Vísir - 09.08.1958, Qupperneq 7

Laugardaginn 9. ágúst 1958
V f S I R
t
Sföfugur:
Torgeir Aitderssen-Ryssi;
caK'bassa'dcsr l^orðntanna.
Hinn 12. janúar 1945 var Tor- Það er óhætt að íullyrða, að í
geir Anderssen-Rysst skipaður starfi sínu hafi Torgeir Anders-
sendiherra Norðmanna á Islandi sen-Rysst unnið ótrauðlega að
Hann hafði ekki dvalizt leng'
með Islendingum, er menr
renndi grun í, að hér væri á ferð-
inni óvenju heilsteyptur maður,
ágætur fulltrúi þjóðar sinnar, or
um leið einhver sá bezti vinur
ísland.s og íslendinga í hópi er-
lendra sendimanna, sem nokkru
sinni hefur átt hér búsetu enda
sannaðist það síðar. Þau bönd,
sem hann knýtti milli Norð-
manna og íslendinga þegar í
upphafi ferils sins hér, hafa sið-
an styrkzt með hverju ári, og f
þegar hann senn lætur af störf-
um hér fyrir aldurs sakir, fylgja
honum hugheilar árnaðaróskir
og þakklæti Islendinga.
□
Torgeir Anderssen-Rysst er
læddur í fiskimannabænum Ála-
sundi á vesturströnd Noregs 9.
ágúst árið 1888. Vagga hans stóð
undir hinu sérkennilega, þver-
hnípta fjalli, sem gnæfir þar yf-
ír byggðína. Fjallið nefna Ála-
sundsmenn Öxlina, og þaðan er
dýrleg útsýn yfir eyjar og sker,
sem skýla hinum mikla báta-
flota fyrir þungum öldum At-
lantshafsins. Þaðan er mikil út-
gerð, og Álasundsmenn hafa um
langan aldur haft mikil og góð
skipti við Islendinga. Forsjónin
hagaði því svo til, að Torgeir
Anderssen-Rysst sótti yfir haf-
ið, vestur til Islands, eins og þús-
undir samborgara hans höfðu
gert, mann fram af manni. En
hingað kom hann ekki í skyndi-
heimsókn, heldur til langdvalar.
Mikilhæfur maður, góðlyndur og
vinfastur, settist að meðal vor.
□
Embættisferill Anderssen-
Rysst ber með sér, hvers trausts
hann hefur notið i heimalandi
sínu. Hann varð stúdent árið
1907, og liðsforingi i norska
hernurn ári síðar. Hann lauk
kandidatsprófi í lögfræði við
•Óslóarháskóla árið 1913,
var dómarafulltrúi í fæð-
ingarborg sinni 1914—1916, en
þá var hann settur bæjarfógeti
þar. Á árunum 1916—34 var
hann skattstjóri og borgarfógeti
í Álasundi til 1939. Hann varð

John Grisdale:
ARTALIÐ

Þið skuluð ekki láta ykkur sagði^iann — ungfrú Stevens,
detta í hug að 'eg erfi ungfrú takið þið eftir, ekki bara Stev-
Gertrud eða vænti mér nokk- ens eins og ungfrúin hafði allt-
urs af henni. Hún var að vísu af ávarpað mig þó að móðir mín
engan veginn fátæk, en hún væri hálfsystir hennar. Þér
lifði af lífeyri, en við andlát hafið verið undraverð hjúkr-
hennar mundi hann falli niður. unarkona. Þér hefðuð átt að fá
Það yrði því ekki annað en hjálp á nóttunni, þetta hlýtur
húsið, sem hún léti eftir sig. að hafa verið afar erfitt íyrir
Það var stórt en gamaldags og yður.
