Vísir - 14.01.1957, Blaðsíða 6

VÍSIR
Mánudaginn 14. janúar 1957
SIE
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálssón.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur)
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Á landinu eru nú 140
isarnaskóiar.
Fii skóíantáia varið
mii&ij* ki\
Er okur niðurgreiðsla ?
1
í
í>að er einhver veila í vits-
munastarfsemi framsóknar-
[ manna — eða þeir gera ráð
| fyxir, að einhver veila sé í
\ vitsmunastarfsemi almenn-
j ings. Að minnsta kosti halda
; þeir, að þeir geti fengið al-
I menning til að trúa þvi, að
j þegar skip eins og Hamrafell
1 tekur um fram þarfir fyrir
flutninga á olíu landsins, en
þó heldur minna en önnur
skip, sem fáanleg eru til
flutninganna þá sé skipið
raunverulega að greiða nið-
ur verðið á oiíunni, sem
landsmenn verða að kaupa!
Dæmið er í rauninni mjög
einfalt. Þegar Hamrafellið
var keypt, mun hafa verið
reiknað með því, að það
þyrfti að fá 60—70 shill-'
i inga fyrir hverja smálest
oiíu, sem það flytti til lands-
j ins. Átti þessi leiga að nægja
! til aiis kostnaðar, sem venja
j er að reikna með við rekstur
skipa, enda var slík leiga
hærri en almennt var reikn-
að með fyrir olíuskip um
þær mundir. En svo geröust
þeir atburðir, sem öllum eru
kunnir, að innrás var gerð á
Suez-eiði og Egyptar sökktu
skipum í skurðinn til að
loka honum. Skipaleigur
fóru hækkandi dag frá
degi, margfölduðust á
skammri stundu, fóru yfir
200 shillinga á smálest, sem
kunnugt er.
Framsóknarmcnnum kom þá
| ekki til hugav að standa við
j það, sem þeir iiöfðu sagt um
] ílutningsgjöld hins nýja
skips síns, enda þótt ekki
væri vitað, að kostnaður
hefði hækkað. Þeir spenntu
bogann eins hátt og þeir
þorðu, og gerðust svo náð-
ugir að flytja olíuna til
landsins fyrir eina 160 shill-
inga smálestina. Tárfelldu
margir þeirra yfir örlæti
sínu og töldu jafnvel ósenni-
legt, að íslenzk alþýðu
mundi vilja þiggja slíkar
ölmusur af þeim, snauðum
mönnunum.
Það er mergurinn málsins, að
reiknað var með miklu lægra
verði en tekið er. Það er því
ekkert annað en okur, þegar
verðið er sprengt upp í
skjóli óeðlilegt ástands, og
engin niðurgreiðsla, þótt
framsóknarmenn hafi ekki
treyst sér til að setja skipið
í hæsta verðflokk. En fram-
sóknarmenn hefðu með
sanni getaö talað um niður-
greiðslur, er þeir hefðu
gleymt okursjónarmiði þvi,
sem er leiðarljós þeirra —
þótt þeir feli sig bak við
ímyndaða sparnaðarviðleitni
samvinnustefnunnar — og
t.ilkynnt alþjóð, að engin (
breyting jrnði á farmgjöldum j
Hamrafells leigan yrði á-
fram í sama verði og leiga
þeirra oiíuskipa, sem bund-
in eru til langs tíma.
En enginn ræður við eðli sitt,
og bess vegna fór sem fór.
Þess vegna afrcðu eigendur
Hamrafellsins að taka 14—
15 milljónir úr vasa al-
mennings með blessun
stjórnarinnar.
Samkvæmt upplýsingum,
sem Vísir hefur fengið lijá
Fræðslumálaskrifstofunni námu
áætluð útgjöld til skólamála
83.4 millj. kr. árið sem leið, en
árið 1955 námu gjöld ríkissjóðs
til skólamála nær 74 millj. kr.
I. Fjöldi skóla, kcnnara
og nemenda:
Starfandi eru nú 140 -fast-
ir barnaskólar (þar af 5 einka-
skólar) og 77 farskólar. Fastir
kennEU'ar við þessa skóla eru
alls 703, þar af 200 konur. Auk
þess fjöldi stundakennara.
Nemendur barnaskólanna síð-
asta skólaár voru alls um 19200,
árið áður 18270. Fjölgaö hefur
enn í mörgum skólum. Mætti ]
því áætla að nemendur barna-
skólanna væru nú nær 20 þús.
alls.
II. Skólabyggingar:
í fjárlögum 1956 er veitt fé
til framhaldsbyggingar barna-
skóla á 24 stöðum og 18 nýrra
barnaskóla. Þá er í sömu lög-
um veitt fé til framhaldsbygg-
inga við alla héraðsskólana og
Gagnfræð'askólann á Siglufirði,
Vestmannaeyjum og eins nýs
gagnfræðaskóla í Reykjavik.
Undirbúningur að byggingu
Kennaraskóla íslands og Hús-
rnæðrakennaraskóla íslands er
að mesíu lokið.
