Morgunblaðið - 16.10.1914, Blaðsíða 2

1594
MORGUNBLAÐIÐ

VETRARKÁPUEFNI er
komið með s.s. Ceres í miklu
úrvali; alt nýjasta tízka. —
Ennfremur nokkrar VETR-
ARKÁPUR.
Egiíí Jacobsen.
Rálmeti
og Kartöflur
nýkomið i
Matarverzlun
Tómasar Jónssonar
Bankastræti 10.
Reuter-skeytið í dag.
Skýringar.
B r u g g e er höfuðborgin í belgiska
héraðinu Vestur-Flandern. Hún liggur
16 röstum fyrir sjávarströnd ofan og
liggja þangað margir skipaskurðir og
járnbrautir. Ibúar um 55 þúsund.
Borgin var um eitt skeið aðalmiðstöð
allrar verzlunar og aðalstöð Hansafó-
lagsins, en á síðari árum hefir Ant-
werpen dregið tögl og haldir úr hönd-
um hennar. Borgin er þvf að eins
svipur hjá sjón í samanburði við það
sem hún var áður. Aðalhöfn borgar-
innar er Ostende, en stór skip geta
þó siglt alla leið þangað.
Berryanba c-héraðið er í norður-
hluta Frakklands.
LeHavre er borg í Frakklandi
og stendur við Ermarsund þar sem
Signa fellur til sjávar. Borgin er
víggirt bæði til lands og sjávar og er
þar ágæt höfn. íbúar 135 þús.
T h o r n er borg og vígi í hóraðinu
Marienwerder í Vestur-Prússlandi og
stendur við Weichsel. Vígin eru mörg,
en smá. Þar er miðstöð járnbrautar-
innar milli Brombey og Insterburg.
Þar er Jóhannesarkirkjan þar sem
minnisvarði Kopenicusar stendur, því
hann er fæddur í Thorn. Einnig er í
borginni stórt eirlíkneski af Koper-
nicus, reist árið 1853. íbúar 45 þús.
Stríðsvátrygging.
Vór gátum þess í gær, að danska
stjórnin hafi tekið að sór vátrygging
danskra skipa fyrir stríðshættu, og að
þessi vátrygging dönsku stjórnarinnar
sé töluvert ódýrari en tíðkast í vá-
tryggingarfólögum.
Oss hefir nú verið bent á, að bresk
vátryggingarfólög vátryggi fyrir full-
komlega jafn lág iðgjöld og danska
stjórnin. Capt. Trolle skipamiðlari hér
í bæ, hefir t. d. útvegað vátryggingu
á 6 íslenzkum botnvörpungum milli
Islands og vesturstrandar Bretlands
fyrir '/2 °/0 fyrir hverja ferð fram og
aftur; en þetta er sama iðgjald og
danska stjórnin hefir tekið og tekur
enn.
Manntjón Þjóðverja.
i. september gáfu Þjóðverjar út
opinbera skýrslu um það hve marga
menn þeir hefðu mist i ófriðnum.
Voru það 117 þús. og voru þar tald-
ir með allir þeir sem vöntuðu, allir
sárir menn og veikir. 1. október
gáfu þeir út aðra skýrslu og eftir
henni hafa þeir mist 300 þúsund
manns.
Bretar taka skip.
Reuter-skeytið um daginn gat þess
að brezka beitiskipið Cumberland
hafi náð 10 þýzkum kaupförum og
einu herskipi litlu fyrir framan
Cameroonfljótið í Afríku. Flest skipa
þessara voru eign Woeimanlínunnar
í Hamborg og voru þau samtals
30.915 smálestir að stærð. Woer-
manlinan á alls 38 skip, sem öll
eru í förum milli Hamborgar og
Comeroon. Hvað stærðinni viðvík-
ur, þá hafa Bretar nú tekið fjórða
hluta skipastofns þessa félags, og er
það mjög tilfinnanlegt tjón fyrir
Þjóðverja. Þessi tíu skip eru alls
með farminum um 500 þús. sterl-
ingspunda virði.
Bráðum tilbúnir.
Brezk blöð flytja þá fregn frá
Kaupmannahöfn, að menn sem þang-
að hafa komið frá Þýzkalandi hafi
séð fjölda herskipa í Kílarskurðinum
og þar i nánd. Lágu skipin þar og
fjöldi manna vann að því að koma
fyrir á þeim nýjum og heljarstórum
fallbyssum. Kruppverksmiðjan hefir
gert nýjar fallbyssur til flotans og
er þeim hefir öllum verið komið
fyrir, er búizt við því að Þjóðverjar
verði reiðubúnir að mæta Bretum í
Norðursjónum. — Fjörutíu og tveggja
centimetra umsáturs-fallbyssurnar
þýzku, sem þeir hafa notað í ófriðn-
um, hafa vakið mikla undrun hinna
þjóðanna. Enginn vissi um að þær
væru til, utan þýzku stjórnarinnar.
