Vísir - 03.02.1953, Blaðsíða 5

Þriðjudaginn 3. febrúar 1953
V.lSIR
þýzkan prins fyrir konung!
Göbbels gaf honum blessun sína og
heilræði, en Ribbentrop eyðilagði
allt saman.
Ausíurríska blaðið „Die neue
Front“ birti nú um jólin frá-
sögn um „konung íslands“ og
ráðleggingar Jóseps Göbbels
honum til handa.
Grein hins austurríska blaðs
fer hér á eftir í styttri þýðingu.
Hvíta eyjan í íshafinu er
okkur ekki jafn fjarlæg og áð-
ur, eftir að stórveldin uppgötv-
uðu hina mikilvægu hernaðar-
legu þýðingu hennar. Ekki svo
að skilja að íslands hafi á
nokkurn hátt verið minnzt í
sambandi við hið sögulega upp-
gjör í Niirnberg að stríðslokum.
Hinsvegar minnast margir 10.
maí 1940 er Englendingar sendu
her til íslandsstranda og her-
námu landið. Seinna leystu
Bandaríkjamenn þá af hólmi og
það var ekki fyrr en 11. apríl
1947 að þeir sendu her sinn
þaðan að fullu á brott og þjóðin
öðlaðist sjálfstæði sitt að nýju.
Nú er eyríkið í norðri ein af
þýðingarmestu stöðvum At-
lantshafsbandalagsins.
ísland var fyrir stríð í kon-
ungssambandi við Danmörku,
en það var löngu ákveðið að
rjúfa þau tengsl og fá nýjan
kóng yfir landið. Árið 1939
sendi Alþingi íslendinga sendi-
nefnd til Berlínar í því skyni
að fá einhvern hinna afdönk-
uðu þýzku fursta til þess að
taka sér konungdóm yfir ís-
landi. Sendinefndin fór erind-
isleysu. „Konungurinn“ hefur
að undanförnu búið í Wies-
.baden. Hann býr þar í þægi-
legri íbúð í Freseniusgötu.
Þegar við heimsóttum hann í
íbúð hans, kviknaði í húsinu.
En ekki voru nein tök á því að
kalla á hallarvörðinn til að
slökkva eldinn, það varð
slökkvilið borgarinnar að gera.
-— En prinsinn, sem átti að
verða konungur íslands er son-
ur síðasta furstans af Schaum-
burg-Lippe.
„MiIIi tignar
og tugthússins.“
Þegar sendinefndin, afkom-
endur Haralds hárfagra og
hinna fornu norrænu víkinga,
kom til þriðja ríkisins frá heim-
kynnum Eddu og skáldanna,
Oðins og Þórs, var hún þess
fullviss að Hitler myndi færa
íslenzka ríkinu prins að gjöf.
í endurminningum sínum
„Milli tignar og tugthúss“
(Zwischen Krone und Kerker)
skýrir Friðrik Kristján prins af
Schaumburg-Lippe frá hinum
áður ókunna þætti íslandsmála
sinna. í þann mund er konungs-
leitarmennirnir komu norðan
frá íslandi var hinn þýzki
furstasonur yfirstjórnarráðs-
fulltrúi í upplýsingaráðuneyt-
inu þýzka. Er hann hafði á-
kveðið að taka sér konurigs-
tign yfir íslandi, sótti hann um
leyfi þýzkra stjórnarvalda til
þess að losna úr stöðu sinni
í ráðuneytinu. Að sjálfsögðu
kom þessi lausnarbeiðni fyrst
og frerrist til kasta hans eigin
| húsbónda, Jósefs Göbbels ráð-
herra og æðsta yfirmanns upp-
lýsingaþjónustunnar þýzku.
Heimboð á landsetur Göbbels,
Vanke, var hið raunverulega
svar við umsókn furstasonar-
ins. Og Göbbels ráðherra sam-
gladdist starfsmanni sínum af
öllu hjarta yfir þeim óvænta
heiðri að hann skyldi hafa orðið
fyrir valinu sem Islandskóngur.
Honum var ljóst, að þetta gat
haft st.jórnmálalega þýðingu
fyrir þýzka ríkið gagnvart öðr-
um löndum. Og Göbbels lék við
þetta tækifæri á als oddi og
gerði að gamni sínu.
Heilræði
dr. Göbbels.
