Vísir - 06.11.1953, Blaðsíða 4

VISIR
Föstudaginn 6. nóvember 19Í3Ó.
WlSIH
DAG6LAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálssen.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla; Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Hjálp í viðlögum.
Allir þingmenn Alþýðuflokksins í Neðri deild — þeir eru
nú raunar aðeins f-jórir — hafa borið fram frumvarp um
að flokkum sé heimilt að gera með sér kosningabandalög. Er
ei'ni þess í aðalatriðum á þá leið', að tveir eða fleiri stjórnmáia-
flokkar geti gert með sér bandalag i kosningum. Er þetta þó
méð þeim takmörkum, að heimildin nái ekki ’tii annarra flokka
en þein-a, sem hafa lagt fram landslista við kosningar þær, sem
um er að ræða, og þeir hafi einnig átt'fulltrúa á þingi á
síðasta kjörtímabili fyrir sömu kosningar.
Af> kosningu lokinni skal talning'u hagað þannig í ein-
menningskjördæmum, að leggja skal saman atkvæðatölur íram-
bjóðenda þeirra flokka, er hafa myndað með sér bandalag í
kjördæminu, ef enginn þeirra hefur fengið svo mörg atkvæði,
aö hann nái kosningu án slíkrar blóðgjafar. Ef hin samanlagða
atkvæðatala er hærri en nokkurs annars flokks eða frambjóð-
anda í því kjördæmi, hlýtur sá frambjóðandi bandalagsflokk-
anna, er flest fékk atkvæðin við kosninguna, öll atkvæði, sem
.greidd voru bandala ->kkunum, og hefur hann þá náð kosn-
,'ingu. Svipaður háttur s.:al hafður á í tvímenningskjördæmum
— samiagning atkvæðatölu framboðslista þeirra stjórnmála-
flokka, sem gert hafa með sér bandalag í kjördæminu, ef þeir
fá ekki báða frambjóðendur kjörna.
, Með því að semja og bera fram frumvarp þetta sýnir AJ-
þjýðufíokkurinn, að hann er í'arinn að örvænta um, að hann
•eigi sér viðreisnar von hér á landi. Hann hefur verið að burðast
,-við að neita því síðu.stu árum, að hann væri að ganga saman,
og eftir siðustu kosningar var hann m.jög hreykinn yfir þvi, að
hafa ekki haldi'ð áfrani að tapa eins miklu og áður. En hann
þykist þó sjá, að þróunin aftur á bak verði ekki stöðvuð til
lengdar, þótt ekki háfi verið um hrun að ræða í sumar. Og
þess vegna er nú nauðsynlegt fyrir hann að bera fram þetta
, frumvarp.
j Til þess að almenningi lítist betur á frumvarp þetta, láta
, flutningsmenn i það skína^að það sé tilgangur þess, að auð-
i veldara verði að mynda ’samhentan meiri hluta á þingi og
,-skapa skiiyrði f.yrir tveggja flokka kerfi. Þetta kann að vera
einhver framtíðardraumur, er hæfir þeirri tíð, þegar íslend-
ingar verða minni einstaldingshyggjumenn en þeir eru nú, en
fyrst og fremst er hér aðeins um tilraun að ræða til að bjarga
Alþýðuflokknum frá þvi að hverfa alveg af Alþingi um ófyrir-
, sjáanlega framtíð. Það yrði sennitega fljótvirkari aðferð til að
.skapa tveggja flokka kerfi, svo að frumvarpið er ekki annað
■en dulbúin tilraun til að smygla Alþýðuflokksmönnum á þing
j óþökk meirihluta þjóðarinnar.
} Frumvarp Alþýðuflokksmanna um kosningabandalög cr
ekki svo ákaflega flókið eða torskilið, að því er tilgang
jþeirra snertir, en það er, ákaflega flókið mál og býsna torskilið,
hvernig unnt verði að halda lífi í Alþýðuflokknum. Annars ættu
Alþýðufiokksmenn að hafa þá reynslu af bandalögum og ai
lívæðablóðgjöfum úr síðustú kosningum — samanber úrslitin
•á í safirði — að þeir ættu ekki að æskja fleiri ósigra, er orsakast
(beinlínis af óbeit flokksmanna á því, að verið sé að rugla
T.eitum við aðra flokka. En ef AJþýðuflokkurinn vill velja sér
slíkan dauðdaga, þá ættu aðrir flokkar ekki að vera mjög
.andvígir því að veita honum hinztu ósk í þessu lífi.
