Vísir - 16.01.1954, Blaðsíða 4

4
VISIH
Laugardaginn I6-.1 janúar 19aá
- ■ J; D A G B L A Ð
^ , Ritstjóri: Herstemn Pálsson.
I ( Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstoíur: Ingólísstrsetí >.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSlR E t.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Simi 1&60 (fimm Ilnur),
Lausasala 1 króne.
Félagsprentsmiðjan hJ.
Hálfsögð saga hentar bezt
Nú í vikunni hefur Alþýðublaðið varið miklu rúmi til þess
að sanna, að öðrum bæjarfélögum og þá fyrst og fremsfc
Hafnarfirði hafi verið miklu betur stjórnað en Reykjavík á
undanförnum árum. Hefur meðal annars verið drepið á það,
að sjúkrarum sé tiltölulega miklu fleiri í ýmsum öðrum bæjum,
en bent á ný sjúkrahús, sem reist hafi verið úti um lands-
byggðina, en lítið afhafzt í þessum efnum hér.
Vitanlega er hér aðeins hálfsögð saga, því að það hentar
ekki krötum og öðrum álíka heiðarlegum mönnum að segja
hverja sögu eins og hún gengur. Slíkt gæti flett ofan af því,
hvernig þeir hafa staðið í ístaðinu í þessum og ýmsum öðrum
málum. Má þar fyrst og fremst benda á það, að þau sjúkrahús,
sem reist hafa verið úti um land, hafa verið reist að miklu
leyti fyrir fé frá ríkissjóði, og er því ekki lítill hluti kostn-
aðarins kominn frá Reykjavík og þeim, sem hér búa. Á hinn
bóginn hefur viðskiptum ríkis og bæjar verið þannig háttað,
hvað eftir annað, að Reykjavík hefur átt stórfé inni hjá ríkinu
fyrir framkvæmdir, sem bærinn hefur ráðizt í og ríkissjóður
átt að greiða að sínv ' i.luta, en ekki gert fyrr en eftir mikla
eftirgangsmuni. Auk þess hefur bærinn staðið í svo miklum
framkvæmdum á öllum sviðum, að hann hefur ekki getað
axlað bæði sina bagga og ríkisins, þegar fjárgreiðslur hafa
brugðizt.
Á það má einnig líta, að kratar hafa sífellt verið að snuðra
í slóð framsóknarmanna, og ævinlega staðið með þeim, þegar
þeim hefur gefizt tækifæri til þess, en um vinfengi fram-
sóknarmanna við Reykjavík, samanborið við greiðvikni sömu
manna gagnvart ýmsum byggðarlögum úti um land, vita allir,
sem eitthvað hafa fylgzt með þjóðmálum á undanförnum árum.
Kratar hafa ævinlega verið reiðubúnir til að standa með fram-
sóknarmönnum í öllum efnum, svo að ekki hafa þeir lagt lóð
sitt á metaskálarnar, þegar Reykjavík hefur orðið að verjast
árásum úr þeirri átt — meðal annars að því er snertir bygg-
ingu sjúkrahúsa.
Eitt af því, sem framsóknarmenn munu jafnan geta stært
sig af, er að hafa komið þvi svo fyrir, að bæirnir fengju ekk-
ert af söluskattinum. Hefur það vitanlega leitt til þess, aí>
Reykjavík hefur haft úr minna fé að spila en ella, og hafa þó
framlivæmdir verið að mörgu leyti á risavaxinn mælikvarða.
