Vísir - 27.04.1954, Blaðsíða 4

VISIR
Þriðjudaglnn 27. april 1954'
m
DAGBUD
■ Bitstjóri: Hersteiim Pálssom. j M.
Auglýsingastjóri: Kristján Jóbssobu T’J
Skrifstofur: Ingólísstræti 3. frr*
Útgefandi-: BLAÐAÚTGAFAN VlSIB HJ*. j
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími ,1660 (fimm liaur).
Lausasala 1 krón*. yiiyK
FélagsprentsmiSjan bi. 1 T*1
Ólík viðhorf í Genf.
Fyrir rúmum hálfum mánuði var svo að orði komist í einu
kunnasta blaði Bretlands, að ekki væri annað sjáanlegt en
að hinar vestrænu bandalagsþjóðir myndu fara.til Genfar, án
þeirrar einingar um stefnu og mark, er ríkti þegar lagt var af
stað á ráðstefnuna í Berlín og hélst hana á enda. Síðan er
þessi skoðun var látin í ljós hefur verið lagt kapp á það, að
skapa einingu um stefnuna. Mun öllum, sem fylgjast með frétt-
um, í fersku minni ferðalag John Foster Dúlles utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, til Lundúna og Parísar í þeim tilgangi að
treysta samvinnu Þríveldanna.
Eins og ávallt í lok slíkra viðræðna var látið vel af
árangrinum, og vafalaust hefur hann verið gagnlegur, og ekki
þarf að efast, að forvígismenn Þríveldanna gera sér vel ljóst
mikilvægi þess, að gott samstarf haldist þeirra miili, þar sem
vitað er að kommúnistar hafa það að höfuðmarki, að tvístra
samstarfi þeirra, þótt h~ir komi til Genfar með friðarorð á vör-
unum, — telja sig v;.„a allt gera til þess að koma á friði í
Kóreu, friði í Indókína og friði um allan heim, því að þeim
gleymist ekki þeim herrum í Moskvu, að Genf gæti orðið þeim
hinn ákjósanlegasti áróðursvettvangur. Molotov talaði fyr'r
nokkru um, að í Genf væri tækifæri til að leggja grundvöll að
viðtækara samkomulagi en aðeins um Kóreu og Indókína —
nefnilega um heimsvandamálin almennt, og í gær talaði
Malenkov forsætisráðherra í öðru orðinu sem friðarins maður,
en í hinu kvað hann Rússa myndu merja undir hæl sínum
auðvaldsþjóðirnar, ef þær réðust á Ráðstjórnarríkin.
Nú er það augljóst mál öllum meðal hinna frjálsu þjóða,
sem ekki hafa „frelsast“ og gengið í flokk með kommúnistum,
að engin hinna frjálsu þjóða hyggur tii árása á Rússa, og að
.samtök þeirra eru varnarsamtök, sem stofnað var til vegna
hins geigvænlega og sívaxandi vígbúnaðar Rússa, sem raun-
verulega lögðu undir sig hvert landið á fætur öðru, þar til
snúist var gegn þeim í Grikklandi og Kóreu.
Með vaxandi varnarmætti frjálsu þjóðanna reyndu þeir að
fara aðrar leiðir, en höfuðmarkið er sem áður, að tvístra sam-
vinnu frjálsu þjóðanna og'komá varnarsamtökum þeirra fyrir
kattarnef. Og þá yrði óvandaðri eftirléikurinn. Nú er það að
sjálfsögðu jafnan erfitt fýrir valdhafa Rússa, að leika hiutverk
friðarpostula, svo að trúlegt megi þykja í löndum, þar sem
skoðana — og fréttafrelsi ríkir, og ekki sízt nú, er óþægilegsr
uppljóstanir og atvik (sbr. Kokhlov og Petrovmálin) minna
á, að í landi friðarpostulanna er beitt ægimætti lögregluvaldsins
miskunnarlaust, eftir því sem valdhafarnir telja sér henta, og
hrammar þess ná langt, svo langt, að gerðir eru út af örkinni
erindrekar með skammbyssur í vösunum, til þess að sækja í
fjarlæga heimsálfu varnarlausa rússneska konu. gegn vilja
hennar, og mætti þá ætla, ef heppnast hefði áformið, að birtar
hefðu verið eftir heimkomuna tiikynningar varðandi Petrov,
mann hennar, í sama dúr, og' er haft var eítjr henni, að manni
hennar hefði verið rænt.
