Alþýðublaðið - 29.01.1958, Blaðsíða 4

4
A11> ý 5 u b 1 a S i*
Miðvikudagur 29. jan. 195S
vgrrmmtttt Mffs/Ats
ÞAÐ VEIÍÐUR nú hlutskipti
borgarstjórans í Reykjavik aö
stjórna tiu flokksmönnum sín-
úm og fá þá til þess aS stancla
einhuga um þau mál, sem borg
arstjóri vill koma fram. í þessu
efni hafa viðhorfin bieytzt meir
en marga grunar. Sjálfstæðis-
flokkurinn er ósamstæður flokk
ur vegna stærðar sinnar — en
einnig vegna þess að liann heíur
enga fastmótaða stefnu.
ÞAÐ VERÐUR nú hlutskipti
Sjálfstæðisflokksins að sitja,
einn í nær ölium nefndum bæj-
arstjórnarinnar. Það breytir og
viðhorfunum allmikið, og
hvernig sem á málin er litið er
það ekki heppilegt fyrir þróun
mála í bæjarfélaginu. — Hinn
mikli sigur flokksins við 'kosn-
ingarnar hér breytir ýmsum við
horfurn. Sú breyting stafar ekki
af málefnalegum stuðningi kjós
endafjöldans, heldur af óttan-
um, sem ríkir meðal almenn-
ings við kommúnisrhann.
Hópurinn, sem borgar-
stjóri á að sameina.
Einn í nær öllum nefndum
Mörg breytt viðhorf.
Biíinn stendur enn í þeim
.Hvernig stendur á þessu?‘
ur,“ segir blaðið. Sjálfstæðis-
menn áttu alls ekki von á þessu.
Bitinn er svo stór, að flokks-
mennirnir hafa ekki enn rennt
honum niður. — Ég hítti marga
Sjálfstæðismenn í gær og við-
brögð þeirra voru mjög misjöfn,
en allir spurðu sömu spuining-
arinnar: ,,Segðu mér: „Hvernig
stendur á þessu?“
flestar stangast þær. Furðuleg-
astar eru skýringar Þjóðviljans.
Hann vill láta gera það, sem
veldur fyrst og fremst sigri
Sjálfstæðisflokksins. Honum
virðist alls ekki vera ljóst, aö
Alþýðuband.alagið hefur tapað
hátt á annað þúsund atkvæð-
um yfir til Sjálfstæðisflokksins
síðan alþingiskosningarnar.
Hins vegar mun tap Albýðu-
flokksins hafa að mestu verið
orðið fyrir þær kosningar.
EN SLEPPUM FKEKARI
umræðum um þessi kosninga-
mál. Allir istja við að rökræða
úrslitin og sitt sýnist hverjum.
Aðeins ein staðreynd blasir við:
Sjálfstæðisflokkurinn hefur unn
ið eftirminnilegan sigur, jafnvel
svo stóran, að hinum bjartsýa-
ustu hefur komið hann á óvart,
og hann stendur enn í flokks-
mönnunum. Kosningaslagurinn
stóð í heilan mánuð. Óþarfi er
að bollaleggja meira um þella.
Nú er að snúa sér að þeim mál-
um, sem snerta daglegt amstur
okkar á heimilunum og á
miklubrautum höfuðstaðarins.
Hannes á horninu.
ÞETTA VIÐURKENNIR
Morgunblaðið í gær. „Þaö eru
hinir óþekktu hermenn, sem
hafa fært flokknum þennan sig
SKYRINGARNAR virðast all
ir háfa á reiðum höndum, en
iÞÉÁTT FYRf.R ailan póli-
•tiskan áróður, kvíða og ót ia við
'hina tæknilegu þróun annars
vegar og tæknidýrkun hins veg'
ar, kunna menn enn að hrífast
a'f dugnaði og þrautseigju
‘þeirra, er keppa að torsótfu
■marki og neita að gefast upp
hve illa sem horfir. Það sannar
sú mikla athygil, sem för
•brezka leiðangursforingj ans,
dr. Fuchs, um suðurskautssvæð
ið hefur vakið um heim allan,
«g þá ánægju, sem það vakti
um heim allan, er hann náði á
skautið með mönnum sínurn
þann 19. jan. síðast-Iiðinn, _eftir
að hafa farið 1500 km aiis frá
Shacklétonstöðinni við Ross-
'hafið, þar af 920 km i einni
striklotu frá Suðurísstöðinni,
sem sett hafði verið við jökul-
röndina.
