Morgunblaðið - 22.10.1916, Blaðsíða 4

Morgunblaðið - 22.10.1916, Blaðsíða 4
4 MORGUNBLAÐIÐ í Karpatafjöllum. Nú er komin vetrarveðrátta suðuFí Karpatafjöllum og; er þegar kominn svo mikill snjór þar, að flestir vegir eru ófærir, nema þeir sem liggja um stærstu skörðin. Og bráðum dregur að því, að þúr verði ófærir Hka. Þess vegna er nii barist þar svo ákaflega. EfRússar ná ekki skörðunum núna, þá verða þeir að bíða næsta vors. Hér á myndinni sézt austurríkskt stórskotalið á ferð um eitt af þessum skörðum. Ræða Bethmann-Hollwegs. Vér höfum áður birt kafla úr þeirri ræðu, þar sem kanzlarinn talaði um friðslit Rúmena. Mein- leg villa hafði slæðst þar inn. Kanzlarinn sagði, að Karol kon- ungur hefði viljað veita Miðríkj- unum en ekki bandamönnum. Hér kemur nú framhald ræð- unnar. Um orusturnar. Á vígvöllunum hafa harðar orustur verið háðar að austan, vestan og sunnan. Síðan í önd- verðum júlí hafa Frakkar og Bretar sótt á hvíldarlaust og með miklum ákafa hjá Somme. Hin mikla samdginlega sókn banda- manna, sem lengi hafði verið spáð, hófst nú. Nú átti að sigra; nú átti að rjúfa herlínu hinna hötuðu Þjóðverja; nú átti að frelsa Frakkland og Belgíu og brjótast yfir Rín inn í Þýzkaland. En hvað skeði? Frakkar og Bretar hafa unnið nokkuð á, það er satt. Fremstu varnarstöðvar vorar hafa þokast nokkuð aftur á bak. Og vér höfum einnig mist mikið af mönnum og her- gögnum. Það er óhjákvæmilegt í slíkri höfuðsókn, en það sem óvinirnir ætluðu sér — að brjót- ast í gegn á stóru svæði og vinda úr höndum vorum stöðvar vorar að vestanverðu — það hefir þeim ekki tekist. Vígstöðvar vorar eru enn traust- ar og órofnar. Grimm og æðis- gengin er orustan hjá Somme og enn er eigi séð fyrir endann á henni. Hún mun krefjast enn meiri fórna. Vér missum ef til vill nokkur þorp enn þá, en óvin- unum mun ekki takast að brjót- ast í gegn. Vér höfum fulla tryggingu fyrir því, þar sem her- foringjar vorir eru og hin dæma- lausa hreysti þýzku hersveitanna. Að austanverðu er enn barist af ákafa. Þegar þeir Karl erki- hertogi og Linsingen hershöfð- ingi höfðu stöðvað hinar áköfu tilraunir Rússa að brjótast í gegn um stöðvar Austurríkismanna, hófu Rússar nýja sókn um sama leyti og sóknin var hafin að vest- an. Hjá Narajowka, vestan við Luck og í Karpatafjöllum hefir þessi sóknaralda brotnað og Rúss- ar beðið blóðugt tjón. Hér er einnig barist enn, en vér skulum áreiðanlega halda stöðvum vorum. Síðustu mánuðina hafa banda- menn verið að klekja út ráða- bruggi á Balkan til þess að vinna að kollvörpun Miðveldanna, að stía sundur Þýzkalandi og Asíu- löndum Tyrkja, að leggja undir sig Tyrkland, Búlgaríu og Aust- urríki, til þess að geta síðan ráð- ist á Þýzkaland með öllu bol- magni. Til undirbúnings þessu hafa bandamenn nú haft her í Saloniki í nærfelt ár. Nýjum hersveitum hefir verið aukið við þann her. Frá öllum álfum heims hefir herliði verið safnað þangað og ennfremur frá Frakklandi, Bretlandi, Rússlandi, Ítalíu, Serbíu og að lokum frá Portúgal. Hver er áranguriun? Sviksemi Rúmeria fullkomnaði þessa fyrirætlan, en aftur spyr eg: Hver er árangurinn? Sam- vinna hinna ágætu bandamanna vorra verður eigi trufluð. Við hlið vora standa Austurríkismenn og Ungverjar á vígstöðvunum frá Narotchvatnisuður í Transylvaníu. Tyrkir berjast norður í Galizíu. Þýzkar, búlgarskar og tyrkneskar