Vísir - 23.01.1953, Blaðsíða 4

VISIB
Föstudaginn 23. janúa: li)53
WISI38.
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson. |
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Nýting heita vatnsins.
Hitaveita Reykjavíkur hefur nú verið starfrækt svo lengi, að
fengin er verðmæt reynsla varðandi hitaþorf bæjarins á
ýmsum tímum árs. Það var talið frá byrjun, að vart mundi
verða hægt að fullnægja hitaþörfinni, er frost væru mest, og
hefur það vitanlega valdið miklum vonbrigðum, en á hinn
bóginn er á það að líta, að svo margvísleg og mikil þægindi
fylgja heita vatninu, að menn hafa verið sæmilega ánægðir með
starfsemi þessarrar stofnunar, þegar á allt er litið.
Svo mikið er víst, að þeir, sem fengið hafa heitt vatn í hús
sín, munu alls ekki vilja sleppa því, og hinir, sem eru utan
þess svæðis, er nýtur þessarra þæginda, vilja um fram allt
komast í samband við hitaveituna. Má það marka af því, hversu
oft eru gerðar ályktanir eða bæjarýfirvöldunum sendar áskor-
anir um það, að ný hverfi verði tengd hitaveitunni, og færa
menn mörg rök fyrir máli sínu. Hafa kröfurnar um þetta orðið
æ tíðari og háværari eftir þvl sem dýrtíðin hefur farið í vöxt,
og verð á kolum cK b-ennsluolíu hækkað til mikilla muna, en
verði á heita vatnióu, miðað við hitagildi þess og eldsneytis,
verið stillt í hóf eins og kostur hefur verð á.
Þó er það nú komið á daginn, ekki alls fyrir löngu, að hægt
xnun að nýta vatn hitaveitunnar mun beíur en gert hefur
verið. Nefnd sérfróðra manna athugaði nýtingu vatnsins gaum-
gæfilega, og að athugun lokinni samdi hún álitsgerð, sem getið
var hér í blaðinu á árinu sem leið. Leit nefndin svo á, að hægt
væri að láta vatn það, sem nú er fyrir hendi, nægja fyrir enn
fleiri íbúðir en njóta hitaveitu um þessar mundir, og færði fyrir
því rök, sem hefur ekki verið hnekkt enn, og verður sennilega
ekki, úr því að skýrslu hennar hefur ekki verið mótmælt til
þessa.
En hér er um svo mikið hagsmunamál að ræða fyrir einstaka
bæjarbúa og bæjarfélagið í heild, að ekki má láta það eitt
nægja, að gerð sé athugun á því, hvernig megi láta hitaveituna
ná til fleiri bæjarbúa. Það verður að sjá svo um, að allir
bæjarbúar, eða því sem næst, fái að njóta þessarra þæginda og
náttúrugæða, úr því að kveðinn hefur verið upp úrskurður um
það, að vatnsskortur sé því ekki til fyrirstöðu. Það liggur í
augum uppi, að þetta verður ekki gert nema með ærnum
kostnaði, en því fé verður ekki á glæ kastað, og betri nýting'
heita vatnsins er aðeins margföldun á verðmæti þess vatns-
magns, sem þegar er fyrir hendi.
Hagnaðurinn af þessu er svo augljós, að bæjaryfirvöldin
verða að gera allt, sem í þeirra valdi stendur til þess að hrinda
þessu máli í framkvæmd. í fyrsta lagi mundu tekjur hitaveit-
unnar aukast til mikilla muna með óbreyttu vatnsmagni, svo
að fjárhagur íyrirtækisins ætti ekki að verða ótryggari en áður,
nema síður væri, og í öðru lagi mundi sparast mikill, dýrmætur
gjaldeyrir á ár.i hverju, þar sem svo mjög yrði dregið úr
.eldsneytiskaupum.
í rauntnni á ekki að þurfa að ýta við bæjaryfirvöldunum í
máli þessu, en þau munu bera því við, að bærinn geti ekki
ráðizt í þessar framkvæmdir vegna lánsfjárskorts. En að þvi
rekur fyrr en síðar, að fullkomnari nýting vatnsins verour
frarnkvæmd, og unz það verður, á það að vera hlutverk þeirra
aðila, sem um þetta fjalla, að undirbúa málið svo vel, að hægt
verði að hefjast handa um leið og séð verður fram itr fjár-
hagsörðug'leikum þessa tima.
Lánstilboð Háskólans.
mun liafa verið hitaveitustjóri, sem skýrði frá því fyrir
-T nokkru, að hitaveitah gæti ekki ráðizt • f að færa.' kerfíð
út til fleiri bæjarhverfa en orðið er, þár sem fé Vséri ekRí fyrir
hendi, en ef íbúar þeirra hverfa, sem óskuðd eftib'hitaveitunni,
hefðu tök á því að leggja íram iánsí'é; mundi máiið horfa öðru
vísi við. Þar sem það er nú svo, að fjárhagur einstakliriga er
yfirleitt þröngur um þessar mundir, var varla við því að búast,
að yfir hitaveituna rigndi mörgum tilboðum úm lánsfé. Þó barst
eitt svo að vitað sé, og var það frá háskólanum eða háskólaiáði,
seiri bauðst til að lána talsvert fé, ef lögð yrði, hitaveita.í pró-
fessorabústaðina fyrir sunnan háskólann.
