Vísir - 25.08.1953, Blaðsíða 8

t
vi SIR
Þriðjudaginn 25. ágúst 1953.
VtSIS er ódýrasta blaðíð og |>ó það fjol-
breyttasta. — Hringið í síma 1660 og gerlat
ásbrilendar.
Eínsdæmi í sögu sænsku kirkjunnar:
Biskup kæröur fyrir níö-
skrif um meöumsækjendur.
Ritaði níð um þá, sem kepptu við
hann um biskupsembætti.
Frá fréttaritara Vísis. —
Stokkhólmi í ágúst.
í fyrsta skipti í sögu sænsku
kirkjunnar gerast nú bau tíð-
indi, að biskupi er stefnt fyrir
veraldlegan dómstól, en nú
verður Dick Helander, biskup
í Strangnás biskupsdæmi
skammt frá Stokkhólmi, leidd-
ur fyrir rétt í Uppsölum sam-
kvæmt ákvörðun saksóknara
ríkisins.
Vísir hefur áður nokkuð
greint frá þessu máli, en ýmis-
legt undarlegt þótti gerast í
sambandi við biskupskjörið í
Strángnás. Helander, sem áður
var prófessor við Uppsala-
háskóla, var eirin þeirra, er
hafði einna beztu möguleika á
að ná kjöri í hitteðfyrra við
biskupskjör í Skarabiskups-
dæmi.
Nafnlaus níðbréf.
Það var sameiginlegt báðimi
þessum kosningum, að mönn-
um bárust nokkur bréf, sem
einhver eða einhverjir höfðu
skrifað til þess að rýra í áliti og
varpa skarni á meðumsækjend-
ur Helanders. Nokkur bréfanna
voru skrifuð á sömu ritvél, en
öll voru þau nafnlaus. Við
kjörið í Skara tókst Helander
ekki að ná meirihluta atkvæða,
en í Strángnás, þar sem enn
meira var um óþokkabréf þessi,
fékk hann meirihluta atkvæða
og náði kosningu.
Helander biskup hefur ávallt
haldið því fram, að honum sé
með öllu ókunnugt um, hver
hafi skrifað bréfin. Nú er álitið
að saksóknarinn myndi tæpast
■Jiafa farið fram á málshöfðun
nema hann hefði öruggar sann-
anir fyrir sekt Helanders, en
auk þess mun hann líta svo á,
að eins og sakir standi, sé
Helander ekki hæfur til þess
að skipa embætti sitt.
Almenningur
í tveim fylkingum.
Mál þetta hefur vakið mikil
blaðaskrif. Liggur í augum
uppi, að það telst til stórtíðinda,
er kirkjunnar þjónn, meira að
segja einn af æðstu embættis-
mönnum hennar, er kærður
fyrir að hafa skrifað- níðbréf,
Margir á ftfi
undir rústum.
Einkaskeyti frá AP. —
London í morgun.
Unnið er af kappi að því að
grafa í rústir á jónisku eyjun-
«m • undan Grikklandsströnd-
um, og hefur komið í Ijós, að
ótrúlega margir eru á lífi und-
an þeim.
Meðal þeirra, sem nú hafa
fundizt, var áttræð kona, sem
hafði legið þar innibyrgð í átta
sólarhringa. Þá hafa fundizt
tvær systur, sem höfðu verið
grafnar undir rústum í 12 sól-
arhringa. Höfðu þær dregið
fram lifið á hráum kartöflum.
>g almenningur í Svíþjóð virð-
st hafa skipað sér í tvær fylk-
ingar, með og móti Helander.
5restarnir hafa yfirleitt leitt
nálið hjá sér, en þeim mun
'leiri leikmenn hafa sett fram
•Jkoðanir sínar á málinu.
Þrjár ritvélar eru aðal-
önnunargögnin gegn Helander.
