Vísir - 20.02.1952, Page 5

Miðvikudaginn 20. febrúar. 1052
V í s I R
Fýkur yíir hæöir
Emilv Bronté: -Fýkur vfir
hæðir. Víkingsútgáfan. —-
Reykjavík 1951. —- Sigur-
laug Björnsdóttir íslenzk-
aði.
„Nöfn fólks og staða í þess-
ari skáldsögu eru ensk, en
andi hcjinar og athöfn eru svo
djöfulmögnuð, að hún gæti
verið sviðsett í hejvíti,“ er haft
eftir einum skáldbróður Ernily
Bronté, Gabriel Rossetti, þegar
hann liafði lesið „Wiithering
Heights“, en svo heitir á ensku
bók sú, sem nú birtist á í‘s-
lenzku undir nafninu „Fýkur
yfir hæðir“, rúmum hundrað
árum eftir að hún kom fyrst út
í heimalandi. sínu.
Ekki væri það óeðlilegt þó
einhver sem þessar línur les, en
véit ekki deili á bókinni, spyrði
sem svo; „Hvað höfum við með
slíka bók að gera á íslenzku?
Væri ekki nær að þýða ■ ein-
hverjar samtíðarsögu, sem væri
þá ögn hugnæmari?**
Eg veit ekki. Ætli það yrði
ekki erfitt að finna aðra, sem
reyndjs.t. meiri lífsanda gædd,
jarðlífinu nátengdari, hinu ei-
lífa mannlífi. Því þótt athuga-
semd Rossettis þætti snjöll á
sínum tíma, þá tökum við, börn
tuttugustu aldarinnar, hana
tæplega hátíðlega. Við höfum
séð hann svartari og látum
okkur ekki allt fyrir. brjpsti
brenna.. Rosetti aftur á móti
var ekki vanur neinu sem þessu'fyrr og síðar hafa komið.
líktist, hvorki í lífinu né list,1 „Fýkur yfir hæðir“ er vel
gat ekki áttað sig á óhey-rileg- þýdd.og vel út gefin, Það hefði
um þrótti þessarar bókar, á- náttúrlega átt við að hún hefði
komið út á 100 ára dánarafmæli
skáldskonunnar (1948), þó það
síður hinn rauði þráður. sem
tengir hana, fastagt. saman, .hún
er hin alsgáða sjpn og heyrn
hennar, ilman, smpkkur og til-
finning, í einu orði sagt: skiln-
ingarvit hennar, en hvorki ger-
andi né þolandi. Enda þótt kona
þessi standi þannig allan tím-
ann á milli lesandans og ann-
arra persóna bókarinnar, er
hver einasta þeirra afburða-
skýrt mörkuð og furðulegu lífi
gædd, en cfiirrnjnnilí.'gusi
þeirra allra verður hinn marg-
slungni og hrollvekjandi
Heathcliff bóndi.
Þetta er saga tveggja ætta
og tveggja kynslóða og gerist
öll á tveim sveitabæjum og
þeirra liggur. Sviðið er lítið og
mýrlendri heiðinni, sem á milli
fólkið er fátt. Samt birtast
manni þarna allar mannlegar
kenndir og tilfinningar, allt frá
hversdagslegustu rúmhelgi til
ranghverfustu öfga. En öfg-
arnar eru þess konar, að mað-
ur rengir ekki neitt, mann set-
ur aðeins hljóðan, og mér ligg-
Ur . yið að segja: maður læsir
að sér og dregur krossmark
fyrir dyrnar.
Og þetta bókmenntalega af-
rek vinnur fátæk, heilsulítil
stúlka innan við þrítugt, qg
déyr úr berklum næsta ár. En
hún.var líka írsk. Faðir henn-
ar, síra Patrick Bronté, kom
frá írlandi, þaðan sem flest
stórmenni brezkra bókmennta
stríðum þeim sem hún lýsir: ásf'
og hatri, minnimáttarkennd,
hef ndarþorsta, sj álf seyðingar-
fýsn, og hinum válega dplarblæ
fábyggðra heiðanna . á Yarks-
hire hálendinu. Auk þess. var
ferm sögunnar óvenjulegt á
þeim tíma (Victoríutímabilinu).
