Vísir - 07.09.1953, Page 4

▼ Isia
"'■■WWipw.'-1 VWJI'1
.' Mániidaginrí 7. septeínber 1953.
VXSXR
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
, Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 ltróna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Vandi, sem krefst úrlausnar.
Aiþjóð er nú orðið það kunnugt, hvert vandamál hefur skap-
azt af þeim sökum, að síld sú, sem nú veiðist hér við
Faxaflóa og fyrir suðvesturhluta landsins yfirleitt, er miklu
minni en venjulegt er um þá síld, er hér veiðist á þessum tíma
árs. Eins og ítarlega hefur verið skýrt frá í blöðum og útvarpi
undanfarna daga, hafa síldarsaltendur efnt til fundar hér í
Reykjavík, þar sem þeir hafa rætt málið vandlegá og komizt
að þeirri niðurstöðu, að ekki geti borgað sig að kaupa þá síld
af bátunum til söltunar, sem nú berst á land. Orsökin er sú,
að mikið er í henni af smásíld, en samningur sá, sem nú er
fyrst og fremst hugsað um að veiða upp i — samningurinn við
stjórn Rússlands — mælir svo fyrir, að einungis um það bil
sjöundi hluti síldarinnar megi vera undir tiltekinni stærð.
! Samningurinn var gerður samkvæmt þeirri reynslu, sem
fengizt hefur í sambandi við þessar veiðar á fyrri árum, en hún
gaf í skyn, að óhætt væri að ætla, að einungis um það bil
sjöundi hluti síldarinnar yrði undir vissu máli eða þyngd.
Var samningurinn þ”í gerður á þá leið, sem varð, en síðan
hefur það komið á ua. i:m sem fyrrum, að erfitt að reiða sig á
síldina, og smásíldin er miklu stærri hluti aflans nú en áður,
og er því komið sem komið ér. Varð það þar af leiðandi álit
síldarsaltenda, að þeir yrðu að hætta söltun frá og með morgun-
deginum, ef ekki hefði verið gerð sú breyting á fersksíldar-
verðinu, að þeir gætu keypt hana, án þess að verða fyrir
skakkaföllum af því, hversu smásíldin er mikill hluti aflans.
Verður þá annað hvort að semja um hærra verð frá kaupend-
um, eða að lækka verðið á fersksíldinni, en varla verða menn
þ>á mjög fúsir til þess að gera út á reknetjaveiðar, ef þeir eiga
að bera minna úr býtum en hingað til, svo að hvorug leiðin
•virðist auðfarin.
I En spurningin er, hvort ekki mundi vera hægt að leysa þann
vanda, sem af þessu stafar, ef hér væri fullkominn niðursuðu-
iðnaður, sem er mörgum áhugainál, að komið verði á fót. Nið-
xirsuðuverksmiðjur mundu sennilega geta tekið við og hagnýtt
þ>ann afla af smásíld, sem ekki væri unnt að nota til söltunar,
og mundi þá miklu verðmæti vera bjargað, er skapaði góðan
gjaldeyri. Það er á allra vitorði, að við höfum ágæt hráefni í
hraðfrystingu, og síldin umhverfis landið er eihnig hin bezta,
sem völ er á. Þar af leiðir, að við eigum að getá staðið öðrum
þjóðurn á sporði að því er niðursuðu snertir alveg eins og við
getum unnið í samkeppni á ýmsum Öðrum sviðum, þar sem
sjávarfang er undirstaðan.
} Því miður hefur sá galli verið á niðursuðuvarningi hér
undanfarið, að gæði hans hafa verið mjög misjöfn, þótt heldur
liafi þokazt í áttina. Þó verður framtíð þess iðnaðar aldrei
tryggð, aldrei víst að hægt sé að framleiða að staðaldri mikið
fyrir aðrar þjóðir, ef gæðin verða ekki ævinlega óaðfinnan-
3eg og varan eftirsótt af þeim sökum. Eftirlit þarf að vera
gtrangt á því sviði eins og öðrum, að því er framleiðslu okkar
isnertir, svo að leitað verði eftir vörunni, en við þurfum ekki
ffið ganga fyrir hvern mann og spyrja, hvort þeim þóknist aö’
jkaupa.
íslendingar eiga fullkomin veiðiskip, þeir eiga fulkomin
tæki til framleiðslu á flestum sviðum öðrum en niðursu.ðu, og
takmarkið á að vera, að við komum slíkum iðnaði upp á
jiæstu árum. Það atriði má ekki vanrækja.
Góðar og þægllegar hvifur
eru nauðsynlegar.
Svíar hafa ramisakað vísindalega,
hvernig þær eiga að vera.
hegar ÍQ fékk fiann
Blöð sem keppa.
Á Iþýðublaðið og Frjáls þjóð hafa átt í nokkurri samkeppni
f*- undanfarið. Hún hefur verið sú, að þessi. tvö blöð. hafá
'verið að narta hvort í annað um það, hvort þeirra væri þjóð-
legra og einlægara í baráttunni gegn því, að ísland verði er-
lendurn áhriíum — eða yfirráðum — að bráð. Hefur nait
þeirra verið- broslegt að ýmsu leyti, en þó leynir það sér ekki,
að hér er um alvarlegt atriði að ræða.