í fyrsta lagi ritvélin, sem níð-
bréfin í sambandi við biskups-
kjörið í Skara í hitteðfyrra,
voru skrifað á. Þá eru tvær rit-
vélar aðrar. Aðra ætlaði
Helander að láta gera við, eða
öllu heldur stafina á henni, en
hina ritvélina fékk hann að láni
hjá guðfræðideildinni í Upp-
sölum, en ætlaði svo að skipta
á henni og annari, sem hann
1 keypti notaða undir fölsku
1 nafni.
Tveir menn telja sig æru-
meidda af níðbréfunum. Annar
þeirra er gamall starfsbróðir
Helanders við guðfræðideild
Uppsalaháskóla, próf. Hjalmar
Lindroth, en hinn er Eric Seg-
elberg kandídat.
Að skrifa
eða senda níÖ.
Verjandi Helanders biskups
er einn kunnasti lögfræðingur
Svíþjóðar, Hugo Lindberg, en
hann er kvæntur Karin Koclc
fyrrverandi ráðherra, nú-
verandi hagstofustjóra. —
Lindberg getur ekki neitað því,
að ýmislegt bendi til þess, að
Helander sé sekur. Hinsvegar
varðar það ekki við sænsk lög
að skrifa níðbréf, en sá verkn-
aður verður því aðeins sak-
næmur, að bréfin séu send.
Helander biskup hefur verið
mjög miður sín andlega meðan
á blaðaskrifum hefur staðið um
málið og haft orlof frá störfum
um tíma. Við yfirheyrslur hef-
ur hann komizt í mótsögn við
sjálfan sig, en læknar kenna
andlegu ástandi hans um það.
í einu atriði hefur hann þó
bersýnilega ekki sagt rétt frá.
Hann hefur við yfirheyrslur
lögreglunnar neitað því, að sér
væiú kunnugt um, að fram-
leiðslunúmer séu á ritvélum.
Þó gætti hann þess, er hann
keypti notuðu ritvélina, að
númer hennar væri sem allra
líkast númerinu á vélinni, sem
hann fékk að láni hjá guð-
fræðideildinni.
Biskupssynir
flæktir í málið.
TVefr synir Helanders bisk-
ups hafa flækzt í málið. Sá
eldri, heimspekikandídatinn
Sven Helander, á að hafa sagt,
er hann las yfir yfirheyrslubók
lögreglunnar: „En góði pabbi,
hvað' hefur þá gert? Þetta er
sérlega grunsamlegt. Pabbi
kaupir ekki ritvél undir fölsku
nafni nemá eitíhvað sérstakt sé
Asdic-tæki Ægis
reynast ágæilega
Asdic-tækin, sem sett hafa
verið í varðskipið Ægi, hafa
reynst ágætlega.
Vísir átti í gær stutt viðtal
við Pétur Sigurðsson, yfirmann
landhelgisgæzlunnar. Tjáði
hann blaðinu, að undanfarið
hefðu tækin verið reynd fyrir
norðaustan og norðan land, og
hefðu þau gefið góða rauiv
Hafa þau m. a. verið reynd
við síldarleit og hafa sézt i
þeim torfur í allt að 1500 metra '
fjarlægð frá skipinu. Hefir
þetta að sjálfsögðu mikla raun- !
hæfa þýðingu í sambandi við
síldarleit og síldveiðar. Með
dýptármæli má finna torfur
niður undan skipinu, en með
Asdic-tækjunum torfur í 1500
fjarlægð frá skipinu á bæði
borð.
30 riddarar kvöddu hina
brezku gesti í morgun.
QKenjulegur og ánæg|uleguir
skílnaðui’ viA broíííöi* íiullíaxa.
149 fómarlömb —
aðeins byrjunin.
Bonn (dpa). — Stjórn sósíal-
demokrotaflokksins hefur birt
fyrsta hluta lista yfir fórnar-
lömb kommúnista vegna óeirð-
anna 17. júní.
