Alþýðublaðið - 26.02.1958, Qupperneq 6

Jk I þ ý 8 n b I a S i 8
Miðvikudagur 26. ieórúar 1958
( Utan úr Heimi
ORSÖKIN til þess að Nasser
hefur gert þá kröfu á hendur
nágrannaríkinu, Súdan, að það
iáti Egyptum eftir allríflega
spildu af eyðimörkinni, getur
-hæglega verið sú, — eins og
Súdanbúar benda á, — áð fund
jzt hafi mikilvægir málmar eða
önnur náttúruauðæfi á því land
svæði. Þó er öllu líklegra að
um metnaðarkröfu sé að ræða
að Nasser vilji ná sér niðri á
haðvítugum nágranna, sem
hann hefur áður orðið að bíða
stjórnmálalegan ósigur fyrir.
Það, að Nasser ber þessa
kröfu fram einmitt nú, gseti
meðal annars stafað af fyrir-
huguðum kosningum, þar sem
þjóðaratkvæði skal greitt um
stofnun „Hins sameinaða arab-
iska lýðveldis“, sem Egypta-
land og Sýrland eru aðilar að,
en einnig eiga fyrstu þingkosn
Ingar fram að fara í Súdan
þann 27. febrúar. Bæði ríkin
undirbúa því kosningar með
skömmu millibili.
Tilgangur Nassers mundi þá
í og með vera sá að gefa kjós-
endum í Súdan í skyn að þeim
væri hollast að halla sér að
þeim frambjóðendum, sem vilja
nánari teno-sl með Súdan oa
Egyptum. Hvort Ihonum tekst
það er svo annað mál. Það hef
ur fyrr komið fyrir að sá flokk
ur í Súdan er lézt vilja efla sem
nánust tengsl við Egypta, hafi
svikið Nasser þegar á reyndi.
“TVEGGJA ÁRA
SJÁIVFSTÆÐí.
Það var einmitt hinn svo-
Eins og koríið sýnir eru Súd-
anir og Egyptar keppinautar
um NffflarvatniS.
nefndí „sameiningarflokkur"
sem var í meirihluta í þinginu
í Kharíum, þegar það lýsti yfir
sjálfstæði Iandsins þann 19. des.
1955. Hafði það verið talinn sig
ur mikill fyrir Egypta er flokk
urinn vann sigur við kosning-
amar tveim árum áður, þar
sem hann hafði sameiningu við
Egyptaland. á stefnuskrá sinni.
En eftir sigurinn breytti for-
inginn, El Ashari, um skoðun
og taldi sjálfstæðið landinu nú
æskilegra, og lýsti yfir fullu
sjálfstæði og stofnun Iðveldis
undir stjórn fimm manna ráðs
í forseta stað. Nokkru síðar var
ríkið tekið í tölu Sameinúðu
bjóðanna. Súdan hafði þá stað-
ið undir brezkum yfirráðum
frá því 1898, en þó ekki nema 1
að nafninu til frá lokum fyrri
heimsstyrjaldar. Eftir að seinni
heimsstyrjöldin hófst létu Bret
ar Súdanbúa sjálfa unr stjórn
landsins, enda þótt það kostaði I
brösur við Egypta, sem töldu I
sig eiga ráða að krefja í land-
inu. En svo fór að lokum að
Egyptar urðu að viðurkenna
rétt þess til samþykkis.
HLEÐ AFRÍKU.