III. Nýir skólar:
Nýr gagnfræðaskóli tók til
starfa i Reykjavík.
Framhalds- og sérskólar
eru 113 að meðtöldum nokkr-
um einkaskólum og unglinga-
deildum stærstu barnaskól-
anna, sem starfa samkv. náms-
skrá fyrst.a og_ annars bekkjar
gagnfræðaskólanna. Af þessum
fjölda eru 26 gagnfræðaskólar
og héraðsskólar, 10 húsmæðra-
skólar og 14 iðnskólar. Fastir
kennarar við framhaldsskóla
eru 452 alls. Þar af 11 konur og
auk þess margir stundakenn-
arar.
í gagnffæðastigsskólunum
5930 nem., húsmæðraskólunum
343 nem., bænda- og garð-
yrkjuskólum 79 nem, — Alls
munu vera í framhalds- og
sérskólum um 10 þús. nem-
endur.
j IV. Orlof
fengu 8 barnakennarar á
þessu ári og framhaldsskóla-
kennarar. Dveljast þeir nú
flestir við nám erlendis eða hér
í Reykjavík.
V. Gjöld
vegna skólamála 1955 urðu
kr. 73.863.035.63. Heildarárút-
gjöld ríkissjóðs voru það ár kr.
512.492.362.17. Fjárjög 1956
gera ráð fyrir kr. 83.401.65700
til skólamála
VI. Ný launalög
gengu í gildi í byrjun ársins,
mun hagstæðari fyrir kennara
en hin eldri. Þrátt fyrir það
gekk mjög treglega að ráða
kennara að ýmsum skólum. —
Var komið fram í nóvember
þegar því var lokið.
Það liefur verið drepið á það
hér í dálkinum, að skortur væri
nýrra og fullkominna sjúkrabila.
Og hafa einnig slökkviliðsmenn,
sem liafu með sjúkraflutningana
að gera ritað um það sérstaklega
hve aðkallandi væri að bæta við
sjúkrabílum. Nú hefur verið úr
þessu bætt, jní Itauði kross ís-
lands hefur fengið tvo nýja, full-
komna sjúkrabíla til viðbótar
þeim, sem fyrir eru. Það er unn-
ars staðar skýrt frá bilunum, og
skal það ekki cndurtekið liér. En
þeir eru nijog fullkomnir, eins og
vera ber. Það er auðvitað góðra
gjalda vert, að útvega nýja sjúkrá
] bíla, þegar þeirra er þörf, en ým-
islegt kemur þó til, sem einnig
þarf að athuga, cf þeir eig-a að
koma að gagni.
Rekstur bílanna.
1 Sjúkra- og lijálparlið Reykja-
^ vikur eru slökkviliðsmenn og svo
| lögregla, þeg'ar elcki næst í sjiikra
bíl. Slökkviliðsmenn liafa haft
veg og vanda af flestum sjúkra-
flutningiun i bænum, og verður
ekki annað sagt en þeim liafi far-
ist það miklu bctur lir hendi, en
Igera liefði mátt ráð fyrir miðað
Ivið j>ær aðstæður, er þcir hafa
I liaft. Auk þess að vera til taks
þegar slys eða veikindi ber að
höndum, þurfa þeir að sinna til-
kynningum um eldsvoða, en það
er auðvitað aðalstarfið. En mér
liefur skilist, að vaktir liafi frain
til þessa verið frekar fáliðaðar.
Það er nefnilega til litils að hafa
nægan kost fullkominna sjúkra-
bifreiða, ef ekki eru nægir menn
allan sókifliringinn til þess að
aka þeim, þ. e. að sinna beiðn-
um um sjúkraflutninga.
Páttor kc.nmúnistass.
ífiíargt er
í Bandaríkjunum brugga
menn „dalalæðu“.
A sl. ári vom 11.3S0 msnsi kærðir fyHr
áfengisbí,ug§.
Ekki verður skilið svo við
þetta mál, að ekki verði
getið þáttar kommúnistans,
Lúðvíks Jósepssonar. Það er
( hann sem getur leyft eða
] bannað oiíufélögunum að
) taka skip á leigu til að
1 flytja oliu til landsins. Þetta
] vald sitt notaði hann ræki-
J lega í haust, þegar skipa-
leigur fóru hækkandi jafnt
; og þétt, eins og flestir menn
* sáu fyrir, þegar bliku dró á
1 loft fyrir botni Miðjarðar-
\ hafs. Hann bannaði alltaf,
, að skip væru tekin á leigu,
T þótt fyrirsjáanlegt væri, að
] leigan mundi halda áfram að
1 hækka. Loks, þegar hún var
1 komin upp í 220 shillinga,
f og ekki var hægt að bíða
1 lengur, ef ekki atti að verða
1 hér olíuskortur, gaf hann
£ heimild sína til leigu á
skipi, og um leið samþykkti
hann 160 shillinga handa
Hamrafelli. >
Kommúnistum hefur veitzt
erfitt að verja afglöp þessa
manns, sem þeim fannst
rétt að gera að ráðherra. Þó
hafa beir verið að reyna að
verja hann með þvi, að hann
hafi ekki getað sér hækk-1
unina fyrir. Maðurinn hlaut ]
þó að sjá, að farmgjöld
hækkuðu daglega, en hafi
hann verið blindur fyrir
því, svo og hinu, að áfram-
hald kynni að verða á þeirri
þróun, hefði hann átt að
láta kunnugri menn hafa vit
fyrir sér. Það vildi hann
ekki, og þess vegna verður
almenningur nú að greiða
tugi milljóna króna umfram
nauðsyn.