Sagan.er Ipgð í munn ómonnt-
aðri vinnulconu (eins o.g Atóm-
stöðin í munn Uglu), og hún
segir hana ungum borgarbúa,
sem reyndar hefir ekki öðru
hlutverki að gegna í sögunni
en vera áheyrandi hennar á
sjálfum söguslóð.unurn um þær
mundir sem atburðarásinni er
að verða lokið. Mér virðist sem
þetta forrn muni vera ákaflega
erfitt, þar sem því er ekki einu
sinni að heilsa, að sögukonan
sé aðalpersónan. Hún er, eins
og áheyrandi hennar, ein af
aukapersónunum, en þó eigi að
áag'skrárefnis verða einnig
helguð hverskonar bókmennta-
starfsemi í landinu. Ritstjórinn
kveðst munu ieggja. áhei'zlu á
að kynna dagskrá Ríkisútvarps-
ins, birta myndir, greinar. og
viðtpl við ]pá er heizt koma
fram í útvarpinu og vera vett-
vangur fyrir gagnrýni qg raddr
ir hlustenda. En auk þess er
ritjnu ætlað að vera alþýðlegt
heimilisrit um bókmenntir,
birta valdar sögur og ljóð eftir
.eldri og yng'ri höfunda, inn-
lenda og erlenda, en einnig
skemmtilegt léttmeti.
; Fýrsta hefti hinna nýju TJt-
varþstíginda er mjpg fjölbreytt.
Þar eru ávörp, ritgerðir og
ræður, viðtöl, sögur og kvæði,
rabbað um helztu komandi
dagskrárþætti útvarpsins,
Raddip hlustenda, TJr horni rit-
stjórans, Sindur o. fl.
Hættlr lögreglustörfum í Rvík og
flytur vli li mam vestur á
Landferðin frá New-York til Van-
couver tekur allt að 3 vikum.
skipti reyndar ekki miklu.
Þetta er nefnilega »bók, sem
ekki eldist, hún þarf ekki á af-
mælisdegi að halda.
Guðmundur Daníelsson.
Útvarpstíðindi í
nýjum búningi.
Útvarpstíðindi eru komin út
að nýju, eu í breyttum búningi,
Eigandi þeirra og ritstjóri er'
Jón úr Vör, sem fyrir nokkur-
um árum gaí þau út og hafði
l»á jafnfraiut ritstjórn þeirra á
hendi.
Útvarpstíðindin nýju eru í
ininna broti en áður, en stærri
að biaðsíðufjölda. Tíu hefti eiga
að koma út árlega, sem auk
iæst beint sambaiicf
viS Keflavík ®g
Akranes?
Hið beina símasamband við
stöðina í Borgarnesi, sem tekið
var upp fl.íþ. m. virðist hafa
fallið símanotendum vel í geð.
Eins og kunnugt er, má nú
hringja í nr. 81800 og fæsl þá
beint samband við stpðina í
Borgarnesi, sem síðan afgreiðir
samtalið til notenda þar, í stað
þess að hringa fyrst í 02 með
Venjulegum hætti, þegar hringt
er í- Landssímann.
Fyrstu dagana var þetta
númer mjög í notkun, meðan
nýjabrumið var á, en aukning- |
in hefir þó ekki verið veruleg
umfrarp það, sem tíðkast í þess-
um mánuði. Hins vegar er vit- ,
að, að símanotendur kunna vel
að meta þessa . nýbreytni, en
þetta var gert í tilraunaskyni,
og verður þessu fyi'irkomulagi
vafalaust haldið áfram.
, Ólafur Kvaran ritsímastjóri
tjáði Vísi í gær, að Landssím-
inn hefði flejri slík áform á
prjónvmum með hliðsjón . af
reynslu þeirri er nú íengist.
