Vísir - 05.07.1958, Qupperneq 2

VfSIft
Laúgardaginn 5. j'úlí 1958.
Sœjarfrétti?
*TW»WWtfiftg
ÚtX'airpið í dag:
8.00—9.00 Morgunútvarp. —
10.10 Veðurfregnir. — 12.00
Hádegisútvarp. 12.50 Óska-
lög sjúklinga (Bryndís Sig-
urjónsdóttir). 14.00 „Laug-
, ardagslögin“. 16.00 Fréttir.
19.30 Samsöngur; Duncan-
systur syngja (plötur). 20.30
Raddir skálda: „Far á skýj-
! um“ eftir Stefán Jónsson
j (Höfundur les). 21.00 Tón-
| leikar (plötur). 21.30 79 af
stöðinni: Skáldsaga Indriða
G. Þorsteinssonar færð í leik-
j form af Gisla Halldórssyni.
! 1. kafli, flytjendur Gísla
Halldórsson o. fl. — 22.00
: Fréttir og veðurfregnir. —
22.10 Danslög (plötur) til
24.00.
TJtvarpið á morgun:
9.30 Fréttir og morguntón-
leikar. 10.10 Veðurfregnir.
, 11.00 Messa í Laugarnes-
kirkju (Prestur: Séra Garð-
ar Svavarsson. Organleikari:
, Kristinn Ingvarsson). 12.15—
13.15 Hádegisútvarp. 15.00
Miðdegistónleikar (plötur).
16.00 Kaffitíminni: Létt lög
af plötum. 15.30 Færeysk
guðsþjónusta (Hljóðrituð í
Þórshöfn). 17.00 Sunnudags-
lögin. — 18.30 Barnatími
(Skeggi Ásbjarnarson kenn-
. ari). 19.30 Einleikur á píanó:
Jose Iturbi (plötur). 20.20
„Æskuslóðir"; II: ísafjörður
j (Séra Jón Auðuns dómpró-
1 fastur). — 20.45 Tónleikar
(plötur). 21.20 „í stuttu
máli“. Umsjónarmaður: Loft
ur Guðmundsson rith. 22.00
Fréttir, íþróttaspjall og veð-
urfregnir. — 22.10 Danslög
(plötur) til 23.30.
Messur á morgur:
Laugarneskirkja: Messa kl.
11 f. h. Séra Garðar Svav-
arsson.
Bústaðaprestakall: Messa í
Kópavogsskóla kl. 14. Séra
Gunnar Árnason.
Dómkirkjan: Messa ld. 11
f. h. Séra Óskar J. Þorláks-
son.
Óháði söfnuðurinn: Messa
í Kirkjubæ kl. 11 árd. Séra
Emil Björnsson.
Neskirkja: Messa kl. 11 f.
h. Séra Jón Thorarensen.
Fríkirkjan: Messa kl. 2 e.
h. Séra Þorsteinn Björnsson.
Háteigssókn: Messa í há-
tíðasal Sjómannaskólans kl.
2. Séra Jón Þorvarðason.
íimskipafélag íslands:
Dettifoss, Gullfoss og Reykja
foss eru í Reykjavík. Fjall-
foss fór frá Hamborg í fyrra
dag til Rotterdam, Antwerp- i
en, Hull og Reykjavíkur.'
Goðafoss fer frá New York
um 9. þ. m. til Reykjavíkur.
Lagarfoss fór frá Warne-
múnde í fyrradag til Ála-
borgar og Hamborgar. Trölla
foss fór frá New York 26. f.
m. til Reykjavíkur. Tungu-
foss fór frá Rotterdam í
fyrradag til Gdyina, Ham-
borgar og Reykjavíkur,
KROSSGÁTA NR. 3456:
áXTI W
Framh. af 7. síðu.
iþeirra í sjónauka, einstöku voru
selket borðað og þótti gott. En á sundi út i .ánni og ráku upp
unga kynslóðin hefir viðbjóð á hausinn við og við bæði til þess
því. Auk þess þarf mikið nost- [ að anda og til þess að athuga
ur við verkun þess og það þykir þessa ófreskju, sem nálgaðist þá
ekki svara kostnaði nú á dög-
um. Vinnan er svo dýr.
