Alþýðublaðið - 22.02.1958, Blaðsíða 4

A1 > ,ý S n b 1 i l 11
Laugardagur 22, febriar 19ð8.
VSTT VAAtettR MGSMS
TIL ERL' þau málefni, sem
ekki mega undir neinum kring-
umstæðum skipta flokkum. Hér
er fyrst og fremst um mál að :
ræða, sem snerta utanríkisstefnu
— sérstök mál, sem alít á veltur |
fyrir þjóðina að standa saman
um. Hér á það ekki að skipia
neinu máli iivort flokkur stemi-
ur að eða á sæti í ríkisstjórn eða
liann er í stjórnaraiulsiöðu. Eng-
in stjórnarandstaða á að vera
til í þeim málum, sem ;í eðli sínu
eru ekki jióiitjsk og eingöngu
snerta ahgsmuni og framtíð þjóð
arheildarinnar.
'ÉG HUGSA að upplýsingar
Benedikts Gröndals hér í blað-
inu á fimmtudaginn um fram-
komu Sjálfstæðismanna, — og
raunar kommúnista líka, í land-
heigismálinu, muni lengi í mmn
um hafðar, og þá fyrst og fremst
brenna heitt og svíða á. forvíg-
ismönnum Sjálfstæðisflokksins,
sem hafa orðið svo ógæfusamir
að ráða afstöðu flokks síns. Og
umiæðurnar á alþingi breyta
engu í því efni.
LANDHELGISMÁLIÐ ó alls
ekki að skipta flokkum, að
minnsta kosti. ekki á meðan
reynt er að koma fram hagsmun
um þjóðarheildarinnar. Hins veg
ar má vel vera að hægt sé að
gagnrýna ýmis atvik í sambandi
við það eftir að málinu hefur
verið ráðið til lykta. — Ríkis-
stjórnin, óskaði eftir samvinnu
við stjórnarandstöðuna um mál-
ið. Þess vegna var rætt við tvo
helstu leiðtoga hennar og þeir
Furðuleg framkoma.
Bardagafýsnin brýtur öll
boðorð.
Svikist aftan að þjóðinni
vegna bardagaánægj-
unnar.
***-ir*»
Getur þjóðin ekki stjórnað
sér
fengu állaf þær upplýsingar, er
þeir óskuðu. Þeir settu fram sia-
ar kröfur um það og b.rðið var
við þeim eins óg sjálfsagt var.
EX A® UPPLÝSINGt'NUM
fengnuiri var neitað allri sam-
vinnu — jafnvel neitað að tala
við helsta sérffæðing þjóðarinn
ar í þessu máli: þegar hann kom
heim eftir. óskum þeirra. í stað
þess var hrópað á opinberum
vettvangi: „Er rlkisstjérnin að
svíkja í lahdhelgismálinu? —“
Þetta er svo ósvífin og hættuleg
framkoina í éínu viðkvæmasta
máli þjóðarinnar, sem sam-
kvæir.f eðli sínu getur ekki og
má ekki skipta flokkum, að engu,
tali tekur. Hún er svo hörmuleg,
að rnenn fara að efast Úfh, að
Nýir togarar:
ÉG FÓR eins og svo margir
aðrir um borö í hinn nýja þýzka
skuttogara ..Sagitta“ er hann
vár hér í höfninni um daginn.
Margt bar þar nýstárlegt fyrir
augu og mátti bæði sjá það og
heyra á þeini gömlu og reyndu
sjómönnum. sem þangað lögðu
leið sína til að skoða þessa nýju
tækni til að afla fiskjar úr sjón
um, að til hefðu þeir verið í
að glínaa við verkefnið. Það,
sem mesta athygli vekur í sam-
bandj við þennan togara er sú
gjörbreyting senv verður við
það, a'ð hann er skuttogari og
gjört er að aflanum undir þilj-
um og sú útlitsbreyting sem
verður við þetta. Einnig er út-
búnaður í vél annar en hér hef-
ur tíðkast. Það liggur í augum
uppi að aukið öryggj og meiri
þægindj hljóta að skapast við
það að öll aðgerð á fiskinum fer
fram undir þiljum, þar að aukí
eru sívo margvíslegar vélar til
að auka afköstin og létta vinn-
una. Togarinn er í fáum orðum
sagt mjög frábrugðinn okkar
gömlu nýsköpunartogurum. Þá
vaknar sú spurning, í hvcrju
standa þessir marg umtöluðu
nýju 15 togarar, sem fara á að
kaupa inn í landíð, frámar þeim
sem við eigum fyrir og.getum
ekki eíns og nú er að sjómönn-
um. búið, mannað út sjálfir.