Ríklsverzlun með elíu.
i Á tþýðuflokkui-lnn hefur gert meira síðustu daga.en að leggja
fram á Alþingi írumvarpið, sem getið er hér að ofan. Hann
hefur einnig' samið og lagt fram frumvarp um að ríkið taki
•alla olíuverzlunína í sínar hendur. Að sjálfsögðu á þetta að
vera til þess að Jækka verðið á þessu eldsneyti og .smurningsolí-
um lil notenda, og væri gott,; ef slík ráðstöfun, hefði ,þann
. árangur.
Reynsla þjóðanna af ríkisi'ekstri er hinsvegar sú, að ríkis-
reksturinn leysir ekki það vandamál, Verðlækkun á varn-
.ingi og þjónustu er undantekning, þegar hið opinbera tekur að
sór einhverja starfrækslu eða sölu. Þetta vita til dæmis for-
•vígism“nn norskra krata, því að ekki hafa þeir rokið til og þ.jóö-
nýtt íriést:: tekjulind þjóðarbúsins, skipastólinn. Það mundu þeir
vai'alaust gera, ef hagkvæmt þætti. En Alþýð'uflokKurinn hér
er svo slitinn úr tengslum við allan raunveruleika, að hann
Jokar augunum íyrir þessum staðreyndum æ ofan í æ. Það er
ekki að fur.ðfi. þótþ: á honum megi alltaf ?já fieiri og ílehi
íeigðip'iwerki.; :
VÍÐSJÁ VÍSIS:
Tvær hreinsanir í Grtísíu sýna að
stefna Beria er lífseig.
Hann vildi veita þfóðernis-
er skrifað eftirfar-
Tvær „hreinsanír“ hafa átt
sér stað í Grúsíu, föðurlandi
Bería, síðan hann var ihand-
Bergmáli
andi:
„Margir eru óúnægðir með, hve
seint gengur að afgreiða blaða-
póst frá útlönclum, en oft virðist
það taka marga daga að koma
brotuim aiukið freisi.
maí, ef til vill til að fjarlægja
alia andstæðinga Beria úr á- þeim pósti fil viðtakcmla, þótt
hrifastöðum, ,en hvort sem var, annar i>óstur sé afgreiddur. Lag-
tekinn. Hin fyrri í júlí, eftir fail i að andstæðingar Beria voru að arfoss kom til dæniis frá útlönd-
Bería, hin síðari í september. | eflast, eða ástæðurnar voru 11111 sL laugardag, en erlend l>]ö'ð,
aðrar, var flokksþingið ekki sel11 komu með skipimi, voru lát
haldið og í júní var Beria op-
inberlega stimplaður „svikari".
Það talar sinu máli, segir í
„Economist“, að tveir mánuðir
liðu frá þvi fyrra liöggið var
greitt og hið síðara.
Það bendir margt til, að allt
gangi ekki sem greiðlegast
fyrir þeim, sem „sigruðu1'
Beria, og að skoðanir hans eigi
enn fylgi og fylgismenn hans
veiti mótspyrnu, m. a. að stefna
Beria um aukið frelsi þjóðern-
islegra minnihluta muni hafa
fundið hljómgrunn í þeim ráð-
stjórnar-lýðveldum, sem ekki
eru rússnesk, og hreinsanirnar
kunni að ná siðar frá Tiflis til
Kiev, Minsk og Vilnu. En það
var við ,,Korsíku“ Ráðstjórnar-
ríkjanna — ættlandi Stalíns og
Beria, — sem hinn síðarnefndi
var nánast tengdur, og atburða-
rásin þar skýrir bezt hver á-
tökin eru. Hreinsunin seinasta
vai- fjórði þáttur eða ef til vill
væri réttara að segja, annað
atriði þriðja þáttar, í harmleik,
sem ekki er lokið, en harmleik-
urinn byrjaði í apríl í fyrra,
þegar stjórninni var vikið frá
og aðalritara flokksins, en
, hinn nýi aðalritari, Mgeladze,
sakaði hina fyrri leiðtoga um
að hafa verið andvíga Rússum.