— Hvað veiðið þið marga
kópa á vori?
— Það er misjafnt, en síð-
ustu árin hefir veiðin aukizt
og auk þess höfum við betri út-
búnað til veiðanna en við höfð-
um áður. Veiðin er aðallega
stunduð frá fjórum bæjum
hérna vestanmegin við Þjórsá,
þ. e. Fljótshólum, Sílalækjun-
um, Hólmaseli og Mjósundi. jyrjr aivöru tekinn að kitla
Tveir bæii aðrir hafa lítillega mann k0m heldur ónotalegt
stundað selveiði, Selpartur og hljóð úr horni
Ferjunes, en ekki að neinu ráði. _ BátUrinn ber okkur
óðum. Stundum skaut þeim upp
rétt hjá bátnum eins og til þess
að storka okkur. Þeir voru aldrei
lengi upp úr í einu, heldur
stungu sér og syntu langa leið í
kafi unz þeir komu upp á nýj-
an leik. En margir selanna lágu
enn kyrrir á sandrifinu og þang
að var bátnum stefnt.
Kljóð úr horni.
En þegar veiðihugurinn var
Lárétt: 1 mennina, 6 tíma, 7
átt, 9 nafn, 10 tæki, 12 hraði,
14 félag, 16 hvílt, 17 gler ...,
19 þekking.
Lóðrétt: 1 straumur, 2 stafur,
3 veitingastaður, 4 dýri, 5 þátt-
ur, 8 . .trygging, 11 greiðsla, 13
alg. smáorð, 15 fleins, 18 fisk.
Lausn á krossgátu nr. 3455:
Lárétt: 1 ldaufir, 6 blá, 7
Rv, 9 LR; 10 mál, 12 inn, 14 op,
16 au, 17 Sól, 19 skalli.
Lóðrétt: 1 Kormáks, 2 ab, 3
ull, 4 fári, 5 rennur, 8 vá, 11
losa, 13 Na, 15 pól, 18 LL.
Kirkjuritið,
24. árg., 6. hefti er nýkomið
út og birtist í því m. a. við-
tal við Jón Pálmason fyrrv.
alþingisforseta, frásögnin „I
Kapernaum" eftir séra Sig-
urð Einarsson í Holti, grein-
arnar „Þjóðmenning og horf-
ur“ eftir dr. med. Árna Árna
son og „Kirkjuleikir“ eftir
séra Jakob Jónsson, pistlar
og sitthvað fleira. Ritstjórar
eru þeir dr. tehol. Ásmund-
ur Guðmundsson, biskup, og
séra Gunnar Árnason.
í vor hafa fengizt um 200 selir
ekki
alla, sagði Jón Sturluson, ein-
frá þessum bæjum, aðallega vaiúnr a veiðiskipinu. Það sló
þeim fjórum fyrstnefndu. En fö]va á annars rjóð andlit far-
það er einhver mesta veiði, sem
fengizt hefir á einu vori.
— Með öðrum orðum sem
næst 120 þúsund krónum með
bjargráðum og öllu saman. Það
er ekki svo lítið búsílag.
Ranglát löggjöf.
— Nei, það er nokkur tekju-
lind, það er satt, enda er hækk-
að mat á þessum jörðum vegna
selveiðanna. Þær hafa frá önd-
verðu talizt til hlunninda. En
veiðilöggjöfin nýja hefir ráðizt
harkalega á þessi hlunnindi,
því þau gera selinn réttdræp-
an hverjum sem er og við
bændurnir hérna við ána höf-
um því ekki frekari rétt til
veiðanna hér eftir heldur en
hvaða óviðkomandi maður og
úr hvaða landshluta sem er.
