Alþýðublaðið - 17.01.1958, Qupperneq 7

Föstudagur 17. janúar .1958
AIÞýSublaSið
7
Á LIDINGÖ við Stokkhólm
er veglegt minnismerki fremsta
myndhöggvara, sem Svíar
ihafa átt, Carl Milles. Staður-
inn heitir Millesgárden; þar er
hús listamannsins og stór
garður umhverfis á undrafögr
um stað. Og þarna eru saman
komin mörg beztu listaverk
hans, verk, sem við fvrstu
kynni. vekja. furðu, en um leið
hrifningu. iFólk, sem svífur
hátt í lofti yfir höfði manns,
englar á flögri í kringum
mann og sjóvættir og spúandi
skrýms’i; þetta er sá undar
legi heimur, sem mætir auga
geötsins.
•Þessar höggmyndir eru eins
og hafnar yfir venjulega jarð
neska tilveru, og myndverum
ar virðast ekki vera að vinna
að neinu ákveðnu markmiði.
Eins og allegóri skar verur
renesans og barökklistarinnar
ieika þær sér gáskafuilt við
öldurnar eða • svífa út í ócnd
anleikann. Og iþrátt fyrir
hreyfinguna eru þær undar
lega lokaðar, innhverfar, eins
og hvílandi í sjálfum sér.
Andstæða hugsunar og
forms hiá Milles byggist að
miklu ieyti á því, að hann not
ar klassiskan ,,lokaðan“' stíl,
sem hæfir til að túlka það, sem
er, en ekki það, sem er að
gerast. Þetta botnar að sjálf-
sögðu í persónuleika lista-
manv.Jas. Stíll Millesar var í
fyrstu mótaður af frönskum
áhrifum, impressionistiskar,
mætti kalla hana, en í byrjun
aldarinnár breyttist stíll hans,
meðal annars fyrir áhrif frá
þýzkum nýklassisma, verk
hans urðu stærri og fengu eins
feonar 'lukta fyllingu.
Myndir eins og t. d. „Dans-
mevjar“, sem reyndar er
ekki í Millesgárden, heldur í
listasafninu í Gautaborg, lýsa
þessari breytingu mætavel. Á
ytra borði virðist hópur dans-
meyjanna vera eins konar lof-
söngur hins þokkafulla dans,
en í rauninni er sem bær
hafi stirðnað í einhverri eggj-
andi stöðu. Spennan milli
draumsins um himneskan
Jireinleika og jarðneskrar mun
aðargirni í listheimi Millesar
fær í þessari m.ynd eftirminni-
bjca túlkun, þegar andstæður
fra^msns mynda þarna listræna
heild.
Carl Milles eða Vilhelm
Karl Emil Anderson, eins og
hann hét reyndar réttu nafni,
var fæddur í Lagga við Upp-
sali hinn 23. júmí 1875. Hann
stundaði í fyrstu trésmíðar, en
stundaði jafnfamt nám við
li s t i ðn aðard e: 1 d tæknilega
Framhald á 4. síðu.
M inningarorð
Sólglit — höggmynd eftir Milles.
SUMARiÐ 1911 eignuðust
hjón í Hafnarfirði, Jóna Kristj-
ánsdóttir og Steingrímur Jóns-
son, efnilegan. dreng. Fyrir hon
um átti að liggja að verða einn
af helztu leiðtogum í byggíngar
li'st Hafnfirðinga. Ágúst óx upp
á hinu mikla framfaratíniabili
þessa kaupstaðar, þar sem fó'lk-
ið reis, úr. ösku verzlunar- og
atvinnuáþjáningar og skapaði
nýjan bæ með miklum myndar-
brag. Ágúst undi vel æskudög-
um sínum. Hann var fjölgáfað-
ur og hneigður fyrir bókmennt-
ir og húsagerðarlist. Hann var
frá bernsku listunnandi. Mál-
verk aldamótasnillinga voru þá
kunn hverju ungmenni í höfuð
staðnum og næstu byggðum og
bæjum. Stórskáldin Jónas og
Einar áttu þátt í að móta hug-
hans og lífsstefnu.
Drengjaárin liðu. Agúst byrj
aði nám í Flensbbrg á ferm-
ingaraldri, lauk þar góðu gagn-
fræðaprófi og sneri sér síðan
að steinsmíði og lauk ful.lkomnu
iðnnámi. Tvítugur að aldri,
lagði hann land undir fót, hélt
til Svíþjóðar og hóf þar nám í
byggingarfræðum í tekniska
skólanum. Hann kunni vel við
sig í skólanum og naut hins
friðsæla og fjölbrevtta menn-
ingarlífs sænsku þjóðarinnar.1
! Listgáfu og áhuga haiði hann
með sér frá ættlandinu, en Sví-
þjóð varð honum hepptlegur
dvalarstaður meðan hann var
að ná fullum þroska í húsgerðar
list.
Ágúst kom heim tii íslands
á kreppuárunum eftir 1930.