1 Hann tók mikilvægan þátt í
alríkisflokksþinginu i október,
og stefna hans hafði haft þegj-
andi samþykki Stalins, en
greinil. ekki Malenkovs er tók
til sinna ráða þegar eftir frá-
fall Stalins. Þá var Mgeladz
vikið frá, og Mirtshulava settur
í hans stað, en Bakhradze gerð-
ur að forsætisráðherra, en hann
hafði áður verið þar ráðherra,
Hreinsað á
nýjan leik.
in afskiþtalaus fram á íuiðviku-
dag. Al' þcssu er mesta óhagræð'
fyrir alla, <>g ekki sjáanlegt, hvers
vegna þetta þurfi að vera þarin-
ig. Með þessu sleifarlagi er næst-
mn ómögulegt að veru áskrifandi
erlendra hlaða, nema með því
í júlí ltom miðstjórn Kom if,fá |,a.U “Llfaf en har
, I tylgir sa hoggull skammriíi, að
mumstaflokksins í Grusiu sam- .... .... .... . .
. , _ _ • , það er flestum okleift vegna kosln
an a fund. Þar kom i Ijos, að ag.u,«
herinn hafði átt sinn veiga-,
mikla þátt í falli Beria. Dekan-
ozov var vikið frá og sömu ör-
lög biðu brátt allra ráðherra,
sem fóru með innanríkismál,
en víðar voru menn valdir af
Beria, bæði í stjórn Grúsíu og
kommúnistaflokknum. Á i'undi
æðsta ráðsins kom þeim Mirts-
hulava og Bakhradzhe ekki að
haldi að víta Beria. Þeir fengu
að vera í friði í tvo mánuði —
svo var þeim varpað fyrir borð.
Sjálfur aðalritari kommúnista-
flokks ráðstjórnarríkjasam-
bandsins kom sjálfur frá
Moskvu til þess að annast
hreinsunina.
En átökunum er ekki lokið.
Beria stóð ekki einn að stefn-
unni um aukið frelsi, sem fylgt
var fyrstu 100 dagana é'ftir
Pistill frá ísafirði.
Bergmáli liefur borizt hréf frá
lesanda á ísafirði og fer það liét
á eftir: „Eg vil þakka þér Berg-
málspistlana í Vísi. Þú lireyfir
svo mörgu. Við það skapast fjöl-
breytni. i*að er líka nauðsynlegt
í slíkum dálkum, sem þurfa að
rúiriá allt inilli himins og jarðar.
Verðlag á
landbúnaðarafurðum.
Iig cr bændavinur. Vil efla
ræktun og velferð sveitanna.
Samt get ég varla orða lnindizt
utn verðlagið á landbúnaðarvör-
unum. Það gnæfir yfir allt ann-
að á þessari miklu dýrtíðaröld.
í smriar hækkaði verð á kartöft--
um í fáeiuar vikur vísitöluna
okkar um þrjú stig. Dýra'r kar-
andlát Stalins, og hún hfýtur J te^ui' þa®> lllc® öliuni sínum af-
enn að eiga sér marga fylgj-1 ri'iðingum.
endur, jafnvel í Kreml. And-
stæðingar Beria veroa því að
athuga vel sinn gang í hvert
sinn, áður en þeir greiða nýtt
högg. Og þarna kann að' vera
að leita skýringar' á þeirri þögn,
sem verið hefur um Beria, síð-
an er hann var handtekinn.
Mál hans var lagt fyrir Hæsta-
rétt og' nýr saksóknari skipað-
eða fyrir styrjöldina, er Beria ur og' síðan ríkir þögn um hann.
réð þar öllu. Og Dekanozov Það virðist vera einhverjum
varð þar öryggismálaráðherra. ■ erfiðleikum bundið, að leiða
Flokksþing Grúsíu var boðað i Beria í stúku sakborninganna.