Það er sameiginlegt með
Súdan og flestum öðrum ný-
lendum, afrískum, sem nú hafa
hlotið sjálfstæði, að landamæri
bess eru ekki miðuð við lands-
lag eða þjóðerni, heldur hefur
barátta hvítra nýlenduvelda
um yfirráð ráðið þeim. Súdan
þýðir „land hinna svörtu“, en
tveir þriðju hlutar íbúanna að
minnsta kosti eru arabiskumæl
andi múhameðstrúarmenn,
skyldastir íbúimum fyrir norð-
SEXFLOKKASTJÓRN von
Fieandts bankastjóra á Finn-
landi hefur lent í sínum fyrstu
átö-kum í rkisþinginu og hafði
nauman sigur. Bein vantrausts
tillaga var felld, en það þýðir
þó ekki að stjórnin hafi hlotið
traust. Atkvæðagreiðslan sýnir
iþað eitt að nú, rétt fyrir kosn-
ingarnar, vilji enginn borgara-
flokkanna hætta á enn eina til-
aun til að mynda þingræðislega
rneirihlutastjóm.
Ríkisstjóm von Fieandts tók
við stjórn í nóvember síðast-
liðnurn án þess að hafa tilkynnt
nokkra stefnuskrá, en það vax
eins konar kjörorð að hún
skyldi sýna hvers hún væri
megnug,— en síðan hefur lítt
borið á stjórnarframkvæmdum.
Henni hefur ekki heldur verið
auðvelt um vik, þar sem hún
eetur við völd í einum saman
krafti þess orðtækis að stjórn
verði að vera í landinu, og varð
tiL aðeins vegna þess að ekki
voru nokkur ráð til að mynda
stjórn á venjulegan þingræðis-
hátt.
Margir fjármálasérfræðingar
eiga sæti í stjóminni, en alla
skotir þá yfirleitt þingreynslu.
Og ekki hefur henni enn tekizt
að koma sér saman um nokkra
ákveðna áætlun til viðreisnar
efnahag landsins. Nú lýsa allir
flokkar yfir því að stjórnin hafi
brugðizt vonum manna, en
verða um eið að viðurkenna að
ógerlegt sé að mynda nýja
stjórn.
Þessi sérfræðingastjórn hef-
ur síðan skipað sérfræðingaráð
til að skila álitsgerð um starfs
gmndvöll. Eri eins og finnsku
böðin hafa fram tekið, þá er
það ekki fvrst og fremst álits-
gerðir, sem landið vanhagar
um. Hins vegar hefur stjórnin
fyllstu þörf fyrir að einhver
bendi henni á starfsgrundvöll,
þar sem ráðherrarni eru allir
sinn á hverri skoðun.
Næsta skref ríkisstjómarinn-
ar var að hvetja samtök verka-
manna og atvinnuekenda til að'
semja með sér „vinnufrið“.
Fyrst og fremst skyldu samtök
verkamanna falla frá þeirri
launahækkun sem þeim bar
samkvæmt vísitöluútreikningi,
og samtök bænda falla frá verð
hækkun á framleiðsluvörum.
Þarna er á ferðinni gamla
vandamálið; í lögum segir
nefnilega að tekjur bænda skuli
ákveðnar eftir meðaltekjum,
og þaÁsem á vantar tekið með
verðhækkun. Er það launahækk
unin eða verðhækkunin sem
setur dýrtíðarskrúfuna af stað,
— um .það virðast menn aldrei
geta orðið á eitt sáttir. Og það
varð ekkert úr þvi að „vinnu
friður“ ýrði saminn.

Hér er sænsk kápa úr blárri ull og þykir að ýmsu leyti minna
. á Diortízkuna. Áhrifa hins nýlátna franska we&tíia gætir
r ifta um heim — og mun svo enn verða.
Sum borgarablaðanna hafa á-
Iasað stjórninni fyrir ódugnað.
Að hún reyni að krækja fyrir
alla öðugleika í stað þess að
sigrast á þeim. Því getur ríkis-
stjórnin svarað þannig að hún
sitji ekki stundinni lengur við
völd en þingið ósk, og hún bíði
bess að það geri annað hvort
að samþykkja traust eða van-
traust á hana.