Könnunarflokkur með ■ tvö
hundasameyki fór alllangt á
undan aðalleiðangrinum og
stóð í stöðugu talstöðvarsam-
bandi við hann. Var það blul-
verk könnunarf lokksins að
íinna jökulsprungur og vara
aðalleiðangurinn, sem ók þung
um, vélknúnum farartækjum.
við þeim. Þá reisti flokkurinn
«g jákavörður með átta kíló-
metra miliibili, og markaöi
þannig slóðina, ef skóf í sleða-
förin. Eftir nokkra daga styttist
þó bilið á milil könnunarflokks
ins og aðalleiðangursins, og
loks uröu þeir svo til samferða,
en þó fóru hundasameykin fyr
ir. Fór þá leiðangurinn allt r.ð
fímmtíu kílómetra Ie:.ö suma
dagana.
I-itlu seinna en aðalleiðang-
urinn Jagði af stað frá Suðurís-
stöðinni bjuggust könnunar-
tlugvélar einnig til ferðar, en
urðu að snúa við aftur vegna
vingar. Nokkrum dögum
seinria komst þó lítil flugvél
alla leið yfir fil Scottstöðvar-
innar, 2250 km leið, eða yfir
þáð svæði. sem Fuchsleiðavigr-
:num er ætlað að brjótast yí:r.
T irÖLL UNDIR JÖKLINUM
Með bergmálsmælum nrðu
leiðangursmenn margs vísari
«m landslagið undir jökulhett-
•-inni. Komust þeir að raun um
að hettan varð æ þykkari eftir
því sem nær dró skautinu. Þeg
ar kom á 88 gráður og 30 min-
útur fór landið undir jökiinum.
mjög hækkandi, reis snarbratt
um sex hundruð metra frá jafn
sléttu, én á sömu slóðum var
Dr. Vivian Fuchs
þykkt j ökulhettunnar um 1800
metrar. Bergmálsmælingar
voru gerðar á fimmtíu km milli
bili, en mælingar á aðdráttar-
afli með 10—20 km millibili.
Svefnleysi þjakaði ieiðang-
ursmenn mest, þegar þeir brut-
ust áfram yfir snjóskafla og
fannbungur, sem þekja þessa
ti'breytingarlasu hájöku.lsauðn.
Eða þá að hin sífelida seta við
stýrið á ökutækjunum oiii
fnönnum snjóblindu.
Venjulega var numið staðar
klukkan níu til tíu að kvöidi.
Nokkrir af leiðangursmónrium
boruöu holu, tíu metra að dýpt,
ofan í ísinn, en þar var seinna
komið fyrir dynamitskoti, er
hleypt var af til að bergmáis-
tækin gætu mælt endurkast
hljóðbylgnanna, og þannig sýnt
þykkt íssins. Það gat ekið alit
að þrjár klukkustundir að bora
þessar holur, því að um leið
voru tekiri sýnishorn af ísnum
með vissu millibili. Um nóttina
var kuldastigið á botni borhoi-
unnar mælt, og komst það oft
47 gráður niður fyrir frostmark
á Ceisíus.
HIÐ ÓSÝNILEGA
LANDSLAG KANNAÐ
Á meðan á boruninni stóð
var veðurfræðilegum rannsókn
artækjum komið fyrir og sett
upp loftnet, meðal annars í
sambandi við tækin, er mæla
skyldu hljóðbylgjubergmálið.
Enn aðrir unnu að viðgerð á
farartækjunum, slógu upp
tjöldum og bjuggu allt undir
nóttina, en loftskeytamennirnir
hcfðu nóg að starfa við skeyta-
sendingar og taistöðvasam-
band; höfðu allir meira en nóg
að starfa fram yfir miðnæfti,
ekki hvað sízt þeir, sem unnu
að jarðeðlis- og Iandftæðfleg-
um rannsóknum. Þegar störf-
um var lokið átu leiðangurs-
menn þurrkað kjöt og lögöust
síðan til hvíldar í sex klukku-
■stundir.