Hann var áhugamaður,
kurteiá' og glaðlyndur. .—-
Márgir voru fúsir tii að
bjóða honum störf, sem voru
honum að skapi. Hann g'ekk
Eggert G. Þorsteinéson
SÁ MÁLAFLOKKUR, er
mestur hluti af íbúum þessa
bæjar bíður lausnar á nú,
næst atvinnu- og afkomu-
málum, eru áreiðanlega hús-
næðismálin. Alþýðuflokkur-
inn hefur frá upphafi talið
það verkefni standa næst at-
vi'nnuöryggi og réttlátum
launum, að menn ættu þess
kost að búa í viðunanlegu
húsnæði. Hvarvetna um hinn
frjálsa heimy er íbúðarhús-
næði fólksins talin einn
gleggsti vottur um. menning
arstig þjóðanna.
Vissulega getum við stát-
að af því að megin þorri ís-
lenzkra íbúða er til fvrir-
myndar hvað vöndun og
gæði snertir. En ég segi ykk
ur þann sannleika, að þrátt
fyrir öll íallegu húsin í
Öskjuhlíðinni og inni á
Laugaráshæð, þá búa hundr
uð fjölskyldna með frá fjög-
ur og upp í ellefu böm enn-
þá í stórlega heilsuspillandi
húsnæði, — fjölskyldur, sem
fáir eða enginn vill leigja
húsnæði af því að þær eiga
svo mörg börn, ■— fjölskyld-
ur sem verða að lifa af verka
mannstekjum og eiga þess
ekki kost að eignast hús-
næði. Þetta veit ég af nán-
um kynnum við fólkið sjálft.
Vandi þessa fólks verður
ekki leystur með því að út-
vega því lán, jafnvel þó há
væru til þess að eignast hús.
Tekjurnar leyfa ekki vaxta-
greiðslur hvað þá afborgan-
ir. Það verður því krafa Al-
þýðuflokksins og baráttu-
mál að á næsta kjörtímabili
verði byggðar sómasamleg-
ar Ieiguíbúðir yfir slíkt fólk
um leið og fjárfestingargeta
bæjarins verði notuð til
hins ýtrasta með bættu
skiþulági 'að' býggja sem ó-
dýrastar íbúðir fyrir þá, sem
bolmagn hafa til þess að 'eign.
ast íbúð'ir.
í samkomulagi verkalýðs-
félaganna og ríkisstjórnar-
inna í nóvember, s.l. haust
var því lofað að a.m.k. 40
milljónir kr. kæmu til út-
hlutunar fyrir janúarlok til
þeirra, er í íbúðarbygging-
um standa. — Ennþá hefur
þetta loforð ekki verið efnt
til fullnustu.
Það er krafa Alþýðuflokks
ins, að við þessi loforð verði
staðið, og þannig leystur
vandi a.m.k. nokkurs hluta,
þeirra2000—3000 . lánsum-1
sækienda, er bíða úrlausnarf
hjá húsnæðismálastjórn.
• Það er og krafa og bar-
áttumál Alþýðuflokksins að
húsbvggingastarfsemi Rvík-
urbæjar yfirleitt verði end-
urskipulögð, með það fyrir
augum að fá fleiri íbúðir
fyrir sama verð og nú er
greitt með útsvörum bæjar-
búa til þeirra hluta.
Agúst Steingrímsson
fyrst í þjónustu Jóns Baidvins-
sonar og vann í nokkur ár að
því að teikna mikinn fjölda
bændabýla. Hann ferðaðist þá
um landið og gaf bændum góð
ráo um undirbúning og fram-
kvæmdir húsbygginga. Næsí
leitgð.i Hörður Bjarnasort til
Ágústar og bað hann að vera
fyrsta aðstoðarmann við skipu-
lagningu kaupstaða og kaup-
túna. Þar kom nýtt verksvið,
sem var honum mjög geðþekkt.
Hann vann að skipulagningu
víða um landið. Liðu svo nokk-
ur ár. Þá höfðu forgöngumenn
s j ómannastéttarinnaT’ ákveðið
að reisa í Reykjavík höll fyrir
aldraða sjómenn. og konur
þeirra. Reykjavíkurbær gerði
stórmannlega til sjómanna,
enda voru þar verðleikar nógir.
Lagði bærinn til handa dvalar-
heimilinu víðáttumikið lands-
svæði á Laugarneshæðinni vest
anverðri. Þaðan er gott útsýni
yfir bæinn og höínina, voga og
eyjar og hin fagra fjallahving
við. Faxaflóa. Forstöðumenn
byggingarinnar höfðu sam-
keppni um teikningu og for-
ráð þessa verks. Keppendur
voru margir, en Ágúst' Stein-
grímsson hla.ti vandann og veg-
semdina. Iiann hvarf þá frá
störfum hjá shipulagsneínd og
hætti í nokkur misseri að
niestu, forstöðu .bygginga fyrii;
einstaka menn. Harm þurfti að
skipuleggja hina miklu landar-
eign dvalarheimilisins Þegar
því starfi var lokið var hafizt.
Framhald á 9. síðu..

Hafnfirðingar
Hafnfirðinoar
heldur skemmtun í Alþýðuhúsinu á morgun, laugardaginn 18. þ. m. kl. 8,30 s d,
Sameiginieg kaffilrykkja — Ávarp: Emil Jónsson — Einsöngur: Þorsteinn Hannesson óperusöng-
vari — Gamanþáttur: Karl Guðmundsson, ieika ri — Ávarp — Ðans.
Aðgöngumiðar að skemmtuninni verða seldir í kosn ingaskrifstofu A-listans í dag og á morgun.
Alþýðuflokkuriim Hafnaríirði.
S
S
S
S
%
S
V
s
s
s
s