Og svo kom til átaka í sam-
bandi við umræðurnar úm
efnahagsmálin; Ríkisstjórnin
varð fyrir harðvítugri gagnrýni
ekki aðeins af hálfu kommún-
istanna héldúr og alþýðuílokks
mönnum, bændaflokksmönn-
um og hægri sameiningarmönn
um. Allir voru sammála um að
ríkisstjórnin hefði ekki. tekið
vandamálin réttum tökum en
aðeins reynt að lagfæra srnáat-
riði. Einkum var henni álasað
mjög fyrir að hafa ekki reynt
að ráða bót á atvinnuleysinu,
— en um 70,000 atvinnuiausra
eru nú á Finnlandi. ~ og voru
það eínkum alþýðuflokksmenn,
sem lágu stjórninni á hálsi fyr
ir dugleysi þar. •
Kommúnistar og alþýðu-
flokksmenn báru báðir fram
tillögur og bændaflokksmenn.
einnig. Eftir að tillögur kom-
múnista höfðu verið felldar
voru atkvæðin gréidd um til-
Framhaíd á 8. síðu.
an eyðimörkina. Aðrir, en íbú-
anir teljast alls um tíu milljón-
ir, eru heiðnir negrar, sem búa
flestir í suðurhluta þessa víð-
Ienda ríkis, en það nær yfir 2,5
millj. ferkílómetra.
Súdan myndar eins konar brú
á milli Miðausturlanda og hinn
ar raunverulegu „svörtu“ Af-
ríku, og er hluti af hvort
tveggja. Það getur því orðið
mikilvægur tengiliður þegar
lönd svertingjanna, sem enn
eru flest nýlendur, gerast sjálf
stæð menningarríki.
Suðursúdanir eru tortryggn-
ir gagnvart löndum sínumínorð
uhruðunum, enda er breitt bil
sem skilur þá hvað snertir mál,
trú, menningu og menningar-
stig. Og ekki eru nema nokkrir
mannsaldrar síðan þrælakaup-
menn að norðan gerðu herhlaup
inn í Suður-Súdan. Negramir
eiga örðugt uppdráttar gagn-
vart þeim norður þar, eiga ekki
forystumenn eða skipulags-
frömuði og ná því ekki stjórn-
málalegu. jafnrétti við Norð-
linga.
KEPPINAUTAR UM
NÍLARVATNIÐ.
Hins vegar eru mun meiri
menningartengsl með Norður-
siidönum og Egyptum. Þeir
nota sama ritmál og eru Múha-
meðstrúar. Þó eru þeir í Norð-
ui'-Súdan klofin í tvo sértrú-
arflokka, sem eru um margt
írábrugðnir hinum rétttrúuðu
Múhameðsfylgjendum, og báð-
ir mjög pólitískir. Söguleg og
stjórnmálaleg tengsl eru hins
vegar lítil, þótt Súdan væri í
sex áratugi á öldinni sem leið
undir harðstjóm Egypta. Efna
hagslega eru þeir nátengdir, og
um leið keppinautar; þar sem
baðmullarræktin er aðalat-
vinnuvegurinn í Norður-Súdan
er Nílarvatnið þeim þar jafn
mikilvægt og Egyptum. Þeir
eru því ekki aðeins keppinaut-
ar á baðmullarmarkaðinum,
heldur og um Nílarvatnið, þar
eð það nægir illa báðum.
Að undanförnu hafa þeir
deilt um vatnið, og Egyptum
veitt betur. En Súdanbúar hafa
bó eitt tromp á hendinni. As-
suanstíflan mikla, sem Nasser
dreymir alltaf um að' reisa, verð
ur bví aðeins reist að beir í
Súdan samþyiM. Er þessar
ki'öfur hans há fyrst o« fremst
tilraun til að hræða Súdani?
' ■ ' ' E.L.'
Um þessar miupdir síendur yfir í Kaupmannahöfn sýning
myndistar frá Perú, og hér eru tvær myndir. mótaðar í leir.
MyndUstarmennirnir í Perú virðast kunna að gera að ganini
sinu!