Með þeim vopnum hafa þeir tekið
einhver hin allra ramvíggirtustu virki
i Evrópu. Ekkert virðist standast
þær. Og eftir fregnum frá Khöfn
að dæma er ekki með öllu óhugs-
andi, að eitthvað hafi þeir í undir-
búningi, sem enginn á von á, hvað
útbúnað herskipanna viðvíkur. En
mikið má það vera, ef þeir þora
að leggja til orustu við hinn öfluga
og mikla flota Breta, sem bíður
þeirra með óþreyju í Norðursjónum.
Ófriðarsmælki.
í orustunni viö Marne-fjótið
á Norður-Frakklandi fóll frægur
kvikmyndaleikari þýzkur, Max Linder
að nafni. Munu margir kannast við
hann, því oft hefir hann leikið í
myndum þeim sem hór hafa verið
sýndar.
1000 Búar hafa boðið Bretum
að koma til Evrópu og berja á Þjóð-
verjum og hefir Bretastjórn tekið því
boði.
K o 1 e r a kvað víða vera í Miðjarðar-
hafshöfnunum, bæði á Ítalíu og á Spáni
og Frakklandl.
Borgarstjórinn í Calmar á
Þýzkalandi, Blumenthal að nafni, hefir
verið tekinn fastur, grunaður um
landráð.
Prins Maurice af Battenberg
er yfirliðsforingi einnar hersveitar
brezkrar í Norður-Frakklandi. Nýlega
skaut Þjóðverji kúlu gegnum húfu
hans. En sjálfur slapp hann ómeiddur
úr orustunni.
Þ e g a r þýzki köfunarbáturinn sökti
brezku beitiskipunum þremur í Norð-
ursjónum, var nokkrum skipverjum
bjargað af hollenzku gufuskipi. Voru
skipverjar flestir frá Volendam. En
þeirra er siður að vera í mörgum
buxum, hverjum utan yfir öðrum, og
ákaflega víðum. Margir brezku sjó-
mannanna voru klæðlitlir mjög, er
þeim var bjargað, en Hollendingarnir
lánuðu þeim þur föt. Sumir þeirra
voru 1 6 buxum og gátu því, sér að
skaðlauBU lánað 5 Bretum þurar
buxur.
Bretastjórn hefir pantað 500
Kenslu í dönsku
gefur dönsk kona, sem er vön a&
kenna. 50 aur. tímann. Grettisgötu
2 (uppi).
þúsund ullar-peysur frá verzlunarhúsi
í New York. Eru þær ætlaðar brezk-
um hermönnum, er vetrarkuldarnir
byrja.
S a m 8 k o t prinsins af Wales eru
nú orðin yfir 3 milj. sterlings punda.
G l æ p u m het'ir fækkað mjög í
London síðan ófriðurinn hófst.
Flest meðul hafa hækkað mjög
í verði á Bretlandi og Þýzkalandi,
þareð feiknin öll er notað handa særð-
um og sjúkum hermönnum. Asperin
er t. d. helmingi dýrara nú, en fyrir
ófriðinn.
Rheimsdómkirkjan.
Hér birtum vér mynd af hinni
heimsfrægu dómkirkju í Rheims.
Rheims er aðalbærinn í Champagne
héraðinu. íbúar eru þar um 100-
þúsund og hafa flestir þeirra atvinnu
við vínyrkju. Borgin var reist i
fomöld og til minningar um veldi
Rómverja eru þar enn rómversk sig-
urgöng, fádæma fögur og einkenni-
leg. Rheims er sögustaður frægur.
Þar lét Clodevig, hinn fyrsti kon-
ungur Frakka, krýna sig og siðan
voru allir konungar landsins krýnd-
ir i dómkirkjunni. Hún var reist
fyrir 500 árum og er í gotneskum
stíl. Þjóðverjar tóku Rheims af
Frökkum orustulaust. Borgin var'
nær óviggirt og því lítil líkindi til
þess að Frakkar gætu haldið henni.-
En þrátt fyrir það hafa Þjóðverjar
skotið á dómkirkjuna og eyðilagt-'
hana af þvi að þeir höfðu heyrt að
Frakkar notuðu hana til útsýnis og.
njósnar um athafnir sinar.