Alþýðublaðið - 28.05.1920, Qupperneq 1

1920
Föstudaginn 28. maí
118, tölubl.
fú pðlverjnnt.
Khöín 26. tnaí.
Frá Warschau er símað, að
Pólverjar hafi unnið sigur norðan-
vert við Dnjester, og ákafar or-
ustur standi við Beresina.
?rá Ungverjnm.
Khöfn 26. maí.
Símað er frá Buda-Pest, að
friðarsamningarnir veki stjórnmála-
öaráttu innan iands.
Xrassin og £itvinojj.
Khöfn 26. maí.
Símað er frá Kristianíu, að
Krassin sé lagður af stað til Eng-
lands, en Litvinoff hafi sezt að í
Kristianíu.
Úrói í PýzRaíanéi.
Khöfn 26. maí.
Símað er frá Berlín, að póli-
tískur órói sé í Þýzkaíandi. Er
búist bæði við kommunista- og
afturhaldsbyltingum.
luerta forseti í Mexico.
Khöfn 26. maí.
Símað er frá New-York, að
tnexikanska þingið hafi valið
Adolpo Huerta hershöfðingja fyrir
bráðabirgðaforseta.
Bandaríkin og Armenía.
Khöfn 26. maí.
Sfmað er frá Washington, að
Wilson forseti hafi skorað á þing-
ið, að veita Bándaríkjunum nmboð
til þess að taka að sér meðráðin
með Armeníu.
Kýtt hneykslismál.
Khofn 26. maí.
Símað er frá Stokkhólmi, að
hinn frægi sænski læknir Nyström
og rithöfundurinn Algot Ruhe hafi
verið handteknir, grunaðir um
eyðingu fósturs.
^eilagt strið.
Svo virðist, sem stjórnir banda-
mannaríkjanna vilji æsa sem fiest-
ar þjóðir gegn sér og kveykja
nýtt ófriðarbál. Friðarkostir þeir,
sem þeir hafa sett Tyrkjum, hafa
þegar vakið trúarofstæki Moham-
medstrúarmanna, sem legið hafði
niðri um all langt skeið. íbúar
Anatolíu (vesturhluti Litlu-Asfu)
hafa nú fyrir fám dögum hótað
að hefja heilagt stríð.
„Stríðið er heilagt, þegar vopn-
unum er beitt með réttlæti," segir
gamall málsháttur Mohammeds-
manna, enda er til hjá þeim gömul
trúarsetning unt það, að hefja megi
heilagt stríð, þegar trú þeirra sé
i hættu stödd. Alt til þessa hefir
ekki verið gripið til þessa, því það
þykir í nokkuð stórt ráðist. Þegar
hið heilaga stríð er hafið, er hver
maður, sem játar Islams trú (svo
nefna Mohammedsmenn trú sína),
skyldur að taka sér vopn í hönd
til að verja hina heilögu trú for-
feðranna, verja kenningar spá-
mannsins þar til sigur er fenginn,
eða enginn þeirra stendur uppi að
öðrum kosti.
Þegar Mahdiinn1 hóf uppreisn
sfna í Sudan, reyndi hann að hefja
heilagt stríð, en varð Iftið ágengt,
því bæði var hann ekkí álitinn
með öllum mjalla og svo þótti
flestum lítil ástæða til að byrja þá.
Þegar Tyrkir flæktust inn í ófrið-
inn mikla, var æðstiprestur Tyrkja,
Scheik ul Islam, látinn lýsa heil-
ögu stríði frá svölum Sofiumuster-
isins í Konstantinopel. Þá strand-
aði það á því, að flestum Moham-
medsmönnum þótti engi ástæða
til að fórna lífi sínu í ófriði fyrir
hina „vantrúuðu" (kristna menn,
sem í þessu tilfelli voru Þjóðverjar).
Auk þess eru Tyrkir sunnitar2 og
gátu ekki fengið sjitana með sér.
Nú er aftur á móti miki! hætta
á því, að Islamitar reyni að hefjast
handa gegn kristnum mönnum.
Æði og ofstopi bandamanna,
einkum Breta og Frakka, hefir
æst svo hugi þeirra, að mikil lík-
indi eru til þess, að þeir muni
hugsa sér til hreyfings. Afghanar
(ca. 5,000,000 fbúar) og Moham-
medsmenn á Indlandi (ca. 65 milj)
1) Mhadí er hinn fyrirheitni
nefndur, sem Allah (þ. e. a. s. Guð)
mun senda til að binda enda á
vantrú heimsins. 1881 kom fram
í Egyftalandi maður, að nafni
Mohammed Ahnted, sem kvaðst
vera Mahdi. Hann hóf heilagt stríð
í Sudan, gegn Bretum, og gersigr-
aði bezk-egypzkan her, undir for-
ustu Hicks pasha. 1884 tók hann
Kartum af Bretum og lét drepa
flesta kristna menn þar, m. a.
Gordon hershöfðingja, sem hefir
getið sér mikinn orðstýr í sögunni.
Að Mohammed Ahmed dauðum
tók við Abdullah, en hann féll
1889 og hið heilaga stríð hætti
af sjálfu sér við dauða hans.
2) Mohammedsmenn greinast í
tvo aðaltrúarflokka, sunnita og
sjita. Sjitarnir neita trúargildí nokk-
urra kenninga (sunnah), sem sunnit-
ar játa. Milli þessara flokka hafa
oft verið miklar deilur, þó ekki
eins ákafar og hjá kristnum mönn-
um.