Vísir - 26.01.1953, Blaðsíða 5

Mánudaginn 26. janúar 1953.

//
Kominn heim — og það er gotty/
Ógnarstjérn og öryggisleysi
elnkennir nú þjóðiíf liiraa.
Spjallað við séra Jóhann Ilanncsson.
„Hittumst heilir heima. í
Eeykjavík'1!
Þannig kvöddust tveir íslend-
ingar á Kai Tak flugvellinum í
Hong Kong miðvikudaginn 20.
ágúst 1952. Ég var að leggja af
stað áleiðis heim, en Jóhann
ætlaði enn að eiga nokkra dvöl
eystra. Báðum var okkur Ijóst,
að langt væri nú út til íslands,
margan þröskuldinn yfir að
fara á leiðinni milli vona og
veruleika, en heim stefndu hug-
ir beggja. Þar skyldum við hitt-
ast, ef allt færi að óskum, og
við trúðum, að það myndi verða
báðum gott og gaman. Það
hellirigndi, en þótt regnið væri
hlýtt, þá var yfir því einhver
óhugnan, annarlegur ofsi og
grimmd. Enn einu sinni þakk-
aði.ég Jóhanni alla vinsémd og
hjálp, og aftur árnuðum við
hvor öðrum allra heilla. Svo
hlupum við út í hltabeltisregn-
ið, sinn i hvora áttina, hanu
til þifreiðarinnar, ég flugvélar-
innar, veifuðum: „Hittumst
heilir heima“! ....
„Þakká þér fyrir síðast!“
Við heilsuðumst á Bragagöt-
unni á- föstud. Enn rindi. En nú
var það svalt, rétt ofan við
frostmark, gott þeim, sem hlýtt
er iim hjartarætur, blessað ís-
lenzkt vetrarregn. Og það var
gaman að heilsast, þakka fyrir
síðast, gott að hittast heilir
heima í Reykjavík...........
Jóhann Hannesson er furðu-
legur maður, miklu undarlegri
en nokkurn gæti grunað, sem
sér hann rétt í svip, enda þótt
þar bregði stundum fyrir und-
arlegu samblandi af íslenzkum
• sveitabónda og kínverskum
mandarín. Hann er furðulegur
vegna þess hve margir strengir
eru á hans hörpu, og hve listi-
lega hann kann á þá alla að
leika. Mér finnst hann t. d. svo
íslenzkur, að á hreppsnefndar-
fundi í Grafningnum myndi
hann skipa oddvitasætið svo
eðlilega, að margur myndi ætla,
að hann hefði aldrei til Reykja-
víkur komið. Ég hef séð hann
og heyrt inni í kínverskri götu,
þar sem hann gerði hvort
tveggja í senn, að. prútta við
kaupmenn á nokkrum kínversk
um mállýzkum og kenna mér á
ágætri íslenzku, og þá var hann
þarna í þröngri götunni, innan
um alla þessa undarlegu hluti,
svo mikill heimamaður,- að ég
varð furðu lostinn yfir hvernig
hvítum manni hafði tekizt þaðý
án þess að týna með öllu tungu
sinni og þjóðerni. Það er ó-
gleymanlegt að hafa séð svip-
brigðin á kínversku kaupmönn-
unum, sem reiknuðu það út, eft-
ir viðtöl við mig, að hér væru
á ferð tveir fávísir útlending-
ar, jægar Jóhann tók að kvaka
á þessu undarlega tungumáli,
Og þeir'virtust ekkert botna í,
íið hann væri ekki gulur og ská-
eygt.m,. feiiis:--C»g‘;túiigátlikiÖ: ýirt-
ist þé> benda tiL Ég li’éf séð;
hann uppi a Tao Fong Shan,
—-) fjalli' í Tao.-vindanna. ‘ Þar
speuntu. ungh' inenn grfeiþáíi og'
aldrei átt neinn lagsmann yfir-
lætislausari, fyndnari eða létt-
ari í viðmóti. Hið óvenjulega
við Jóhann er það hversu listi-
lega honum hefur tekizt að sam
eina í eitt trúboðann, kennar-
ann, lærdómsmanninn, Islend-
inginn, Austurlandabúann, —
hvern fyrir sig eins vel g'erðan
og bezt verður á kosið, fjar-
skylda og ólíka, en alla þó
sveigða til samræmis við lög-
mál, er lúta þarf, svo að til
verði ljúfur, heilsteyptur mað-
ur, sem öllum, er kynnast,
þykir þungt að kveðja, en gott
að heilsa og gaman að bjóða
aftur velkominn hcim.
Eg veit að margir lesenda
Vísis muni eitthvað vilja vita
um æviatriði Jóhanns, svo að
eg bið hann að. nefna mér
nokkra .áfanga. Hann. er rúm-
lega fertugur, fæddur að Nesj-
um í Grafningi. Þegar hann var
17 ára skýrði Ólafía Jónsdóttir,
hjúkrunarkona frá Bústöðum,
honum frá að norskur k.ennari
vildi fá einhvern íslenzkan pilt
til ársdvalar á kristilegan
æskulýðsskóla í Danvik, sem er
rétt hjá Drammen í Noregi
Jóhann ákvað að þiggja þetta
boð, hófst þannig lærdómsferill
hans.
