Vísir - 17.07.1957, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 17. júlí 1957
visnr
,a
íþróttavellirnir og
gjöld af þeim.
Greinargerð frá stjórn vallanna.
í tilefni fréttar frá mennta-
málaráðuneytinu, er lesin var í
útvarpinu föstud. 12. júlí, þar
sem segir m. a. ,,ríkissjóður
innheimtir engin gjöld af íþrótta
kappleikum. Eru þeir t. d. al-
gjörlega undanþegnir skemmt-
anaskatti. Samkv. reglugerð,
sem bæjarstjórn Reykjavíkur
hefur sett, innheimtir stjórn
íþróttavallanna í Reykjavík
hinsvegar 20% gjald af að-
göngumiðum allra íþróttakapp-
leikja,“ vill stjórn íþróttavall-
anna í Reykjavík taka eftirfar-
andi fram:
1. í úpphafi var íþróttavöll-
urinn i Reykjavík, er tekinn
var i notkun árið 1911, í eigu 8
íþróttafélaga og innheimtu þau
í vallarleigu 20 % af aðgangs-
eyri.
2. Eftir að íþróttavöllurinn a
Melunum varð eign Reykja-
víkurbæjar hefur hann jafnan
verið rekinn sem sjálfstæð
stofnun, undir sérstjórn, sem að
meirihluta hefur verið skipuð
fulltrúum, tilnefndum af íþrótt.a
hreyfingunni í bænum, enda
segir svo í fyrstú grein reglu-
gerðar fyrir íþróttasvæðin í
Reykjavík dags. 16. maí 1946:
,,íþóttavöllurinn á Melunum og
önnur íþróttasvæði, sem þessi
reglugerð nær til, eru eign
Reykjavíkurbæjar. En bæjar-
stjórn Reykjavíkur hefur feng-
ið íþróttabandalagi Reykjavík-
ur yfirráð yfir þeim. — íþrótta-
svæðunum stjórnar nefnd 5
manna. Kýs íþróttabandalag
Reykjavíkur 3 þeirra, en bæj-
arstjórn 2“.
I þriðju grein sömu reglu-
gerðar er svo tekið fram, að
vallarstjórn ein ákveði um
gjald fyrir notkun vallarins.
Bæjarstjórn hefur því ekki'
gefið nein fyrirmæli eða sett
reglugerðarákvæði um að inn-
heita skuli 20% vallarleigu,
heldur er það vallarstjórn kosin
að meirihluta af heildarsamtök-'
ilm íþróttamanna í Reykjavík,'
sem ákvörðunina hefur tekið.j
enda er leigan í samræmi við
fyrri venju, þegar íþróttafélögin
sjálf áttu völlinn og sáu al-j
gjörlega' um rekstur hans, og,
eru tekjurnar einvörðungu not- J
aðar í þágu íþróttahreyfingar-
innar.
3. Til þess að fyllstu ná- (
kvæmni sé gætt, er rétt að geta
þess, að vallarstjórn innheimt-
ir -ekki 20% af aðgangseyri,
heldur 26%, Þar af rennur 2%
i sérst. framkvæmdasjóð Í.B.R.
4% í slysasjóð íþróttamanna
og 20% teljast vallarleiga.
Vallarleigunni er varið í
tvénnum tilgangi, í beina
styrki til byggingar félags-
heimila og leikvanga fyrir
íþróttáfélögin i bænum og
hefur vallarstjófn á árunum
1947—1956 veitt eftirtalda
styrki í þeim tilgangi:
Fram . . . . kr. 44.000.4)0.
V'alur .... — 88.800-00.
K.R.......— 142.200.00.
Ármann ., —- 63.500.00.
U.M.F.R, . . — 37.500.00.
Víkingwr — 28.000.00.
Samtals kr. 405.000.00, og að
ö.ði'um þætti til reksturs og við-
halds ? íþrótta.ivæðaima. v Til
þessa hafa tekjur af vallarleigu
þó hvergi nærri hrokkið svo að
undanförnu hefur Reykjavíkur-
bær orðið að styrkja rekstur
íþróttasvæðanna með 3—400,-
000.00 kr. árlega.
4. Til samanburðar má og
geta þess, að í Noregi mun leiga
af Bislet-vellinum í Oslo t. d.
nema allt að 25% nf aðgangs-
eyri og í Kaupmannahöfn mun
hún stundum vera hærri.
