Vísir - 22.02.1954, Blaðsíða 5

Mánudaginn 22. febrúar 1954
VlSI K
I
SMITH
lang-algengast er, að þeir vinni
einir á verkstæðum sínum.
Stundum er skófatnaður svo
lélegur, að það þorgar sig þók-
staflega ekki að gera við hann.
Á stríðsárunum var kvenskó-
fatnaður t. d. ákaflega lélegur.
Hann gat að vísu farið vel á
‘fæti nýr, en sólar og hælar voru
tarím
Inni á Grettisgötu, í húsinu númer 28, er vinnustofa Þórar-
ins Magnússonar skósmiðs, Borgfirðings og Ármennings. Það
var kominn snjór, þegar eg lagði leið mína þangað. Fyrir utan
voru nokkrir krakkar að hnoða snjóbolta, og ég skotraði til
þeirra augunum um leið og ég flýtti mér fram hjá, í þeirri von,
að hernaðarbandalag þeirra væri ekki beint gegn mér persónu-
lega né hattinum mínum. Mér var nefnilega litið upp á Ijósa-
skiltið yfir dyrunum hjá Þórarni, en önnur rúðan í því hafði
verið brotin, vafalaust af völdum hernaðaraðgerða einhverra
krakka, sem höfðu komizt yfir þetta skæða vopn, — snjóboltann.
Oft er langur vinnudagur hjá skósmiðum bæjarins, og klukkan
var yfir sex, þegar Þórarinn hleypti mér inn til sín til að rabba
við sig.
Skósmíðastéttin er ein þeirra, sem maður óumflýjanlega
kynnist einhverntíma á ævinni, ekki síður en t.d. tannlækni
eða lækni. Þó verð eg að segja það, að mér er alltaf heldur
rórra þegar eg geng inn til skósmiðs en inn á biðstofu tann-
læknis, og vona eg, að þetta verði hvorki skoðað sem atvinnu-
rógur, né verði til þess að spilla vinfengi mínu við marga ágæta
tannlækna bæjarins.
Á skósmíðaverkstæðum er ævinlega einhver lykt eða öllu
heldur ilmur, sem mér fellur vel við. Lyktin af nýju leðri. —
Það er hin sama angan og berst á rnóti manni þegar maðurjElns °® er mn heita lítið um
opnar kassann til þess að fara í nýkeypta j'laskóna. Frá því ameríska skó, en þeir geta ver-
að eg var barn, hefur það alltaf verið einskonar kækur hjá mér ágætir. Leðrið, sem við fá-
að þefa af riýjum skóm, sem eg hefi keypt, og stundum finnst um’ ^efir verið frá Englandi,
mér eg geta fundið það á lyktinni, hvort þetta séu góðir skór selle°n EnJ fyna fengum
eða ekki. Leðurlyktin er „vinsamleg“ lykt, og m.a. þess vegna
hefur mér alltaf þótt gaman að fara til skósmiðs.
En sleppum nú þessum hugleiðingum. Við skulum snúa okk-
ur að því að rabba við Þórarin Magnússon, ágætan fulltrúa
hinnar íslenzku skósmiðastéttar.
hræddur er eg um, að það yrðu
sleggjudómar, sem upp yrðu
kveðnir eftir skósliti. Ýrnislegt
veldur því, hvernig menn ganga
og slíta skó skínum. T. d. slíta
leikfimimenn skónum betur en
aðrir, — þeir koma niður á
hælinn og stíga upp á tána
Þeir, sem yfirleitt ganga hratt,
slíta mjög tánum, hinir latari
slíta frekar hælunum. Hins
vegar hefi eg enga trú á, að
nízkir menn slíti tánum meira
en aðrir og þar fram eftir göt-
unum. En þetta, sem eg nefndi
Er minna Ieitað til
skósmiða en áður?
Það held eg ekki. Að vísu. er það eina, sem eg tel mig geta
nýtir fólk fjarska misjafnlega' ráðið um lundarfar manna af
skófatnað sinn, en þó yfirleitt skósliti.
sæmilega. Annars er skófatn-1
aður mjög misjafn að gæðum.'Afköst og vinnutími?
Afköstin fara að sjálfsögðu
mjög eftir því, hvers eðlis við-
gerðirnar eru. Það er t. d. fátítt.
að fólk komi með skó, sem að
eins þarf að sóla. Venjulega er
eitthvað annað og aukalega,
sem tekur tíma. Annars er
stundum úr pappa. Karlmanna- vinnutími hjá okkur yfirleitt
skór voru yfirleitt betri. Skórn- | langur, venjulega 10—12 tímar
ir, sem nú fást eru auðvitað j á sumrin. Á veturna er minna
mjög misjafnir, en yfirleitt að gera, frá miðjum desember
virðast spænskir skór lélegir. I og fram í marz. Það stafar eink- I gert til hagsbóta fyrir sitt
Bindindismaður.
