Vísir - 10.12.1954, Page 3

Föstudaginn 10. desember 1954
VÍSIR
Stefán Þorstein
Frá Hveragerði fá Reykvíkingar
biém sumar, vefur, vor og haust
Nýfasfa blóiiiið, §09n
staðarbúai* fá, ©r Fresiao frá
Hveragerði er blómabær ís-
lands. Þaðan streyma blómin til
höfuðstaðarins, allt árið um
kring, úr yfir 20 garðyrkju-
stöðvum, stórum og smáum.
Þar er mesta fyrirmyndar
garðyrkjustöð landsins, Fagri-
hvammur, sem verið hefur
mörgum garðyrkjumanninum
sá skólinn, sem bezt hefur dug-
að lionum, en meðal Hvergerð-
inga eru margir af fremstu
garðyrkjumönnum landsins.
Hveragerði er líka einn af
sérstæðustu kaupstöðum lands-
ins, þótt ekki hafi hann
kaupstaðarréttindi. Þar búa
milli 500 og 600 íbúar. Þar
hefur aldrei þrifist sprútt-
sali, aldrei góðtemplarastúka,
aldrei lögregla og allskonar
straff er þar bannfært. Þó er
þjóðfélagið á þessurn stað til
fyrirmyndar um margt. Eiga
ekki sízt blómin sinn mikla þátt
í þessu. A. m. k. verður manr.i
hugsað til þess, sem aðrar
menningarþjóðar segja: „Með
aukinni menning, aukin blóma-
rækt og blómanotkun".
Hveragerði á sínar menning-
arstófnanir öðrum bæjum til
fyrirmyndar. Gamalmenna-
heimilið „undir hamrinum" er
ung en framúrskarandi stofn-
un, sem ótal vonir eru tengdar
við. Heimili Náttúrulækninga-
félags :.íslands ei- í smíðum.
Þá má nefna kvennasltólann á
Hverabökkum o. fl. o. fl. í þessu
sambandi.
Hveragerði telur niarga af
fremstu listamönnum þjóðar-
innar meðal íbúa sinna, en
margir eru þeir einmitt tengdir
garðyrkjustöðvunum og sumir
meðal fremstu „blómafræðing-
um“ þjóðarinnar. Svo því má
slá föstu að meðal blóma þríf-
ast iistir hvað bezt, enda segja
listamennirnir það sjálfir að
það hafi verið blessuð blómin,
sem áttu sinn mikla þátt í því
að laða þá austur fyrir fjall og
gera þeim lífið hér unaðslégt,
því þeim finnst eins og öllum
Hvergérðihgum vær.t um bæ-
inn sinn. -
Ilveragerði á líka sitt félags-
og samkvaémislíf,'sem er hvör-
og
tveggja í senn sérstætt
skemmtilegt og stendur 5
miklum blóma. Því til sönn-
unnar skal aðeins drepið á síð-
asta hófið, árshátíð golfklúbbs-
ins þar. Fyrir venjulegan. að-
komumann varð það undur-
samlegt fagnaðarhóf. Lista-
mennirnir settu að sjálfsögðú.
svip sinn á þetta hóf og xnaðisr
minnist lengi söngs og leiks
hinna vinsælu læknishjóna í
Hveragerði. Og ekki gleyxnir
maður strax Páli Michelsen
garðyrkjmanni, sem af sinní
alkunnu háttvísi og prúð-
mensku sá um að vín glóði á
skálum við hæfi hvers og eins.
Að þessu sinni lögðu garð-
yrkjumennirnir ekki hönd á
golfkylfurnar, þær héngu nú.
uppi á vegg. En þeir höfðu fyrr
um daginn lagt hönd að verki,
sem nú var þeim til verð'ugs
hróss. Það var skréytingm á
veizlusalnum. Pálmar, vínvið-
ur, fíkjublöð, begóníur, petún-
íur og rósil- og blóm í ölluni
regnbogans litum gerðu stóra
vinnuskála garðyrkjuskáls
garðyrkjustöðvarinnar í Fagra-
hvammi að sannkaílaðri ævin-
týrahöll, sem áreiðanlega hefuí
ekki átt sinn líka hér á landi
þetta kvöld hvað frumleik og
litauðgi viðvíkur. —• Ber þetta
vitni um, að garðyrkjumehn-
irnir í Hveragerði eru ekki áS-
eins listamenn þegar um er að
ræða að rækta blómin, heldur
einnig að koma þeim fyrir á
smekklegan og listrænan
hátt. Og það sá á fólkinu, sem.