Fiðlutónleikar Ingvars
Jónassonar.
Ungur og mjog efnilegur
• fiðluleikari kvaddi sér hljóðs.
, Hann er fyrsti fiðluleikari, sem
„debútérar“, síðan Björn Ól-
aísson kom heim frá útlöndum
og raunar einnig fyrsti nem-
andi þess ágæta kennara, sem
heldur sjálfstæða tónleika. Allt
þetta ætti venjulega að nægja
til að fylla samkomuhús, ekki
'sízt hjá Tónlistarfélaginu, þar
sem aðgöngumiðarnir eru upp-
seldir fyrirfram. Engu að síður
var furðulega fátt fólk á .íyrri
tónleikunum, en á. hinum síð-
áfi var sæmileg aðsókn.
Eins og að likindum lætur,
gætti nokkurs óstyrks í uþp-
hafi. Fór Ingvar ekki nema
sæmilega með d-dúr sónötu
Léclairs og adagio og fúgu
eítir Bach. En þegar hann réð-
ist til atlögu við Sibelíus (són-
ötu oo. 80), varð það deginum
ljósara, að hér er á ferðinný
dugmikill og eftirtektarverður
| fiðjplei^ari rrnpð örugg'a tækni
ng ágætan tón. Sótli hann, sig
með hverju verkefni að hléinu
ioknu og lék að lokum aukalög
við mikla hrifningu. Hefur
hann með tónleikum þessum
skapað sér örugg'an sess í hópi
fremstu fiðluleikara vorra og á
efalaust eftir ,að vaxa enn að!
Svo er það
blessað sumarið.
Þetta einstæða ágætissumar,
þar seiri Guð lét sól sina skína
yfii' réttláta og rangláta, og gaf
okkur íslendingum ríkulega úr
sínum blessaða nægtabrunni. lil't-
ir slíkt sumar finnst manni þaö
hljóma kynlega, að allar land-
búnaðarafurðir eigi og þurfi að
hækka i ve.r'ði, sumar stórlega,
ýmist beint til neytenda eðanneð
felustyrkjuni aúknum niður-
gfeiðsluin úr ríkissjöði. Þetta seg
ir samt hið aímattuga yerðlags-
ráð bændanna, en jafnframt blas-
ir við sú staðreyrid, að talsvert
af þessurii afurðum seljast ekki.
Suniu kaslað fyrir hund og lirafn’
að lokum. Öðru ráðstafað 'fyrir
litið verð til ótíkiegustu þarfa.
Hvert stefnir?
Er þetta ekki allt öfugt? Stefn-
ir þetta ekki í hreiria ófæru? Eg
sé ekki betur. a.“ — Þannig lýk-
ur bréfinu að véstan og þakka
iég lilskrifið. Væri mér kærkomið
tækni og skilningi, því að hannj.að fá meira a8 heyra úr þessari
er mjög ungui að árum. j átt. Um verðlag landbúnaðaraf-
Uridirleikur Jóns Nordals var | i'U'ða hefur áður verið rætt, og •
ljómandi góður og samæfing!er ísi irðingurinu ckki einu um
þeirra féíaga til fyrirmyndar. j fressai, skoðun. i>að eru riiargir,
Jón ræSúr yfir mikilli tækni og'
hefur öfundsvefðan áslátt.
Átti hann sinn mikia þátt í því,
hversu þessir tónleikar tókust
vel og ánægjulegá.
B. G.
Stúika vön
skoðun. Það eru
! sem furðar á því, að .neylendu:
skuli aldryi njóta góðs al' því.
að nátlúran ér gjöful og atvinnu-
vegirnir g'anga yel. Kannske ger-
ir oiskipiilágnihgin það að vork
um, að þeir eru ulltaf reknir
með tapi. — kr.
afgreiðslu- og skrifstofustörfum
óskar efíir vinnu hálfan daginn. IJppIýsingar í síma 8388!).