hersveitir hafa unnið sigur á Rúmenum í Dobrudscha. í Make- doniu berjast þær hlið við hlið. Þær fyrirætlanir bandamanna að sigra oss í Dobrudscha og Make- dóníu, eru að engu orðnar. Sal- onikiherinn hefir aðeins gert dug- laus áhlaup, en Þjóðverjar, Búlg- arar og Tyrkir sækja norður, í stað þess að Rúmenar og Rússar sæki suður, eins og bandamenn ætluðust til. í stuttu máli: Óvinirnir hafa unnið ofurlítið á hjá Somme, en það hefir engin áhrif á hernaðinn í heild sinni. Annarsstaðar höf- um vér allstaðar hrundið áhlaup- um óvinanna og kollvarpað þannig fyrirætlunum þeirra á Balkan. Þannig heldur hinn ógurlegi ófrið- ur áfram. Nýjar þjóðir sogast inn í hildarleikinn. Fyrirætlanir óvina vorra eru augljósar. Þeir ætla að sundra Miðríkjunum í mola, Rússar eiga að fá Miklagarð, Frakkar Elsass-Lothringen, ítalir Trentio og Rúmenar Transylvaníu. En síðan ófriðurinn hófst höfum vér eigi barist fyrir neinu öðru en frelsi voru og tilverurétti. Friður. Þess vegna urðum vér fyrstir allra þjóða til þess að lýsa yfir því, að vér værum fúsir til frið- ar. Eg talaði ljóst um þetta hinn 9. júlí 1915 og síðan hefi eg hvað eftir annað lýst því yfir. Mr. Asquith og Robert Cecil lávarður geta eigi sneitt hjá ummælum mínum með því að segja að Þýzka- land haíi aldrei komið fram með neina friðarskilmála eða þá óað- gengilega friðarskilmála, sem mis- bjóði öðrum þjóðum. Vér gerð- um vora skyldu, en enginn skyldi ætla að vér gætum nú boðið neina friðarskilmála, þegar óvinirnir segja, að friður væri r.ú svívirð- ing við minningu þeirra, sem fallið hafa, eins og Briand komst nýlega. að orði. Þeir halda áfram ófriðnum vegna þess, að þeir ætla að koma fyrirætlunum sín— um í framkvæmd. Það er drotn- unarlöngun bandamannaað kenna,. að daglega hlaðast nýir valkestir á vígvellina. Forsætisráðherra Frakka sagði nýlega, að Frakk- ar berðust fyrir óhagganlegunœ friði, þar sem alþjóðadómur ætti' að gæta frelsis þjóðanna. Þetta er einnig það, sem vér óskum eftir. En heldur Mr. Briand það, að fyrirætlanir þær, sem leiddu til bandalagsins fyrir ófriðinn — hefnigirni Frakka, ásælni Rússa og heimsdrotnunargirni Breta, hatur þeirra, löngun þeirra til þess að troða aðrar þjóðir niður í sorpið, löngun þeirra til þess að útiloka aðra eigi einungis í ófriðnum, heldur einnig að hon- um loknum, — heldur Briand að með þessu verði lagður grund- völlur að alþjóðasamkomulagi til þess að tryggja frið og heiður þjóðanna og samvinnu þeirra í þágu mannúðar og menningar? Eða heldur M. Briand í alvöru, að hann sé fær um að koma hugsjónum sínum í framkvæmd, með eyðileggingarófriði, þar sem seinustu æskumenn Frakklands láta líf sitt á vígvöllunum hjá Verdun og Somme? Til þess að sýna hvað vér sé- um afturhaldssöm þjóð, sem nauð- syn beri til að sigrast á vegna frelsisins, er því nú haldið fram að kei8arinn hafi einu sinni neytt á- hrifa sinna á Rússakeisara til þess að koma í veg fyrir framsókn Rússa til frelsis. Þessi staðhæfing er ósönn. Eg lýsi því yfir í heyr- andi hljóði að hún er sannleik- anum algerlega gagnstæð. Það er Rússa sjálfra'hvernig þeir fara með sín málefni. Eg skal eigí eyða fleiri orðum að því. Eg hugsa að eins um hag Þýzka- lands. Og það er virðing fyrir rétti Þjóðverja, sem vér krefj- umst af öðrum þjóðum, hver sem stjórn þeirra er.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.