Vísir - 06.02.1956, Blaðsíða 6

VÍSIR
rvwvWWWWw
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson,
Skriístofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur)
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Móðurmálsþáttur.
Við tölum um mikla og litla
umferð, mikinn og lítinn hraða.
Þrátt fyrir það ættum við ekki
að mynda lýsingarorð eins og
umferðamikill, hraðamikill.
Þetta hafa þó sumir gert, og
heyrast bæði þessi lýsingarorð
þess að hægt sé að breyta því
hér eftir. Þetta frávik sennilega
komið úr dönsku. Snemma er
að vísu talað um, að skip sigli
á þessa og þessa höfn, en þar
virðist ekki litý5 á höfn sem
skipakvína, heldur verzlunar-
E
í daglegu tali, ávallt í efsta staðinn, sbr. fara á þennan og
stigi: Aðalvegurinn er umferða- þennan stað. Hins ættu menn að
niestur, þessi bílategund er ' minnast að réttari íslenzka er
hraðamest. E. t. v. hafa orð'að segja í faöfn en á höfn.
þessi sézt á prenti a. m. k. hið j Oft lesum við og heyrum
fyrnefnda: Stöðumælar verði j orðasamband eins og þetta:
settir upp við umferðamcstu Fyrir löngu síðan. Atviksorðið
göturnar, stóð í dagblaði í vet- 'siðan er hér látið fylgja sam
ur. Þessi dæmi sýna tilhneig- j kvæmt danskri fyrirmynd.
ingu, sem gerir vart við sig Fyrir löngu á að segja á ís-
ngir menn hér á landi nudda sér eins upp við Jón Sigurðsson einkum hjá unglingum, til þess lenzku. Þetta gerðist fyrir
og kommúnistar. Þeir þykjast vera arftakar hans i flestum ag gera tunguna fáskrúðugri löngu. Oft má nota orðið löngu
Kommúnistar og horfnar hetjur.
éfnum, og er þó eins víst og að dagur fylgir nóttu, að Jón Sig- 0g þá um leið einfaldari. Orðin
urðsson mundi ekki fá að lifa og starfa í þjóðfélagi kommún- mikill og lítill eru með algeng-
ista. Hann mundi éðlilega verða erkifjandmaður þeirra, og ustu orðum tungunnar, og væri
þess vegna mundu þeir ekki vefða lengi að koma honum fyrir ,e. t. v. ofur þægilegt að nota þau
kattárnéf. ■ En það er harla gott að geta nuddað sér upp við'alltaf, þegar tákna á mikið eða
hann, meðan verið er að blekkja almenning til þess að trúa lítið af einhverju. Þá héti
því, að Jóni Sigurðsson mundi vera kommúnisti, ef hann væri Reykjavík ekki lengur fjöl-
nú uppi. jmennasti bærinn á íslandi,
Um þessar mundir gera kommúnistar hér mikið úr því, að heldur fólksmesti. En fátækleg
gerð hefur verið kvikmynd um ævi Jóhanns Húss, andlegs leið- | yrði tungan eftir einn eða tvo
toga Tékka endur fyrir löngu. Þeir leitast við að slá sig til mannsaldra, ef tekið yrði upp
riddai’a, af því að Húss var á sínum tíma af einni af þeim ' á því að mynda orðin þannig
þjóðum, er síðar hafa komizt undir ok kommúnismans, og er og ýta þeim eldri og hugmynda-
almenningi ætlað að trúa, að stefna Húss og kommúnista mundi ríkari í skuggann. í staðinn
vera hin sama, ef Húss væri nú vor á rneðal. Honum er því fyrir umferðamikill á að nota
ætlað að leika sama hlutverk fyrir kommúnista í Tékkóslóvakíu jíjölfarinn, cn andstæðan við það
og Jón Sigurðsson fyrir kommúnista hér á landi og af sömu er fáfarinn. Stöðumælar verði
ástæðu. settir upp við fjölfömustu göt-
í þessu sambandi er mjög fróðlegt að gera sér gréin fyrir því, urnar, heiðavegirnir eru fá-
hvaða sess Thomas Masaryk skipar nú hjá kommúnistum í famastir. Hraðskreiður ætti að
Tékkóslóvakíu. Honum er nú lýst svo i skólabókum þeim, nota um þá vagna, sem hratt
sem æskulýð landsins er skylt að læra, að hann hafi verið fara, á sama hátt og gert er um
fjandmaður bænda og verkamanna, og síðan er hann dæmdur skip. Hægfara er andstaða við
hæfilega í samræmi við það. Var hann þó sá maður, sem ötul- j þ»að o. fl. Þessi bílategund er
legast barðist fyrir sjálfstæði Tékkóslóvakíu og gerði þá bar- j.hraðskreiðúst.