það mátti buast við þvi, að ein-, Þegar hann fór, sagði hann
hver góogerðastofnunin hreppti að ungfrúin mundi áreiðanlega'
^að' • | ekki hafa haft þetta af, ef min i
Nei, sannleikurinn var sá, að hefði ekki notið við.
eg hataði hana. Hún liafði allt- J —- Og það má þakka fórnfýsi
af farið með mig eins og eg væri yðar fyrir það, að hún er nú úr
heimskingi og vesalingur. Hún allri hættu. Ef hún fær samt |
tók mig til sín þegar móðir mín' svona áfall aftur, ja — hann
því að treysfa hin fornu vináttu- lézt og eg varð heimilislausj þagnaði og brosti til mín. — En
og frændsemisbönd, er tengja Aldrei hafði eg lært neina iðn það er engin hætta á því á með-
Norðmenn og Islendinga. Hefur þar sem eg varð að vera fyrir- I an þér hugsið urn hana — þér
þetta komið í ljós með ýmsum1 vmna móður minnar. Eg var sjáið til þess að hún komist
hætti. En emkum og ser í lagi þvj einungis tilraunadýr, sem j ekki í neitt uppnám — verði
tor að minnast áhuga hans á Ungfrúin notaði til að iðka góð-' ekki æst — það veit eg.
skógræktarmálurn íslendinga.
verk sín á og samtímis gat hún Svo fór hann aftur inn til
haft það gagn af mér, að lúta ungfrúarinnar til þess að tala
mig þvo upp og skúra fyrir sig. við hana nokkur orð og þeir
Sennilega hef eg hatað hana urðu samferða út, sérfræðing-
árum saman, en veikindi henn- urinn og Hunterson læknir.
ar uku á ágengni hennar og Eg læddist upp stigann og
heimtufrekju og þá rann það hugleiddi það, sem sérfræðing-
upp fyrir mér, hversu grátt eg urinn hafði sagt.
átti henni að gjalda. ^ | Eg var gjörsamlega örmagna
Það fyrsta, sem hún sagði, eftir alla snúningana í kringum
þegar hún fói að átta sig eftir sjúklinginn, þar sem eg hafði
fyista áfallið pg meðan hún orgjg ag gera ant e]n alla þessa
beið eftii að hjúkrunarkonan,1 manugi Eg var samt skömm-
sem Hunterson læknir hafði óttuleg og mér leig ekki vel.
gert boð eftir, færi út úr her- j Hún var búin að vera á fót_
beiginu, var þetta. j um f mánuði þegar hún
— Losaðu mig við þennan gaf mér frí einn sunnudag til
sendimenn. Stundum hefur kvenmann! Eg vil ekki hafa þess að fara í kirkju. Eg færði
Hann beitti sér fyrir því, að
hingað komu norskir skógrækt-
arraenn, og héðan fóru íslend-
ingar til skógræktarstarfs i Nof-
egi. Myndi áhugi hans fyrir ■
skógrækt á Islandi einn sama.n j
duga til þess að halda nafni hans
á lofti með íslendingum. Það er
því að verðugu, að hann var
kjörinn heiðursfélagi Skógrækt-
arfélags Islands og Nordmanns-
laget, félag Norðmanna hér i
bæ. |
□ I
Torgeir Anderssen-Ryss hef-
ur dvalizt lengi með Islending-
um, lengur en títt er um erlenda
hvarflað að mér, hvort honum ,
hafi aldrei verið hugsað til sam-
landa sinns, sem kvað:
„Fram p& vetteren stundom han
tenkte, I
neina ókunnuga hér í mínum henni tesopa áður en eg fór.
húsum. Þú getur gert það, sem Eg flýtti mér heim úr kirkj-
gera þarf. Borga eg þér kann- unni. En þau læti í henni þeg-
ske ekki fyrir það, eða hvað? ar hún varð að bíða tuttugu
Eg reyndi að gera henni Jjóst, mínútur éftir miðdegismatnum!