Háskólapról'essorar eiga vissulega rétt á að fá hitaveituna,
eins og aðrir borgarar þessa bæjar, en óneitanlega er það heldur
óviðkunnanlegt, að boðið sé fé, sem fengið er frá alþjóð, til
þess að auka þægindi lítils hóp manna og þá þeirra, sem yfir
því ráða. Þetta vakti kurr á síaum tíma, en á sér vonandi ekki
Stað oftar.: ,tilj . : -rt} u-fnfU r.ðo lídírniori'.or, ;3í,od
é skar H a I I (I Ó I* §§on9
útgerðarmaðtir.
Vv ■
Útför Óskars Halldórssonar
fer fram í dag. Með honum er
fallinn í valinn maður, sem að
mörgu leyti átti merkileg'an
lífsferil og samtíðin gleymir
ekki fljótlega, vegna þess að
hug'kvæmni hans, dugnaður og
sérstæður persónuleiki skipar
honum sérstakan sess meðal
framkvæmdamanna landsins á
síðustu þremur áratugum.
Hann var fæddur á Akranesi
17. júní 1893 og voru foreldrar
hans Halldór Guðbjarnarson og
Guðný Ottesen. Móðir hans bjó
síðar lengi í Reykjavík og þótti
skörungur um ýmsa hluti.
Fjórtán ára gamall var Óskar
sendur til náms á bændaskól-
ann á Hvanneyri og útskrifað-
ist þaðan ári síðar. Hending
mun hafa ráðið því að hann fór
að stunda landbúnað frekar en
það, að hugur hans stæði til
þeirra starfa. Mun í því efni
meira hafa orkað áhugi móður
hans fyrir jai'ðrækt og land-
búnaðarstörfum. Samt vann
hann að landbúnaðarstörfum
bæði hér og erlendis þar til
hann var 21 árs. En þá sneri
hann skyndilega baki við kart-
öflurækt, sem ekki hafði reynst
honum arðvænleg og tók upp
aðra atvinnu, sem hann taldi
sér arðvænlegri. Það var lifrar-
bræðsla. En með þessu hófst
starf hans og barátta í sjávar-
útveginum.
Árið 1917 kom hann fyrst til
Siglufjarðar og var þá með
lifrarbræðslutæki sín, því að
hann ætlaði að kaupa lifur eri
ekki síld. En til Siglufjarðar
kom hann á örlagastund, er
síðar mótaði allan hans lífs-
feril. Lítið varð úr lifrarbræðsl-
unni en nú opnaðist honum nýr
vettvangur til framtaks, sem
var hvorttveggja í senn heill-
andi og erfiður en gat gefið
mikinn arð, ef hamingjan var
mönnum hliðholl.
Hann hóf síldarsöltun í stór-
um stíl 1919. En salan mis-
heppnaðist og hann varð fyrir
þungu fjárhagslegu áfalli. Það
stöðvaði hann þó ekki á þeirri
atvinnubraut, sem hann hafði
valið sér og eftir þetta mun
hann hafa saltað síld á Siglu-
firði því nær á hverju ári og
þrjú síðustu árin hafði hann
söltunarstöð á Raufarhöt’n.
Óskar var frábærlega dug-
legur maðui' og þrautseigja
hans var sjaldgæf er erfiðleik-
ar steðjuðu að úr öllum áttum.
Hann var greindur maður og
hugkvæmur, þótt ekki lánaðist
honum allt vel fyrrihluta ævi
sinnar. Hann kom fyrstur
manna fram með hugmyndina
um að ríkið stofnaði síldar-l
bræðslur, svo útvegurinn ætti
ekki afkomu sína eingöngu
undir saltsíldinni. Hann fékk
Magnús Kristjánsson, alþm. til
að styðja hugmynd sina með
því að Magnús bar fram tillögu
á Alþingi 1927 um, að rannsak-
að yrði hversu mikið kostaði að
reisa síldarverksmiðjur. Öllum
er kunnugt hvað síðar gerðist.
Hugmynd Óskars kom af stað
einni mestu atvinnugrein
landsmanna,, síldarbræðslunni.
Önnur hugmynd hans var sú,
að reisa hafskipabryggju í
Keflavík. Hafði lengi verið
þörf fyrir slíka framkvæmd en
enginn ráðist til þess af fjár-
hagsástæðum. Óskar byggði
bryggjuna með tvær hendur
tómar. Hafði ekkert til þess
nema dugnað sinn og bjartsýni.