Eru birt nöfn 149 manna, sem
dæmdir hafa verið af rússnesk-
um dómstólum og dómstólum
á hernámssvæði þeirra. Auk
þess eru dómarnir birtir. Fleiri
nöfn verða birt síðar, en erfitt
er að afla upplýsinga um þetta,
þar sem kommúnistar reyna að
halda öllu leyndu viðvíkjandi
ofsóknunum. Listinn sýnir, að
dómstólar Rússa dæmdu menn
einungis til lífláts.
Líkur á samkomu-
lagi um Suez.
Kairo (dpa). — Heldur mun
nú ganga saman með fulltrúum
Breta og Egypta varðandi
Suez-deiluna.
Hefur fréttaritari dpa fengið
þær upplýsingar frá áreiðanleg-
um heimildum, að meiri líkur
sé nú en áður fyrir samkomu-.
lagi um brottflutning herliðs
Breta af eiðinu. Mun Egyptar
ekki vera því mótfallnir, að
Bretar fari af eiðinu sex mán-
uðum eftir að samningar hafa
verið gerðir, en 4000 sérfræð-
ingar verði eftir undir stjórn
egypzks hershöfðingja. Brjótist
hinsvegar út styrjöld, er svo um
samið, að Bretar geti þegar
flutt lið til eiðisins.
Ósennilcgt er, að nokkru sinni
hafi útlendir gestir verið kvadd
ir á flugvelli Beykjavíkur með
svipuðum hætti og brezku
„hestamennirnir“ í morgun.
Laust eftir kl. 7 í morgun gat
að líta óvenjulega en ánægju-
lega sjón við Búnaðarfélagshús
ið við Tjörnina. Þar dreif að
hópur hestamanna úr Fáki,
sjálfsagt eina 30 saman, og
mátti þar sjá margan góðhest-
inn. — Fáksfélagar vildu með
þessu móti kveðja Bretana, sem
hér hafa verið í boði Búnaðar-
félagsins, Ferðaskrifstofu ríkis-
ins og Flugfélags íslands. Svo
var stigið á bak, og riðu Bret-
ar með í hópnum.
Haldið var vestur Vonar-
stræti, suður Tjarnargötu, yf-
ir Tjarnarbrúna, suður Sóleyj-
argötu og loks vestur Njarðar-
götu eins og leið liggur að skýli
F. í. á flugvellinum.
Fai-angur gestanna var áður
farinn suður eftir, svo að eng-
inn bill eða slík nýtízku farar-
tæki urðu til þess að raska þess
ari skemmtilegu fylkingu.
Suður á flugvelli var margt
rnanna, og var þar almenn kát-
ína og ánægja. Sigurður Ólafs-
son söngvari, sem einnig er góð
ur hestamaður,. tók lagið og
söng hestavísur, en Skotar tóku
undir, en auk þess sungu þeir
sjálfir skozk lög og þótti
skemmtileg tilbreyting þarna
suður frá. Einn þeirra var
klæddur þjóðbúningi (Skota-
pilsi), og var þetta mjög á-
nægjulegt.
Sumir hestamanna riðu undir
flugvélina, og voru þetta vita-
skuld sjaldgæfar en skemmti-
legar tiltektir. Má segja, að hin
ir erlendu gestir hafi stigið
beint af baki og upp í Gullfaxa.
Öll var þessi för og skilnaður
kvikmynduð.
Þessi „kveðjuathöfn" var
Fáksmönnum til hins mesta
sóma, og hinum brezku gest-
um vafalaust til ánægju.
í húfi. Það virðist sem pabbi
sé að ljúga. Þetta er mesta
kiíkjuhneyksli aldarinnar.“ —
Yngri soninn hafa .sannsöglir
menn séð í híbýlum þeim, sem
guðfræðingar hafast við í Upp-
sölum, en hann hafði engan að-
gang að, m.a. í kennarastofun-
um. En þar er talið, að hin
umræddu bréf hafi verið
skrifuð.