„Schaumburg prins,“ sagði
Göbbels, „eruð þér þegar bún-
ir að semja hásætisræðuna yð-
ar? Teljið þér það ekki sann-
gjart og gustuk af yður að þér
segið þessari einföldu og
hrek;klausu þjóð allan sann-
leikann um yður. Nú, ef þér
þurfið áróðursmann.til þess að
bæta um fyrir yður, væri ekki
úr vegi að ráða mig til starfa.
Það er sagt að eg kunni að tala
um fyrir fólkinu. Eða treystið
þér yður kannske betur til á-
róðursins heldur en mér?
Og hvað haldið þér að vinur
minn Hitler segi þegar eg gef
honum til kynna að eg hafi ráð-
ið mig til yðar?
Nú —- við skulum sleppa öllu
gamni — þetta væri enganveg-
inn svo fráleitt. Mér þætti
gaman að sýna veröldinni hvað
eg gæti á eigin • spýtur og án
íhlutunar annarra.
Eitt ætla eg að biðja yður
um, minnist ekki einu orði á
nationalsosialisma við íslend-
inga. Það er mjög áríðandi. Og
að lokum skal eg gefa yður tvö
ágæt ráð. Ráðið þér Júða í fjár-
málaráðherraembættið og sem
hirðfífl skuluð þér ráða af-
dankaðan héraðsstjóra (Gau-
leiter).“
Kibbentrop
eyðilagði
allt saman.
Þrátt f yrir Lútherstrú ís-
lendinga hefði mátt skapa á
hinni friðsælu eyju ríki í anda
hinnar norrænu guðadýrkunar
Alfi'ed Rosenbergs. Og herráð-
in í Bendlergötu og á Tirpitz-
bökkum voru farin að eygja
örugga : kafbátahöfn —. en
Ribbentrop einn kollvarpaði
þessu öllu samari. Það fauk í
hann vegna þess að hvorki
honum né neinum starfsmanni
úr ráðuneyti hans hafði verið
boðið konungdómur yfir ís-
landi. Þar með hjaðnaði hin ís-
lenzka konungskóróna i eitt
skipti fyrir öll niður og varð
að engu.
Nú baðar prinsinn af
Schaumburg-Lippe sig ekki í
íslenzkum goshverum,' sem
honum þó hafði eitt sinn verið
boðið. Alexandra prinsessa get-
ur heldur ekki tínt nelikkur og
rósir í gróðurhúsum Réýkja-
víkur, né heldur sótt þangað
þröskaða banana fyrir matborð
sitt. í stað þess fær hún öðru
hverju heimsókn í íbúð sína í
Wiesbaden og þeir sem hugsa
bezt til hennar færa henni
Alpafjólur. En bóndi hennar
leitar uppi óvátryggðar sálir í
þágu vátryggingarfélags þess,
er hanp starfar fyrir.
Glataði
konungsríki.
Af þegnum þriðja ríkisins
sem lifað hafa af stríðið og af-
leiðingar þess, er varla nokkur
maður sem hefur orðið jafru
\ átakanlega fyrir hattbarði
. þjóðernisstefnunnar þýzku, sem.
1 prinsinn af Schaumburg-Lippe.
Hann missti hvorki meira né
minna en heilt konungdæmi
úr höndum sér, og það er meira
en flestir aðrir geta sagt. Hitfc
er svo annað mál hvort banda-
menn hefðu ekki rekið hann frá.
völdum, er þeir hernámu ís-
land vorið 1940, og það jafnvel
þótt hann hefði haft Júða sem
fjármálaráðherra og þýzkan
héraðsstjóra sem hirðfífl.
Ágætt nýmæli í starfsemi
Landsmálafél. Varðar.
Efnír til fræðslufunda um bæjarstofnanir.
enda þótt heita vatnið sé selt
vægara verði en nokkur annar
hitagjafi, er notaður er. Þá
gat hann þess og, að þrír f jórðu
hlutar allra húsa í bænum
nytu heita vatnsins.
Að erindinu loknu báru fund.
armenn fram ýmsar fyrirspurn-
ir varðandi hitaveituna, sem
frummælandi síðan svaraði.
Fundurinn var vel sóttur og
góður rómur gerður að erindi
hitaveitustjóra.
Landsmálafélagið Vörður hef
ur tekið upp nýmæli, sem er
að efna til fræðslufunda og er-
indaflutnings um einstök fyrir-
tæki bæjarins.
