Vísir - 21.01.1955, Síða 4

VÍSIR
Er aMt sextugum fært?
Fór eiiui á fleíka
ír iiiílna á
Fór lengra en Kon-Tiki-menn
©g var 115 doga i liafL
Og iclagar Itaiss ívdr voru kö^nr
og pafagauknr.
New Yorkbúi leggur á sig þá þrekraun, 61 árs a'ð aldri að
fara 6400 mílna för frá Peru til amerísku Samoa. — Hann
1 angaði til að glíma við náttúruöflin. — Köttur og páfagaúkur
voru einu félagarnir.
&-
Við sigldum milli Norfolk og
New York og ræddum um það
yfir borðum, hvað mest væri
hægt að bjóða mönnuni á sjón-
um. Við ræddum um það hvað
komið gæti fyrir, ef styrjöld
yrði af nýju — ef skipum væn
sökkt í hrönnum meö hinum
nýju vopnum og sjómennirnir
yrði að hrekjast lengi í björg-
unarbátum eða á flekum með
lítið sem ekkert til matar.
Einn af hinum norsku sjó-
mönnum bar fram þá spurningu
hvað hugsanlegt væri að mað-
ur gæti þolað. Eg þóttist kunna
svar við þessu sjálfur, en vissi
að eg gat ekki sannað skoðun
mína. Eg var um þessar mundir
háseti á kolaskipinu Charlton
og ákvað þarna að koma í verk
hugmynd, sem eg hafði fengið
fyrir mörgum árum,
Alla ævi hafði eg kosið að
vera í sem nánustu sambandi
við náttúruna bæði við störf
mín eða afþreyingu. Óbrotið
mataræði hefir verið mér regla,
sóun hefi eg aldrei leyft mér
og verið strangur við sjálfan
mig. Eg hefi alltaf fundið hvöt
hjá mér til að láta mér sem
minnst nægja. Mér óx ávallt
styrkur undir beru lofti.
Kyrrahafið
heppilegast.
Eg ákvað að ferðast á fleka
og ætlaði að fara einn. Eg áleit
■að bezt væri að fara um Kyrra-
hafið.
5g þurfti. balsa-við í fleka
nainn og hann gat eg fengið í
Ecuador. Humbolt-straumurinn
gat borið mig eins langt og eg
Vildi — 6400 rnílur til Samoa
eða jafnvel til Ástralíu eða
Nýja-Sjálands, sem var 2000
mílum lengra.
Eg hafði ákveðið að fara og
yarð því að hefja undirbúning.
alla staði óþarft ferðalag í
strákunum og, að okkur fannst,
hreinn og beinn bjánaskapur.
Hinsvegar var okkur Ijóst, að
illt gat af þessu hlotizt fyrir þá.
Það gat hæglega riðið þeim að
fullu að vera að villast úti alla
nóttina í slíku veðri verjulausir
og votir frá hvirfli til ilja.
Það var augljóst, að fyrsta
verk okkar yrði morguninn
eftir að hefja leit að þeim, og
þá yrði ekki annað tekið fyrir,
fyrr en þeirri leit væri lokið.
Klukkan 11 um kvöldið afréð
ég þó að fara við annan mann
austur í Fossrófur til tjalda
varðmannanna til þess að
ganga úr skugga um, hvort þeir
hefðu náttað sig hjá þeim, og
fá varðmennina líka til þess að
En mér hættir til að breyta eftir
tilfinningum og nota augna-
blikið. Vísindalegar aðferðir
henta mér ekki, getur mig því
hent að gera skyssur.
Eg var að verða 60 ára 1951.
Og hvað má sextugur maður
móti hafinu? Eg var oft spurður
að því. En það er ekki venja
mín áð spyrja sjálfan mig slíkra
spurninga.
rwvwywwuwAmwuwwv
William Willis, sá er sigldi
einn á fleka frá Peru til Sa-
moa, hefir verið mikið á
sjónum.
Hann fæddist í Hamborg
(Þýzkalandi) 19. ág. 1893 og
voru foreldrar lians Tékkar.
Á unglingsaldri sigldi hann
á seglskipum til vestur-
strandar Ameríku og Mexi-
ko. Hann fluttist tfl Banda-
ríkjanna og fekk boi'gararétt
þar árið 1920.
Hánn hefir farið irni öll
Bandaríkin og unnið að
hvérskonar vinnu sem í boði
ívar. Auk þcss hefir hann
Jreynt sig við skopteiknun,
Ijóðagerð og önnur ritstörf.
Ljóðabók hans ■ nm sjó-
mannalíf hefir verið gefin
. út. —
____
Eg þurfti að þjálfa mig fyrir
förina og réð mig því á olíu-
skip, er sigldi- milli olíuhafn-
anna í Texas og New Jersey.
Þar vann eg eins og berserkur
Og ásetti mér að skara fram úr
í vinnu.
Fær í flesían sjó.
