Vísir - 26.10.1955, Qupperneq 6

&'
VÍSIR
Miðvikudaginn 26. október 1955
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIB HJ1.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmíðj an hJ.
1WWWWWVWWWI«VWVWtfVVWMVW«WWWWWWWWHWV
Fundur utanHkisráðherra.
Utaiuíkisráðherra fjögurra áhrifamestu ríkjanna í heimsmál-
um — fjórvældanna svonefndu — koma saman á fund í
Genf í Sviss í lok þessarrar viku. Ætlunin er — að sjálfsögðu —
að reyna að samræma sjónarmið austurs og vesturs í helztu
deilumálum, láta andann frá Genf ríkja á sem flestum sviðum,
rneð öðrum orðum að draga úr ófriðarhættunni og tryggja
þjóðum heims með því næði til að vinna að uppbyggingu á
oilum sviðum og auka hagsæld manna hvarvetna.
Eftir fund höfuðleiðtoganna í Genf I júlímánuði í sumar
gerðu menn sér yfirleitt vcnir um, að ný öld mundi renna upp.
Forvígismenn kommúnista virtust fúsir til að draga úr spenn-
unni í heimsmálum, draga úr kalda stríðinu, sem svo hefur
verið nefnt, og þeir hafa hvað eftir annað sagt, bæði fyrr og
síðar að ekkert það deilumál sé til, sem ekki sé unnt að leysa
með samningum og án vopnavalds. En þeir voru þó undarlega
þöguLir um þá tillögu Eisenhowers forseta, að bæði Bandaríkin
o-g Sovétríkin skyldu heimila hvorum öðrum að taka myndir af
herstöðvum úr lofti til þess að færa sönnur á einlægan sam-
komulagsvilja sinn. Þetta var að vísu ekki endanleg lausn,
snda var því ekki haldið fram, en það hefði verið mjög mikil-
væg byrjun, ómetanlegur grundvöllur fyrir frekara samstarf.
En ýmislegi hefur komið fyrir síðan, sem virðist benda ó-
Ivirætt til þess, að konamúnistaforingjarnir í Kreml ætli sér
ekki að verða eins samvinnufúsir framvegis og menn ætluðu,
mieðan Genfarfundurinn stóð og fyrst að honum loknum. í
lok síðasta mánaðar ritaði til dæmis Bulganin forsætisráðherra
Eisenhov/er bréf um heimsmálin og um líkt leyti flutti Molotov
utanríkisráðherra ræðu á allherjarþingi Sþ í New York. Tónn-
inn í hvorutveggja var' vinsamlegur, en efnið og innihaldið gaf
samt til kynna, að kommúnistar ætluðu ekki að slaka til í
neinu. Þykir þá fyrirsjáanlegt, hver árangurinn muni verða
sí frekari viðræðum, því að án tilslakana af beggja hálfu verðui’
aldrei um viðunandi samkomulag að ræða.
Af bnéfi Bulganins og ræðu Molotovs varð ekki annað ráðið,
«n að afstaða kommúnista væri hin sama og fyrir Genfarfund-
inn. Þeir sögðu ósköp kurteislega, að hægt væri að ná sam-
kpmulagi við kommúnistaríkin með því einu að fallast á sjón-
srmið þeirra og fórna öllum öðrum sjónarmiðum. SlOtt táknaði
vitanlega ekkert annað en að frelsið í heiminum mundi fá
hægt andlát á skömmum tíma. Og líklega telja kommúnistar
sig starfa í anda Genfarfvmdarins, þegar þeir bjóða ýmsum
ríkjum Araba fyrir botni Miðjarðarhafsins vopn, eir.s og al-
kunn a er, en menn eiga samt erfitt að trúa því, að með því
móti sé unnið fyrir friðinn.