Þetta er skerðing á ævafornum
eignarétti og hlunnindum og
þeganna, sem hugðu að eftir and
artak myndi allur leiðangurinn
sökkva niður á Þjórsárbotn. Við
litum skelfdir hver á annan. En
Jón hélt áfram að skipa fyrir. —
Við róum upp á næsta sker og
skiljum þar einn farþegann eft-
ir — þann sem helzt má missa
sig.
— Það er Stefán, sagði ég.
Stefán þagði sökum háttvísi, en
augnaráðið sem hann sendi mér
var ekki ólíkt því, sam ég mun
hafa sent honum á þeirri stund
er Tómas bóndi sagði okkur að
selur væri aldrei veiddur í rign-
ingu.
Stefáni var skipað upp í hólma
í miðri ánni, sem byggð var bæði
skúmi og veiðibjöllu og litu þau
Stefán óhýru auga. Það sáum
við síðast áður en við héldum
út á hafið aftur að vargurinn
renndi sér í stöðugum steypiá-
þessu verður að breyta. Og ’ rásum niður að höfði Stefáns og
þeim mun frekar sem ekki t fannst mér hann nú hafa fengið
liggja nein gögn fyrir að selur-
inn fæli laxinn úr ánum. Við
selveiðibændurnir erum þann-
ig órétti beittir.
— Hvað hafið þið veitt mest
i einni veiðiferð?
Yfir 20 kópar í
einni ferð.
— Við Fljótshólabændur höf-
um fengið mest 17 kópa í einni
ferð. Það var að nóttu til í fyrstu
veiðiferðinni í vor. En mest
hafa fengizt í einni ferð, svo vit-
að sé, yfir 20 kópar. Það var líka
á þessu vori frá einum nágranna
bæjanna. En svo er líka oft að
ekkert veiðist, eða þá kannske
einn cða tveir kópar.
— Er ekki líka stunduð sel-
veiði frá bæjunum austan Þjórs-
ár?
— Aðstaðan er þar mun verri,
enda miklu minna veitt, sagði
Tómas að lokum. Við þökkum
honum fyrir upplýsingarnar og
höldum niður að ánni.
Á bakka Þjórsár bíður okkar
lítil ferja — selveiðiherskipið.
Það er búið utanborðsmótor, en
til skamms tíma hafði honum
verið róið og það var þrældómur
sem sagði sex, þegar mikið
þurfti að eltast við selinn.
Fyrst I stað þurfti að halda
drjúgan spöl upp ána til þess að
krækja fyrir sandrif í henni.
Þarna liggur þungur strengur
með bakkanum og það var rétt
svo að báturinn tommaði mót
straumnum. Svo var haldið út á
móðuna í áttina þangað sem
selirnir lágu.
Við athuguðum hreyfingar
makleg málagjöld. Kemur hann
ekki við sögu meir.
Nú var okkur og bátnum
borgið og við stefndum öruggir
og vonglaðir út að selatorfunni,
sem legið hafði hreyfingarlaus
á sandeyrinni allt frá því er við
vorum staddir á hlaðinu á Fljóts-
hólum. Þegar báturinn nálgað-
ist þá tóku þeir að teygja upp
hausinn og skyggnast um. Svo
mjökuðu þeir sér hver af öðr-
um fram af eyrinni og út í ána.
— Þetta voru allt gamlir selir,
sagði Jón skytta. Við látum þá
í friði.
Sá feigi.
Svo var haldið lengra niður
ána i leit að ungviðinu. Allt í
einu sá litlum haus skjóta upp
úr vatninu.
— Þarna er kópur hrópaði Jón
stýrimaður upp, og benti upp
ána. Og vissulega var kópur þar
á sundi.