Eg var 14 ára, þegar ung-
mennafélagið Baula var stofn-
að í sveitinni, var einn af stofn-
endunum, og við höfðum bind-
indi á stefnuskrá okkar, bæði á
áfengi og tóbak. Eg hefi sem sé
aldrei bragðað áfengi og aldrei
reykt eða notað tóbak í neinni
mynd. Eg get því ekki talað af
eigin eynslu um skaðsemi á-
fengis og tóbaks, en víst er um
það, að hvorttveggja er skað-
legt íþróttamönnum, því hefi eg
veitt athygli í starfi mínu. Eg
er ekki templari, en eg er mót-
fallinn banni -eins og högum er
háttað hjá okkur. Þvingunar-
ráðstafanir eru til einskis.
Áhugasamur um
átthagafélag sitt.
í Borgfirðingafélaginu hefi
eg verið frá stofnun þess fyrir
9 árum, og 8 ár í stjórn þess.
Það nær yfir báðar sýslumar,
Mýra- og Borgarfjarðarsýslu.
Þar er margt að starfa, og það
bæði skemmtilegt og gagnlegt
að vinna í slíkum félagsskap.
Það er margt, sem maður getur
Okkur vantar tilfinnanlega
sambönd við England, en þaðan
koma yfirleitt sterkir skór.
um af því, að þá ganga menn í gamla byggðarlag. Annars er
hlífðarskóm, bomsum og skó- það hálfgerð hneisa, að hér skuli
hlífum og þess vegna minna')Vera búsettir um 1800 Borg-
slit á sjálfum skónum, og svo ^ firðingar í Reykjavík, en skráð-
er hitt, að fólk gengur minna á jr félagar eru ekki nema 440
þeim tíma, fer síður út. Annars
hefir það háð stéttinni, að hér
var samtakaleysi fram eftir
öllu, eða frá aldamótum og til
ársins 1928, en það er ekki fyrr
en árið 1936, að skósmiðafélag-
í Borgfirðingafélaginu.
□
En nú er „tíminn á þrotum“,
eins og sagt er i útvarpinu, og
við verðum að ljúka rabbi okk-
við leður frá Suður-Ameríku j
til reynslu, í sambandi við
verzlunarsamninga. Það var j
dýrt og vont, og skósmiðir neit- ! ið fer að starfa að ráði. Nú er ar _ Þórarinn er kvæntur
uðu að taka við því. Annars eru J sami taxti á skóviðgerðum hvar ingibjörgu Guðmundsdóttur frá
j það einkum tveir aðilar, sem ; sem er á landinu og félagslíf í Hamraendum í Stafholstung-
Þórarinn er fœddur að Dýra- nokkra vetur á iðnskóla, en eg i útvega okkur leður, þeir sæmilegu horfi.
stöðum í Norðurárdal í Mýra- sleppi því, — annars gœtu menn
sýslu hinn 29. marz árið 1895, ■ haldið, að eg vœri að skopast
sonur Magnúsar Erlingssonar, að frceðslulöggjöf landsins.
Þórarinn má heita Reykvík-
ingur nú orðið, því að hér hefut
bónda þar, og Ágústínu Helgu
Torfadóttur, konu hans. Þetta
er nœsti bœr við Baulu, hið sér- hann starfaðí rúm 30 ár. Hingað
kemur hann haustið 1922, og
kaupir þá verlcstceði af Ármanni
heitnum Eyjólfssyni á Laugavegi
30. Ármann fór þá til Noregs til
þess að kynna sér trúboðsstörf,
og rak hér síðan heimatrúboð
leikmanna um mörg ár.
kennilega og svipmikla fjall
Borgfirðinga, sem gnœfir yfir
eitt fegursta hérað þessa lands.
Þar ólst Þórarinn upp til 15
ára aldurs. Þá flyzt hann að
Dysey í Norðurárdal, og er þar
í nokkur ár, en síðan i Staf-
holtstungur. — Hann stundar
sveitavinnu, eins og að líkum
lætur, gœtir fjár, enda nœr
eingöngu um sauðfjárbúskap að
rœða, aðeins örfáar kýr, til
heimilisþarfa, því að engin var
mjólkursalan þá.
Síðan hefir Þórarinn rekið
skósmíðaverkstæði hér í bæn-
um í rúm 30 ár, eins og sagt
var hér að framan, fyrst á
Laugavegi, síðan á Frakkastíg
13, og nú síðustu 13—14 árin
Síðustu árin, sem Þórarinn er á Grettisgötu 28.
í sveit, stundar hann kaupavinnu
á sumrum, en sœkir Hvítár-
bakkaskólann í tvo vetur. Hugur
hans stendur til búskapar, en
hann er efnalítill og af fátœkum
kominn, svo að sá óskadraumur
hans fœr ekki að rœtast.
Þá er það, að hann snýr sér
að skósmíðum. Niðri í Borgarnesi
er skósmiður, sem Stefán heitir
og er Ólaf sson. Þeir eru um það
bil jafnaldrar, Þórarinn og
Hvernig er afkoman
í stéttinni?