Síðan Alþýðublaðið eignaðist nýjan húsbónda, hefur það
verið að gera tilraunir til þess að taka forustuna í einskonar
„þjóðareiningu gegn her í landi“. Það hefur með hálfum huga
verið að reyna að ltoma því inn hjá lesendum sínum, að það væri
andvígt því, að komið væri upp landvörnum. Það er líka
stefna Fijalsrar þjóðar — útibús Þjóðviljans. En þessir aðilar
gera sér ekki grein fyrir því, að svo getur farið að „aðferð"
þeirra til að firra landið erlendum áhrifum,: veröi einmitt til
þess að opna það fyrir meira en ,;,áhrifum“ -annarra þjóða. Þáð
mundi verða ýmsum fagnaðarefni, en þó ekki nema fáum einum.
Þegar menn sofa, liggja þeir
ekki grafkyrrir eins og stein-
gervingar. Talið er að flestir
hreyfi sig iun það bil sextíu
sinnum í svefni á hverri nó*lu.
Rúm eða hvílur eru m;jög
mismunandi. íslenzk rúm hafa
löngum verið búin þykkum
undirsængum, vænum koddum
og svæflum og hlýjum yfir-
sængum. Þó hefur þetta verið
mismunandi og margir gátu
víst fyrrum sagt frá því, að í
rúmi þeirra hafi aðallega verið
heyruddi undir, og ef til vill
rekkjuvoð úr vaðmáli breidd á.
Ofan á var svo brekán. Síðar
fóru íslendingar að nota fiður
og dún. — Rúm hafa þó ekki
aðeins á íslandi verið léleg. Á
Norðurlöndum yfjrleitt var
notaður hálmur undir í rúmum
og var honum fleygt eftir
nokkurn tíma eins og heyrudd-
anum úr fasta-rúminu.
Erlendir gestir sem lcomið
hafa til íslands hafa oft kvartað
yfir því að rúmin hér væri
stuttir prjónastokkar og þyrfti
menn að ligg'ja í keng í þeim
— eða leggja fæturnar upp á
fótagaflinn — til þess að kom-
ast fyrir. Og' þetta er satt. Það
eru ekki aðeins hæstu menn,
sem segja að í sumum gistihús
usn til sveita sé rúm stutt og
óþægileg. Þó hefur þetta batnað
mjög á síðari árum. Útlend rúm
eru víða — en þegar þau eru
með vírbotnum, sem síga niður
um miðjuna — þá hugsar marg-
ur: Betra væri þó að hafa slétt-
an trébotn eins og í gömiu
rúmunum.
Nú er allt athugað og marg-
prófað vísindalegá. —- Híbýla-
búnaður er á mjög háu stigi
hjá Svíum og leggja þeir á-
herzlu á hentug húsgögn og
notur, sem ekki sé almenningi
ofviða að kaupa. Til þess að
rúmið eða hvílan sé eins og
þau eiga að vera, þarf vísinda-
lega rannsókn. Og hana hafa
Svíar framkvæmt og segja nú
fyrir um það hvernig bezta
rúm eigi að vera.
Breiddin attiuguð.
Sofandi maður byltir sér til
og frá Talið er að breidd rúms-
ins sé hæfileg þegar það er 90
cm. Það á að hafa nægilegt oln-
bogarými — Þ- e- Þá breidd,
sem fæst með því að mæla bilið
milli olnboga karlmanns ei
hann réttir handleggina beinl
út. Þjið er að meðaltali á karl-
mönnum 96,8 cm. — Standi
rúmið frjálst, má dra'gá 13 cm.
frá þessu. En standi það upp
við' vegg .má ekki draga me.ra
af þessumáli en 6,5 cm. Árang-
urinn er sá, að rúmið má ekld
vera mjórra en 90 cm, og nægir
það flestum körlum.
Þá er það lengdin.
Útlend rúm eru víða 190 cm.
á lengd. En Svíar segja að þa'ð
sé of stutt fyrir 60 af 100
karla. Rúmið þurfi aS vera 200
cm. á lengd og þó muni það þá
vera of stutt fyrir marga karl-
menn —- en kohur géta vitan-
lega látið sér það nægja.
Á V rúmið< aÖ > veda hart 'eöa '
mjúkt? Lengi var það SkoðUn’
manna, að heppilegast væri að
það væri hart. En nú sýna
rannsóknir að heppilegast sé að
það sé mjúkt. í hörðu rúmi
h'rilir líkaminn á nokkurum
hlutum sínum, vefirnir þrýstast
þá fast saman á þessum blett-
‘um og orsakast þá óþægindi eða
verkir, svo að erfitt verður að
sofna. Því mýkra sem rúmið er,
því dreifðari verður þrýsting-
urinn á líkamshlutunum. En
hengirúm eru talin varhuga-
verð. Botninn á að vera alveg
beinn. Þó má hann láta undan
— en alls staðar jafnt. — Hann
þarf þó að vera fastur fyrir og
traustur.
Hæð frá gólfi.
