Morgunblaðið - 03.12.1916, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
ef íslendingar ættu að fá þar
forréttindi. — Loks segir blaðið,
að ýmsar hugmyndir J. D. um
Grænland séu alls ekki réttar,
eins og t. d. það, að Austurfjörð-
ur sé hérað, sem »Grænlendingar
sjálfir aldrei koma til«. — En
þrátt fyrir margar athugasemdir,
sem gera megi, sé þó ekki hugs-
unin fráleit, og síðar geti ef til
vill gott af henni leitt.
Þó að þessi blöð, sem á málið
hafa minst, hafi ýmislegt að at-
huga, einkum við tillögu J. D.,
tala þau öll mjög hlýlega um
hana og um lofsverðan áhuga J.
fyrir málinu. Þótt tillaga hans
sé að mörgu ónákvæmnari en
tillaga H. 0., er það ekki nema
eðlilegt, þar sem H. 0. hefir sjálf-
ur verið á Grænlandi og öllu þar
nákunnugur.
Hingað til hefir að eins heyrst
áiit Dana áþessum uppástungum,
en ekki væri ófróðlegt að heyra,
hvernig íslendingar sjálfir líta á
þetta. Séu þeir hugsuninni mjög
fráhverfir, er fyrirætluninni koll-
varpað. — Þó svo væri, að inn-
flutningur til Grænlands frá ís-
landi kynni að verða Grænlandi
og Dönum til góða — sem ann-
ars er óvíst — verður fátt séð
sem bendir til þess að slíkur
innflutningur verði íslendingum
sjálfum til hagnaðar. — »Politi-
ken« hefir bent á, að varla
mundu landskostir Grænlands laða
íslendinga til sin og eins hefir
verið tekið fram, að útflutningur
frá íslandi til Grænlands og
Ameríku sé ekki samanberandi
eins og J. D. virðist gera. Þar
að auki er útflutningur íslendinga
vestur um haf nú hverfandi lítill.
Flestir munu álíta, að nóg sé til
að gera heima á ísJandi fyrir þá,
sem nú eru þar, og þyrfti manns-
afli þar fremur að aukast en
minka. Og flyttu íslendingar til
Grænlands, voru þeir heimaland-
inu tapaðir. Velmegun þeirra
þar — ef ráð má gera fyrir henni,
kæmi Dönum, en ekki okkur til
góða. Því hér er ekki verið að
tala um, að fsland eignaðist ný-
lendu á Grænlandi og sem það
hefði hagnað af, unz og t. d.
þegar íslendingar ná sér í ný-
lendu í Afríku e. þ. h., og ný-
lendan tilheyrir móðurlandinu.
Boelcke.
Svo sem getið hefir verið um
hér i blaðina er þýzki flugmaðurinn
Boelcke nýlega látánn. Misti hann
lífið á þann hátt, að hann misti
stjórn á flugvélinni í lendingu á bak
við vígstöðvar Þjóðverja. Hafðihann
þá skotið niður 40 flugvélar fyrir
bandamönnum og var langfrægastur
allra flugmanna.
Hinn 11. nóvember kastaði brezk-
ur flugmaður kransi og bréfi niður
jið baki vígstöðvanna hjá Somme.
Pelesch-höli.
í borginni Simaia í Siebnbiirgen, sunnan við Predal-skarðið, er sum-
arbústaður Rúmeníukonungs, höllin Pelesch. Simaia er nafnkunn fyrir
náttúrufegurð og heilnæmt Ioftslag. Hún stendur hjá járnbrautinni, sem
liggur milli K^onstadt og Bukarest.
Á kransinn var letrað: »TiI minn-
ingar um kaptein Boelcke, hinn
hrausta og drenglynda mótstöðu-
mann vorn, frá hinni konunglegu
brezku flugmannasveit*.
Og í bréfinu stóð: »Til liðsfor-
ingjanna í flugliði Þjóðverja á þess-
um slóðuro. Vér vonum að þér
finnið þennan krans, en þykir leitt
hvað hann kemur seint. Vér sam-
hryggjumst vinum Boelckes og við-
urkennum allir hreysti hans«'
Friðspjöll á friðarfundi.