K F U V,
A jnorgun kl. 10 f. h. sunnu \
dag'askólhm, Kl. 10.S0 f, la j
KársneSaéild. Ki. 1,30
F'rsngir. KL: 8,S0 e. k
kcma: Jóha'miéö Si
prenrfcaii taíar.
.• .-iíir. veíkojmóx:
II,
k. Sam-
j'U'ðSs'ju,
Eigum Ýið að trúa því að ekki.
sé fylgst af okkar hálfu með
þeiirrj nýju tækni, sem aðrar
þjóðír er við eigum í sam-
keppni við, eru að tileinka sér.
Það er að sjáMsögðu ekkj rétt
að gleypa við hverri nýjung
sem birtist, en við megum ekki
verða eftirbátar annarra á
þessu sviði. Þá kröfu eiga okk-
ar duglegu fiskimenn að gera
og fylgja fast eftir. Verðum við
ekki, eins og ganiall sjómaður
sagði sem ég hittj þarna um
borð að fara að skipuleggja bet
ur okkar ákveðinn fjölda nýrra
skip'a á ári en fá þau ekki
svona mörg í einu og bælti
hann við. „Æskilégt væri að
bessi allra nýjustu togarar okk-
ar væru í eínhverju frábrL'gðn-
ari elstu togurunum á þessai'i
tæknínnar öld í öðru en þvi að
hafa trekt á framdekkinu til að
flytja lifrina aftur í grútarhús.“
■Það hlítur að koma að því
innan tíðar að landhelgin verði
færð út. Þá hljóta að skapast
breyttar aðstæður við - öflun
fiskiar á heimamiðum. Þurfum
við þá ekkj að fara að imiða okk
ar skicakaiíp eithvað við það?
Þö lanáhelgin verði færð út
fcljótum við að gera ráð fyr.ir
að okkar eigin skip fái að
sfcunda veiðar innan þessarra
takmarka á vissum tímuöi og
á ékyeðmim stöðúm. Ifvaða
stærð skipa ielja sjcrn'eni: þá
heppílegasta -tíl að gegna þvi
hlutverki. að síunda boínvörþu
innEií landhelginH'ar á vissum
tímtim, lípiveiði á vertíð og
.síldveiðí þess á milli. M hægt
er að samrteína þéfcta svo- vél
sé bá þufefa a'ð' géta
fúllnægt þönftlm frystihúsaiihá
í ianditm og þá aldrei msS g'öml
uro: eða SMtáosávm fisld.
Sfcærr! sMpitt, nefmlega tog-
anafeir mr&a svo -eftir sem áð’-
nokkur von sé til þess að þessi
þjóð geti stjórnað sér sjálf,
HÉR ER E.KKI um iltinn óá-
byrgan flokk að ræða, seni lítið
eða ekkert mark sé tekið á hér
heima eða áerlendum vettvangi,
heidur stærsta flokk þjóSarinh-
ar, en ákvarðanir og framkoma
hans. hljóta að vebja athygli
bæði hér og nieð'öðrum þjöðum.
Það er . brýn nauðsýn, að aðr-
ar þjóðir, sehi við eigum á einn
eða annan hátt viðskipti við í
sambandi við lausn málsins,
finni það að hér sé tim lífsnauö-
synlegt mál aö ræða fyrir is-
ienzku þjóðina — og að á bak
við afstöðu forsvarsmanna henn
ar standi hún einhuga. En þeg-
ar séð er, að stærsti flokkur þjóö
arinnar hröpar upp um syik, þá
er hætí við að afstaða Islend-
inga versni tii mikilla muna.
ÞAD ER ÓSKAD eftir við-
ræðum um landhelgismáiið viö
stjörnarandstöðuna. Hún fékk
aliar upplýsingar, sem hún bað
um, A@. því loknu var neltað
um alla samvinnu, en upplýsing
arnar síðan notaðar til þess að
skrifa áróðursgreinar i Morguri-
bla'ðið. '— Stjórnmálaþroski. ís-
lendinga er víst heldur bágbof-
inn, ábyrgðartilfinningin ekbi
mikii: Forysturóenn Sjálfstæðis-
ílokksins hafa sannarlega geng-
ið fram fyrir skjöldu til þess að
sanna það. Maður hefði getað
búizt við slíkri framkomu úriann
arri átt. Bardagafýsmn riður
ekki við einteym.ing.
Hannes á horninu.
ur að stunda djúp-miðin og íjar
lægu veiðlsvæðm. Þá kemur
sþurningin, eru -efcki skip eins
og þess þýzhi togari .nauðsyn-
leg okkur til að stunda veiðár
á fjarlægum miðum . með það
fyrir augum að vír.na afiann
um borð nýjan og íe.rskan, svo
hann verði fyrsta flokks vara.
