Vísir - 17.10.1953, Blaðsíða 4

V4
VÍSIK
Laugardaginn 17. október 19.'3
irxsxxe.
I . D A G B L A Ð
. Rltstjóri: Hersteinn Pálsson.
,Angíýsingastjóri: Kristján Jónsson.
' ' ‘' SKrifátoíur: Ingólfsstraeti 3. '^Si
Útgefandi: BLADAÚTGÁFAN VÍSIR HJ\ -
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
.Lbui
Félagsprentsmiðjan h.f.
„Nií njóta fossms fleiri
Hva& á vi& þá að tala?
Brezka útvarpið flutti þá fregn í fyrrakvöld, og endurtók
hana nokkrum sinnum í sendingum sínum, að brezkir út-
gerðarmenn hefðu skyndilega tekið viðbragð mikið. Þeir höfðu
séð, að Dawson gat töluvert meira, en þeir höfðu gert ráð fyrir
— að hann var ofjarl þeirra. Hann kom fiskinum á land, sem
.Ingólfur Arnarson færði honum af íslandsmiðum, og var það
; fyrsti sigur hans. Síðar kom hann hluta af farminum svo
. snemma til Lundúnáborgar, að annar eins viðbragðsflýtir hafði
i aldrei þekkzt. Þar með var annar sigur unnimi, og var hann að>
ýmsu leyti meiri en hinn fyrri, því að hann var í rauninni tvö-
faldur. Dawson sannaði, að hægt var að géra betur en útgerð-
armenn töldu fært með hinu forna og úrelta dreifingarkerfi
sínu, og í öðru lagi, að hægt er að fá betri fisk, en brezkir út-
gerðarmenn hafa talið sæmandi að' bjóða neytendum landsins.
Dawson hafði á fyrsta degi sannað það, sem hann hafði haldið
fram frá byrjun — brezkir neytendur gætu fengið betri fisk
ien þeir eiga að ven.ia i ng á hagstæðara verði.
Það var því ekki vió. öðru að búast en að brezkir útgerðar-
menn tækju kipp, og það gerðu þeir. Það rann upp fyrir þeim,
. að þeir væru í rauninni sigraðir, því að þótt þeir geti kannske
•þybbazt eitthvað við, þar til fiskkaup Dawsons eru komin í
fullan gang, geta þeir aldrei sannfært brezka neytendur um,
að allt hafi verið í fullkomnu lagi, meðan þeir gátu einokað
fiskmarkaðinn.
Þeir gerðu sér Ijóst, að nú yrði að hafa snör handtök. Þeir
,urðu að bjai-ga sér úr klipunni með einhverju móti, og vafalaust
miðast nú allt .við það, að koma Dawson fvrir kattarnef á fisk-
ma'rkaðnum, þótt skeytum verði vitanlega beint að íslendingum
i jafnframt. En það á eftir að koma bétur í Ijós, ér frá líður.
| Einn helzti forsprakki klíku þeirrar, sem kom í veg fyrir,
að hægt væri að leggja íslenzkan fisk á land í Bretlandi úr
íslenzkum togurum, þrátt fyrir samninga, sem um\ slíkt giida,
, hefur skýrt frá því, sém útgerðarménn ætlast fyrir. Hann hefui
boðað, að brezkir útgerðarmenn muni senda nefnd manna til
íslands, til þess að komast að heiðarlegu samkomulagi, eins og
, það er orðað. Á nú allt að vera gleymt, sem á undan er gengið,
, eða ekki verður annað séð i fljótu bragði.
, En um hvað eiga íslendingar að tala við brezka útgerðar-
menn? Geta þessir fjandmenn okkar í mesta hagsmunamáii
. okkar ætlazt til þess, að talað sé við þá? Útgérðarmennirnir
.brezku settu hnífinn á barka okkaf íslendinga, þeir ætluðu
,’sér að kúga okkur, til þess að slá af í landhelgismálinu.. Það
átti með öðrum orðum að neyða okkur með hverskyns bola-
.brögðum og ódrengskap til þess að samþykkja, að fiskimið
okkar væru eyðilögð. Það átti að neyða okkur til að fallast
á það með góðu eða illu, að uppeldisstöðvar ungfiskins væru
eyðilögð með gegndarlausum veiðum, og um leið áttum við að
segja já og amen við því, að við værum dæmdir til horfellis,
er fram liðu stundir.
en
smni
i/
itæða forseta islanils, herra Ásgeirs Ásgeirs-
sonar, viA végslu Irafossversins.