Lögreglan í Bandaríkjuivum
lusrðir nú baráttuna gegn ólög-
legu áfengisbruggi og leynivín-
sölu.
Þótt áfengisbannið sé nú fyr-
ir löngu afnumið, eiga lögreglu-
menn enn í höggi við leynivín-
sala og bruggara þar vestra. —
Upplýst hefur verið, að á seinni
helmingi s. 1. árs og fyrri helm-
ing þessa árs, hafi 11380 manns
verið kærðir fyrir ólöglega
bruggun áfengis og þar af hafi
um 6000 fengið dóm. Á sama
tíma voru 14498 bruggunartæki
gerð upptæk, og yfir milljón
lítra af ólöglegu bruggi —-
,,landa“ — sem í Bandaríkjun-
um er almennt kallað ,,da!a-
læða“. Þá voru yfir 34 milljón-
ir lítra af áfengi í gerjun eyði-
lagðar, þegar lögreglumeim
gerðu húsrannsóknir hjá brugg-
urum. Alls nam verðmæti þess,
sem gert var upptækt, nálægt
fjórum milljónum dollara.
Þetta er nokkur aukning, frá
því sem var næstu 12 mánuði á
undan. Þannig voru kveðnir
upp um 6% fleiri dómar fyrir
brot á áfengislöggjcfmni og
20 % meira áfengi gert upptækt
en árið áður. Ekki er þó talið,
að þetta þýoi, að meira éfengi
hafi komist á markaðinn á ó-
löglegan hátt en áður, heldui'i
hafi starf gæzlumannanna borið
betri árangur, enda hafi þeim
verið fjölgað verulega.
Mest hefur borið á leyni-
bruggi í Suðurríkjunum. Þann-
ig voru um 97% bruggunar-
tækjanna gei'ð upptæk í 14 Suð
urríkjanna.
Leynivínsala og brugg eru nú
ekki lengur rekin af einstakl-
ingum, heldur er hún í höndum
félaga, er reka þessi ólöglegu
viðskipti í allstórum stíl. í Ala-
bama og Georgíu var 14 manna
félag leyst upp og námu tollsvik
in, sem þetta félag hafði á sam-
vizkunni, yfir 400.000 dollara.
Voru félagarnir dæmdir til
margra ára fengelsisvistar.
Er það heppilegt?
Ilve márgir þurfa að vera á
j vakt i einu? A jafn áriðandi
! varðstöð og slökkvistöðin er,
þart' að minnsta kosti tvo mcnn
sem aldrei vikja frá og auk
])ess tvo menn fyrir livern sjúkra
bíl, sem liæfur er til sjúkraflutn-
inga. Ef færri eru á vakt hverju
sinni, þá er það ónógur mann-
afli. Svo bætist við eðlilegur
mannafli við slökkvibílana, en
oftast má gcra ráð fyrir að kall-
að sé á sjúkrabil, þegar slökkvi-
liðið hefur verið kallað út. —
Sjúki-aflutningar munu vera all-
margir á hverjum sólarliring. —
Eftir því seni bærinn stækkar
fer sú spurning að vcrða hávær-
ari livort rétt sé eða skynsamlegt
að láta jafn þýðingarmikla lijálp-
arstöð, eins og slökkviliðið, hafa
cinnig á hendi sjiikraflutninga
bæjarbúa. Bæði eru störiin vanda
söm og oftast erfið. Og í báðum
tilfellunum er nauðsynlegt að
engin töl' verði á því að sinna út-
kalli.
Slysavarðstofan.
Flestir sjúkraflutningar að
undanteknuni flutningi á barns-
hafandi konum, enda á slysavarð-
stofunni. En oft er enginn tími
til að lilkynna um komuna á
undan. Væri ckki eðlilegt að
sjúkraflutningár stæðu" i sam-
bandi við slysavarðstofuna í
Heilsuverndarstöðinni, og þang-
að leit-að, þegar um sjúkra- eða
slysaflutninga er að ræða? Það
er a. m. k. víst, að fyrr eða síðar
verður sjúkraflutningástarfið of-
viða starfsfólki slökkviliðsins,
nema þá aukið væri sérstáklega
við það í þessu skyni, og frá því
sjónarmiði kannske heppilegra að
liafa þar sam-ankominn nægan
mannafla æfðra inanna i því að
sinna þessum störfuin. — kr.