Að loknu námi í mennta-
skóladeild trúboðsskólans lauk
Jóhann stúdentsprófi í Staí-
angri árið 1933. Tveim árum
síðar lauk hann prófi í heim-
speki og kristníboðsfræðum við
Oslóarháskóla, og árið 1936
guðfræðisprófi hér við Háskóla
Islands. Næstu ári'n átti hann
námsdvalir í Sviss og Englandi,
þar sem hann jók þekkingu
sína í ýmsum greinum guð-
fræðinnar.
Hvenær fórstu
fyrst til Kína?
,,Það var árið 1939. Eg var
þá nýkvæntur. Astrid er
hjúkrunarkona að menntun, en
þar að auki stundaði hún nám
við norskan trúboðsskóla, og
varð þetta hvort tveggja henni
mikill styrkur.
Eg fór austur á vegum ,,Det
norske missjonsselskap“ og
Sambands íslenzkra kristni-
boðsfélaga, en bæði þessi félög
höfðu styrkt mig til náms, og
var samvinna góð milli þeirrá.
Fyrst fórum við hjónin til Hong
Kong, en þar lögðum við stund
á kínversku aðallega og dvöld-
um þar við nám í eitt ár. Að
því loltnu fórum við inn á meg-
inlandið og settumst að í Mið-
Kína. Þar vorum við næstu
fjögur árin við kristniboðs-
störf.
Árið 1944 fluttum við til
Vestur-Kína, þar sem eg hóf
kennslu við lútherskaa presta-
skóla og byrjaði að vinna fynr
lútberskt bókmenntafélag. Við
fengum . frí frá störl'um' áriö
Aftur héldum við hjónin austur
til Kína haustið 1948 og enn til
Hong Kong.“
Fóruð þið öll þaðan
inn á meginlandið?
„Nei, Astrid varð eftir í Hong
Kong. Útlitið var of svart til
þess að þorandi væri að vera
með fjölskyldu. Eg var sendur
til Vestur-Kína, og var þar í
nokkra mánuði, en svo fékk
eg fyrirskipanir um að halda
aftur til Hong Kong, enda var
þá augljóst að hverju stefndi,
og eðlilegt að einhverjum væri
falið að vera í brezku nýlend-
unni og taka þar á móti fé-
lögunum, sem síðar voru vænt-
anlegir frá meginlandinu. Vet-
urinn 1951 fór Astrid svo burt
með börn okkar tvö, Gunnhildi
og Hannes, og hefur hún síðan
verið hér heima. Ástæðan til
þess að hún varð að fara með
börnin var sú, að þau þoldu
ekki loftslagið. Þar að auki leit
svo ófi-iðvænlega út, að á-
byrgðarhluti gat talizt að senda
fjölskylduna ekki burt. Nú hef-
ur þetta breytzt, og virðist mér
ólíklegt að kommúnistarnir
taki Hong Kong, nema til al-
heimsstyrjaldar komi.“
Viltu gera svo vel að
segja lesendum Vísis um
störf þín eystra undan-
farna mánuði?
„Velkomið. Eg hef kennt við
prestaskóla og unnið að bóka-
gerð. Eftir að stjórnarskipLin
urðu í Kína var skólinn, sein eg
kenndi við í Mið-Kína, fiutlur
að Tao Fong Shan, en þar vai
trúboðsstöð, sem aðallega var
ætluð til þess að snúa Buddha-
munkum til kristins dóms. í
•fýrravetur var eg forstöðumað-
ur þessa skóla. Þaðan útskrif-
uðust 16 guðfræðinemar í vor.
Eg hef lesið riturum mínum
fyrir þýðingar ýmsra kristi-
legfa bóka úr ensku eða öðrum
Evrópumálum á kínversku og
þannig unnið að kínverskri
bókagerð. Eg hef lengst búið
úti á eynni Cheung Chau, þar
sem þú heimsóttir mig í sumar,
verið þar einn með matreiðslu-
manni mínum og gestum, sem
stundum hafa komið til mín,
einkum um helgar.“
Hingað heim. Næstu tvö árin
var eg hér í Reykjavik, og
annað árið kfenndi ég Við gúðú';
fri-ðideildina í forföUuin Sigux’- ’
björns Einarssonar þtóféssörs.
Síra Jóhann Hannesson sést hér fyrir utan kínverzka sölubúS
í Hong Kong. — Sig. Magnússon tók myndina.
Hittirðu einhverja
íslendinga, eftir að cg
fór að austan í sumar?
„Já, Friðrilc Alexandersson,
ungur og myndai-legur sjómað-
ur frá Reykjavík kom til mín,
og' Sigurð Jónasson forstjóra
hitti eg daginn áður en eg fþr,
en hann var þá á vesturleið og
fór með flugvél. Annars var
mjög fátítt að .hitta íslending,
og engan landa veit eg nú bú-
settan á þessum slóðum.“
Hvenær fórst bú
að austan?