Fyrsti fundur slíks efnis var
haldinn í Sjálfstæðishúsinu í
gærkveldi og skýrði formaður
Varðar, Birgir Kjaran, frá fyr-
irætlunum félagsins í þessum
efnum í framtíðinni. Fundurinn
í gær var helgaður Hitaveit-
unni.
Frummælandi var Helgi Sig-
urðsson hitaveitustjóri og flutti
hann "stórfróðlegt erindi um
Hitaveituna. Rakti hann frum-
sögu málsins og síðan þróun
þess og allra framkvæmda
hennar fram til dagsins í dag.
Hann gat og ýmissá tæknilegra
atriða og" vandamála, sem upp
hafa komið smám saman eftir
að Hitaveitan komst upp, m. a.
varðandi eyðingu súrefnis í
heita vatninu o. fl. Fjárhag fyr-
irtækisins taldi hann góðan,
Hvítt
bómullargarn
Sérstaklega hentugt til að
hekla og prjóna úr, nýkomið
— ódýrt
Geysir h.f.
V eiðarf æradeildin
Glöggt er gests augað.
Úr bókum útíendinga um ísland.

ísbirnirnir í dýragarðinum áúSkúnsinum í Stokkhólmi kunna vel yið si£* þeSSa dagaha, eiils
®g myndin sýnir, en miklar frosthörkur hafa undanfárið vérið 4 Norðuriöndum.
Árið 1907 komu hingað þýzk
hjón, Cecile og Maurice von J
Komorowicz, ásamt þjóni er
þau höfðu. Svo sem nafnið
bendir til hefur eiginmaðurinn
verið af aðalsættum, hann
fékkst eitthvað við vísinda-
rannsóknir, en kona hans var
listmálari.
Hjónin dvöldu hér nokkuð
fram eftir sumri, voru fyrst
mánaðartíma í tjöldum uppi í ’
Rauðhólum, en fóru síðan á!
hestum og höfðu þrjá íslend-'
inga til fylgdar norður Kjöl og
norður að Mælifelli í Skaga-
firði. Þaðan héldu þau til Ak-
ureyrar og síðan þjóðleiðina til
Reykjavíkur aftur.
Tveimur árum seinna gaf.
Maurice von Komorowicz út
ferðabók um för sína hingað,
skreyttri málverkum eftir konu
sína, auk Ijósmynda og teikn-
inga. Bókin heitir Quer durch
Island eða yfir ísland þvert og
er 135 bls. að stærð.
Ekki er hægt að segja að von
Komorowicz hafi verið hrifinn
af íslandi eða íslendingum og
mjög illa lét hann af allri að-
búð á ferðum sínum.
Þáu hjónin komu hingað til
lands með „Lauru“ frá Sam-
einaða, gufuskipafélaginu. - Um,
aðbúnáðinn i skipinu kemst
bókarhöfundur svo að orði, að
ef dýr hefðu sætt þvílíkri með-
ferð í Þýzkalandi, myndi það
óðara hafa verið kært til ein-
hvers dýraverndunarfélags og
síðan fengið lögreglunni í
hendur.
Landið er
ósköp ljótt.
Ekki varð von Komorowicz
hrifinn af landslaginu hér,
fannst það eyðilagt, tilbreyt-
ingarsnautt og ljótt. Honum
fannst með öllu óskiljanleg sú
aðdáun og hrifni, sem ýmsir
landsmanna hans höfðu látið í
Ijós yfir Þingvöllum og Geysi.
Hann sagði að vísu að Þing-
vellir færu rétt snotur staður,
miðað við það landslag, sem hér
gæfi að líta, en þegar þess væri
gætt, að náttúrufegurðin væri
miklu meiri, hvar sem væri í
Alpafjöllum og á fjölmörgum
stöðum í Þýzkalandi, væri eng-
in ástæða til þess að gera neitfc
veður út af fegui'ð Þingvalla.
Við Geysi væri ekkert að sjá
annað en ljótt eitt, en höf. telur
þó nýstárlegt fyrir útlendinga
að sjá hverina. Annars segir
hann að íslandi hafi verið lýst
i ferðabókum sem einhverju
undralandi fegurðar og það geri,
?það ■_ að verkprn að hver sá sem.
sæki þetta gróðursnauða
mánalandslag heim hljóti a(J