í þessu leiðindamáli sænsku
kirkjunnar liggja fyrir margar
mótsagnakenndar staðhæfing-
ar. En þjóðin spyr: „Hver er
sannleikurinn?" — Menn vita
ekki, hvort nokkurn tíma tekst
að úpplýsa hið saima i málinu.
Verja 3 milljónum kr.
til læknavtsinda.
N. York. — Bandaríkjamenn
verja nú tífalt meira fé til rann
sókna á sviði læknavísindanna
en árið 1941.
Arsfundur amerískra lyfja-
fræðinga — hinn 100. í röðinni
— er nú haldinn í Salt Lake
City og var þar frá því skýrt,
að hið opinbera, stofnanir og
einstaklingar verði 181 milljón
dollara (nærri 3 milljörðum
kr.) til slíkra rannsókna í ár.
í sl. vikti var aí-
ems saltað í
1462 tn.
Vikuna 16.—22. ágúst höml-
uðu ógæftir síldveiðum við
Norðurland.
Vikuaflinn varð aðeins 1462
uppsaltaðar tuimur, 105 mál
síld og 50 mál ufsi í bræðslu og
92 tunnur voru frystar.
Heildaraflinn í vikulokin
var þessi. (í svigum er getið
aflans á sama tíma í fyrra).
Saltsild 148.201 tunna, upp-
saltað (32..177).
Bræðslusíld 117.138 mál
(27.417).
Fryst síld 6.616 tunnur
(7.766).
Þar sem aðeins 15 þeirra
skipa, sem tekin voru upp í
síðustu skýrslu, bættu við sig
smáslöttum í vikunni, þykir
ekki ástæða til þess að birta
veiðiskýrsluna í heild að þessu
sinni, en þess skal getið, að röð
fjögurra aflahæstu skipanna er
óbreytt. (Frá Fiskifél. fslands).
5 flugvdlir US
í RínarlöiKÍiiin.
Hahn (dpa). — Bandaríski
flugherinn hefur nú fimm flug
velli til afnota £ Rheinland-
Pfalz.
í síðustu viku komu 70 or-
ustuflugvélar af Sabre-gerð úr
50. flugsveit ameríska flughers-
ins til flugvallar hér, en áður
var annar ma.nnafli kominn.
(Hahn er í Eiíel-héraði).
Farftegaflug í
þyrilvængjum á
vegum Sabena.
Einkaskeyti frá AP. —
Brússel í morgun.
Belgiska flugfélagið Sabena
tilkynnir, að hafið verði far-
þegaflug með þyrilvængjum á
vegum félagsins þ. 1. sept.
Mun verða flogið til viðkomu
staða í Hollandi, Frakklandi og
Þýzkalandi, auk innan Belgíu
sjálfrar. Innan 300 km. fjar-
lægðar frá Brússel eru búsettar
70 milljónir manna, svo að
Sabena býst við að hafa mikið
að gera. M. a. verða flognar
þrjár hringferðir daglega milli
Brússel, Antwerpen og Rotter-
dam. Póstflutningar til Hol-
lands og Frakklands byrjuðu
fyrr í þessum mánuði.
Hverf ihreyflar
fyrir bila.
Detroit. — Ford-verksmiðj-
urnar ætla nú að hefja athug-
anir á smíði bílhreyfla, er
brenni steinolíu.
Yrði slíkir hreyflar byggðir á
sömu reglu og þrýstihreyflar
flugvéla, en þó breytt þannig,
að orkan verður yfirfærð á
hverfihjól, en geysist ekki aft-
ur úr vélinni eins og úr eld-
flaug. Slíkir gashverflar hafa
verið notaðir í ýmsum flugvél-
um og gefizt vel.
ítalska stjórnin hefur á
næstunni útgáfu tímarits á
ensku, frönsku, spænsku og
þýzku til að skýra sjónarmið
sín í ýmsum málum.