„Eg lagði af stað frá Hor.g
Kong 21. nóvember sl. og sigldi
eins' og leið liggur til Londoii
með viðkomu í Singaporé,,
daginn 19. þ.m. Mér þykir vænt
um að hafa farið mér svona
hægt á . heimleiðinni, bæði
vegna þess að mér þótti gott
að hvílast, og. svo sökum hins,
að óþægilegt er að skipta
skyndilega um loftslag, einkum
þegar farið er milli svo ólíkra
landa sem íslands og Kína.“
Myndir þú vilja gera svo
vel að segja eitthvað um
kristniboð Kína að
fornu og nýju?
„Já, það get eg gert. Kristni
mun fyrst' hafa borizt til Kína
á hinu svonefnda Tang-tíma-
bili (600—900 e. Kr.) með trú-
boðum Nestoringa. Hún festi
þó ekki rætur í þetta skipti og'
eftir það spyrzt ekki til kristni-
boða fyrr en á tímum Mongóla-’
keisaranna á 12. og 13. öld, eh.
þá eru tfúboðar aftur á ferðý
og enn á vegum kristinna.
kirkjudeilda í Mið-Ásíu. Þeini
varð einkum vel ágengt meðal'
þjóðflokka, sem ekki voru kín-
vérskir, og er það talin ein
skýring þess, að gamla sagan
endurtók sig, kristinn dómur
festi enn ekki nógu örugglega
rætur og öldur annara trúar-
bragða færðu þessi fyrstu
kristnu fley í kaf.
Næst fellur ljós sögunnar á-
kaþólska trúboða, lærdóms-
menn mikla, er voru í hirð
keisarans, og úr því er sagan
samfelld, allt til vorra daga.
tJr gömlum skræðum.
Pálsmessa er haldin 25. jan-
úar ár hvert til minningar um
það, að þá snerist Páll postuli
frá ofsóknum sínum gegn
kristnum mönnum og varð einn
áfjáðasti og ákafasti lærisveinn
Krists. Páll var fæddur í Tars-
us, litlum bæ eða þorpi í Litlu-
Asíu, varð á unga aldri hat-
ramur andstæðingur kristninn-
ar, en snerist eitt sinn, er hann
var á leið til Damaskusborgar.
Þess má geta að íslendingar
hafa skrifað miklar sögur um
Pál postula; margar þeirra eru
fornar og merkilegar. Norskur
fræðimaður, Unger prófessor,
góma og það meðal annars,
hversu lítil laun prófastar
hefðu. Hafði prófastur þessi
þjónað lengi embætti og þótt-
ist því mega trútt um tala.
Gerðist hann all skorinorður
að lokum og kvað svo að orði,
að betra væri að vera böðull
en prófastur.
„Það liggur þá næst, prófast-
ur minn,“ sagði biskup, ,,að
segja sig frá þessu en sækja
um hitt.“
I Hákarlabcitan.
Árið 1813 gerðist þnikil úni-
og lúrum 1 þá1- allá. leið fCeylon* Bombay, Port- Said .ug hluta dágá.
Gíbraltar. Til Englahds'kofnuir
við 22. desember sl. eftir ágæta Embættisfranú.
íerð. Þaðan fór eg til Norégs.,
og heim kom eg roeð fiugveí-'
ihni Heklu frá Stafangii mán.u-
gaf þær, ásamt öðrum postula- ferð af göngumönnum og varð
sögum, út í heild árið 1874. ei við ráðið; urðu stuldir og
Þær heita Postolasögur og eru gripdeildir víða og kenndu
rúmlega 900 þéttprentaðar margir agaleysi. Voru þá og
síður. mörg mál. Strákuf einn í Múlá-
Norðmenn héldu því annars sýslu varð sekur um stuld;
fram, að Páll sá, sem Páls- hafði hreppstjóri hann fyrst í
messa dregur nafn af, hafi ver- ströngu varðhaldi, en lét hann
ið annar en postulinn, kappi síðan í hús, þar sem hann náði
núkill og frábær bogmaður. kjöti nokkru og át meira en
Hafa Norðmenn því rist á rím- hann þoldi, því áður hafði
stöfum sínum boga, þar sem hann verið sveltur, og dó hann
Pálsmessa er sett. Hafa þeix af. Réðst hreppstjóri þá um við
nefnt hann Pál skyttu eða Pál annan gamlan hreppstjóra,;
bogmann, en Páll sá átti að hversu haga skyldi greftrun-
hafa háð orustur fram eftir hans. Köm þeim þá saman um,
degi, en helgað sig trú sinni;1 að eigi skyldi hann til kinkju
bænum. og.,r|hglg.isiðum .síðarijtlytja, og' fy.rir- þvi að jörð-
’Eitt sinn gistí- -Steingrímui'
Hiskup á’ýfirr'éið hjá gönxlúm
próíasti. Bar þeim • margt1 ■ á;
fékkst þá eigi; er þeim leizt að-
grafa hann í, fluttu þeir hann
fram á. mið • sökktu , í • sjó -og
drqgu a, hákarl.' Eigi er þess
.getið, að haivt: Raii veriðí tekjð
,á átferli -þessu. ...- • --- ;•<