5. Ekki mun það heldur veia
rétt hermt, að íþróttakappleik-
ir séu hér algjörlega undan-
þegnir skemmtanaskatti, því
að skemmtanaskattur er hér
innh. af öllum leikjum, sem at-
vinnulið taka þátt í og hefur
þetta ákvæði einmitt orðið til
þess að torvelda heimsóknir
góðra erlendra atvinnuliða til
landsins.
6. Af framansögðu má það
vera Ijóst að leiga af íþrótta-
vellinum í Reykjavík er bæj-
arstjórn og bæjarsjóði með öllu
óháð, heldur er hún gjald, sem
ákvarðast af fulltrúum íþrótta-
hreyfingarinnar, og tekjustofn,
sem rennur beint til iþróttanna
og starfsrekstur íþróttamann-
vikja í bænum.
Méð þökk fyrir birtinguna.
Stjórn íþróttavallana
í Reykjavík:
Birgir Kjaran,
Bragi Kristjánsson,
Haraldur Guðmundsson,
Jón Þórðarson,
Ragnar Lárusson.
Hæfilegt jafnvægi mifli bók-
itáms og verknáms nauðsynlegt.
Mennianiálaráiilirrrar \nrðn i--
landa á lundi.
Frjáls menning mótmælir
réttarskerðingum.
Málum Indónesíu virðist
fremur lítið hafa verið hreyft í
íslenzkuni blöðum, og er þjóð-
inni því ef til vill lítt kunnugt
um, hvað þar er að gerast.
Eins og flesta rekur minni til,
hlaut Indónesía sjálfstæði eftir
harða baráttu. Þá átti hún
óskipta samúð flestrá frjáls-
lyndari afla heimsins, og ólú
margir þá von í brjósti, að
frjálsu mannkyni hefði með
komu hennar í hóp sjálfstæðra
ríkja bætzt verulegur liðsauki.
Á síðustu árum hafa hins
vegar gerzt þar ýmsir þeir at-
burðir, sem mjög hafa dregið
úr slíkri bjartsýni, og virðist
margt benda til þess, að stjórn
rikisins sé á hraðri leið til
fullkomins einræðis. Skoðana-
kúgunar, gætir þar í vaxandi
mæli, og lýðræðisleg gagnrýni
á valdhafana hefur þegar kost-
að marga af leiðtogum þjóðar-
innar fangelsi og jafnvel pynd-
ingar.
Tveir eru þeir menn, sem
staðið hafa fremstir i flokki um
andlega leiðsögn þjóða sinna í
Indónesiu. Er annar þeirra
Mochtar Lubis, heimskunnur
rithöfundur og- aðalritstjóri
Indoncsia Raya, sem talið hefur
verið merkasta blaða í Indónes-
íu, frjálslynt, en óflokksbundið.
Hinn er prófessor S. Takdir Al-
isjahbana, aðstoðarrektor við
Háskóla Indónesiu og forseti
indónesiska P.E.N. klúbbsins.
Nú hafa báðir þessir menn sætt
fangelsi mánuðum saman vegna
baráttu sinnár fyrir skoðana-
frelsi og lýðræði, og hafa mál
þeirra ekki enn fengist tekinn
til meðferðar fyrir dómstóli. Al-
þjóðasamtök Frjálsrar menning'
ar (Congress for Cultural Free-
dom), sem og fjöldi annarra
menningarsamtaka um hinn
lýðfrjálsa heim, hafa hafið bar-
áttu fyrir þvi, að þessir merku
forystumenn fái að njóta réttar
síns, en sú barátta hefur enn
eigi borið árangur.
Frjáls menning i Reykjavík
sendi í byrjun júní þeim Dju-
andá forsætisráðherra, forseta
indónesiska þjóðþingsins í Dja-
karta og forseta stjórnlagaþings
ins í Bandung eftirskráð mót-
mæli:
Frjálsar þjóðir heimsins,
sem. á sínum tíma íylgdust
með djúpri samúð með sjálf-
stæðisbaráttu Indónesíu,
horfa nú dag' hvern með
vaxandi ugg á sífelldar rétt-
arskerðingar og ofbeldi, sem
stjórnarvöld þessa unga ríkis
beita þegna sína. Nýl’egar
handtökur ýmissa þeirra
manna, er haft hafa áræði
og djörfung til að tala máli
skoðanafrelsis og mannrétt-
inda með þjóð sinni, eru öll-
um heimi kvíðvænlegt tákn
þeirrar fjandsamlegu aí
stöðu, sem stjórn Indónesíu
hefur tekið gagnvart grund-
vallarhugsjónum lýðræðis-
legrar menningar.