óttu af ævistarfi sínu. Sömu örlög hefur nánasti samstarfsmað- \ Sama tilhneigin| lætur ^
ur hans í sjálfstæðisbaráttunni, Edouard Benes, hlotjð. Þannig á sér> þegar al]ir þeh. sem yig
er hin raunverulega afstaða kommúnista hvar sem er, til veiðar fást á landi eru nefJjir
þeirra manna, er hafa getið sér orð fyrir drengilega framgöngu veiðimenn og er þá jafnt talað
í þágu frelsis þjóðanna, enda þótt það henti einstaka sinnum, um rjúpnaveiðimenn sem lax-
að slíkir menn sé lofsamaðir, þegar ætlumn er að blekkja menn, -ði v . ...
ems og kommúnistar gera nú, að því er Húss snertir. | fjlreytni í þessu sem
Það er annars fróðlegt íhugunarefni, hvernig ýmsar tilvilj- öðru Þeir| sem fara með skot_
eitt sér i þessu sambandi: Vagn-
inn er löngu farinn hjá.
F.I. frumsýnir Horn-
strandakvikmynd
annaö kvöld.
Ferðafélag’ íslands efnir til
fyrsta skemmtifundar síns á
þessu ári annað kvöld í Sjálfstæð
ishúsinu,
Þar verður frumsýnd gullfall-
ég litkvikmynd sem Oskar Knud-
sen málarameistari hefur tekið
ýr ferð, sem hann fór um Horn-
strandir ásamt Halldóri Kiljan
Laxness rithöfundi og fleira
fólki. Osvald Knudsen er i hópi
ókkar allra fremstu kvikmynda-
manna bæði hvað smekkvísi og
kunnáttu snei’tir, en landið, sem
hánn kvikmyndar í þessari ferð
óþekkt flestum Islendingum, en
hrikafagurt og sérlcennilegt, og
m.un marga íýsa að kynnast því
nánar — þótt ekki sé néma á
kvikmynd, Kristján Eldjárn
þjóðminjavörður skýrir mynd-
ina.
Á fundinum verður sú ný-
■anir ráða því, hverja kommúnistar tigna og taka næstum í guða vopn þafa verið nefndir skytt- breytni tekin UPP að hafa mynda
tölu. í Rússlandi er Pétur mikli keisari til dæmis talinn meðal ur refaskytta rjúpnaskytta "" : *—* -*
hinna mestu Rússa fyrri tíma, og ýmsir hershöfðingjar fyrri selaskytta, og ’ ætti að haldá
akla eru einnig dásamaðir. Þetta er sönnun þess, hversu mjög þvi- Aftur má nefna þá sem
kommúnistar dýrka valdið og þá, sem beittu því svikalaust. lax veiða laxveiðimenn
Pétur mikli hóf þá þenslustefnu, sem kommúnistar fylgja enn| Þess verður vart að orðið
í dag, og er því mjög eðlilegt, að hann sltuli dýrkaður. Og höfn sé rangt notað’ í algeng-
hershöfðingjarnir unnu ýmsa sigra í þágu sömu stefnu, svo að ustu merkingu þess orðs þ e
þeir verðskulda einnig þakklæti og dýrkun. En kommúnistar Þöfn skipa. Oft heyrist talað
þykjast vitanlega eftir sem áður vera einlægir friðarsiiinar og um) að menn vinni á höfninni, i
frelsisvinir, hvérjir sem í hlut eiga, baráttumenn sjálfsákvörð- gangi á höfninni, gangi niður
unarréttar þjóðanna og þar fram eftir götunum. í flestum efnum ý höfn. Hefir það orð fengið
koma þeir þó upp um það, að þeir eru andvígir frelsi öllum miklu víðtækari merkingu en
til handa nema sjájfum sér, og í þeirra augum er allt gott, xétt er, Menn ganga ekki á
sem þeir gera og unnið er fyrir þeirra málstað. j höininni, heldur umhverfis
i hana, á hafnarbakkanum. Ætti
§• t\ | c.» Þvt að ségja, að menn vinrii við
Friour um skeið.