En þótt svona atvik opni augu margra geta valdhaíarnir
í Kreml þó vafalaust treyst því enn. að friðaráróður þelrra falli
í góða jörð hjá tryggum kommúnistum í iandi eins og Frakk-
landi, þar sem þeir eiga enn miklu fylgi að fagna. Ög végna
þess að franska þjóðin er þreytt á sjö ára styrjöld í Indókína
og stjórnmálaástandið ótryggt sem um langt skeið undanfanð,
sjá konShúnistar sér leik á borði í GenL
Þeir munu reyna að notá sér það, að biíið heíúr farið
breikkandi milli Frakka' og Bandaríkjamarina. Gm leið og
ágreiningurinri óx létu Bandaríkjamenn sig miklu rneira yarða
öriög Suðaustur-Asíu en áður, 'og samtímis lýsa Rússar. því yfir,
að þeir séu samþvkkir því, að vopnahlé verði 'gert í Indókína.
1 rauninni hefur orðið söguleg breyting á stefnu Bandaríkjanna,
Kom það fram í ræðu þeirri, er Dulles hótaði hernaðarlegri
íhlutun til þess að hindra kommúnistiska útþenslu í Suðaustur-
Asíu, og jafnframt hvatti hann til sameiginlegra aiþjóðlegra
sámtáká til stuðnings þeirri stefnu. Viðhorf hinna stríðsþreyttu
Frakka er annað. Ágreiningurinn er hættulegur, þegar sezc
verður að samningaborði, þar sem kommúnistar sitja and-
spænis Vesfurveldamönnum. Eden. er talinn hafa hlutverk
málamiðlarans, og eru miklar vonir bundnar við það, að
stjórnvizka hans og gifta reynist nægiieg ,til að fir.na meðalveg
og viðhalda þeirri vestrænu einingu. sem syo mikið er, undiv
komið, að verði í Genf.
VíOB>
*-> 1
V)S!S:
Gengur Júgoslavía í N.A.
Tiio forseti Júgoslavíu var í
opiriberri heimsókn í Tyrk-
landi fyrir skemmstu sem
kunnugt er, og er nvkomina
heim. — Við heimkomuna stað-
festi hann, að samkomulag
hefði orðið um það í Ankara, að
breyta samstarfi Tyrkja,
Grikkja og Jugoslava þannig,
að það yrði skuldbindandi
hernaðarbandalag.
Áður hafði Popovics utan-
ríkisráðherra skýrt frá þessu.
En það tókst ekki allskostar vel
til með þetta, því að gengið var
fram hjá Grikkjum, er þessi á-
kvörðun var tekin, og töldu
þeir sig hafa verið frekiega
móðgaða.
Gríski sendiherrann í An-
kara bar fram harðorð mótmæli
og fór í fússi af dansleik, sera
haldinn var í Operuhöllínni,
í Ankara.
„Hér hefur verið stigið skref,
sem sýnir að litið er á Grikki
sem réttminni samstarfsaðila,
og mun ríkisstjórn mín ekki
una þessari málsmeðferð.“
Þannig mælti gríski sendi-
herrann, Jean D. Kalgeris, við
utanríkisráðherra Tyrklands,,
Fuad Koprulu.
Til þess að milda Grikki var
svo gefin út yfirlýsing þess
efnis, að Popovics hefði aðeins
boðað bráðabirgðasamkomuiag,
að tilskildu samþykki Grikk-
lands. En í yfirlýsingu Popo-
vics, sem afhent var frétta-
mönnum, vélrituð, var tekið
skýrt fram, að ákveðin hefði
verið stofnun hernaðarbanda-
lags.
Ráðstefna í Belgrad
í sumar.
I Popovic utanríkisráðkerra
! Júgasiavíu hefur boðið utan-
ríkisráðherrum Grikklands og
Tyrklands að koma til Belgrad
í sumar, til þess að semja upp-
kast að samningi um herríaðar-
bandalagið.