Þetta hefur óhjákvæmilega leitt til þess, að forvígismenn
Jýðræðisþjóðanna, sem sækja fundi í Genf í lok vikunnar, hafa
tekið ákvörðun um, að hafa samstöðu í öllum málum, enda
hefur það jafnan verið keppikefli kommúnista að orsalca mis-
klið þeirra í milli. Fundinum er ætlað að standa í þrjár vikur,
og margt getur gerzt á skemmri tíma, svo að vert er að fylgjast
vel með athöfnum fundarins.
Dregur úr útlánum.
TP ins og skýrt hefur verið frá, hafa bankarnir — Landsbank-
inn, Útvegsbankinn, Búnaðarbankinn og Iðnaðarbankinn —
idkynnt viðskiptamönnum sínum, að. þeir rieyðist til að draga
ór lánum til þeirra, sgm pemi tíu af hundraði á næstu mánuðum.
Skýrir Latidsbarikinn svo frá, að horfur í efnahags- og pen-
ingamálum þjóðarinar geri þetta nauðsynlegt, en það er kunn-
era en að frá þurfi að segja, að mjög hefur sigið á ógæfuhliðina
í þessum málum síðustu mánuðina, og hlýtur að fara illa, ef
ckkert verður aðgert. Ýmissa ráða verður að neyta til að
■iraga úr þenslunni, og sú ráðstöfun, sem bankamir hafa gripið
til, er áreiðanlega aðeins ein af mörgum, sem gera verður, ef
sð gagni á að verða. Að sjálfsögðu mun þetta koma illa við
ýmsa, en fyrir það verður aldrei girt, að slíkar ráðstafanir komi
ekki við einhvern. Hér sannast hið fornkveðna, að betri er
iiáífur en alluj', því að margfalt þungbærara yrði það fyrir allan
«Jmenning, ef ekkert væri gert og allt látið.íara úr reipunum.
Miimsvefi tíðindi 19. aMær
koma lít í bók í baust
SkysxdisaijTxcIir a£ ixelzda atburðum
í bladamennskustíl.
Innan skamrns kemui' út mik-
ið rií — eins konar minnisverð
tíðindi 19. aldarinnar — er
fjallar um höfuðatburði síðustu
aldar og ber enda heitið „Öldim
sem leið.“
„Öldin sem leið“ er með sama
sniði og fyrirkomulagi öllu sem
„Öldin okkar“ er Iðunnarút-
gáfan sendi á markaðinn ekki
alls fyrir löngu. Iðunnarútgáf-
an stendur einnig að þessari
nýju bók og það er einn og sami
maður sem séð hefur um báðar
útgáfurnar, en það er Gils Guð-
mundsson alþm,
„Öldin sem leið“ kemur út
í tveim bindmn.11, það fyrra um
eða eftir miðjan næsta mánuð,
en seinna. bindið er væntanlegt
næsta haust. Fyrra bindið verð-
m- um hálft þriðja hundrað sið-
ur að stærð, þrídálkað og prent-
að með smáu letri. í því verða
um eða yfir 250 myndir, bæði
manna- og staðamvndir, svo og
myndir af ýmsum sviðum þjóð-
lifsins.
Fyrra bindið nær yfir tíma-
bilið frá aldamótunum 1800 og
fram til 1860. Er í bókinni
dregnar upp augnabliksmyndir
í blaðamennskustíl af helztu
fréttnæmum viðburðum þessa
tímabils. Þar eru dregnar upp
skyndimyndir af hinum miklu
og alræmdu glæpamálum ala-
arinnar, svo sem Sjöundármái-
inu, morði Natajis Ketilsson-
ar o. s. frv. Jafnframt er skýrt
frá pólitískum viðbrögðum og
viðburuðm, siysförum, nýjung-
um í þjóðlxíinu o. m. fl. Margs-
konar skringilegheit eru dreg-
in fram á sjónarsviðið, sem við
horfum öðruv'tsi á heldur en
' samtímamaðurinn, og verka
næsta broslega á okkur.
Seinna bindíð er, eins og að
framan getur, væntanlegt
næsta haust og mun ná yfir
timabilið frá 1860 til aldamóta.
Bandaríska bókasafnið
á nýjum stað.
