Vísir - 23.04.1952, Blaðsíða 3

Miðvikudaginn 23. apríl 1952
V I S I B
Vi5 eipsti al freysta menningar-
tengslin vi
an itafs.
Viðfal við dr. Pál ís'élfssegi.
Mcnningartengsl íslendinga beggja vegna Atlantshafs hafa
iðulega verið á dagskrá, en þótt margir hafi áliuga fyrir auknu
samstarfi við Vestur-íslendinga, og margt skref hafi verið síigið
til traustari menningartenglsa og aukins skilnings, er oftast of
hljótt um þessi mál. Þetta bar á góma, er einn af blaðamönnum
Vísis Iiitti nýlega að máli dr. Pál ísólfsson, og leitaði álíts
hans um þetta.
Dr. Páli var sem kunnugt er'
boðið til Bandaríkjanna sl.
haust til þess að kynna sér
orgelmúsik og nýjungar á því
sviði, og dvaldist hann þar um
skeið ásamt frú sinni í New
York, Boston, Washington,
Chicago og Minneapolis. Kan-
adaför var ekki ráðgerð, en þeir
Grettir Jóhannsson ræðismað-
ur íslands í Winnipeg pg síra
Philip Pétursson sneru sér til
dr. Páls með beiðni um, að hann
kæmi til Winnipeg og héldi þar
hljómleika, og þáði hann það
boð með þökkum, og fóru hjón-
in vestur þangað í byrjun nóv-
ember. Bæði í Bandaríkjunum
og ICanada kynntist dr. Páll
mætum og merkum íslending-
um og varð hjá þeim og öllum,
sem. hann kynntist, og af ís-
lenzku bergi eru brotnir, var
mikils og lifandi áliuga fyrir
íslandi. Tíðindamaðurinn bað
dr. Pál að segja lítils háttar frá
ferð sinni til Manitoba.
„Ég harma það mest“, sagði
hann, „hve iviðdvöl okkar þar
var stutt, en við vorum þar að
eins viku tíma — og talsverður
tími fór í að undirbúa orgel-
hljómleika mína þar 9. nóv.
Þegar í Winnipeg kynntist ég
mörgum ágætismönnum. Eg
kunni strax ágætlega við mig
í Kanada, ef til vegna þess, að
það góð tilbreyting að koma
þangað úr landi hraðans, því
að það fer ekki fram hjá manni,
að andrúmsloftið er annað
norðn línunnar, ef svo mætti
segja, meii’a ró yfir öllu. Og
þótt ég hafi ekki nema gott
eitt að segja um kynni mín .af
Bandaríkjunum og Bandaríkja-
mönnnum fannst mér notaleg
tilbréyting að koma til Winni-
peg.
Eg mætti þar alveg frábærri
velvild og gestrisni. M.a. kynnt-
ist ég þar íslenzku prestunum,'
síra Philip Péturssyni og síra
Sigmar og Þá var ekki síður
ánægjulegt a ðræðá við þá á-
gætu menn Einar Pál Jónsson
ritstjórá, Ásmund P. Jóhanns-
son, Jón Bildfell — en „það
þýðir ekki að þylja nöfnin
tóm“, það yrði allt of lagnt
mál. Hjá öllum var hugurinn
sami í garð íslands og okkar
hér heima.
Þegar þetta - ber á góma er
mér minnisstæð ferð til Gimli,
! en -síra Philip og' kona hans
fóru með okkur þangað. í aðr-
ar íslendingabyggðir vannst
' mér því miður ekki tími til að
;koma. í Giml'i sem er snotur
bær við Winnipégvatn er elli-
heimili, sem íslendingar hafa
komið á fót af miklum mynd-
arskap, og þar var ánægjulegt
að koma og kynnast fólki af
hinum gamla stofni — land-
nemunum gömlu og konum
þeirra. Fólkið var glaðlegt og'
ánægt. Eg komst að því, að
þarna var sönglist mikið iðkuð.
Fólkið hafði vasasöngbók — og
í henni margar perlur skáld-
anna okkar, sem hæst bar á 19.
