ér llutt var í verkfræð- aiidi undir.lnining málsins.
ingafélaginu, — er mikinn fróðleik að finna varðandi j y. ’ *.
þróun póstmálanna, cn allt það efni verður ekki rakið. ||ORGARSTJóRI ■ tók malið
hér til ncinnar hlítar. Hitt má fultyrða, að þótt menn scuí l1PL* °8’ Jlcúr iiú fengið
, ,v- ■ 1 , , , vLsamJjvkki bæjárraðs fyrir sam-
ondverðir nkisSekstn, þa mun íaum til liugar koma, ao , -
hreyta skipun þessara mála, frá þvi scm nú er. Póstflutn-
ingar hyggjast á opinherri þjónustu, sem liefur verið vel
af héndi leyst, en hitt er syo annað mál, að á hverjum
tima vcrður
-ep
! hver.fi.,
Sennilega hefir sú tilhögun
1 verio lengur í undirbúningi en
I frá .því var á hana minnst hér i
stík þjónusta að miðast við og býggiast a ., . . .
i , v ., , ... ... , , . 1 pistlunum. Borgarst onnn hef-
batnandi skilyrðum lil almennrar íynrgreiðslu, cnda ma jr jafnan sýnl þesSum sérstöku
kyrrstaða þar aldrei skapast.
gramur yfir ]>vi að í smáhúsa-
hverfunum skuli ekki hingað til
hafa veriö leyft að bvgg'ja há
risþök með kvistum, og segir
svo meðat annars:
„Eg vildi fá að hafa ris. meö
kvistí á mínu liúsi, en fékk
ekki. Þ.etta finnst mér liafa ver-
ið. mjög misráði’ð, og ná raunar
ekkj nokkurri átt. Ef eg hefði
fengið að byggja rishæö með
góðum kvisti, hefði ]>að litlu
munað i heildarbvggingarkostu-
aöi. Eg hefði ekki Jjurft að lita
við J>essarri rishæð fyrr en eg
vildi, eða fyrr en ástæður
leyfðu. Sjálfur hefði eg svo
innréttað liana smátt og smátt
ggARNA HEFÐI því geta’ö
k komiö heil íbúð, sem hefði
litið kostaö mig, og landið sára-
lítinn gjaldeyri- Þessa íbúð
hefði eg svo getaö notab sjálf-
ur eða einhver af J>eim, sem ,nú
eru á götunni, eða ]>a að
minnsta kos.ti barn mitt, J>egar
]>að þarl á íbúð að haldá.
Af hverju bannar svo hiö op-
inbera þetta? Er það viturlegt
eða til sparnaðar — eða sýnir
það. fyrirhyggju og góðgirni í
garð þfeirra, sem eru að basla
við að koma yfir sig varanlegu
skýli ? Mér finrist þarna hafa
átt sér stað sóun verðmæta og
lítil tillitssemi.
Eg vona að ráðamenn vorir
liafi þetta, í huga, ef nú verður
skipulagt smáíbúðahverfi........“
ÞE-
fyrir sáralítið fé, og lítiö efni
málum óvenju mikinn slcilning, fariö.í það-
TTA SEGIR Hátúiisbúi,
og yissulega cr ]>að holl
hugvekjá fyrir arkitektana, sem
nú fara að spreyta sig á smá-
húsalivérfinu nýjásta, hvernig
hezt og hagkvæmast vérði að
ganga frá og innrétta ]>i)kiu- Að
sjálfsögðu verða jafnan að
vera ákveðnar reglur um hæö
og gerð: J>akanna gagnvart
skipulaginu, en ef fyrir því er
séð í byrjun, getur það einm.itt
bætt mjög heildarsvipinn að
hafa rismikil þök á einlyftum
húsum, að ekki sé talað um þeg'-
ar unnt er að sameina þannig
hið fagra og hagkvæma. Er
málinti vísað áfram til réttra
aðila.