Forvitin rauð - 01.01.1982, Blaðsíða 8

8 FORVITIN RAUÐ
bónuskerfi frystihúsanna sem í
raun er ekkert annað en hæg-
geng morðmaskína. En hún er
vel skiljanleg ástæðan fyrir því
að verkafólk rís ekki upp gegn
þessu drápskerfi. Eða hvaða
verkamaður getur lifað af dag-
vinnulaunum sínum? Og þegar
það á þess kost að tvö- og þre-
falda (eða jafnvel meira) dag-
vinnulaunin í bónus þá slær
það að sjálfsögðu ekki hend-
inni á móti því, þó svo að það
Iiggi dautt eftir, eða a.m.k. illa
krumpað á sál og líkama. Sú
spurning hlýtur óneitanlega að
vakna eftir lestur bókarinnar
hvað verkalýðshreyfingin sé að
hugsa. Hugsar hún ekki neitt
eða er hún kannski fyrst og
fremst að hugsa um hag vinnu-
kaupanda sem er sá eini sem
græðir á bónusnum? Er það
t.d. nokkur hemja að sá sem
bónusinn vinnur getur engan
veginn reiknað kaupið sitt út
sjálfur? Eða svo ég vitni í eitt
viðtal bókarinnar: „Launaút-
reikningarnir eru svo flóknir að
fyrirtæki þarf að hafa annað
fyrirtæki til að finna þá út.“
Húsnæðisvandamálið er
annað sameiginlegt vandamál
þessara kvenna sem og annars
launafólks, kerfi sem braskarar
hafa komið upp til þess að
mergsjúga alþýðuna og mata
krókinn. Ein af aðalforsendun-
um fyrir félagslegum vanda-
málum svo sem drykkjuskap,
ofbeldi, skilnuðum o.s.frv. Ein
af aðalforsendunum fyrir allri
eftirvinnunni, næturvinnunni,
helgidagavinnunni, bónusvinn-
unni, víxlasúpum, skuldasúp-
um, afborgunum, vöxtum,
meira púli, fleiri lánum. Það er
nefnilega viðtekin stefna í hús-
næðismálum, að þau skuli leyst
á einstaklingsgrundvelli, hver
og einn ber sjálfur ábyrgð á
lausn eigin húsnæðisvanda.
Litið er á þörf fyrir húsnæði
sem einstaklingsþörf en ekki
samfélagslega. Þetta kerfi
bitnar að sjálfsögðu verst á
þeim sem verst eru settir og
bera frásagnir þessara kvenna
því glöggt vitni.
í þssari bók dregur Inga
Huld skýrt fram misréttið sem í
þjóðfélaginu ríkir, með því að
afhjúpa þennan samfélags-
kima. Henni virðist einkar
lagið að ná við fólk nánara
sambandi en gengur og gerist í
venjulegum viðtölum og þessar
konur hennar eru gæddar
slíkum fídonskrafti að hefðu
þær bara tíma (viljann vantar
ekki) til þess að sækja fundi
sinna verkalýðsfélaga þá væru
þau sko talsvert öðruvísi í dag.
Þá væru kjör þessara kvenna
talsvert önnur — þá væri þjóð-
félagið allt talsvert manneskju-
legra.
Helvítis bókin
skeður nefnilega
á íslandi
Hélstu að lífið væri svona?
Viðtöl við verkakonur
(135 bls.)
Útgefandi: Iðunn 1981
Ein af þeim bókum sem á
markaðinn kom á haustmyrk-
ursdögunum var bók Ingu
Huldar um verkakonur. Síðan
kom þetta árlega flóð, jóla-
bókaflóð, og bókin hennar
Ingu Huldar virðist hafa lent
undir í þessu mikla flóði. Að
minnsta kosti hefur lítið verið
um hana rætt af jafn góðri bók
að vera. En á jólunum er jú
glens og gaman og þessvegna
virkilega andstyggilegt að gefa
fólki svona dapurlega bók —
við getum ekki einusinni skotið
okkur bak við þá lélegu afsök-
un að „þetta skeður í útlöndum
og þess vegna getum við ekkert
gert.“ Helvítis bókin skeður
nefnilega á íslandi í dag og það
vitum við öll, þó svo að ansi
stór hópur okkar kæri sig ekk-
ert um að vita það. Sum vegna
þess að við höfum það svo
miklu betra en þessar verka-
konur hennar Ingu Huldar.
Það er jafnvel okkar hagur að
þær hafi það svona slæmt. En
sum erum við alveg í sömu
sporunum, og það snertir
okkur illa að verið sé að svið-
setja líferni okkar.
í bókinni eru ellefu viðtöl,
öll nema eitt við eina konu í
einu. Þær eru á aldrinum
19—77 ára og eiga það sam-
eiginlegt að vera ófaglærðar
verkakonur. Eru allar í
„kvennastörfum“, lægsta stétt-
in á sínum vinnustað og launin
samkvæmt því. Flestar þeirra
hafa átt erfitt líf, sem fyrst og
fremst á rætur sinar að rekja til
stéttarstöðu þeirra. Að vera
ófaglærðar verkakonur sem
vinnukaupendum þykir þeir
geta ráðskast með að eigin geð-
þótta. Sú staða og sú meðferð
sem þessar konur fá á vinnu-
markaðnum, er ekkert til þess
að hrópa húrra fyrir, og er þar
sama hvort litið er til verka-
lýðsfélaganna eða vinnukaup-
enda. Nægir þar að benda á