þarna skemmti sér að það undi
vel meðal blómanna, en hatt-
vísi og prúðmennska sat i
fyrirrúmi.
Blóm haustsins.
í öðrum löndum er slík,
blómskreyting vel þekkt á
gildaskálum og skemmtistöð-
um og ákaflega vinsæl hjá al-
menningi. Hér á landi þekkíst
aðeins vísir að slíkum skreyt-
ingum á gildaskálum ög
skémmtistöðum en mun án éfa
fara mjög í vöxt í náinni fram,-
fíð „með aukinni menningu".
Daginn eftir : .var. æ.vintýra-.
Þetta er íbúðarhúsið að Fagrahvammi, sem er tvímælalaust eitt
fallegasta íbúðarhús á landinu.
höllin venjulegur hvítkalkaður
vinnu- og þökkunarsalur
garðyrkjustöðvarinnar í Fagra-
hvammi. Þannig er áhrifamátt-
ur blómanna.
Skafti Jósepsson heitir einn
•af ágætustu fulltrúum garð-
yrkjubændanna í Hveragerði.
Hann ræktar eingöngu blóm í
-gróðurhúsum en stöð hans er
um 1000 m2 að flatarmáli.
Skafti er þekktur að því að
hafa aðeins. góða vöru á boð-
stólum og vera meðal hinna
fyrstu með hverskonar nýjung-
ar. Er ég kem í gróðrarstöð
hans á dögunum nota ég tæki-
færið og legg' fyrir hann nokkr-
ar spurningar viðvíkjandi
blómaframleiðslunni nú í
skammdeginu, einmitt á þeim
tíma þegar blómin eiga hvað
mest erindi til okkar allra.
Hvaða afskorin blóm eru það
sem þið framleiðið nú á þess-
um tíma fýrir. Reykvíkinga í
sorg þeirra og gleði?
„Það eru fyrst og fremst
Chrysanthemum, sem eru
blóm haustsins“, og Skafti
bendir á blóma-akur í einu
gróðurhúsinu en þar vaxa
nokkrar þúsundir af þessum
tígulegu, hávöxnu blómum, sem
stundum hafa verið nefnd
prestafíflar á íslenzku. Þau
skarta þarna í öllum regnbog-
ans litum, aðailega hvítum,
gulum og bláum og minna
mann á Austurlönd en þaðan
eru þau komin hingað til
Hveragerðis eftir ýmsum
krókaleiðum.
Hálf milljón
rósa á ári.
Og hvaða blóm sendið þið
önnur á . markaðinn um þessar
mundir?
„Til dæmis rósir“ segir
Skafti og opnar rósahúsið, sem
er um það bil 300 m2 að flat-
armáli og þar inni eru um
1600 rósatré. „Það er ekki mik-
il rósaframleiðslan hjá ihér um
þessar mundir, aðalframl. á
vorin og sumrin“.
Hvað senda Hvergerðingar
Reykvíkingum margar rósir á
■ári? ý
„Liklega yfir hálfa milljón,
en langmestur hluti þess er frá
Fagrahvammi.“
Hvað með nellikurnar?
„Ég rækta .engar, en þíer eru
mikið ræktaðar í Hyeragerðl.að
sumrum og lang stærsti fram-
leiðandinn er Gunnar Björns-
son í Álftafelli: sc'm á.. aðra
stærstu garðyrkjustöðina hér.“,
—1 Nellikkur eru áfar vinsaél
blórn, og útleridiiigar -teljá þær,
hvergi fegurri en á íslandi.
Túlíþanar
fyrir jólin.
Hvenær byrja svo túli-
panarnir að koma?