Upplýsmgaþjónusta Banda-
ríkjanna í Reykjavík hefur nú
opnað aftur bókasafn sitt meö
lesstofu og er það nú til húsa á
neðstu hæð liússins Lauga-
vegur 13.
í bókasafninu eru um það bil
4000 eintök bóka, sem gefnar
hafa verið út í Bandaríkjunum,
margar um tæknileg og vísinda
leg efni, einnig eru í bóka-
safninu mikið af nýjum tíma-
ritum og dagblöðum.
Næstu viku mun verða sér-
stök sýning á bókum, er fjalla
um starfsemi Samemuðu þjóð-
anna, en í fyrradag voru tíu ár
liðin frá því að stofnskrá þeirra
var rmdifrituð.
Skrifstofan hefur til umráða
um það bil 670 kvikmyndir,
þar af um 65 með íslenzku tali.
Þessar myndir geta félög,
stofnanir, skólar og hópar
majma fengið lánaðar til sýn-
inga, og er hægt að fá að skoðu
myndirnar áður á skrifstofu
upplýsingaþjónustunnar.
Einnig röynir skrifstofan að
auðvelda fefðir bandarískra
listamanna og nemenda til ís-
lands ög 'férðir íslenzkra. lista-
manna og námsmanna til Banda
ríkjanna.
Þá hefur Upplýsingaþjónust-
an til umráða plötustafn aðal-
lega af bandarískri hljómlist
og getur fólk fengið þessar plöt-
ur að láni.
Fólk, sem hefur áhuga á að
notfæra sér þetta, er velkomið
í skrifstofu Upplýsingaþjón-
ustunnar. Siminn er 1084.
28% af fiutitinga-
skipum Dana olíuskip.
Frá fréttaritara Vísis. —
Khöfa, 18. okt.
Danmöric heftir landa mest
að tiltölu aukið oliuskipakost
sinn undanfarin ár.
Árið 1939 var flutningaskipa-
floti Danmerkur samtals 1.122-
600 brúttólestir, þar af námu
oiíuflutningaskipin ekki nema
9,1 prósent. En árið 1954 var
flutningaskípafloti landsins
1.613.9000 brúttólestir, en þar
af voru 27.7 prósent olíuflutn-
ingaskip, og er þar meira en
um þreföldun að ræða frá 1939.
Alls eru olíuflutningaskipin
446.700 lestir, þar af eru 84
prósent þeirra byggð síðustu
10 árin, og 26 prósent á árunum
1950—1954. Ekkert land hefur
eignast svo mörg ný skip hlut-
fallslega á þessu tímabili, en
næst kemur Svíþjóð með 80
prósent nýbyggð skip á sama
tíma.
Heyskap nýlega
hætt í Dölum.
Fréttabréf úr Skarðshreppi.
Dalasýsiu, 19. sept.
Hér má heiía ehmiunatíð mn
|»etta leyti árs. Hefðu haust-
annir ekki hindrað, væri enn
hægt að vesra við heyskap.
i Á einum bæ hér í hreppnum
hafa nýlega verið heyjaðir 150
hestar af töðu og þeim kornið
undir þak.
Haustslátrun dilka er nú lok-
ið. Yfirleitt lögðu dilkar sig vel!
þrátt fyrir votviðrin í sumar.
í þrem vestustu hreppum sýsl-
unnar er yfirleitt heiibrigði í
sauðfé og skepnuhöld ágæt.
Folaldaslátrun er að hefjast.
i Á laugardaginn var lokið /ið
aðfyllingu á steinsteypuræsi á
Vogalæk, sem er í Skarðslandi
milli Skarðs og Skarðsstaðar.
Jakob Benediktsson frá Þor-
berg'sstöðum vegaverkstjóri
ríkisvega hér só um verkið, og
er að þessú mikil samgöngubót
fyfib hreppsbúa, sem allt flyfja
' til og frá Skarðsföð, en þar er
eina höfnin hé'rná megin
, Breiðafjarðar. Stendur til að
t þarna verði gerðar hafnarbætur
á næsta vori, og var þvi nauð-
synlegt að þessum farartálma,
Vogalæknum, væri rutt úr vegi.