1 Þa'ð gæti verið fróðlegt, ef Alþýðublaðið vildi gera frekari
grein fyrir ágætri stjórn krataforingjanna í Hafnarfirði. Blaðið'
'gæti þá byrjað á gulu se'ðlunum, sem mörgum þótti bezta sönn-
unin fyrir ágætri ráðsmennsku þeirra. Það gæti einnig getið
um útgerð þar syðra, en svo sem kunnugt er, tóku krata-
foringjarnir sig til, þegar togaraútgerð gekk vel, og stofnuöu
til prívatútgerðar, en hirtu ekki um að auka bæjarútgerðina,
fyrr en gróðinn var orðinn tvísýnn, en alltaf tryggt að. fastir
starfsmenn bæjarfyrirtækja mundu fá sín mánaðarlaun, meðan
eitthvað kæmi í k'assann. Búskapurinn í Krýsuvík hefur einnig
verið til sérstakrar fyrirmyndar, og þannig nrætti lengi telja.
.Væntanlega stendur ekki á Alþýðublaðinu að skýra frá þessum
striðum. J
i Þar sem „alþýðan" ræður.
TK osningar stancla enh fyrir dyrum í vérkamannaielagmu
Pagsbr-ún, og hefur, þeBSk-verið getið fyrir skémmstu hér í
. blaóiru að korrímöhistar varpi nú Sigurði Guðnasyni fyrir
, borð, en hann hefur verið formaður félagsins í tólf ár. Þannig
Jauna kommúnistar monnuni störfin, þegar þeir telja, að hent-
ara sé að hafa hlýðnari menn og auðsveipnari Moskvuþjóna á
oddinum. En þeir um það:
1 En um þessar mundir er fróðlegt að renna huganum austur
,til föðurlands Moskvuþjónanna— Rússlands. Þar hefur verið
boðað til þings hins svonefnda alþýðusambands laiidsins, og
, hefur það ekki Uomið saman síðan árið 1949. Verður fróðlegt
að lesa frásagnir Þjóðviljans af þinginu og samþykktum þess,
en ekki skulu ísleirzkir verkamenn gera rá'ð fyrir, að þar
, veröi miklu máli eða rúmi varið til ályktana varðandi kaup-
.gjaldsmál. Þau eru óvi53*omandi félögum verkamanna, því að
;það er hið opinbera, sem ákveður kaupgjaldið — skammtar það
að getþótta. Og þao er ekki hægt, að skjóta slíkum ákvörð-
unum til neins félagsdóms. Það stendur, sem Kremlverjgr
segja, og búið með það.
1 Finnst óbreyttum verkamönnum nokkuð einkennilegt vio
það, þótt kommúnistum líki betur þessi aðferð valdhafanna i
Rússlandi en „gamla lagið“‘ seiri viðhaft er hér í þéssafi paradís
?,afturhalds og fasisma“?
NútHNakona AraEnebnda tiieraxar
sér vestrænar kgsfótv").
Ung Arabamær settl gférv^-
legasta syni 8bn Saip.ds
konungs skllyrði.
Þegar Riad el Sohl, fyrsti og
mesti forsælisráðherra, sem
Líbanon hefir haft, var skot-
inn til bana, varð fáum meira
um en Ibn heitnum Saucl Ara-
bíukonungi, enda Iiafði hið
„gamla ljón sandauðnanna“
alltaf getað treyst því, að eiga
Siauk í horni, þar sem el Sol»I
var.
Ibn Saud hét því, að sjá um
ekkju hans og dætur, en el
Solil hafði engan son átt, en það
er ævarandi hugarhrelling
hverjum Araba að vera sonar-
laus.
16. sonur af 43.
Það var árið 1951, sem Riad
el Sohl var skotinn til bana, og
svo gerist það sumarið 1953, að
einn af sonum Ibn Sauds kemur
til Libanons, til þess að votta
samúð ekkju Riads el Sohl og
bjóða henni 70.000 dollara að
gjöf, svo að hún gæti haldið
áfram að reisa stórhýsi, sem
Riad el Sohl hafði verið byrj-
aður á. Þessi sonur Ibn Sauds
heitir Sultan Al-Saud, 29 ára
að áldri — og meðal annara
orða, hinn 16. í röðinni af 43
sonum hans. En hann var ólíkur
flestum hinna, því að hann er
fi'amsækinn og sívinnandi.