Að sjálfsögðu mættl svo eft-
ir sem áður veiða fisk í ís og
flytja hann óunnnn út til þeirra
landa, sem vilja kaupa hann
þannig. Það er mörg ár síðan að
frainsýnir menn hér á landi
bomu fram með hugmyndir um
að íslendingar létu bvggja tog-
ara likan þessum umfeædda
þýzka togara, en ekkert hefur
orðíð úr þvi. Við eigum á þessu.
sviði menn sem foæði hafa þekk
ingu, kjark og áræði til að taka
að sér þ’essi verkefni, en þeir
láta sjald'an til sín foeyra enda
drukknar allt í orðaflóði háv-
aða þeirra alltof mörgu manna,
sem virffásfc haida að Island sé
það Gósenland að ekki sé þörf á
fiskveiðum eða sigilngtini nema
til sbpmmtunar.
En það dugar ekk: að leggja
árar í 'foát heldur mæta .þeim
erfiðleikum sem við er að c-tja
með opnum augum.
BjörgTunartælkl,
siglingiartæfci &g fieí'ra.
Ekki vírtist þessi timræddi
togari 'vera foefcur útMinn áf
siglingatækjum eö okkar' skip.
Stöndum við bar jafnfætis öðr-
um. Öðru tók ég íí'bá eftir, aS
ekki fvrirftíndust sSrir fojörg-
unarbáíar á þesstl Sfcipi m
gú'mmlibiörgunarfoátafe. ‘ VfofU
sumir þeirra gevmdir íxppfolásn
ir en aðrir- m’kkaðífe. Vistartréfe-
ufe voru ekfcí aSeiná sfóráfe ög
smekfclegar h.e-Mur líka vél am
þæfe gengið. í þes&arí stuttu
gfeeítx hefur aðein'S vterið síikiað
á stóru sem vontegt ef. Stíxrttelð
unts á- éinu og snurt- öarí áúnaS.
Þr.ð foarf sð r^ða-og rannsafcá
málin öf? f-'>T"kvmma foaxt, sVö
t«ö þdðhlj Ötuia ■ v4ð> 'að vcra
Kíinr.Kéla. '
BfcJenögíWfc
mípve
UM nokkiUTa ára skeið hefixr
BúnaðárdeSd Atvhumdelldar
Háskólans unnið a$ jarðvegs-
ko.rtager® í foyggð, 05 er tak-
xnarkið a’ð gera j-arðvegskort af
öllu landimx, sem hugsanU-ít
er, áð teki® verði til ræktunar.
Ilefur Alþimgl veitt nokkurt fé
i þessu skynt undanfarin ár.
Einnig liefur Búnaðardeild
verið Ijóst, að nauðsynlegt
væri að gera gróðurkort af af
réttum, er sýndu jafnfrani
helztu landtegundir.
Ekki er hægt að gera sér
ljósa grein fyrlr gróðurfars-
breytingum, sem eiga sér stað
á alllöngu árafoila, t. d. á ára-
tugum eða öldum, nema fyrir
hendi sé greiriilég lýsing á land
inu í byrjun og í iok umrædds
tímafoils. Einnig er auðsætt, að
gróðurkort afréttarlanda eru
mikiivæg hjálpargöng fyrir
hverskonar rannsóknir, er
varða afnot og meðferð afrétta.
Yegna fjárskorts og annarra að
kallandi verkefna hófst gróður
kortagerð ekki fyrr en sumar
ið 1955.
Er nú lokið gróðurkortagerð
af Gnúpverjaafrétti og er það
komið út ásamt ritgerð am
jarðveg og gróður afréttarins.
Ýfirumsjón með verkinu hefur
Björn Jóhannesson. Ræddi
harin nýlega við blaðamenn um
rannsólojir sínar og tiígang
þeirra.
Megintilgangur gróðurrann-
sókna þeirra, sem hér um ræð
ir, er að afla upplýsinga, er
auðvelda ákvörðun á foeitar-
þoli afréttarins. í því skyni er
náuðsýrilégt áð ákvéða heildafe
stærð hins gróna lands og eðlí
þess. Vegna þess hve foeitar-
gildi gróðurlendisins er breyti-
legt, yerður að flokka það nið-
ur í smærri heildir, gróður-
hvefefi, eftir vissum reglum og
ákveða útbreiðslu hvers þeirra.
Æskilegt ér að áfla sem glegg-
stra upplýsinga um þau atriði,
er mest áhrif hafa á gróðurfar
ið, einkum veðurfar og jarðveg.