Að þessu sinni höfum vér ,
einkum í huga tvo hinna
ágætustu förystumanna í
andlegu lífi Indónesíu, þá hr. j
Mochtar Lubis og hr. S.
Takdir Alisjahbana, sem báð
beita þegna sína. Nýlegar
sviptir frelsi, án þess að þeim J
hafi verið gefinn kostur á að
svara til saka að réttarfars-
legum hætti lýðræðisrikja.
Frjáls menning á íslandi,
sem er félagsskapur höf-
unda, menntamanna og lista
manna úr öllum lýðræðis-
flokkum, mótmælir harðlega
hinni langvinnu frelsissvipt-
ingu ofangreindra manna og
skorar á yður að láta þá
■i
lausa þegar í stað, eða unna
þeim að minnsta kosti þeirr-
ar réttarverndar, sem telja
verður sjálfsagðasta í hverju
menningarríki, að mál þeirra-
verði tekið til skjótrar og
hlutlausrar úrlausnar fyrir
opinberum dómstóli.
II
Hinn 22. júní síðasliðinn
sendi Frjáls menning Janos
Kadar eftirskráð mótmæli
gegn aftöku ungverzku rithöf-
undanna tveggja, þeirra Jos-
ephs Gali og Gyula Oborso-
vszky, sem báðir höfðu verið
dæmdir til dauða fyrir það eitt
að skrifa gegn stjórninni. Eins
og kunnugt er,, hefur þessum
dáuðadómum nú verið breytt í
fangelsisdóma vegna magnaðr-
ar mótmælaöldu, sem reis meðal
rithöfunda og listamanna
frjálsi'a þjóða og hrundið var af
stað af alþjóðasamtökum-
Frjálsrar menningar:
Þjóð vor hefur. með djúpr.i
Sjöundi fundur menntamála-
ráðherra Norðurlanda var hald-
inn í Stokkhólmi dagana 13. og
14. júní.
Allir menntamálaráðherrar
Norðurlanda sóttu fundinn, þeir
Ivar Person frá Svíþjóð, Jörgen
Jörgensen frá Danmörku, frú
Kerttu Saalasti frá Finnlandi,
Birger Bergersen frá Noregi og
Gylfi Þ. Gíslason svo og nokkrir
starfsmenn ráðherranna, á-
heyrnarfulltrúar frá Norður-
landaráði o.fl.
Rætt var m.a. um nauðsyn
þess að auka starfsemi háskóla
á næstunni og færa út starfs-
svið menntaskólanna vegna
mikillar fjölgunar æskufólks.
-Við útfærslu á starfssviði skól-
anna ætti, — án þess að hróflað
væri við því hlutverki þeirra að
veita almenna menntun, — að
stefna að hæfilegu jafnvægi
milli bóknáms og verknáms,
svo að unga fólkið geti valið þá
menntunarleið, sem bezt hentar
hverjum einstaklingi og þörf
samfélagsins.
Menntamálaráðherrafundur-
inn mælti með því, að þóknun
til sérfróðra manna fyrir dóm-
nefndarstörf í sambandi við
stöðuveitingar í háskólum, verði
þannig, að unnt sé að kveðja
til sérfræðinga frá hverju Norð
urlandanna sem er eftir því
sem æskilegt kynni að þykja
frá vísindalegu sjónarmiði, og
verði greiðslur í samræmi við
eðli starfsins og hversu mikið
það er.
Vegna álits, sem nýlega hef-
ur verið birt, um norrænan
hússtjórnarháskóla, var sam-
þykkt að fela norska mennta-
málaráðuneytinu að athuga
málið nánar og gera um það
tillögu.
Síðasta áratug hafa verið
farnar nokkrar hópferðir nem-
enda milli Norðurlanda undir
stjórn háskólakennara, og hafa
þær þótt gefa góða raun. Mælti
fundurinn með; því, ■ að þessi
starfsemi yrði aukin og lagði
áherzlu á, að tillögur um fram-
lög af ríkisfé í því skyni verði
teknar til vinsamlegrar athug-
unar.