Leiðangursmenn höfðu taliö
að áfanginn frá Shackletonstöð
inni að Suðurísstöðinni, 560
km langur, yrði örðugastur yf-
irferðar, enda varð sú vauninn.
Þegar upp á jökulbreiðuna
kom, töfðu sprungur yfirleitt
ekki för þeirra. Snjóskaflar,
sem iíágu þvert á leið þeirra,
rejmdusts torveldastsi fsr-
artálminn; fyrir þeim sáu
ieiðangursmenn oft og' tíð-
um ekkj hvað fram undan
var og urðu að stýra éftir mæli-
tækjum. Samt sem áður sóttu
þeir jafnt og þétt fram. unz
kom í 2700 m hæð, eða á hiö
eiginlega hásvæði umhveríis
suðurskautið. Þótti leiöangurs-
mönnum furðu gegna að skafl-
ána þraut ekki fyrr en aðeins
Um áttatíu kílómetrar voru ó-
farnir að sjálfu skautinu. Þa
tók við slétt svæði, þakiö lausa-
mjöll, er torveidaði hinum
FTamTiald á 7. síðu.
EITT AF fremstu bók-
menntatímaritum í Banda-
ríkjunum „The Atlantic“ hélt
nýlega upp á hundrað ára af-
mæli sitt. Mánaðarrit þetta,
sem gefið er út I borg-
inni Boston, Massachusetts,
kemur út í 215000 eintaka upp
lagi. Á meðal þeirra fyrstu.
pem skrifuðu í ritið, var Mark
jTwa’n. í ritinu hafa m. a. birzt
sögur eftir Bret Harte, Nathan-
iel Hawthorne, Ilenry James,
Ernest Hemingway og Eudora
Welty. Núverandi ritstjórl
tímaritsins er Edward Weeks.
—o—
Nýlega komu á markaðinn í
Bandaríkjunum tvær bækur,
er fialla um bandaríska Tst, og
hlutu þær einróma lof gagn-
rýnenda, önnur nefr<ist „300
ára saga bandarískrar málara-
listar“ og er hún eftir Alex-
ander Eliot (gefin út af Rand-
om House og Time, New
York). Þetta er fyrsta bókin
um bandaríska málaralist, sem
úingöngu er skreytt litmynd-
um. Mvndirnar eru 335 talsins.
Hin bókin er tekin saman af
John I. H. Baur, og nefnist hún
„,Ný list í Bandaríkju«um,“ og
fjállar hún um bandaríska list
á 20. öldinni. í bókinni eru
myndir og greinar eftir 50
bandaríska listamenn, sem á-
litið er, að ,,hafi átt mestan
þátt í mótun bandarískrar
listar á þessari öld.“
—o—
Fimm bandarískir lista-
menn hafa verið ráðnir til að
gera höggmyndir fyrir sýn-
ingarsal Bandaríkjanna á al-
1 þjoðasýningunni í Brussel.
Listamennirnir eru: Alexander
Calder, Isamu Nogouchi, Mary
Caliery, Joe de Rivera og
Harry Sertola. Verk annarra
listamanna, sem ekki hafa enn
þá verið nefndir, verða og á
'íýningunni, en þau verða
fengin að láni hjá listasöfnum
og öðrum aðiljum.
—o—
Hin fræga bandaríska
söngkona, Marian Anderson,
hélt nýlega söngskemmtun í
Kuala Lumpur, og hlaut hún
einróma lof gagnrýnenda í
Malaya. Blaðið „Standard“,
sem gefið er út í Singapore,
sagði, að Marian Anderson
„hefði hrifið hiörtu allra á-
heyrenda með hinum sterka
persónuleika sínum og eih-
lægni.“
—o—-
„Þýzk myndlist á 20. öld“
nefnist sýning á 178 málverk-
um, höggmy ndum og kopar-
stungum, sem nýlega var opn
uð í Nútímalistasafninu í New
York borg. Þetta er stærsta
sýning sinnar tegundar, sem
nokkru sinni hefur verið hald-
in í Bandaríkjunum. Á meðal
listmálara, er myndir eiga á
sýningunni eru: Ernst Bariach,
May Beckmann, Oskar Koko-
schka, George Gross, Wilhelm
Lehmbruck, Max Ernstj Franz
Marc, Emil Nolde og Paul
Klee.