Nú hófst mikill og spennandi
eltingarleikur, ýmist upp eða
niður ána, austur eða vestur eft-
ir henni. Selinn verður að skjóta
á mjög stuttu færi, ekki meira
en 30—40 metrum, því hann
sekkur mjög fljótt og bátinn
verður að bera að áður. Auk
þess þykir æskilegra að skjóta
selinn að framan heldur en aft-
an, þvi þá skemmist skinnið
minna.
Oft er erfitt að átta sig á
hvert selurinn stefnir þegar
hann kafar. Venjulega er að vísu
reiknað með þvi, að hann stefni
I þá átt, sem hann stingur sér í,
| og þá er bátnum stefnt þangað-
| En sumir selirnir eru býsna
j slungnir og breyta um stefnu f
kafi og koma svo upp á ailt öðr-
um stað, en búist var við. Stund-
1 um — einkum á grynningum —-
l sést röstin eftir hann í vatninu
og þá er hægt að átta sig á
| henni. Reynt er að komast sem
allra næst selnum og mögulegt
er áður en skotið er á hann, og
þá verður skyttan jafnframt að
vera handfijót og innbyrða hann
áður en hann sekkur.
Æsandi eltingarleikur.
Eltingarleikurinn er að þessu
sinni spennandi. Stundum reikn-
um við rétt út ferðir kópsins, en
stundum vitum við ekkert hvar
hann er, né hvert hann stefnir.
Þá skima menn kringum sig, því
selurinn kafar aldrei margar
mínútur í einu, og allt í einu er
hrópað — þarna er hann! Þarna
er hann! -— og eltingarleikurinn
jhefst að nýju.
Allt í einu skýtur selurinn upp-
|kollinum skammt frá bátnum.
Kópur og skytta horfast andar-
tak í augu. Skot riður af og sel-
urinn tekur geysilegt viðbragð,
Kúlan hafði hæft hann og sært.
Kópurinn hálf rís upp úr vatn-
inu og endastingur sér niður í
kolmórauða ána og hverfur aö
nýju. Enginn veit hvert hanm
hefur farið.
Allt í einu sjáum við röstina
eftir hann í vatninu. Og þá skeð-
ur það sem mér hafði aldrei
komið til hugar að gæti skeð úti
í miðri Þjórsá — mesta vatns-
falli. Islands. —- Skyttan-
vippar sér útbyrðis i kolmórautt
, vatnið, þar sem hvergi sá til!
botns, á stað, þar sem a. m. k.
.2 km. eru til lands hvoru megin,
sem er, og tekur til fótanna með
I byssuna á lofti niður alla á á.
I eftir selnum.
j En selinn bar hraðar undan, .
| hann komst á dýpi þar sem ekki
varð lengur hlaupið á eftir hon-
um og skyttan varð að bíða
bátsins.
Á meðán hafði selinn borið
langt undan og um skeið viss-
um við ekki hvert halda skyldi.
En ógæfa selsins er fólgin I þvi
að þurfa að anda og einhvern-
tíma kemur að því að hann
skýtur upp kollinum.
Daprast sundið.
Eltingarleikurinn hefst á nýj-
an leik og nú er sýnilegt að kóp-
urinn er tekinn að dasast. Hon-
um daprast sundið og rekur æ
oftar kollinn upp. Úr þessu er
auðvelt að fylgjast með ferðum
hans.
Annað skot ríður af. Það:
hæfði ekki, en lenti i vatninu
rétt hjá. Selurinn rekur upp'
hausinn með gapandi kjafti,.
bátinn ber að honum en skyttan
nær ekki taki á honum. Rétt á
eftir rekur kópurinn upp kollinn
aftur, þriðja skotið riður af..
Selurinn er dauður og andartaki’
síðar er hann innbyrtur.
Selveiði minni austur i Þjórs-
árósi er lokið — ég er örlítið
ríkari af reynslu og félagar min
ir, skyttan og skipherrann, 340
krónum ríkari auk 80% bjarg-
ráðauppbóta. — Þ.
■ INDARGÖTU 25 I