gjev eg var i eit varmare land“, aú Það gæti orðið mér ofviða að Hún nöldraði um það hvað
og óskað þess, að fara héðan til eiga að standa fyrir heimilinu eftir annað daginn eftir og svo
hlýrri ianda. En svo hefur ekki og vaka líka yfir henni aag og hafði hún allt á hornum sér
verið, Island varð hans annað nótt, en hún grep fram í fyrir vegna þess, að karlinn, sem átti
una, ef hlerinn fyki upp. Eg
mældi lengd naglans á meðan
enginn sá til og sá, að hann var
það langur, að hann mundi
fara í gegnum rúðuna ef hler-
inn slægist aftur. Það mundi
verða mikill smellur og gler-
brotin mundu hrökkva út um
allt herbergið. Ef sú gamla sæti
þá við skirfborðið sitt mundi
glerbrotunum rigna yfir hana
— hún mundi fá — lost. Hún
mundi fá slag!
Mér varð aftur hugsað til
sérfræðingsins: — Ef hún færi
samt áfall aftur.......
Þá var það, sem mér datt í
hug, livernig eg gæti drepið
kerlinguna án þess að grunur-
inn félli á mig'.
— Auðvitað einskær slys,
mundi allir segja. Hún var
hjartveik. Þannig hugsaði eg.
Það var bara sorglegast, að
kerlingin fengi ekkert að vita
um þetta snjalia ráð mitt, hún
sem hélt að eg væri svo heimsk.
—- Eg ætlaði að sýna það, að
eg væri allt annað en heimsk.
Tveimur dögum seinna, þeg-
ar hún fór í smá bíltúr með
| vini Tómasar og eg var ein
heima, rak eg nýjan nagla í
gluggahlerann. Það var bæði'
sverari og lengri nagli og hann
var á betri stað en sá fyrri,
sem Tómas hafði dregið út.
j Hann mundi mjölbrjóta rúð-
una. Svo náði eg mér í örlitla
málningu, græna eins og hler-
ann, og málaði naglann.
I Nú beið eg vetrarins og tæki-
færis til þess að láta hlerann
slást upp. í hvert sinn sem sú'
gamla var að heiman um sum-
arið hugsaði eg til naglans,
sem var þarna í hleranum og
beið. Þétta létti mér allt erfið-
iðið. Mín stund mundi koma!
Eg bafði farið út að gera
hei’skyldustjóri Noregs árið
1939. |
Anderssen-Rysst sa-t á Stór-
þinginu norska sem þingmaður
fyrir Mæri og Raumsdal í 20 ár
í flokki vinstri-manna, frá 1925
—45, og landvarnaráðherra var
hann í stjórn Johan Ludvig
IMovinckoIs ár'n 1928—31. Hann
fór ýmsar ferð’r sem fulltrúi
norsku ríkisstjórnarinnar, með-
al annars á ríkissýninguna í
Poznan i Póllandi árið 1929, og
hann var bpijarfulltrúi í Ála-
sundi árin 1922—28 og 1938—40.
Til Islands kom Anderssen-
Rysst í fvrsta sinn á Alþingis-
hátíð'na 1930, sem fulltrúi ríkis-
stjórnar Noregs. Síðan var hami
í r.sfndum, sem fjölluðu um við-
skipti Noregs og íslands árin
1932 og 1939. Eins og fyrr grein-
ir, var hann skipaður sendiherra
Noregs á íslandi árið 1945, og 15.
september 1955 varð hann am-
bassador, fyrstur erlendra sendi-
herra hér. Hann hefur hlotið
ýmis heiðursmerki, m. a. Stór-
kross hinnar íslenzku Fálkaorðu,
og St. Ólafsorðuna norsku.
□
æítland ef svo mætti segja, og
hér hefur hann lifað ánægjuleg-
an kaíla ævi sinnar, virtur, vel
rnetin i og vinsæll af öllum, sem
kynntust honum.
□
Torgcir Am1.ersse’i-R’'r"H
herra kvæntist árið 1918 Ruth
Bagge-Lund, mikilhæfri ágætís-
lonu. Þau eiga tvær dætur upp-
komnar.