Samkvæmt samstarfssamn-
ingnum milli þessapa ■ þriggja
! landa, sem undirritaður var 28.
febrúar 1953, komu þau sér
1 saman um að gera sameighiLega
j áætlun um landvarnir, koma
. saman til skrafs og ráðagerða
I við og við, og samræma stefnu
I sína í málum Suðaustur-
Evrópu. En ekki var neitt um
það í samningnum að koitia til
hjálpar því ríkinu inrián 'vé-
banda þessa samstarfs, sem
kynni að verða fyrir ofbeldis-
árás.
Gengur Júgaslavía
í- N.A.-bandalagið?
Nú er það vís.t, að lejðtogar
ailra þessara þriggja landá
hafa áhuga fyrir því, að Sam-
starf þeirra leiði til hemaðar-
bandalags þeirrá milli, en þa'ð
hefur strandað á því, að Júgó-
slavía er ekki I Nato, en það
eru Gilkkland og Tyrkland. En
þess má geta, að við heim-
komuna sagði Tito, að nann Ijti
N.A.-bandalagið nokkuð oðriim
augum en áður, og' gaf í skyn.
að- m rnála .gæti komtð að Júgó--
slavía gerðist aðili að því.
■ Mjög er sennilegt, aö'sá verði
; endir á, því að margt annað ,en
hér hefir verið rakið bendir til
sívaxandi samstarfs Júgaslavíu
við vestrænuþjóðirnar og sam-
! starfsþjóðir . þeirra, sem Serba
í fyrri heimsstyrjöld. Júgo-
slavia er með öðmm orðum ó-
hjákvæmilega hlekkur í sömu
j eða svipaðri varnarkeðju og þá,
þótt í Júgaslavíu sé mörkuð
j stefria af kommúnistiskum
flokki, hverra leiðtogar sem
! kunnugt er sneru baki við Stal-
in og Kominform, og leituðu
1 eftir það samstarfs við vest-
j rænu þjóðirnar, samstarfs, sem
æ hefur orðið nánara.
detraunaspá
Úrslit leikanna á laugardag
urðu:
Arsenal — Middlesbro 3:1 1
Cardoff — Sheff. Wedn. .2:2 x
Chelsea — Newcastle 1:2 2
Hudderf. —• Bolton 2:1 1
Manch. City — Charlton 3:0 1
Portsmouth — W.B.A. 3:0 1
Sheff.Útd. — Maneh. Utd. 1:3 2
Sunderland — Bumley 2:1 1
Brentfor — Leicester 1:3 2
Doncaster — Plymouth 3:3 x
Lincoln — Fulham 4:2 1
Oldham — Nottingham 1:3 2
Húsmóðir sendir Bergmáli
þetta bréf:
„Eg hef öðru hvoru séð spurn-
ingár í blaði yðar varðandi af-
greiðslumenningu brauða- og
mjólkurbúða. Hefur 'peirri spurn
ingu verið beint til bakara hyern
ig standi á því að ný brauð eru
oft ekki á boðstólum í brauða-
búðum en hins vegar bráuð, seia
orðin eru nokkurra daga, jafn-
vel uppundir viku gömul.
Þótt undarlegt megi virðast
hafa bakarar ekki svarað þessura
fyrirspurnum og mætti þ.ó setla,
að stétt manna, sem telur sig
þess umkomna að sjá samborgur-
unum fyrir nauðsynlegum mat-
vælum sæi sóma sinn í því að
rækja starf sitt sem bezt og þá
ekki siður svara kurteislegúm
fyrirspurnum.
BrauS send heim.
Það hefur komið frarn í sam-
bapdi við fyrirspurnirnar, að er-
lendis getur fólk fengið ný brauð
send heim til sín klukkan sjö að
morgni, hér fást þau ekki fyrr
en eftir hádegi eða alls ekki, að
minnsta kosti í. sumum brauða-
búðum.
Hvað veldur þessu? Hefst
vinnutimi íslenzkra bakara svo
miklu seinna, en stéttarbræðra
þeirra erlendis, að þeir geti ekki
þess vegna veitt viðskiptavinura
| sínum þá þjónustu, sem þeir eiga
l heimtingu á? Eða, eru íslenzkir
1 bakarar kærulausir favað sæmi-
. lega þjónustu snertir?