Hæðin hefur sína þýðingu,
ekki sízt vegna ræstinga. Bezta
hæð er talin 60 cm., en svo há
rúm eru varla búin til í fjöld'1-
framleiðslu, því að margir vilja
geta setið á rúminu sínu. Sviai
halda því fram að, rúm eigi að
vera hærri en 45 cm. og undir
rúmið má helzt ekki vera lægra
en 25 cm. og alls ekki unair
20 cm — vegna þess að uhdir
rúminu þarf að vera hreint. —
Líklegt þykir, að flestar hús-
mæður telji mjög erfitt að
hreinsa burt ryk undan svo
lágum rúmum..— Gaman væri
að vita hvert mörg íslenzk rúm
eru í samræmi við þessar nyju
kröfur Svía.
Mentámálaráðherra Rússa hef-
ur sagt, að í Sovétríkjunum
verði gefinn út milljarður bóka
á þessu ári.
Næstu daga fer 5000 manna
indverskt lið til Kóréú til fanga
gæzlu.
otsundír vita að rvu>t
hringunum trá
SIGURÞÖR, Hatn»r«tT*tj *
Margar gerttir fyrirliggjandi.
Pappírspokagerðln h.f
Vttasttg 3. Alltk. pappirtpokmr

EDWIN ARNASON
LINOARGdTU 25 BÍMI 3743
Uli £>tvIf<Þi
Hristinn Kristjánsson,
feldsk^ri?,, $Tjári»agötu. 22.
Sími 5644.
Alla veiðimenn dreymir um
að fá einhvern tíma þann stóra.
Menn spyrja kunningjana
sjaldnast frétta úr veiðiferð svo
að ékki falli orð eitthvað á þessa
leið: „Hvað var sá stærsti?"
eða „Fékkstu nokkurn stóran?“
Þessir stórlaxadraumar eru
svona almennir og áleitnir
vegna þess m. a., að það er svo
sjaldgæft að þeir rætist. Menn,
sem hafa dorgað á stórlaxa-
miðum á sumri hverju, árum
saman, er enn að dreyma um
30 punda fiskinn sinn — og
það er mjög óvíst að þeir fái
hann nokkurn tíma, nema í
draumi. Þessir dagdraumar
veiðimanna hafa til síns ágætis
nokkuð, þeir bæði auka eftir-
væntinguna fyrir veiðiferðirnar
og hjálpa möimum til að sætta
sig við vonbrigðin þegar óskin
rætist ekki.
Ýmsum, sem ekki fást við
veiðiskap, finnst það eflaust
broslegt, að menn skuli gangi
með svona draumsmíðar í koll-
inum ár eftir ár og sitja tímun-
um saman á . rökræðum um
þær. En er því ekki þannig far-
ið um flestar greinar mann-
legra viðfangsefna — hvort sem
þær teljast til tómstundagam-
| ans eða alvarlegra starfa — að
Imenn setja sér þar eitthvert
1 mark til að keppa að og verður
| bæði tíðhugsað og' tíðrætt um,
; hvernig því skuli náð eða hvort
það takist. Og er það í raun og
veru nokkuð broslegra, að verja
tíma og fyrirhöfn til þess að
reyna að veiða 30 punda lax.
heldur en t. d. allt það erfiði
og æfingstrit, sem menn leggja á
sig til þess að geta hlaupið 100
metra á sem fæstum sekúndum
eða kastað. kúlu fáeinum senti-
metrum lengra en nolckur hef-
ur gert áður? Að sönnu fá menn
verðlaunapeninga og viður-
kenningar marg'skonar fyrir
hlaupin og kúluvarpið, en ekki
fyrir laxametin, en slíkar vi'ð-
urkenningar eru sjaldan nema
örlítill þáttur í gleðinni yfir að
hafa náð settu marki.
Stórlaxadraumar íslenzkra
veiðimanna miðast við þær að-
stæður, sem hér eru fyrir hendi.
Það er tilgangslaust að láta sig
dreyma um að fá 60-—70 punda
fiska þar sem þeir eru ekki til.
í Noregi væri það t. d. ekki
merkilegur viðburður þótt ein-
hver fengi 30 punda lax. Þar
eru þeir til upp undir 80 pund
og algengt að menn fái þar
fiska, sem eru milli 50 og 60
pund. Stærsti fiskur af okkar
laxakyni (þ. e. Atlantshafslaxi
— salmo salar), sem veiðst hef-
ur á stöng, veiddist í Tanaélv í
Noregi árið 1928 og var rúm 79
ensk pund. Veiðimaðurinn hét
Henrik Henriksen. Fiskurinn
tók spón, eins og stórir laxar
gera oft, .einkanlega síðari hluta
sumars, þótt þeir líti ekki við
annari beitu. Við getum hugs-
að okkur hvernig þessi viður-
eign muni hafa verið, a'ð svo
miklu leyti sem við getum gert
okkur gerin fyrir því að svona
risafiskur séu til í raun og veru.
En hér er engum veiðimanna-
ýkjum til að dreifa. Sagan er
sönn og svo vel vottfest sem
framast má verða.
Fyriv' hokkrum ánim las ■ eg
Framhald á ". síðu.