Þykir líklegast, að næst yerði
slíkt bqint- samband tekið upp
við Keflavík og Akranes.
Annað kvöld kveður þekltfur
og vinsæll Reykvíkingur ísland
og flytzt búferlum, ásamt fjöl-
skyldu sinni og tengdasyni vest-
ur um haf.
Maður þessi er Geir Jón
Helgason lögregluþjónn. Hefur
hann ákveðið að setjast að í
Vancouver á Kyrrahafsströnd,
en óvíst er um hvaða starfa
Geir Jón tekur sér fyrir he.ndur.
Fer hann við ellefta mann vest-
ur, en það eru auk hans sjálfs
Ágæíir fi
Björn Ólafsson fiðluleikari
hélt ' hljómleika í fyrradag í
Austurbæjarbíó á vegum Tón-
listarfélagsins. Árni Kristjáns-
son píanóleikari aðstoðaði.
Hljómleikarnir voru vel sótt-
ir og hljómlistarmanninum
forkunnar vel tekið. Fjöldi
blómvanda barst.
Á efnisskránni voru lög og
verlt eftir Mozart, Beethoven,
Þórarinn Jónsson, Paganini,
Dvorak og Gemeniani.
Sérstaka athygli vakti ein-
leikur Björns á Preludiu og
tvöfaldri fúgu um stefið B. A.
C. H. fyrir fiðlu eftir Þórarinn
Jónsson. Voru bæði tónskáldið
og fiðluleikarinn hylltir sér-
staklega á eftir.
Síðasta verkið á efnisskránni
Var hin gullfallega Sónata í c-
moll fyrir fiðlu og píanó op. 30
nr. 2 • eftir Beethoven. Léku
þeir Björ-n og Árni það verk
með. afbrigðum vel og var þökk-
uð frammistaðan með dynjandi
lófaklappi.
og kqnu hans, börn þeirra sjö,
tengdasonur þeirra, Grettir
Björnssen hljóðfæraleikari og
barn hans.
Geir Jón er fæddur á Akra-
nesi, en byrjaði ungur að stunda
sjómennsku og var um 8 ára
skeið fyrir stríð ýmist stýri-
maður eða skipstjóri á línuveið-
urum og togurum. En kunn-
astur er Geir Jón fyrir störf
hans í lögreglu Reykjavíkur,
en þar hefur hann starfað und-
anfarin 13 ár.
Fjölskylda Geirs Jóns tekur
sér far með Tröllafossi vest-
ur til New York. Þá hyggst
Geir Jón kaupa sér tvo bíla og
aka vestur til Vancouver. Búast
þap hjónin við að bílferðin ein
kunni að taka allt að 3 vikum
og verða þau á leiðinni að aka
gegpum 12 fylki.
Vancouver er stærsta hafnar-
borgin í Kanada og þar mun
vera hægt að fá næga atvinnu
bæði til lands og sjávar. Telur
Gejr Jón sig ekki á neinu flæði-
skeri staddan hvað atvinnu
snertir en hefur ennþá ekki
tekið ákvörðun um hvað hann
leggur fyrir sig. Húsnæðiserf-
iðleikar eru þarna hinsvegar
mikfir, en fjöldskyldan er -búin
að tryggja sér húsnæði þegar
vestur kemur.
í síðustu viku héldu lögreglu-
þjónar Geir Jóni kveðjusam-
sæti og sátu það 60—70 manns.
Þar voru honum færðar gjafir
bæði frá Lögreglufélaginu og
einstökum' lögregluþjónum. Að-
alkveðjuræðuna hélt Erlingur
Pálsson yfirlögregluþjónn,
drápur fluttu þeir Guðmundur
Illugaeon og Lárus Salómons-
son, cn lögreglukórinn söng.

SjÓÞrófum þr nýíega lokið
vegna steaúds ms. lierðubrQÍð-
ar. á. ÁsMðargrwuú út af Skaga
á dögunum.