Eg' fann að eg var nú fær í
flestan sjó. Og satt er það, að
meðan eg var einn á þessu ferða
lagi, hvarflaði það aldrei að
mér, að förin gæti mistekizt.
Seint á árinu 1953 sagði eg
taka þátt í leitinni, ef þess
þyrfti með. Þar fengum við
þær fréttír, að strákarnir hefðu
farið strax til baka aftur og
verið komnir nær því miðja
leið, áður en fulldimmt var
orðið. Meira vissu varðmenn-
irnir ekki. Nú var ekki leng-
ur um að villast. Strák-
arnir voru týndir og það
á hinn furðulegasta hátt, höfðu
flanað í burtu frá tjöldunum án
þess að láta nokkurn vita, hvað
til stóð, og ekki gætt þess, hvað
tímanum leið eða hvar þeir
voru staddir, þegar myrkrið
skall á. Það hefði ekki þótt til-
tökumál, þó að þeir hefðu villzt
úr leið í þoku og dimmviðri,
en þetta var áreiðanlega alveg
nýtt í sögunni að týna sjálfum
Willis og kona hans tala við blaðamenn við brottför hans frá
Peru s.l. sumar.
gömlum vini mínum frá fyrir-
ætlan minni. Hann hét Wemer
Woehlk og var verkshaiðjuei-
andi.
„Eg skal hjálpa þér,“ sagði
hann að lokum, „En aðeins með
því skilyrði, að þú komir aftur.
Þú þarft ekki að skila mér pen-
ingunum, rentur ætla eg ekki
að taka og þú þarft ekki að
sýna mér neina reikninga. En
komdu aftur!“
Skilyrði af þessu tagi eru fá-
gæt. — Eg lagði til það sem eg
gat séð af í förina og alls kost-
aði hún 14 þúsund dali.
Nú varð að hafa hraðan á.
Sjötta jan. 1954 flaug eg suður
á bóginn til þess að ná í viðinn
í flekann. — Allt var í hætti ef
eg væri of seint á ferð. Hvirfil-
vindarnir fæðast á Kyrrahaf-
inu í vetrarlok. Eg vissi að þeir,
sem fóru í hinn frækilega Kon-
tiki-leiðangur árið 1947, höíðu
sömu áhyggjur og eg. Þéir voru
svo heppnir að ná í balsaviðinn
fljótlega — eftir eina eða tvær
vikur. Eg; vonaðist til þess, að
eg yrði jafn heppinn.
En þokurnar í frumskógun-
um í Ecuador gerðu þá von að
engu. Eg leitaði úr lofti viku
eftir viku en árangurslaust. Að
tveim mánuðum liðnum fann eg
loks það gfem ’eg leitaði að, hinn
músgráa risa með slétta börk-
inn, balsaviðinn, sem var nærri I
þrjú fet í þvermál. Við merkt- f
um átta tré — höfðum eitt til |
vara, ef eitthvert þeirra skvldi I
glatast er þeim var fleytt ofan |
ána til Guayaquil.
sér á þenna hátt. Þegar við
komum aftur úr þessu nætur-
ferðalagi klukkan rúmlega 12
um nóttina, kveiktum við bál
og kölluðum út 1 myrkrið og
rokið í þeirri veiku von, að
þeir kynnu að vera einhvers-
staðar í nánd,'svo að þeir gætu
heyrt eða séð til okar, en allt
kom fyrir ekki. Og klukkan 2
gáfumst við upp við þetta,
ákveðnir í því að hefja alls-
herjar dauðaleit, þegar með
birtingu um morguninn.
Ekki batnaði veðrið neitt um
morguninn; það var ennþá
ofsarok á sunnan og úrhellis-
rigning. Samt fórum við að
týgja okkur af stað í leitina og
var ákveðið, að þeir, sem ó-
kunnugir voru, tækju ekki
Flekinn
byggður.
Loks hóf eg — 15. marz —
að smíða farkostinn í Guaya-
quil og fekk mér til hjálpar 3
Ecuadorbúa. Áður en 3 dagar
væri liðnir var búið að reyra
saman hina sjö bjálka, með
köðlum, sem voru 1 Vz þuml. á
þykkt.
Eg var búinn að hugsa mér
alla gerð flekans fyrirfram. Eg
reyrði saman bjálkana tvo og
tvo. Hver reyring var sjálf-
stæð, svo að ekki væii hætta á
að allt ráknaði, þó að einhvers
staðar léti undan. Flekinn var
ekki „pottþéttur“. Sumstaðar
voru rifur allt að 14 þuml. á
breidd. Farkostinn kallaði eg
„Sjö litlar systur“.
Undirstaðan var nú tilbúin —
fleytan var 33 fet á lengd í
miðju og mjókkaði til beggja
enda í 28 fet. Hún var 20 feta
breið aftur á en 18 fet að fram-
an. Þrír bitar af mangrove-viði
voru reyrðir þversum við balsa-
bjálkana, til að styðja þá, en
mangroveviður er svo sterkur
og þungur, að hann sekkur.