Hefur þessi framtakssemi hans
komið að ómetanlegu gagni
fyrir verstöðvarnar á Suður-
nesjum.
Síðustu tvo áratugina hafði
Óskar með höndum miklar
framkvæmdir og gekk rekstur
hans þvi betur sem lengur leið.
Hann rak um skeið mikla út-
gerð, einnig frystihús og síld-
arsöltun. Hann hafði einnig
mikla beitusíldarsölu og lýsis-
Framhald á 5. síðu
BERGMAL ♦
VERZLUNARMAÐUR skrif-
ar Bergmáli og gagnrýnir fyrir-
mæli og reglur, sem geí'nar eru
út af opinberum aðilum og
látnar eru taka giidi sama dag
og þær eru fyrst birtar, Vili
hann að slíkar reglur setji ein-
hvern fyrir-vara eða taki gildi
að ákveðnum, skynsamlegum
tíma liðnum. Bréfið er á þessa
leið:
Eru bað lög?
„Mér finnst þa'ð nokkuð
kyndugt, þegar það kemur
fyrir að yfirvöldin taka ákvörð-
un um ný fyrirmæli, eða regku',
handa þegnunum í dag og sem
gijd’a „frá og með déginum i
dag“, en ákvörðunin er ekk,i
auglýst fyrr en á morgun i,þ.e.
daginn eftir eða seinna). L' i-
hver lagafyrirmæii eru þá tíl
um það, að lög og fyriimæli
taki ékki. gildi fýrr én að viss -
um tíma jöfenum, eftif að. þau
hafa verið formléga auglýst
annaðhvort í Lögbirtingablað-
inu eða St.jórna'rtíði nd u rn.
Frestur nauðsynlegur.
Slík lagafyrirmæii um . ÍVeri
handa almenningi iil að átta
sig á nýjum lögum eða regfum
eru nauðsynleg og sjárisög.ð. en
gagnslítið. ef yUrvóidin fara
ekki eftir þeim. og pap virðist.
mér oft koma fyvir. Það er al
iObii'ö
vé| Veiris
og framkvæmdavaidið sKáki í
því skjólinu, að álmenriingur
viti ekki eða sé vegna marg-
endurtekinni lögbrota hirs
opinbera, búinn að gleyma að
til'eru lög urii birtiugu laga og
fyrirmæla.
Útvárpsauglýsingav.
í þessu sam.ba.ncu verður að.
geta þess hve óvið'kunnanlegt
það er, þegar hin og þessi em-
foætfi eru að auglýsa reglur og
fyrirmæli og einnig tiikynna
íögtök o. fl. af því tagi i út-
varpinu, og það jafnvel í
sunnudögum,,auk þess seni siik-1
ar auglýsingar hafa ekkevt
lagagiidi, fyr en þær hafa verið
birtar á prenti, eða verið til-.
kynntar hlutaðeigendum með
bréfi. Enda fullyrða kunr.ugir, •
að slíkar útyarpsauglýsingar j
tíðkist hvergi pema i okkar
hrjáða laridl. Útvarpshiustend - ^
ur u|n Íancí .aljt verða t.d. að,
hlusta á, — þegar yíúvó-.din
nér eru að rukka Reya 'riiinga
og hóta þeim lögtökum eins og
,bað.. er skemmtilegt ,og upp-
byg'gilegt.
Auglýsing
verðgæzlusfýóra.
Þetta var nú að nokkru út-
úrdúr, því eg ætiaði aðaliega að
minnast á augl. verðgæzlustjóra
dags. 15. jan., sem birt var i.
að ganga í gildi daginn áður!
Eftir auglýsingunni áttu inn-
flytjendur sem sé, að skija
verðútreikningum yfir nokkrar
vörutegundir, sem fluttar voru
inn (tollaðar) þann 15. jan. (og
síðar) samdægurs, enda þótt
augl. birtist ekki fyrr en 16.
jan. Þessi ónákvæmni er ekki
til eftirbreytni, auk þess sern
frestur er enginn, gildistakaa
meira að segja daginn íður én
augl. birtist í dagblöðunum.
Svo er það annað mái hvort
ætlast er yfirleitt' til að n
hlýti reglum,.sem svona er tii-
komnar. Það ber því prit að
sama brunni, eins og vant er í
svo mörgum tilfellum, þ.e. óaf-
vitandi . óvirði.ng. almennings
fyrir lögum og reglum. Yerzl-
unarmaður.“
Það vildi kannske einhver
f yrirsvarsm.aður oeinberrar
skrifstofu svara brefinu í Berg-
máli, eða einhver annar ieg'gja
eitthvað til málanna, því orðio
er frjálst. — kr.
Gáta dagsins.
Gáta nr. 347.
Logn á milli lands og eyja.
(Mannsnafn).
Syar viá gátu nr. 34€:
Já, hvar skyldi það vera?