Vísir - 20.01.1955, Page 4

VtSIR
Finuntudaginn 20. janúar
wlsa»
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (finun Imur).
Útgefandi: BIAÐAÚTGÁFAN VÍSIE H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Mimiingarorð
Arnljótur Guðmundsson
lögfræðingur.
Hvað er fyrirhugai ?
Ifrostakaflanum nú að undanförnu hefur almenningí að sjálf-
sögðu orðið tíðrætt um kosti og galla hinna ýmsu hitunar-
aðferða,' sem bæjarbúar og aðrir nota, og einna mest roun hafa
verið rætt um hitaveituna, hvernig hún innir hlutverk sitt af
hendi. Finnst mörgum, að hún bregðist, þegar verst stendur,
en aðrir hafa þá sögu að segja, að hún fullnægi jafnan hita-
þorf þeirra. Fer það eftir ýmsum atriðum, svo sem legu húsa
í bænum, lögn og þess háttar, svo að enginn endanlegur dómur
verður lagður á hitaveituna út frá reynslu einstakra notenda.
En þegar rætt er um hítaveituna, berst talið óhjákvæmilega
að þeim fyrirætlunum, sem, eru á döfinni um endurbætur og
aukningu á þessu fyrirtæki. Þótt menn þykist hafa haft mjög
misjafna reynslu af hitaveitunni, vill enginn missa hana, sem
hefur fengið að n,i óta hennar, og kröfur hafa borizt um það úr |
flestum ef ekki ölkuva hverfum faæjarins, að þau verði látin
njóta þægindanna af henni hið allra fyrsta, þótt ekki væri nema
hluta úr árinu, þegar álagið er minnst.
Bæjarstjóm Reykjavíkur hefur gerí sér grein íyrir því, að
kosta verður kapps um að koma til móts við þessar óskir borg-
aranna, ef þess er einhver kostur. Hefur hún þar af leiðandi
skipað nefnd, sem á að athuga þessi mál, leggja á ráðin um
framkvæmdir í hitaveitumálum og athuga til dæmis, hvort
ekki sé meira af heitu vatni á landi bæjarins, en þegar er vitað
um. Hefur nefndin þegar látið hefjast handa um boranir, að
því er bezt er vitað, og hefur hún því brugðið skjótt við. ¥on-
andi verður það einkennandi fyrir öll störf nefndarinnar.
En ekki fer milli mála, að bæjarbúar hafa luug á því að
fylgjast með þvi, sem nefndin hefur á prjónunum í þessu efni. j
Vísir hefur einu sinni leitað til hennar og forvitnast um störfj
hennar, en þá var svo skammt liðjð frá því, að hún tók til
staría, að ekki þótti tímabært að greina frá því, sem þá hafði
verið unnið. Nú .hefur nefndin hinsvegar, starfað í nokkra mán-
uði, — eða áð minnsta kosti eru nokkrir mánuðir liðnir, síðan
bæjarstjórn kaus hana — að> hægt ætti að vera að gefa bæjarbú-
um nokkra yfirsýn yfir það, sem gert hefur verið og ætlunin er
að gera í framhaldi af þvi, sem þegar hefur verið unnið.
Það hefur því miffur viljaff brenna við hjá hinu opinbera,
bæði bæ og ríki, að menn hafa varizt frétta af framkvæmdum,
sem á döfinni eru, ef ekki hefur verið einhver sérstök ástæða
til að skýra frá þeim. Slíkt ér vitanlega alger óhæfa, því að
borgararnir eiga ótviræða heimtingu á að fylgjast með þvi
sem gert er á þeirra kostnað og í þeirra nafni. Vonandi verður
það nú gert á næstunni, að' því er hitaveituna snertir, því að
það er væntanlegá ekki svo. mikil fyrirhöfn.