í tilefni tillagna norrænu
menningarmálanefndarinnar
um gagnkvæma viðurkenningu
háskólaprófa, lét fundurinn í
ljós, að veita beri nauðsynlegact
stuðning til áframhaldafflái;
starfa að þessu máli, og aSS
breytt verði gildandi ákvaeS-
um um doktorspróf, þannig a<f
hverjum þeim, sem rétt heSsar
til að verja doktorsritgerð í einu.
Norðurlandanna, skuli þaff
einnig heimilt í hinum.
Þá mælti fundurinn með þwg.
að styrkur verði veittur iii á®
koma á fót fyrirhugaðri nor-
rænni þjóðkvæðastofnun í
Kaupmannahöfn, og var hlíð-
hollur tillögu um stofnun nor-
ræns garðyrkjuháskóla.
Menntamálaráðherrarnir vorœ
sammála norrænu ménnlngar-
málanefndinni um það að efla
bæri norrænt samstarf á sviði
tónlistar og mæltu með því aS
ríkísstjórnir tækju til velvilj-
aðrar athugunar ráðstafanir III
þess að auka þekkingu á bók-
menntum grannþjóðanna.
Fundurinn fjallaði einnig um
ýmsar tillögur fimmta fundar
Norðurlandaráðs, og ákvaS að
beita sér fyrir því, að fram-
kvæmd verði tillaga um þý3-
ingu á íslenzkum og finnskum
fræðiritum á eitthvert aniaaS
Norðurlandamál. Ennfremur
var samþykkt að vísa til menn-
ingarmálanefrtdarinnar all-
mörgum málum, sem þarfnast
nánari áthugunar, m.a. un
norrænar rannsóknir á heilsu-
gæslu og lækningum í heim-
skautalöndum, tæknimenntun,
norræn námskeið fyrir kennára
og rétt til þess að njóta náms-
styrkja og lána annars staðar
á Norðurlöndum en í heinsa-
landi.
í fundarlok þakkaði Birger
Bergersen, Ivar Person fundar-
stjórn og bauð menntamálaráð-
herrum að halda næsta funá.
sinn í Osló.
(Frá menntamálaráðu-
neytinu).
hryggð fylgzt með síauknum
og siendurteknum ofbeldis-
aðgerðum, sem fulltrúar
frjálsrar og lýðræðislegrar
menningar hafa mátt sæta
undir yðar stjórn. Nú síðast
hafa oss borizt tíðindi um
fyrirhuguð morð á tveim rit-
höfundum, J. Galj og Gyula
Oborsovszky, og vér fullviss-
um yður um, að allur al-
menning í landi voru, í hvaða
stjórnmálaflokki sem er, for-
dæmir slíkar aðgerðir.
Frjáls menning á íslandi,
sem er félagsskapur rithöf-
unda og menntamanna, skor-
ar á yður í nafni almennra
mannréttinda og mannlegs
virðuleika að koma í veg
fyrir, að þessi hryllilegi
gl'í^þur nái fram að ganga.
Fimm leiklistarnemar
í leikför.
Flokkur frá leiklistarskáft*
Ævars Kvarans mun halda £
leikför um Vestfirði næsta:
daga.
Flokkurinn mun í þessár för
sinni sýna tvo bráðskémmtiiégai
gamanleiki. Festarmey að láni,
eftir Astrid Lindgreen og Geim
farann. eftir Hreiðar Eiríksson.
Fyrra leikritið, Festarmey að
láni, hefur flokkurinn sýnt all-
oft áður, bæði í Reykjavík og
víðar, við mjög góðar uhdir-
tektir, en hitt leikritið, verður
frumsýnt n.k. laugardagskvöíd
í Fagrahvammi í Örlygshöfn,
en þar mun flokkurinn fyrst
sýna í för þessari. Næsta sýn-
ing vérður á Patreksfirði og
siðan á Bíldudal, Þingeyri, ísa-
firði, Bolungavík og SúSavik.
Á heimleiðinni mun svo flokkur
inn sýna í Borgarnesi.
0 Þann 30. júni s.l. vofn 119
liðin frá þvi að fyrsta frimerk
in vora setin út I Banda-
ríkjunum. ;