getraun, sem fólgin er í því að
bregða skuggamyndum af ís-
lenzku landslagi á tjald og láta
viðstadda geta til um af hvaða
stöðum myndimar séu. Verða sér
stök eyðublöð til útfyllingar og
verðlaun veitt fyrir flest. svör.
Að síðustu verður stiginn dans
til kl. 1 e. h.
J>aí
höfnina, gangd við höfniná, fari
.. ,.v ,v. . . niður að höfn. Höfn skipa er
að eru goð tiðmdi, að samizt skuli liafa um fiskverðið til hugsuð sem skipakví gerð ^
sjómanna, og virðist nú ekkert því til fyrirstöðu, að unnt mannavöldum eða náttúrunnar
ætti að vera að halda bátunum til róðra til vertíðarloka, án Framveggir hlaðinna hafnar-
þess að til stöðvunar komi af manna völdum. Voru bátarnir bakka ásamt þeim sjó sem
húnir ■ að vera stöðvaðir nógu lengi, án þess að við sjómenn veggir þessir lykja að að’meira
væri að sakast, þóttékki ýbði um áðra stöðvun að ræða í þessari eða minna jevti. mvnda hKfn
.viku, eins pg .nokkur hætta virtist á um skeið. ! ™ er því hXð líkÍÍ
Hins er ekki að dýljast, að kommúhistar munu nú vinna að ilátj enda er það gomul mál_
því af öllum mætti, að efnt verði til verkfalla eins fljótt og venja> að sagt sé> skip liggi
unnt verður og heppilegt þykir. Þeir munu telja sér hentast, { höfn, en ekki á höfn. Fjöldi
eins og svo oft áður, að efna til úlfúðar og hjaðningavíga í. bæja úm allt land heita Höfn,
þjóðfélaginu til þess að auka enn á erfiðleikana,. því að. þéim1 eða hafa orðið höfn að síðari
kemur ekki til hugar að vinná að því með oðrum að reyna að. hluta (Leirhöfn). Aldrei er tal-
finna leiðir út-úr ógöngúnúm. Ef þeír geta með einhverju að um, að merin byggi bæ sinn
móti fundið leiðir til að: áuka ógöngurnar,. þá er ekki beðið að Höfn, heldur ávallt í Höfn,
boðanna rrteð að tæla hina trúgiörnu til að fára slíka leið. | Dg sýnir það, hve föst þessi mál-
Kommumstai oska þcss, að íslendingar bei’iist ínnbyrðis, að venja hefir verið i málvitund—
hér veroi éinskonar borgai’astyrjöld. Það væri ógæfa. ef þeim inni Frávik frá þessari mál-
yrði að þeirri ósk sinni, því að landsmönnum er ekkert nauð- j venju er orðið allalgengt nú,
synlegra en að standa saman gegn þeim erfiðleikum, sem nú' þ. e. að sagt sé, að skip liggi
(dynja yfir. | á höfn, líklega of algengt til
Eisenhower-Hixon,
Stevenson-Kefauver.
Bandarískt vikurit birtir
yfirlitsgrein um stjórnmála-
horfur í Bandaríkjunum, og
telur, að ef Eisenhower verði
í kjöri, séu mjög vaxandi líltur
fyrii’, að Nixon verði vara-
forseta-efni.
. ’Þá telur ritið auknar líkur
fyrir, að Stevenson verði fyrir
valinu sem forsetaefni demo-
krata, og telúr talsverðan á-
hugi fyrir, að keppninautur
hans Kefauver verði fyrir val-
inu sem varaforsetaefni. Telja
þeir demokratar, sem þannig
álykta, naúðsynlegt að tefla
þeim báðum fram gegn Eisen-
hówer og Nixon.