, Eg óská Torgeir Anderssen-
Rysst ambassador hjartanlega
t'l hamingju með þetta merlcis-
afmæli. Um leið langar mig til
þess að þakka honum alla vin-
semd og alúð, sem hann ætíð
hefur sýnt mér og fjölskyldu
minni. Megi gætan ævinlega
fylgja honum, ei hann hverfur
héðan til heimala-ds síns.
Thorolf Smith.
-jt- Vestur-Þýzkaland fékk 30.
f. m. 350.000 dollara fram-
lag frá Bandaríkjunum. Er
það framlag til kjarnorku-
rannsóknarstöðvar tækni-
deildar háskólans í Miin-
chen.
mér:
— Hættu þessu þvaðri, og
gerðu eins og eg segi — rektu
hana út!
Eg sagði því hjúkrunarkon-
unni að hún skyldi fara og þeg-
ar Hunterson læknir kom aftur
um kvöldið, sagði ungfrú Gert-
rud nákvæmlega það, sem eg
ha:ði gert ráð f/iir að hún
mundi segja:
— Það er ekki til neins að tala
um þetta, læknir. Stevens verð-
ur stórmóðguð, ei' einhver á að
hjálpa henni. Hún er gömul og
heimsk, en hún er búin að vera
hér árum sagan og eg er farin
a'j venjast henni.
Eg sagði ekkert við lækninn
þegar hann þaut hjá mér æstur
og illur í svefnherbergisdyrun-
um og eg sagði heldur ekkert
við sérfræðinginn fjórum mán-
uðum seinna, þegar ungfrúin
fékk aftur alvarlegt áfall.
I í síðasta sinn, sem sérfræð-
ingurinn kom til okkar, kom
hann niður stigann og ætlaði að
tala eitthvað við mig.
— Kæra ungírú Stevens,
að laga til í garðinum haff'i ekki
fest upp snúrukrók nákvæm-
lega eins og hún hafði sagt fyr-
ir um. Hún æsti sig svo mikið
upp út af þessu að eg varð orð-
inn óttasleginn og hrædd við
hana. Karlinn hafði rekið nagla
í gluggahlerann og það átti að
nota naglann til þess að hengja
upp snúru. Hún heimtaði að
naglinn yrði rekinn í þilið en
ekki í gluggahlerann. Tómas
gamli yrði að ná sér í töng o?
draga nag'lann út aftur. Hann
lofaði að ná í krók og skrúfa
hann í veginn i staðinn.
— Við notum hvort sem er
ekki gluggahlerana fyrr en í
vetur, sagð'i eg.
— Það skiptir ekki máli. Eg
vil ekki hafa þetta, æpti hún.
Það var ekki annað að gera
en draga naglann út.
Á meðan Tómas var í burtu
að sækja töngina fór eg að
brjóta heilann um hvað gæti
skeð, ef naglinn væri kyrr í
hleranum og hlerinn losnaði.
Jú, eg sá það í hendi mér, að
naglinn mundi geta brotið rúð-
Tjarnarbíó:
Sjónarvottur.
Tjarnarbíó sýnir þessi kvöld-
in enska sakamálamynd, sem
þau leika aðalhlutverkin í
Donald Sinden, Muriel Pavlow,
og hin fagra Belinda Lee.
Margir setja sig ekki úr færi
að sjá slíkar myndir, vecna
þess hve „spennandi“ þær e^u,
og' tilbreyting að þeim endrum
og sinnum eins og getur verið
góð dægrastytting að vel sam-
inni leynilögreglusögu, í stað
veigameiri sagna. Þessi mynd
er vel gerð og leikn, en ýmis
atvik með nokkrum ólíkindum,
og' þykir mörgum það sjálfsagt
bara betra. Leikur gömlu kon-
| unnar í sjúkrahúsinu vekur
sérstaka athygli, en annars eru
öll hlutverk eðlilega leikin.
Kvikmyndin er langt fyrir ofan
venjulegar amerískar „hroll-
vekjur“. Hún er sýnd við ó-
vanalega aðsókn á þessu tíma.
, — 1. ,