Hér fcr á cftir ræSa forseta
Islands, herra Ásgeirs Ásgeirs-
sonar, er hanií í'Iutt við opnun
írafossorkuversins í gær:
„Eg hefi nú samkvæmt til-
mælum borgarstjórans í
Reykjavík, opnað hina nýju
írafossstöð til afnota fyrir alla
þá, sem línukerfið nær til. Hinu
volduga afli fossins hefir verið
breytt í raforku sem streymir
nú út á meðal fólksins og lýsir
°g yljar og léttir undir hin
daglegu störf. Fossinn hefii*
lengi kveðið sitt kraftaljóð
undir berum himni, en nú hefir
afli hans verið beint inn ;
heimilin og á vinnustöðvarnar.
Þar birtist hann nú í nýrri
mynd sem ljós, hiti og orka.
Sólin og geislar hennar eru
hans upphaf, og nú skilar hann
sólskininu aftur til þess að
létta oss lífið og þess baráttu.
Allt ljós, ylur og orka er
sólarættar. Kolin, þó svört séu
og djúpt í jörðu, eru gamalt
sólskin, eins konar fyrningar,
sem geta gengið til þurðar.
Sama má segja um olíuna. En
vatnið, sem gufar upp af láði
og legi, fyrir kraft sólarinnar,
myndar á voru landi fossa og
hávaða á leið sinni aftur til
sjávar. Nú á síðari tíimun hafa
menn loks fundið ráð til að
láta vatnið skila aftur sóiar-
ljósinu á leið sinni um landið
og greiða þar með landskuldina.
Þessi lind ljóssins og upp-
spretta orkunnar þornar ekki,
því vatnið heldur áfram hring-
rás sinni „meðan lönd girðir
sær — og gljár sól á hlið“.
Þessi uppgötvun er ein hin
mikilsverðasta fyrir ísland og
íslendinga. Vér eigum hvorki
kol í jörðu né olíu. Og þó er
Jand vort gott, ef vér getum
stytt skammdegið og dregið úr
vetrarkuldanum. Þau hin
miklu vísindi vatnsvirkjunar-
innar eru hið mesta fagnaðar-
efni fyrir þessa þjóð. Raf-
magnsöldin, sem vér nú lifum
á, er full af fyrirheitum. Það
hillir undir bjarta framtíð.
Kolin voru hinn fyrsti afl-
gjafi vélamenningarinnar, en
reyndust misgóð. Eg á við, að
jafnhliða miklum framförum,
vinnu
Eina von okkar íslendinga til þess að geta lifað áfram í
Jandi þessu við sómasamleg menningarskilyrði, er að okkur I þá drógu þau menn til
takist einmitt að vernda auðsuppspretturnar umhverfis landið,1áml,mvrtllr frA
Því * >« hafa sjaldnast brngfct, Mt, ha« hati ve.ið í áti m„u 4 “ eví^iun, „g «
og landsmenn orðið að> þola allskyns hörmungar og harðrétti,
sem; óblíð náttúran býr börnum landsins. Við höfum af litlu
sem engu öðru að taka en gróðri jarðar eða gulli sjávar, og
ef annar hvor þeirra bústólpa bregzt, þá er vá fyrir dyrum,
En á þetta hafa þeir menn vafalaust treyst, sem réðu því,
að sett var löndunarbann á íslenzkan fisk í Bretlandi. Og samt
gera þeir nú ráð fyrir því, að íslendingar vilji eitthvað við þá
tala—rétt eins og þeir sé einhverjir aðilar málsins, er gripíö
hafa. fram fyrir þendur réttra stjórnarvald^, ger/t valdi’æn7f
ingjar gagnvárt íslendingúm. Þeii- gáhgá drjúgt ’fram ‘ í dul,
ef þéir halda, að íslendingar láti sýna sér bahátiíiæði, og taka
svo framrétta höndina, sem ætlaði að greiða þeim liöggið, er
átti að ríða þeim að fullu.