„Þeir byrja að koma síðustu
dagana fyrir jólin. Fyrst og
fremst koma þá lágvöxnu.
jólatúlipanaríiir, sem mikið eru
notaðdr við allskonar skreyt-
ingar á jólavarningi og á
heimilunum sjálfum jóladag-
anna. Auk þess verðum við með
Hvergerðingar rækta ekki a'ðeins undir gleri. Þessi mynd er
tekin í trjáuppeldisstöð einnar garðyrkjustöðvarinnar, og sýnir;
garðyrkjumaðurinn ársvöxt grenisins.
stilklanga túlipana nú fýrir jól. ' grasafræðingur finnur hana
Er hér um algera nýjung að þar, flytur þessa undraplöntui
ræða hér. á landi, ítalska túlí- ' heim og ræktar hana í garðí
pana sem talsverðar vonir eru sínum 1887. Það er hann semi
skýrir blómið Fresíu eftir fræg-
um lækni og blómafræðingi
hét Frederik Thorö
tengdar við“.
Hvað getur þú annars nefnt
mér
af blómanýjung'um. Eru senl
ekki alltaf einhverjar nýjar ! Friese, bjó í Kiel og hefur ver-
blómategundir og afbrigði að
koma fram?
,.Af nýjum afbrigðum er
alltaf eitthvað að koma á
markaðinn og má í því sam-
bandi benda á mjög framúr-
ið einskonar prófessor Niels
Dungal þeirra Þjóðverja.
Fyrsti garðyrkjumaðurinn semí
ræktar Fresíu er Englendingur,
(1890) og þaðan flyst hún til
Norðurlandanna og nær ó-
Fresían komin á Reykjavíkur-<
markaðinn, hefur þegar vakið
verðskuldaða athygli, er mikið
notuð sem skreytingablóm, og í
slcálar og lága vasa og húni
skarandi falleg afbrigði af rós- hemju útbreiðslu. Nú eg
um. nellikum og chrysanthem-
um, sem að undanförnu hafa
vakið mikla eftirtekt á Reykja-'
víkurmarkaðinum. — Af nýj-
um tegundum vil ég fyrst og .s
fremst nefna Fr.esíuna sem ein- færir heimilunum sérstakan
mitt er að ryðja sér til rúms|ylm> sem míöS hefur aukið «
hér á landi um þessar mundir j vinsældir hennar.
og án efa á mikla frgmtíð I
fyrir höndum á blómamarkað- | Þetta nýlega gróðurhús sem
num í Reykjavík“. | Fresían vex í hefur upp á ýms-
ar nýjungar að bjóða. Á öðrum
i helmingi þess er t. d. ekki
hægt að opna einn einasta
Nú býður Skafti mér inn í.
enn eitt gróðurhús, nýlegt og
er Skafti frumkvöðull að því
byggingarlagi, en margir tekið
það eftir honum. Og hér gefur
að líta síðasta viðundrið Fres-
íuna í nokkrum samfelldum
beðum. Hér skartar hún í hvít-
um, rauðum, bláum, gulum og
jafnvel ennþá fleiri litum og
víst er um það, undra fögur
og sérkennileg er hún og ylm-
urinn ólýsarilegur nieð orðum.
Fresían fi*á
S-Afríku.
Skáfti veit allt um Fresíuna.
glugga en loftinu er dælt inn
með rafmagnsviftu. „Ég er að
gera tilraun með þetta“ segir
Skafti. Og þannig er það hén
á landi. Engar opinberar. til-
raunir að styðjast við, hvorkii
hvað ræktun í gróðurhúsum
né g'erð gróðurhúsa snertir.
Tilraunirnar verða því garf5-
yrkjumenn að gera sjálfir. Og
þeir hafa djörfung og þor. tili
þess að ráðast í ýmsar nýjung-i
ar. Fresían og gróðurhúsið hans
Skaft-a Jóseþssonar ber vott úm
að garðyrkjubændumir í
Hún er af liljuættinni. Hún Hveragerði séu ;ekki eftirbátar
véx vilt í fjöllunum við Höfðá-'1 annara garðyrkjumanna á
borg í Suður-Afríku. Þýzkur þessu sviði.
Húsgagnaspómi {pýzktir og spænsktir) KrossinlSwr
í hurðarsíærS. Verð fra kr. 30,59
PÁSÆ
Laugavegi 22
Sími 6412.