Næstu 'heigi fara fram þesste
ieikir: í Reykjavík, London, I
Noregi og Svíþjóð:
KR — Víkingur 1
Preston — W.B.A. 1 2
Sparta — Viking 1 2
Asker — Sandefjord x ,
Varegg — Larvik Turn 2 ,
Moss — Odd 2
AIK — Jönköping. 1 j
. Göíeborg — Ðegerfors 1x2 _
Hálsingborg — Djurgárden x2
Kalmar — Elfsbórg' 1
, Norrköping — Malmö lx.
Sandviken — GAIS 2
| Á bakhlið seðilsins eru töflur
yfir deiidimar í Noregi og Sví
þjóð. Skilafrestur er til fimmtu
, áagskvölds.
J.
II K.F.U.M.
Nýlega er loldð .33. starfsári
þessa vinsæla skóla, sem starf-
aði sl. skólaár í byrjenda- og
framhaldsdeild fyrir pilta og
stúlkur. Þessar námsgreinar ’
voru kenridár: ísíenzka, íslenzk
bókmenntasaga, danska, enska,
kristin fræði, upplestur, reikn- |
ingur, bókfærsla og handavinna.
Nemendur vorú hvaðan’æva
aí landinu. Við vorprófin hlutu |
! hæstar einkunnir:
í oyrjor.dadeild: Emma Krist- J
jánsdóttir frá Tungu í Örlygs-|
höfn í. Barðastrandarsýslu. -
Meðaleinkunn 9.1. í framhalds- |
deild: Margrét K. Jónsdóttir ur 1
Vopnafirði og Þórður G. Adolfs- j
son úr Reykjavík, bæði með j
meðáleinkunn 8.9.
i
Vo.ru þessum nemendum að j
vanda af.he.ntar vandaðar bæk-
ur. sem Vérðláun fyrir frábær-
an árangur í námi sínu. Einnig
veitir skólinn árlega sérstök
verSlaun þeim nemendum, er
skafa sérstaklega fram úr. í
kristiriúrii fræðum. Hlutu þau
verðlaun að þessu sinni Emma
Brauðverkfall?
Það verður að teljast óiíklegt,
að íslenzkir bakarar gejti ekki
hafið vinnu á svipuðum tírna og
erlendir starfsbræður þeirra.
Heil stétt getur ekki verið svo
vanheil að hún þoli ekki að rísa
ária úr rekkju og sinna skýldu-
störfum sínum. Hitt er iíklégra að
bakarar sýni viðskiptavinum sín-
um kæruleysi og er erfitt að ráða
bót á þvi ef bakararnir sjálfir
sjá ekki sóma sinn í því að rækja
störf sín eins og vera ber. Hugs-
anlegt væri að visu að mynda
allsherjarneytendasamtök, sem.
beitlu sér fyrir lausn málsins,
annaðhvort með því að gera
brauðverkfall um hrið eða með
því að flytja inn tilbúin brauð
með flugvélum, þau myndu kom-
ast nýrri í hendur neytenda held
ur.en þau sem oft eru fáanleg í
næstu brauðbúð í Reykjavík.
Vafalaust eru margir gegnir
menn innan bakaraséttarinnar
eins og allra annarra stétia. Væri
æskiiegt að heyra álit þeirra á
málinu, því eins og ástandið er
nú í sumum hverfum er það ekki
viðimandi.“
Rísa snemma úr rekkju.
Misskilningur .3mun það vera
lijá bréfritaranum ; að bakárár
fari hér seinna á fætur, en ann-
ars staðar. Það er vitað mál áð
bakarar hér fara margir til vinnu
um miðjai’ nætur, en hitt er aft-
ur ekki vitáð hýort þeir liefja þá
vinriuna með því að baka brauð.
Svo cr og liitt að brauð eru ágspt
í mörgum bakaríum e.n verið get-
ur að þau séu misjöfn eftir því
hvort bakaríið er rekið af bakara
eða selur aðeins brauð, er það
kaupir frá einhverjum stórum
framleiðanda. Að öðru leyti legg-
ur Bergmál ektói dóm á raálið,
en vísar því tii réttra hlutaðeig-
enda. — kr.
Kristjánsdóttir frá Tungu í
Örlygshöfn (í byrjendadeild)
og Gylfi Júlíusson ur Reykja-
vík (í framhaldsdeild).