Hann hafði staðið vel í stöðu
sinni sem borgarstjóri í Riyadh,
\ höfuðborginni, og í samninga-
umleitunum við Aramco, olíu-
félagið, var hann svo slyngur
^ samningamaður, að hinir
bandarísku starfsmenn olíufé-
lagsins fengu hina mestu að-
dáun á honum.
En á ferðinni til Libanons
Alia Sohl.
kemur Amor til sögunnar. Al-
Saud lítur þar dóttur el Sonl,
Alia Sohl, 22ja ára, hávaxna
og granna, með hvöss, dökk
Bedúínauagu,fjöruga og gáfaða.
Bros hennar heilluðu hann og
framkoman öll. Hún stundaði
nám í bandaríska háskólanum
í Beirut, sótti þar stjórnmála-
námskeið og notfærði sér þekk-
inguna, með því að tala á fund-
um og krefjast aukinna rétt-
inda fyrir kynsystur sínar, var
jafnvel fremst í kröfugöngum,
og ögraði lögi-eglunni sem miðr-
aði á þær byssunum, að skjóta
sig til bana.
Ekkert varð af því, en neist-
inn sem kviknað hafði í huga
(Frartiíi. á 5. síðu)
LÍR RIKI NATTURUNNAR :
Beint samband milli íoft-
steinaregns og úrkon
Það hefur oft yerið um það raptt
í Bergmáli og annars staðar a'ð
hlúa þyrfti að fuglunum, sem
koma á Tjörnina, c>g ekki sízt
þegar ircíslin kænni, því að þá
væri þörfin mest, Xú hefur Berg-
máli borizt bréf frá .Sigurði
Sveinssyni g'arðyi'kjnráðunaut, er
ræðir þetta mái að nokkru, og
kann Bergmáli Sigurði þakkir
fyrir. Bréfið er á þessa leið: „Það
séin al' er þessuin vetri hefur
Reykjavíkui'tjörn ol'last verið
auð, eða það hafa verið auðar
vakir á licnni, li.ér og ])ar. Sjald-
an hpfur liún alveg frósið.
Óvcnjulegt fuglalíf.
Fuglálíf liefur þvi verið óvenju
mikið á Tjörninni í vetur, og þó
sjaldan meira en síðustu daga, i
fyrradag var syðri-tjörnin al-
þakin öndum, enda leita þær
mcira þangað, einkum þegar fer
að kvölda, og leia þá skjóls í
gai'ðinum á nóttunum. Því hef-
ui' margoft verið haldið fram,
bæði í blaðagreinum, ræðum og
samölum manna á milli, að til-
gangslaust væri að halda auðri
vök til dæmis á syðri-tjörninni
fyrir endurnar, eða jafnvel búa
til sérstakan andapoll suður i
Vansmýrinni, og leiða þangað að
vetrinum heitt vatn til að hlýja
upp það kalda vatn, sem þar er
fyrir, svo vatnið yrði aðeins
volgt. En þá þyrftu endurnar,
sem eru liér yfir sumarmánuð-
ina ekki að hverfa á burt á vet-
urna, þegar Tjör^ia leggur.
Miskunnarlaust skotnir.
En það er vitað, að á vetrum
liverfa þessir hálftömdu fuglar,
sem eklci þekkja mennina, nema
sem vini sínu, í opinn dauðann,
margir þeirra e.ru skotnir misk-
unnaSaust við sjóinn, þangað sein
þeir leita tmi víknr og voga
Heykjanesskagans. Marga hef ég
bcyrt lialda þvi fram, að end-
nrnar fengjust aldi'ei til að stað-
næmast hér yfir veturinn. Eg hef
liins vegar alltaf verið á gagn-
stæðri slcoðun, og álit að vel sé
gerlegt að halda öndunum hér
allt árið, aðeins ef gert væri eitf-
hvað fyrir þær til dæmis með
því að hafa fyrir þær auða vök á
Tjörninni.
a ? ?