Oftast hefir verið nóg að j
gera. Hins vegar hafa tekjur
skósmiða frekar rýrnað en hitt,
og ekki eins mikið upp úr skó-
viðgerðum að hafa og áður var.
Dýrtíðin hefir vaxið meira en
sem svarar hækktm á við-
gerðum. Hin síðari ár hafa skó-
smiðir komið sér upp meiri
vélakosti, og áreiðanlegt er, að
án vélanna væri ekki hægt að
lifa á skóviðgerðum. Án sauma-
véla, skurðarvéla og „pússun-
arvéla“ væri það ógerlegt. Á
vinnubrögðunum hefir orðið
mikil breyting. Nú er flest unn-
ið í vélum, sem áður var gert- í
höndunum. Tala skósmiða í
bænum hefir um nokkuð mörg
ár staðið í stað, að heita má. Þó
*
táknar það ekki, að við þurfum
.að erfiða meirg. eftir.. þyí !,y m
íbúunum fjölgar, — það gera
vélarnar. Þá eru sveinar færri
Magnús Brynjólfsson og Magn-
ús Víglundsson, og þeir hafa
reynzt okkur ágætlega, ekki
viljað nema gott leður.
Hvað um íslenzku skóna?
Þeir eru ekki nógu vand-
aðir, en auðvitað misjafn-
ir eftir því, hvar þeir eru fram-
leiddir. Hér vantar vélasam-
stæður til þess að sauma randir
á skó, hér eru þær vírnegldar og
það er ekki eins gott. Yfirleður
er heldur ekki úr nógu góöu
efni, það vill togna og skórnir
aflagast mjög fljótlega, eins og
dæmin sanna. Óskandi væri, að
betur væri vandað til skógerð-
ar hér, en það stendur vonandi
til bóta.
Er hægt að ráða skapferli
manna af skósliti?
Eg hefi heyrt þessu fleygt, en
enga trú hefi eg á því, og
Þúr ert áhugasamur um
í'þróttir, er ekki svo?
Jú, það má víst segja það.
Eg hefi verið í Ármanni í nær
30 ár, fyrst við sundæfingar,
og var formaður sundflokks
félagsins í 10 ár. Síðan hefi eg
unnið ýmis störf innan íþrótta-
hreyfingarinnar, starfað 1
nefndum og setið í stjói-n Í.S.Í.
í 12 ár. Eg hefi alla tíð stundað
íþróttir mér til heilsubótar. Á
sumrin fer eg oft upp á völl á
sunnudagsmorgnana og æfi
frjálsar íþróttir með strákun-
um, eða í Laugarnar til
sundiðkana. Þetta hefir hjálpað
mér til þess að halda heilsu,
sem er algerlega óbiluð. Fólk
gerir of lítið til þess að rækta
líkama sinn, en það er ekki
síður nauðsynlegt en að eta og
drekka.
um. Þau eiga 5 börn uppkomin.
Oð lokum segir Þórarinn
Magnússon þetta:
„Oft er talað um, að æskan
sé orðin spillt og óviðráðanleg,
allt öðru vísi en í „gamal daga“.
Þetta er ekki rétt að mínum
dómi, og hefi eg fylgzt talsvert
með æskunni við störf mín í
íþróttahreyfingunni. Yfirnæf-
andi meirihluti æskunnar í dag
er ágætt fólk.
Um sjálfan mig vildi eg
segja, að eg er ánægður með
tilveruna, og hefi verið farsæll
í lífinu.“
Svo þakka eg Þórarnir Magn-
ússyni rabbið, og bið hann vel
og lengi lifa.
hann, ög til hans rœðst Þórar-
inn fullorðinn maður, 24 ára
gamall, í lœri. Hjá Stefáni er
Þórarinn í 3 vetur og er þá
fullnuma. Iðnlöggjöf, reglugerð-
ir, skólaskylda og þess konar var
þá ekki komið í það horf sem
nú er, og því er það, að Þórarni
tekst að verða hinn ágætasti
skósmiður, án þess að lœra
teikningu, dönsku og eðlisfrœði
í Iðnskólanum. Mig langar eig-
inlegcii,il þess að spyrja Þórarin,
hvort hann teldi, að hann hefði
orðið vandvirkari, eða röskari
skósmiður éf hann hefði gengið 'ihjk skósmiðum eff áðúr var, og ■
Án vélakosts myndi ekki vera hægt að lifa á skóviðgerðum,
segir Þórarinn Magnússon. (Ljósm.: P. Thomsen).
Karlmannaskóhlífar,
barnagúmmístígvél,
kvenbomsur
Skóbúðiit
Spítalastíg 10.
bisii Einarssoa
héraðsdómslögmaður
Laugávégi 20 B. Sími 82631.

Sólvallag. 74 — Barmahlíð 6
Sími 3237.
Hreinsum og pressum
fatnað a 2 dögum.
Trichorhreinsun.