—o—-
Leonard Bernstein hefur
vérið ráðinn hljómsveitarstjóri
New York fílharmóníuhljóm-
sveitarinnar til þriggja ára. —
Hinn 39 ára gamli hljómsveit-
grstjóri, píanóleikari og tón-
skáld, er næst yngsti maður-
inn, sem ráðinn hefur verið
hljómsveitarstjóri fílharmóníu
hljómsveitarinnar á þeim 116
árum, sem liðin eru frá stofb-
un hennar. Dimitri Mitropoul-
os, sem verið hefur hljómsveit
arstjóri hljómsveitarinnar frá,
1951 hættir störfum í lok
þessa hljómleikaárs.
Bernstein hefur samið verk
fvrir sinfóníuhljómsveitir,
fjóra söngleiki og eina óperu.
er nefnist „Róstur á Tahiti.1'
Arið 1944 voru gagni'ýnendur
í New York á einu máli um
það, að sinfónía hans, „Jerem-
ish“ vær': bezta hljómsveitar-
verk, sem sarnið hefur verið á
því ári af bandarísku tón-
skáldi. Bernstein var fyrsti
bandaríski hl j óms veiterstj ór-
inn, sem stjórnað hefur hljóm
sveit Scalaóperunnar í Míl-
anó. Harin hefur éihriiý stjórn
að Boston-sinfóníuhljómsveit
inni, Filadelfíuhljómsveitinni
og hljómsveitum á Ítalíu, Eng
landi, Austurriki, Þýzkalandi.,
Tékkóslóvakíu og í Israel.
í New York filharmoníu-
hljómsveitinni, sem er sin-
fóníuhljómsveita elzt í Banda
ríkjunum eru 104 meðlimir.
Hún heldur rúmlega 100 hljóm
leika á ári í Carnegie Hall i
New York, að ótöldum um það
bil 150 tónleikum, sem húri
heldur á hinum árlegu hljóm-
leikaferðum sínum. Á meðal
frægra hljómsveitarstjóra,, sem
stjórnað hafa hpjómsveitrnni,
eru: Anton Seidl, Felix Wein-
gartner, Richard Strauss, Wil-
les Mengelberg, Gustav Mahl-
er, Wilhelm Furtwaengler, Ar-
turo Toscanini, Joset Stransky,
Arthur Rodzinski, Sir Thomas
Beecham, Bruno Walter, Sir.
John Barbiolli, Leopold Sto-
kowski, Georg Szell og Charl-
es Munch.
—o—
„Sólaruppkoma v.ið Campo-
bello,“ heitir nýtt leikrit eftir
Doré Schary, er fjallar um
Franklin D. Roosevelt, og verð
u það f.rumsýnt í New York:
borg' snemma á þessu ári, Ralph
Bellamy fer með hlutyerk hins
látna forseta Bandaríkjanna,
en Mary Fickett fer með hlut-
verk konu hans, Eleanor
Roosevelt. Stjórnandi verður
Vincent J. Donehue.
—o—
Marie Meneghini Calias
sópranóperusöngkonan fræga,
fer í fyrstu söngleikaför sína
um Bandaríkin á þessu ári. Frá
því að hún söng í fyrsta sirni i
Bandaríkjunum í Chicagóóp-
erunn: árið 1954, hefur hún
aðeins komið fram þrisvar
sinnum opinberlega þar í landi.
Maria Callar hefur verið ráðin
til að syngia hlutverk Violettu
í óperunni La Traviata eftir
Verdi, sem flutt verður í.
Metrópólitanóperunni í New
York í febrúarmánuði n.k.
—o—
William Faulkner hefur nú
lokið við nýja skáldsögu,. er
nefnist „The Mansion" og er
það þriðja og síðasta skáld-
saga hans um Snopes-fjöl
skylduna. Fyrsta bók Faulkn-
ers, er fjallaði um þessa fjöl-
skyldu var „The Hamlet“ (gef-
in út 1940, síðan kom „The
Town,“ er var gefin út árið
1957. Það er Random House
bókaforlagið í New York, sem
gefur út nýjustu bók Faulkners
einhverr.tíma á .þessu ári.