I ut 0
Merkilegar athugansr ástraisks vísindaRiasius
Ástralskur e'ðlisfræðingur,
sem Jieitir dr. Edwarcl G.
Bowen, 8»efur árum samaii
unnið að rannsóknum á orsök-
um regns, öðrum cn liitastigs-
bi-eytingum í andrúmslofíinu.
Þykist hann hafa komizt að
því, að náin og bein tengsl sé
milli loftsteinaskúra á jörðina
og mikillar úrkomu, annað
hvort rigninga eða fannkomu.
Hefur þetta vakið mikla at-
hygli í Ástralíu, og sá ráðherra
landsins, er hefur yfirstofnun
þeirra að ráða, sem Bowen veit-
ir forstöð'u — radio-eðlisfræði-
deilcl iðnvísindastofnunar
landsins — héfur látið svo urn
mælt, að rannsóknir hans geti
haft mikil. áhrif á framköllun
gerfiregns, sem rhenn keppast
við að ,,framleiffa“, þar sem úr-
koma er lítil..
Bowen segir, að á ákveðn-
um clöguin í októbcr, nóvtm-
ber, desember, maí. juní og
júlí fari jörðin gcgnum
belíi loftsteina og loft-
steinaryks. Þrjátíu döguin
síð'ar virð'ist miklar úrkomur
verða næstúm samtímiá á
mörgum stö'öum.
Dr. Bowen ætlar, að það taki
loftsteinarykið 30 daga að kom-
ast niður í þá hæð j>fir jörðu,
þar sem regnmyndun verður,
svo að þetta ryk myndi þá ör-
smáu kjarna, sem verki eins og
hvati á skýin. Rigningin á ,,loft-
steinadögunum“ getur veriö
tvöfalt meiri en dagana á und-
an eða eftir, og það er þess
vegna, sem menn gera ráð fyrir,:
að hægt sé að orsaka mikla
rigningu, ei menn g^|a leikið.
eftir náttúrunni við að fram-
kalla hana. En mikið starf er
eftir, áður en hægt er.að fram-
kvæma, eða jafnvel prófa keiin-
ingu dr. Bowens.
Þurí'a auðvitað eftirlit.
Sjálfsagt væri lika að hafa eft-
irlit með að þeini væri gefið eitt-
livað æti daglega, sérstaklega að
vetrinum, að sumrinu myndi slikt
cftii'lil óþarft að mestu, þvi vcnjn-
| lega fá þær þá meira en þær
1 geta torgað. Það gera fjölmai'gir
1 gesfir, er heimsæk.ia garðinn og
hafa þá hita með handa fuglunum.
Til frekári sönnimar máti minú
j-sjcal ég getajjcss, að í gili eimi,
| í'étt innan við aðalhyggð Akur-
eyrar, hefur verið gerð uþpistáða
•svo lón hefur myndast, og hefur
verið vcitt þangað volgu vatni.
j Þarna iina endur, svanir og flciri
! fuglategundii' sér vel allt árið.
Vera niá að svanir lciti annarra
! varþltuida á sumrum, en þeir
koma aftur.
Dýravinir á mínu máli.
Eg veit með vissitj að fugluuum
er gefíð þarna æti, að minnsta
kósi að vetrimmi. I V er viss um',
að áilir dýravinir, e.n allt gott fóík'
cr dýravinir, er mér sammála nm
að sjálfsagt sé að gcra þær ráð’-
safanir, sem ég lief hér geticV
Þær jöyndu 'auka ánægjústundir'
okkar Beykvíkinga og 'vcrða ókk-
ur til ómetanlegrar gleði.“
.Sigurður Sveinsson hefur lokið
máli sími og kann ég Iionuin, eins
og áður er sagf, he/.tu þakkir íyr-
ir bréfið. — kr.