Talsverðrar mótspyrnu hef-
ur gætt gegn Nixon meðal-
republikana, en sú mótspyrna
er sögð mjög dvínandi, bæði
„i Hvíta húsinu og aðalstöð
flokks republikana", eins og
komist er að orði í ritinu.
Mánudaginn 6. febrúar 1956.
Einhyérjir beztu og fullkömn-
uslu almenniiigsbilarnir, sem em
í förum hér á landi munu vera
þeir, scin eru á Keflavíkurleið-
inni. — Fyrir ekki ýkjalöngu
skoðaði ég slikan bíl. sem á veg-
un bifreiðastöðvar Steindórs
heldur u.ppi ferðuni á þessari
i'jölförnu leið.. Þessir nýju liílar,
sem taka miili 5U—50 manns eru
prýðilega úi’ garði gerðir, rúm-
góðir og þægilegir, sætin mjúlc
og fer vel úm farþega í þeim,
greiður gangur á milli þeirra
aftnr eftir bílnum, og útbúnaður
á hverju sæti fyrir svæfil, svip-
aður útbúnaður og er á stól-
um á rakarastofuni, sem liægt er
að hækka og lækka eftir hæð
farþcga. Enn freniur var komið
fyrir vatnsflösku við dyrnar hjá
bilstjóra, svo hægt væri aS svala
þorstanum á leiSinni.
Fullkomnir bílar.
Aftan á hverju sæti cr svo
komiS fyrir neti, þar sem ferSa-
fólkiS getur stungið blöSum og
timaritum, cr það hefur meS til
lestrar á lciðinni. Var ekki ann-
að séð, cn þarna væri þeir full-
komnustu bílar á ferðinni, séni
hér þekkjast. Og ætla mætti að
farþegar, sem fara þar á niilli
væru þakklátir bifreiðastöðinni
cða sérlcyfishafanum fyrir aS
gcra þarna allt, scm i valdi hans
stóð til að láta farþegum Iíða
vel á lciðinni. Margir kunna auð-
vitað, og vonandi allflcstir, að
meta þennan skilning á fram-
förunum og nauðsyn þess að’
fylgjast með. Og þess vegna er
það því hörmulégra að verða
þess var, að til séu þeir menn,
scm bera ekki skynbragð á, hvað
er verið að gera fyrir þá, eii
nota hvert tækifærið til þess að
eyðileggja þau þægindi, sem þeini
eru til frjálsra afiiotá,
Oþokkar að verki.
Vegna þess að ég hafði fylgzt
með þessu máli Iengi og off:
skrifað um Keflavíkurleiðina i
þenna dálk, var mér boðið að
skoða nýjasta bílinn, er kom úr
einni Keflavíkurferðinni fyrir
helgina. Með.bílnum höfðu greini
lega vérið einhverjir óþokkar,
sem litt kunná að meta það, seni
verið er að reyna að gcrá með
því að smíða fyrirmyndarvagna
til þe'ss að halda uppi ferðum á
fjölfarinni leið. Höfðu þeir leikið
sér að því að skera sundur net
á stólbökum aftast í bílnum. Höf-
uðsvæflar eru lausir, vegna þess
að skipta þarf á þeiin og þvo, en
aðeins lauslfegá tyll'í við stóiinn.
Einliverjum farþegum liafði þótt
við eiga, að hafa púðana með
sér til þess að næstu farþegar
nytu ekki sönm þæginda og þeir.
Eftirlitsskylda.
Þessir vagnar eru svo stórir og
svo mai’gt fólk ferðast með þeim
í liverri ferð, að ökumaður getur
ekki fylgzt með gjörðum einstaki-
inga. En mér finnst áð aðrir far-
þegar ættu að gerast sjálfboða-
Iiðar í þessu efni og hafa eftir-
lit með þvi, að ekki sé verið að
eyðileggjá slík þægindi, sem öll-
um farlie'gúm á þessafi lcið koma
að gagni, en aðéins örfáir kunna
ekki að mcta. Algengt er orðið að
cinhver lýður, sem með vögnum
þessum fer, gerir sér leik að því'
að skera bök og setur úr sætum.
Smástungur og rispui’ eru ekki
taldar með og þykir ekki órð á
gerándi. Sjaldnast næst í þá, sem
illverkin vinna. En ef farþegar