Hafa málsskjölin verið. send
dómsmálaráðuneytinu, sem,
■ síðar mun taka ákvörðun, upi,
hvort ástæða 'sé til málshöfð-
| unar. — Herðubreið er nú til
| '■ viðgerðar , í siippnym hér, og
| hefir komið í ljós, að ytri botn
f .l skipsins má heita ónýtur. Verð-
í ur að endurnýja hann að mestu
l jleyti, o.g er búizt við,. að það
jyerk taki um þrjá mánuði .eða
' svo.
Esja, sem er í 12 ára „klöss-
un“ í Álaborg, mun væntan-
Valtýr Péfursson vai’ður fi-ymmælandi í kvöld ó umræðukvöld- lega geta komið hingað til
inu um nútímalist í Listammir.askálanu»n. Það er Listvjnasalm’r ‘lands um miðjan næsta mánuð,
inn, sem gengst fyrir umræðukvöldinu, Og hefst það kl. 8,30.1 að því er Pálmi Loftsson skýrði
Styrktarmeðlimir Listvinasalarins greiða ekki aðgang, en • sýni• frá, en beðið er eftir varahlut-
skírteíni- við innganginn. Öðrum fin styrktarmöiuuim verður j uin j vélar. skipsins frá Polar
scldur aðgangur mfiðan húsrúm Jeyfjr pg fást aðg.öngumiðar við | Diesel-verksmiðjunum í Svír
innga.nginn. S
ÞAÐ ER LANGT
hreyfðf þ.ví héx í blaðinu,
hveryig á því stæði, að ekki
bólaði á barnakór þeim, sem
mér -skildist, að stofna ætti á
vegum Ríkisútvarpsins, og sagt
var frá í blöðum í sínum tíma.
síðan eg almprmt ekki smekk fyrir
blönduðum kórum'.
é 1 En það er hins vegar
kunnara en frá þurfi að
segja, að drengjakórar eiga
sinn mikla fjölda tryggra
áhangenda og unnenda, og má
Það er eins og mig minni, að
Jón Þórarinsson tónlistarfull-
trúi stofnunarinnar hafi haft
í því sambandi minna á, að það
vegur nsör óblandna ánægju
þegar í útvarpið eru leiknar
þetta mál með höndum, og i plötur, sem „Wiener Sanger-
mátti að sjálfsögðu vænta góðs, knaben“ hafa sungið. Þá munu
af þessu, þar sem svo fjöl- j sjálfsagt ipavgir minnast heim-
menntaður tónlistarmaður átti sóknai’ noi'ska kórsins „Olavs-
í hlut. | gv,ttene“ npkkrum árum fyrir
<$• Mér vitanlega hefir þessi stríð, undir stjójn smekkmanns-
barnakór (eða var þa| L'.is Jyhannesar Berg-Hanspns.
aðeins drengjakór?) ekki komr I <$> Hvers yegna ætti ekki að
ið fram ,á sjónarsyiðið. hverju j vera mögulegt að koma
sem það- annars kann að sæta. hér upp fyrsta flokks di’engja-
•Eg. þykist yita, að eg mæli-fyr- , kór á þessu landi? Er tónilstar-
4r munn fjölmargra áhuga-; ■ líf ■ okkar svo auðugt, að ekki
manna uni; söngiist, cr pg ,segi, | s,é á það bætandi? Starfsemi
að hér vantar tilfinnanlega barnakórsins „Sólskinsdeild-
góðan drengjakQi'- Karlakór er | arinnar“ er að vísu mjög virð-
góður á sinn hátt, og á því sviði ingarverð, en vafalaust myndi
stöndum við all-framarlega,
a. m. k. á Norðurlandavísu. en
hinnu ber ekki að neita, að
margir eru farnir a'ð þreytast
á þeirri tegund sönglistar, og
enn sem komið er, hafa menn
lcór á vegum útvarpsins geta
náð hærra, svo sem vonlegt er.
Þessu er enn. skotið til umsagn-
ans Jóns.Þórarinssqnai’ qg ann-
arr.a tónlistarmanna útvar.ps-
ins. — ThS.