Vorið 1932 var sólbjart eða
svo er það í minningu okkar,
sem þá hófum upplestrarfrí
undir stúdentspróf. Annað
hvort var það hið góða veður
eða lifsfjörið í þessum
dimittenda hópi, sem. kallaði
hann út i náttúruna og til fjallá
þennan fyrsta dag, sem hanh
var laus úr skóla. Til fjalla var
haldið og deginum eytt við
gleðskap.
Einn úr hópnum stakk Upp
á því að gengið yrði á næsta
fjallstind. Nokkrir lögðu á
brattann og þar fór fyrir sá,
sem áttí tillöguna, en er bratt-
inn fór að segja til sín veittist
honum gangan örðugari en
okkur hinum, sem höfðum báða
fætur heila. Honum var boðin
hjálp. Hún var afþökkuð, því
að brattann vildi hann sigra
með eígin .getu, þó hún væri
lömuð. Þessi brattsækni
dimittenda var Arnljótur Guð-
mundsson. í dag á útför hans
að fara fram. Vildum við þvi
samstúdentar hans minnast •
hans, og þakka honum sam-
veru í námi og starfi og votta
ástvinum hans samúð.
Vorið 1926 tók Arnljótur inn-
tökupróf í Menntaskólami í
Reykjavík, Gagnfræðaprófi
lauk hann. 1929 og sem stúdent
útskrifaðist hann 1932. Veik-
indi hans hindruðu hann hvað
eftir annað frá skólasetu en
náminu hélt hann ávallt áfram.
Síðustu bekki Menntaskólans
las hann utanskóla. Hann naut
því einna minnst okkar skóla-
nyrrar
MerkiEeg tilraun.
T Tm þessar mundir fer fram prófun á farkosti, sem á engan
^ sinn líka í veröldinni — kafbátsins NautiIus. Ekki svq að
skilja, að það teíjist til tíðinda, þótt kafbátar sé reyndir, heldur
hitt, að þessj er búihn fyrstu vél, er notar kjarnorku. Og ménn
fylgjast með tilraun þessari af talsverðri eftirvæntingu, af því
að hreyfillinn í kafbáti þessum ætfi að gefa nokkra hug-
mynd lim notkun slíkra véla í framtíðinni bæði. í samgöngum
og iðnaði. - ( :
Síffar á .þessu_ árj eru liffjh tju ár, l&íðan. varpað var kjarn-
orkúsprengjiim, á borgirnar Hiroshima og. Nagasaki, 1 Japan.
Síðan hefur alheimur.vitað, hve ógurleg vopn má smlða með
aðstoð kjarnorkunnar, en erfiðara hefur verið að beizla þá
°rku, svo að hún komi til friðsamlegri nota. Nú stendur það
fyrir dyrum, að margar þjóðir komi upp sameiginlegum
stöðvum í því skyni að nýta kjamorkuna til friðsamíegra þarfa,
og við þær framkvæmdir verður reynslan, sem fæst af hinni
kjarnorkuknúnu vél í kafbátnum Nautilusi, mjög mikilvæg.
Enn er aff sönnu óvíst, hversu stórþjóffunum muni ganga
að komast að samkomulagi í kjarnorkumálunum, en þó. virðist
þoka í rétta átt, þegar farið er að reyna aflvél þá, sem að ofan
getur,' þótf j kafbát-sé, pg væntanlega yereur .þróunin, til nj’-j-
ingar kjarnorku í iðnaði hraðari framvegis en hingað til.
byggingu . vatnsveitu,
rafveitu og sundhallar.
Ennfremur beitti hann ser
fyrir þeirri nýlundu að láta
rækta skógarskjólbelti í landi
bæjarins. Það má fullyrða að
Arnljótur sýndi mikla hæfi-
leika við að skipuleggja og
hrinda í framkvæmd þessum
nytsömu stórframkvæmdum
Akurnesinga, enda kunna þeir
að meta störf hans á, Akranesi
þau 4 ár, er hann starfaði þar.