öld. Mest voru sungin ljóð Jón-
asar, Mathíasar og Steingríms
og Þorsteinn var þarna í mikl-
um metum.
Eg ávarpaði fólkið og þarna
hófst nú þátturinn „Takið und-
ir“ vestur í sléttufylkjum, og
er eg spurði: „Hvað viljið þið
syngja?“, var. svarað sem ein-
um rómi:
ís.land þig elskum vér
alla vora daga.
Þetta talar sínu máli um hug'
Hér sjást nokkrir meðlimír úr hinum nýja „ballet“ Konúrig-
lega leikhússins í Kaupmannahöfn. Er þetta atriði úr „Gradu-
ations Hall“, sem David Lichine leikstjóri hefir æft sém gestur
við leikhúsið. Yngsti nemandinn, Mette Mollerup, situr á gólfinu.
gamla fólksins. Og yngri kyn-
slóðin ber vissulega ekki síður
góðan hug til lands feðra og
mæðra, afa og ömmu.
Þarna kynntist eg' fólki, sem
var alveg furðulega minnugt á
allt Iiér heima —- og sýndi hvar
hugurinn hafði verið. Gamalli
konu kynntist eg þarna, sem
haf'ði þekkt afa minn og ömmu
á Seli við ’Stokkseyri — og
mundi margt þaðan — miklu
bettur en eg. Þetta fólk lifði í
'endurminningunni og ein-
hvern veginn hafði eg á tilfinn-
ingunni, að allt þetta fólk lang-
aði heim.“
„En hvað segir þú um ungu
kynslóðina?"
„Allt hið bezta. Þetta er
mannvænlegt og efnilegt fólk,
og allur fjöldinn skilur ís-
lenzku, en kynokar sér við að
tala hana, en eg hafði á tilfinn-
ingunni að margt af því kynni
meira en það vildi láta uppi.
Sérstaka athygli mína vakti
hversu margt af þessu unga
fólki talað'i hreina íslenzku, en
eg býst við að orðafjöldi þess
sé takmarkaður nokkuð, og er
það skiljanlegt. Af skiljanleg-
um ástæðum hefir þeim heimil-
um farið smáfækkandi, þar
sem íslenzka er töluð að jafn-
aði, og börnin vöndust frá upp-
hafi máli föður og móður, en
ekki er néin furða, að íslenzkan
hefir verið lífseig í byggðunum
vestra, ef víða hefir gerzt hið
sama og í Mikley, Manitoba,
þar sem jafnvel þýzkar fjöl-
skyldur er þar settust að urðu
að gera svo vel að læra íslenzku
— aðalmálið þar.“
„Og nú hefir hún verið borin
á gullstól, ef svo mætti segja
— inn í æðstu menntástofnun
Manitobaf y lkis ? “
„Já, og það vildi eg taka
fram, og leggja á það alveg sér-
staka áherzlu, að stofnun kenn-
arastóls 1 íslenzku við Mani-
tobaháskóla, er íslendingum
til ævarandi sæmdar. Þegar eg
kom til Winnipeg var hinn
ungi íslenzki menntamaður,
sem valizt hafði til þess að taka
við embættinu, Finbogi Guð-
mundsson magister, aðeins ó-
kominn þangað, og eg varð
var við mikinn áhuga fyrir
komu hans, m. a. hjá Gilson
rektor og öðrum kennurum há-
skólans, sem lýstu óblandinni
ánægju sinni yfir stofnun
kennarastóls í norrænum
fræðum við • háskólann. Og
gleðiefni má það vera oss ís-
lendingum öllum, austan hafs
og vestan, að vart mun hafa
getað betur tekizt um val
manns í þessa stöðu.“
„Og hvað vilt þú segja að
lokum um menningartengsl
okkar íslendinga og Ianda
vestra?“
„Við eigum að hafa nánari
tengsl, nánari samvinnu við
Vestur-íslendinga en við höf-
um gert, bæði vegna þeirra
sjálfra og vegna þess, að það
gettur orðið okkur sjálfum til
gagns á marga lund. Og eg er
jafnvel ekki frá því, að við
mundum hafa enn meira gagn
af þeirri samvinnu en þeir.
Frh. á bls. 14.