Það hel’ur löngum verið sagt um íslendinga, að þeir sé sein-
þrey.ttir til vandræða, og mun það satt vera, því að norrænir
menn kunna vel að stilia skap sitt, þótt öðrum sé lausari hönd-
in. En svo má brýna deigt járn, að bíti um síðir, og íslendingar
hafa;nú fcngið að finna fyrir því, hvað að þeim snýr frá brezk-
um útgerðarmönnum.
Það er frekleg móðgun, er þeir ætla nú að senda nefnd hing-
að til viðræðna. íslendingar hafa verið einhuga í landhelgi-
málinu, og þeir eiga einnig að vera einhugá um það, að afþakka
slíkaJheimsókn. Um hvað á við slíka sendimenn að tala?
heilnæmu sveitalofti í sótugar
borgir. Það er bjartara yfir
hinni ungu öld raforkunnar.
Kolin og vatnsgufan var stað-
bundið, en vatnsaflið og raf-
orkuna má leiða um langa vegu
og jafnt til heimilisþjónustu
sem verksmiðjurekstrar. Raf-
orkarí er aúk þess vorUheima-
fengna afl. Sagan er ekki nema
hálf, og hinar mikilsverðustu
uppgötvanir fyrir vort þjóðlíf
eru nýjar aðferðir til þess að
nýta raforkuha til hlítar, og
geyma hana og flytja með ein-
faldari og ödýrari hætti. Véx
skulum vona að vísindin drýgi
það fjármagn, sem tiltækt er á
hverjum tíma, svo að sem fyrst
megi rætast vonirnar um næg-
an yl, ljós og orku fyrir ö)b
landsins börn.
Það er nú mikill vorhugur í-
raforkumálum. Vér fögnum því
í dag, að tugir þúsunda nýrra
hestafla eru teknar til notli-
unar. Hvert hestafl er talið á
við tíu mannsöfl, ef allt nýtist.
Hin nýja írafossstöð ér loft-
kastali, sem kominn er niður á
jörðina. Og fossinn er ekki
horfinn úr lífi þjóðarinnar,
heldur njóta hans nú fleiri en
nokkru sinni áður. Skáldin
gætu hlaðið ‘ fossunum nýja
lofkesti. Þeir eru vort forða-
búr af kyngi sólarinnar, og
regnboginn í úðanum tákn
hinna glæstu framtíðarvona."
íslenzkir kennarar
vestan hafs.
Meðal 400 kennara frá 50
hinna frjálsu þjóða heims, sem
heimsækja Bandaríkin til þess
að kynna sér fræðslu- og
skólamál og bandarísku þjóð-
lífi, eru 3 íslenzkir kennarar.
Hópur þessi dvelst misseris
skeið í Bandaríkjunum á veg-
um utanríkis,- heilbrigðis,
fræðslu- og velferðarmálaráðu-
neytanna. Þegar gestirnir hafa
fengið kynni af Washington, D.
C. dreifast þeir til ýmissa há-
skóla landsins, til náms og
kynningar á þeim greinum, sem
þeir hafa að sérgreinum eða
hafa mestan áhuga fyrir.
íslenzku kennararnir og
skólastjórarnir eru: Jóhann
Frímann, Akureyri, Guðjón
Guðjónsson, Hafnárfirði og
Helga Sigurðardóttir, Reykja-
vík. -—Jóhann Frímann fer tii ^
Syracuse-háskóla, N.Y., Guð-!
jón Guðjónsson til Wayne-, Rafmagnið koinið.
•háskóla í Michigan, en Helga | Merkum áfanga í raforkumála
Sigurð'ardóttir til ríkisháskól- , s®<?u þjóðarinnar er náð. írafoss
ans í Ohio. — Um jólaleytið (virkjunin
hverfa þau á annan vettvang,
S,iöftiánhadágsráðskabarettirih
ser lekimr tii starf-a áð nýju, og
iuini , várla , bregðast voiuun
manná. Ivabarett Sjómannadágs-
ráðs er , prðinn fastur þáttur ; i
skemhUanalífinii liér i basuuu að
haústinu. ■ Hefur val skemmti-
krafta tekizt mjög vel flcst-árih,
og má yfirleitt segja að skemmli-
atriðin hafi farið batnandi með
hverju árinu. Frumsýning lijá
kabarcttinum var í fyrrakvöld og
liúsfyllir, eins og gera mátti ráð
fyrir.