Þegar starfstími hans var
lokið á Akranesi, tók hann enn
að sér brautryðjandastarf með
því að kynna sér erlendis ræki-
lega öll þau mál, er lúta að
hvalveiðum og vinnslu hval-
afurða. Gerðist hann síðan
fyrsti framkvæmdastjóri hins
nýja hvalveiðihlutafélags í
^ Hvalfirði og gegndi því starfi
lífsins én gætti þess að halda hin fyrstu reynsuuár fyrirtæk-
sambandi við okkur, sem vor- isins eða til ársins 1950.
um samferða honum áð . Það ár urðu enn þáttaskil í
stúdentsprófi. Við minnumst hinum athafnaríka starfsferli
þess, að væri hann viðstaddur, J hans. Stofnaði hann þá sjálf-
þegar. umræður fóru fram, þá | stætt einkafyrirtæki í Kópa-
ljómaði -af honum og hann setti ^ vogshreppi, „Kjöt og Rengi“,
skoðanir sínar fram þrátt fyr- er hafði að markmiði vinnslu
ir nökkuð tregt tungutak á og dreifingu matvælá — og
þeim árum. Á hann var hlust- 1 sérstaklega hvalafurða. Nokkru
að, því að hann var á stundum síðar setti hann einnig á stofn
sérstæður í skoðunum og fór niðursuðuverksmiðjuna „Óra“
sínar leiðir. I rak hana í félagi við Tryggva
Að loknu stúdentsprófi, hóf Jónsson sérfræðing í matvæla-
hann lögfræðinám við Háskóla iðnaði.
íslands og lauk þar prófi 1938. | Fyrir sjö árum gékk Arn-
Að Ioknu háskólaprófi réðst ljótur að eiga Sigríði Haralds-
hann til Reykjavíkurbæjar og dóttur húsmæðraskólakennara.
annáðist þá sérstaklega mál Þau komu. sér upp myndarlegu
sjýkra og ör^umia. Ve;gna ^héimili, sem. bar, mjög svip
þessarar starfa dvaldi. hann á-;smekkvísi• og ástríkis. Þeim
hinum- Norðurlöhdunum
kynnti sér rekstur slíkra mála
Enn hefur Bergmáli borizt
bréf frá „Góa“, en liann hefur
verið óvenju alhafnasamur und-
anfarið og sent okkur mörg bréf.
Hann skrifar á þcssa leið:
Enn um hitaveituna.
„Ég ve„a, að Bergmál synji
mér ekki um rúm fyrir þessar
línur mínar, þó að ég hafi, upp
á síðkastið, verið að kvabba á
þessutu dálki. En tilefni - þessa
bréfs er það, sem einhver
„Gamli“ skrifaði Berg'máli fyr-
ir nokkrum döguin um hitaveit-
una. Ekki s-vo að skilja, að ég sé
ósammála „Gamla“ um allt, því
fcr fjarri, og margt var þar skyn-
samlcga sagt. Bréf mitt má e. t.
v. skoða sem frekari áréttingö.
Þó cr ég ekki sammála bréfrít-
aranurn þar sem hann segir, að
hitaveitan bregðist ævinlega i
frostum. í mínu hverfi er t. d.
allt af nóg heitt vatn. Hitt er al-
veg salt, að það er allt of víða í
hænum, sem menn verða að húka
i hrollköldum íbúðum sínum,
vegna þess, að ekkert vatn renn-
ur um ofnana.
Hverjum að kenna?
Þetta er auðvitað óviðunandi.,.
sem borgararnir eiga að heimta
lagfæringu á. Nú er það að visu.;
svo, að það er að verulegu leýti
okkur sjálfum að kenna, að vatus
laust verður um miðjan dag, þ.
e. a. s. þeim, sem sýna svo lítinn
þegnskap, eru svo miklir eigin-
hagsmunaseggir, að þeir láta
vatnið renna alla nóttina, en
skeyta ckki um þá, sem búa í
hvcrfum, sein eru ofar í bænuno
og missa þess vegna vatnið. Þetta
fóík má skammast sín, svo að
ekki sé meira sagt. En þetta er
ekki bara skeytingarlausum,
borgiiruhi að kenna. Hér á hifa-
veitan sjálf mikla sök, eins og
„Gamli" lætur liggja að.