Þar ofan á festi eg 6 bjálka úr
balsa, sem vorii 18 þuml. á
þykkt og ofan á þeim var þilfar
úr flettum bambusviði og var
það reyrt á bambusborð, , sem
iágu í kross;
Hægt að sigla
beitivind.
Eg setti bugspjót á flekann,
grópaði tvöfalda bita inn í
mangrove-bjálkann sem fram á
þátt í henni, heldur biðu okkar
við tjöldin. En þegar við vor-
um í þann veginn að stíga á
bak, sást allt í einu, hvar
strákarnir koma labbandi
austan öldurnar austan við
Gránunes, og þarf ekki að lýsa
því, hve fegnir menn urðu að
vera þar með lausir við þessa
leiðinlegu leit og óvissu um
afdrif þeirra.
En það er af strákunum að
segja, að þeir voru hinir brött-
ustu og ekki blautari en þó að
þeir hefðu skroppið eftir vatni
í ketilinn. Þeir höfðu vitan-
lega villzt um kvöidið og kom-
izt norður í Svartárbotna eystri.
En þegar þeir sáu, að þeir voru
komnir að jaðrinum á Kjal-
Ni.ðurl.
Föstudaginn 21. janúar 1955
vaiy skeytti þá saman og lét
bugspjótið hallast upp og fram.
Gat eg þá notað fokku og siglt
þó að stórseglið rifnaði. Svo
var og stórsigla. Stóð hún á 2
stoðum og var styrkt með síál-
taugum, Er þetta forn háttur,
sem hafður er á um öll sjóskip
í Per.ú og Ecuador, en þar sem
bugspjótið gerði mér fært að
festa stag fram á, hafði eg stór-
sigluna framar en venja er á
skipum. Var þá og rúm fyrir
aftursiglu sem gat haft uppi
þríhyrnt segl. Var þetta einnig
nýung, sem : eg hafði ákveðið
eftir margra ára umhugsun.
Þessi umbúnaður gerði farið
stöðugra. Eg gat þá siglt beiti-
vind og hagað mér eftir..þörf-
um. Á gömlum flekum, sem að-
eins höfðu eitt ferhyrnt segl,
var aðeins hægt að lensa en
ekki sigla beitivind.
Stýrishjól vildi ég hafa.
Ég vissi, að ætti ég að nota
stýri þau, sem Rauðskinnar í
Suður-Ameríku hafa notast við
frá fornu fari, myndi ég gefast
upp eftir sölarhringinn. Ég
vildi því fá stýrishjól, sem
tengt væri við stýrið eins og
algengt er. Var það erfitt en
tókst þó að lokum.
Þá byggði ég klefa handa
mér. Hann var gerður úr gild-
um bambusreyr og þiljaður
með flettum bambus.
Tíminn var orðinn mjög
naumur. Ég vissi að Kontiki-
menn höfðu lagt af stað frá
Suður-Ameríku 29. apríl og
það var nú komið fram vfir
þann tíma.
Til þess að fórðast straum-
rastirnar við Galapagoseyjarn-
ar, sem eru 700 mílur frá
ströndum Peru, var nauðsyn-
legt að hefja förina sunnar. Ég
fékk því dráttarbát til að
draga mig til Punaeyjar í
Guayaquilflóanum. „Grace“-
íínuskipin koma þar við og
ég gæti þaðan fengið fleka
minn fluttan til Callao, sem
er aðalhöfn í Peru og 800
mílúm sunnar.
Við komum til Callao 10.
maí. Fékk ég þar aðgang að
skipasmíðastöðvum sjóhersins,
gat .keypt vistir og athafnað
mig' að vild! Sex vikur liðu.
Vinir minir og kona mín,
Teddy, sem hafði.komið á eftir
mér, vorú orðin mjög áhyggju-
full.
Brottfarardagur
ákveðinn.
„Ég held ég ætti að fara'
með þér“, sagði kona mín, en
ég var ekki á því. „í öllum
bænum farðu ekki til Ástralíu“,
sagði hún enn fremur. „Það
er orðið alltof áliðið.“ Þá
fyrst ákvað ég burtfarardag-
inn.
Kl. 7 22. júní hringdi síminn
minn við rúmið mitt. „Senor
Willis“ sagði skrifstofuþjónn á
gistihúsinu. „Klukkan er 7“.
„Er burtfarardagurinn kom-
inn?“ sagði hafnarstjóri, ér ég
kom inn á skrifstofu háns. „Ég
hef sett á skjölin að þér ætlið
til Polynesiu.11
„Ég ætla til Samoa, skip-
Svjóri“, sagði ég.
„Nei, þvi getið þér ekki bú-
ist við“, sagði hann og hló.
„Þér eruð ekki á skipi. Þér
eruð á fleka“.
Eg hélt fast við kröfu mina
Framhald á 9. síðun