Loks þarf að gera ákvarðanir
á beitargildi hinna einstöku
gróðurhverfa og finna þannig
beitarþol alls afréttarins, þ. e.
a. s., hve mikla foeit afrétturinn
þolir í meðalsumri, án þess að
of nærrt honum sé gengið. Það
má einnig undirstrika, að gróð
urkörf eiris og það; sem hér
um ræðir, verða er tímar líða
merkileg söguleg sögn. Árið
2055 t. d. verður á grundvelli
þessa korts unnt að gera sér
tiltölulega Ijósa grein fyrir gróð
urbreytingum á Gnúpverjaaf-
rétti síðustu 100 árin. Rætt er
nú um þann möguleika að bera
áburð á afrétti. Áður en í slíkt
verður ráðist er nauðsynlegt að
hafa ínyxid af stærð Mnna ýmsú
gróðurlenda og landtegunda og'
vita einnig, hvetnig hin ýmsu
gróðurhverfi taka áburðargjöf.
S. I. sumar var farið urn
Biskuþstungaafrétí og gert
frumkort af svæðinu frá Hailka
dal og inn undir Kjalfell. í
þéssum leiðangri, er tók 12
daga, voru 7 þátttakendur. Far
ið er um landið- á' hestúm og
gróðurlendin teiknuð inn á loft
myndir. Ætlunin er að taka fyfe
ir ákveðið afréttafsvæði annað
hvort ár. og ætti þvi kort og
litgerð, lík þeim er liggja hér
fyrir, að koma út annað hvorfi
ár.
JARÐVEGSKORT.
Svokölluð jarðvegskortagerS
er stórum umfangsmeiri en
gerð gróðurkorta. Jarðvegskort
eru mjög ýtarleg landlýsing, oa
á að mega lesa af þeim jarffi
vegstegundir og legu larids 4
hverri tiltekinni dagsláttu. TiJ,
þess að safna frumdrögum a®
slíkum kortum, þarf að gánga
um landið og grandskoða að
kalla hvern hektara, ■ J ■
Únirbúningur að jafeðvegs-
kortagerð hér á landi-hófst suns
arið 1951. Bandarískur fárð«>
vegsfræðingur, dr, Ivar J. Ny-
'gard, dvaldi þá hér í rúma tvo’
mánuði með fjárhagsstuðniugii
Marshall-aðstoðarinnar til þesæ
að koma jarðvegskortagerð á
rekspöl. Síðan hefur ósiitið ver
ið unnið að þessum málúía, ea
þeim þokar þó þáð hægt áíeið-
is, að ekfeert jarðvegskort 'líef-
ur enn verið gefið át. „Vaída
því .foæði f jáfeskorfcur tjg iaökni'-
legir erfiðleikar í samfoandi viffi
prentun stórra og marglitaðræ
korta hér á landi. i
Kort af Holtum og Lands-*
svéit, eða svæðinu milli Þjérsár
og Ytri-Rangár frá sjó a®
Skarðsfjarri, eru áð méstu bú-
in til prentunafe. Kortagerð er
lokið í Eyjafirði nema f Svarf
aðardal, og hún verður VÉentani
lega hafin í, Borgarfirði 4
sumri komanda. ■ 1!
Við jarðvegs- og gróðurkorta
gerð em notaðar loftmyndir0
og annast Landmælingar ís-
lands myndatökuna. I sam-
bandi við jarðvegskortagerð
eru framkvæmdar ýmsar efná
og eðlisrannsóknir á rannsókna,
stofu Búnaðardeildar og gerðar
ýtarlegar jarðvegslýsingar.
Vel gerð jarðvegskort eru til
margra hluta nytsamleg, bæðí
varðandi skinulag byggða og
einstakra býla og varðandi
ræktun lands og margháttaðar
leiðbemingar á því sviði. Það
sama á við iarðveg o ghvers-
konar efnivið annan: til þess
að nota hann réttilega verða
menn að þekkja hann. Enria
leggja flestar ræktunarþjóð:ir
ir írrikla sívaxandi áherzlu 4
iarðvegsrannsóknir og jjarð-
vegsskortagerð. Þetta eru meg
instoðir vel rekins landfoúnað-'
ar Jhvar sem er I heimin«m0
Það kostar áð vísu mikla vinna
og allmikið fé að .gera jarð-
vegskor*. af öllum íslands
bvg'gðurii og áratuga starf er
fram iuidan á þéssu sviðL
Þetta er efalítið stærsta verk-
Framhald á 5. síðu.

\
V,
V
*
y -
A morgtin, gímöudag, er Konudagut.
allíar ci
§ ••SfeandgStöt 17,'—Hafmárfír®t.
. ,C‘