Nýting vatnsins.
A það hefur oftsinnis verið
bent, að ekki' sé lieita vatnið fcá
Reykjum nýtt sem skyldi, það er
að minnsta kosti ekki gjörnýtf,.
eins og það mún vera kallað á
máii tæknifróðra manna. Enginn.
vafi leikur á þvi, að unnt væri a'S
láta heita vatnið koma að betri
nptúfn en verið liefur til þessa.
Mér skilst, að nefnd hafi verið-
sett á laggirnar til þess að at-:
iiuga þetta, og. vonandi birtii*
hún álit sitt og' tillögur innan
skamms.
Merkilegt fyrirtæki.
Sannleikurinn er sá, áð Hita-
veita Reykjavíkur er eitthvert,
merkilegasta mannvirki sinnár
tegundar í heiminúm, og víst er
þar.. 1 þessu starfi var hann
glöggskyggn, á ýjjnsar úrbætur
og telja kunnugir að hann eigi
drjúgan þátt í undirbúningi
starfsemi þeirrar, sem nú fer
.frain, að , Reykjalundi. - Árið
1942; ejj hann i;ráðinn bæjar-
■stjÓEi til Akranesskaupstaðar;
en það ár fékk Akranes kaup-
staðarréttindi.
Við fylgdumst með og glödd-
umst yfir vaxandi frama hans
og þroska. Á þessum fy?stu ár-
um híns nýja kaupstaðar, gerð-
ist Arnljótur forgöngumaður
ýmissa framkvæmda er lagt
hafa gi*undvÖUin að vexti og
viðgangi þessa þróttmikla bæj-
ar. Má þar m. a. nefná, að þá
var - hafizt handa. ■ m ; vem-
légar I ,,...- hafnaríramkvæmdir,
I, ' “ ; " " um það, að við sem erum svo
og hjonum varð tvcggja barna heppin að hafa hana> viI(lura
áuðið..,. j sannarlega ckki mlssa haná, þratt
. Við skólasystkini Arnljóts lyrir allá galla. En liitt er annaí?
hpfffum sumhver mátt búast
við því, að hánn hýrfi til kýrr
mál, að þetta fyrírtæki gæti orð-
ið fleiri að gagni, og þeim, sem-
látra lögfræðistarfa, vegna Þegar hafa það, að meira gagnj.
þess að ;hann virtist hlédrægur.
En reynslan varð önnur. Við
öil hin nytsömu störf, sem
ef betur væri á málum haldið. En
meðan ekki Íxefur verið hætt úr
núverandi dreifingarkerfi hitg-
veitunnar og aðrar umbætur
þeli. Það er a. m. k. lágmarks-
krafa.“
hann vann/ máttum við kenna. get.ðarj sém tiltækilegár þykjá;
þá húgmynda- og hugsjóna-| vcrða allir að ieggjast á eitt a'ð
auðlegð, sem þau okkar, sem láta ekki vatnið renna á nætur-
þékktu hann bezt, þótti svo
najög prýða hann á skólaárun-
um. Á manndómsárum Arn-
Ijóts kom svo í ljós, að hann
var einnig* búinn ágætum hæfi-
leikum til þess að koma hug-
sjónurn í framkvæmd og vegna
þessa, tókst. honum að afkasta
svo miklu og góðu „dagsverki"
senx rauxx bec: vitni;. ■ ; r ,.' ;.
Hann , reyndist þetta ' stutta [
lífsskeið brottsækinn eins * og
daginn sem hann dimitteraði.
Minning þessa sérstæffa
stúdents frá 1932 mun lengi
lifa með þjó.ðiiuii, þótt æviar
hans yrði eigi fleiri.
Blessuð rsé minningT.hans. ,;
■ • Tvteir samstúdenter.> •;
r