Nýstárleg skemmtiatriði.
Iíabarettinn er talsvert breytt-
ur frá því i fyrra, enda þess von
að bæjarbúar fái að sjá eitthvað
nýtt, en það mun hafa vakað fyr-
ir forráðamönnunum, sem sjá um
val skemmtikraftanna. Hefur sýni
lega - verið liaft í liuga að
skemmtiatriðin liæfðu börnum,
því oftast eru margar barnasýn-
ingar á þessum sýningum. Þarna
kemur fram Ijómandi falleg ung
telpa, 6—7 ára, sem vekja mun
aðdáun ungra sem gamalla. —
Þárna eru bráðskemmtilegir grín
leikarar í ýmsum gerfum, sem
vekja munu hlátur allra.
Frægir listainenn.
Og það leynir scr lieldur ekki
að nokkrir skemmtikraftanna
eru boðlegir í hvaða fjöllistaleik-
húsi sem væri í heiminum. Má
þar til nefna feðga tvo, sem eru
ótrúlega leiknir i því að nota
fæturna og sýna lygilegar iistir
með fótununi, Þrjár þýzkir
stúlkur sýna listir á hjóláskaut-
um og myndu vekja atliygli alls
staðar, þar sem þær kæmu frurn.
Þó býst ég við að apinn litli muni
hafa mest aðdráttaraflið fyrii’
börnin. En að öllu samanlögðti
hefur kabarettinum tekist vel að
þessu sinni, og er aðeins eitt að
óttast — að færri fái að sjá liann
en þess myndu óska.
verða gestir í einkaheimilum
og heimsækja ýmsar stofnanir.
(Úr tilk. frá upplýsingaskrif-"
stofu Bandaríkjanna í Rvík.
Riíssar ekki ó-
hultir í Ktna.
er tekin til stari'a.
Þettá mikla ráforkúver, sem nú
er fullgert. nnin skapa mikla
möguleika fyrir ibúa þeirra bæja
og svcita, sem ‘eru á raforku-
svæði þvi, sem línukerfið nær
til. Þessum framkvæmdum hiun
fagnað af öllum landsmönnum,
en nvting vatnsaflsins og sköpun
raforku eru Jijóðinni liin mesta
nauðsyn. Með nægilegri raforkn
er lagður grundvöllur að aukn-
um iðnaði landsmanna, en stefn-
an er að búa í liaginn fyrir þann
átvinnuveg.
Rússar, sem starfa í Kína,
hafa fyrir nokkru fengið fyr-
irskipanir um, að vera eltki á (Nægilegt rafmagn.
ferli nema nokkrir saman. j Þótt aðalatriðið sé raunar, að
Newsweek skýrir frá þessu, | stóraukin virkjun og sköpun raf-
og jafnframt, að starfsmenn orku leggi grundvöllinn að stór-
leyniþjónustu Bandarikjanna
séu sannfærðir um, að grunnt
■sé orðið á því góða milli Rússa
og Kínverja um áhrifa- og
valdaaðstöðuna í Norðui’-
Kóreu. — Stjórnin er sögð á
bandi Kínverja, en lögreglan á
bandi Rússa. — Loforð Rússa
um efnahagslega aðstoð eru
t'ram komin, til þess að, styrkja
aðstöðu Rússa.
iðnaði í landinu, mun þessi sér-
staki áfangi væntanlega hafa þá
breytingu i för með sér, að
skömmtun rafmagns í Reykjavík
verði liætt. Rafmagnsskömmtun-
in hefur margri húsmóðurinni
þótt livimleið, þótt ekki hafi vcr-
ið hjá henni komist. Og vonandi
verður þeim að von sinni, og raf-
magnið verði alltaf nóg undir
katlinum i vetur. — kr.
Dansæfing
í Sjómannaskólanum í kvöíd kl. 9.
Ölvun bönnuð.
VélskéUnn
6