MAGNÖS ThORLAOÍUS 1
hæstarétteriögmaður.
Málflutningsskrifstofa '
Aðalstræti 9. — Sími 1875.
Bergmál.
Kona, sem á stálpuð börn,
hringdi til Bergmáls í gær og
bað dálkinn um að koma þökkum
sínum á framfæri við þá þing-
menn, sem flytja nú frumvarp
um afnám tolla af hljóðfærum.
Konan sagði að það væri ekki og
hefði ekki lengi verið kleift
venjulegu fólki, eins og hún orð-
aði það, að láta börnin læra á
eittlivert hljóðfæri, vegna þess
hve dýr þau væru cirðin. Flest
börn, sem eru „músíkölsk“, vilja
gjarnan læra að leika á pianó,
cn þau hefir verið erfitt að fá
nema þá á því geipiverði, að að-
eins er kleift mjög efnuðu fóiki.
En allir munu sammála því, að
nauðsynlegt sé að kunna að leika
á eifthvert hljóðfæri, eða að
minnsta kosti æskilcgt. Þannig
var það áður. Og svo hefur verið
á það bent, að tollar af hljóð-
færainnflutningi ncma svo litlu,
vegna þess live innflutningurinn
sé litill, að rikissjóður myndi
varla finna til þess.
„Þeir gusa mest..
Eftirfarandi bréf hefur Berg-
máli borizt frá B. S.:
„Norðlenzkt grobb birtist í
Tímanum um daginn, í samhandi
við grein í Vísi. Virtist þar eitt
orð Iiafa snert Iiina „máihreiniri
Norðlendinga svo mikið, að einn
þeirra skrifaði greinarómymd í
umrætt blað, með það eitt fyrir
augum að kasta rýrð á sunn-
lenzka blaðamennsku, eða upp-
hefja þá norðlcnzku.
Þótt greinin sé stutt, eru í heuni
fleiri villur og ambögur en menn
eiga að venjast af sunnlenzkum
blaðamönnum og sýnir okkur um
leið hvers við éigum að vænta ef
norðlenzk vindhana-blaða-
mennska næði almennum tökmn
á okkar ágætlega skrifiiðu sunn-
lenzku dagblöðum. — Það er
auðvitað ekki ástæða til þess að
mæla bót ambögunum, er koma
fyrir í skrifum blaða og heldur
ekki ambögum i Vísi, en þegar
verið er að finna að sliku, er gott
að varast þær sjálíúr.
Það særði hann.
Væri gaman að vita hvort
nokkur lesandi Vísis gæti fundið
það út úr greininni hvað það er
sem Sunnlendingiun cr „tamt“ og
livað það er, sem særir hin
„hreinu" eyru. Fer greinarhlut-
inn liér á eftir:
„Arna Hjörieil'sdóttir er góður
Norðlendingur, og þess vegna úti-
lokað, að hún liafi sagt þessa am-
bögu. Vegna þess, að þessi am-
baga, sem vitanlega cr tekin úr
orðabók blaðamannsins við Vísi,
sem talið átti við Örnu, og er
Sunnlendingum mjög tamt, særir
það svö eyru hreirina Norðlend-
inga, að ég fékk ekki orða bund-
izt. — Þór þögli.“
Með fyrirfram þökk fyrir birt-
inguna. — R- S.“
Bergmál getur aðeins bætt þvi
við að Þór hefði mátt vera þög-
ull, ef honum er það tamt. — kr.
IN!ý Ijó&abók:
Ber þú mig, þrá.
Nýlega er komin á bóka-
markaðinn ljóðabók eftir Snæ-
björn Einarsson.
Bókin heitir: Ber þú mig,
þrá, og hefur að geyma úm
fimmtíu kvæði, flestöll ort
eftir 1940.
Bókin er prentuð í Prent-
verki Odds Björnssonar h.f. á
Akureyri. ., ,