Friðarfund átti að halda í Cardiff
nýlega. Var Winstone, formaður
námueigenda félagsins í Suður-Wales,
fundarstjóri. En um 10 þús. and-
mælendur komu óboðcir á fundinn,
og ruddu sér braut inn í fundarsal-
inn, þrátt fyrir tilraunir lögreglunn-
ar að bægja þeim í burtu. Ræðu-
menn voru dregnir niður af ræðu-
pallinum og þeim fleygt út úr saln-
um, en óróaseggirnir slógu siðan
á fundi, og samþykti áskorun um
það að halda ófiiðnum áfram af öllu
kappi.
Gula hættan.
Japan er áreiðanlega eina ófriðar-
landið, sem hefir auðgast vegna ófriðar-
ins. Eftlr að hinn sáralitli hluti jap-
anska hersins og flotans, sem teflt var
fram gegn óvinunum, hafði náð
Kintschau, þýzku nýlendunni í Kína,
frá Þjóðverjum, hafa Japansmenn eng-
an þátt tekið í styrjöldinni nema það,
að búa til sem mest af skotfærum og
selja Rússum þau með afarkostum.
En jafnframt vinna japanskir kaup-
menn og atvinnurekendur af fremsta
megni að því, að ná undir sig allri
verzlun í Sfberíu austanverðri. Hver
verksmiðjan á fætur annarl rís þar
upp fyrir japanskt fó og verzlunin er
þegar að mestu leyti f höndum Japans-
manna. Erlend blöð herma það, að
Japan hafi grætt óhemju peninga á
þessari verzlun. Og það þykir líklegt
að eftir ófriðinn muni Rússar kaupa
af Japansmönnum mikið af þeim vör-
um, sem þeir áður fengu frá Þýzka-
landi. Hætt er við, að Japanar muni
nota sér ástandið 1' Norðurálfu, til
þess að ná undir sig markaði þeim,
sem hinar ófriðarþjóðirnar höfðu fyrir
vörur sínar í Síberíu og Rússlandl
austanverðu.
Himinhenda.
Leiðrétting og viðbót
í greininni Himinhenda siðast-
liðinn sunnudag hafði ýmislegt
misprentast, og má því ekki vera
ómótmælt, að menn lesi »nýjar
drepsóttir* þar sem eg hafði
skrifað: nýr drepsýkill. En sýkil
eða sýkistefil nefni eg það, sem
menn hafa kallað sóttkveikju
(paþógen bakteria). í Lögréttu
15. nóv. er mynd af ungversk-
um lækni dr. Czernel, og sagt að
hann hafi fundið »geril, sem
valdur er að vissri tegund tauga-
veiki«. Það er sá sýkill sem eg
á við. Er þess getið, að sýkill
þessi sé einn hinn næmasti sem
aögur fara af. En eg hygg að
eiturvera þessi, þessi nýja við-
bót við flóra infernalis, hafi ein-
mitt til orðið á þessum tímum.
Slíkar verur vinna mjög á móti
þvi sem eg kalla samstilling lífs-
kraftanna, og mundu eftir trú
Persa, vera taldar heyra undir
ríki myrkrahöfðingjans, Ahrí-
mans, sem eg í giein minni nefndi
Angurmagna. Var trú Persa ein-
hver hin bezta að því leyti sem
þeir hugðu, að allar umbætur á
mannlífi miðuðu til þess að efla ríki
ljóshöfðingjans, Ahura mazda.
En það nafn hygg eg þýði hinn
bjartasti; er það mjög eftirtektar-
vert hve mörg goðanöfn þýða:
hinn skínandi eins og sjálft orðið
guð. Mun það sýna sig, að því
verður ekki móti mælt, að orðið
guð þýðir einmitt það, eins og
mjög er skiljanlegt, þar sem aukn-
ing lífsaflsins leiðir til þess að
hinar lifandi verur fara að skína.
Hér á jörðu þar sem hið æðra
líf hefir átt svo örðugt uppdrátt-
ar, eru það einkum skorkvikindi
og smokkfiskar sem geta borið
mjög fagra birtu. En þar sem
hið æðra líf hefir haft meiri við-
gang, eru það verur i manns-
mynd sem skína fegurst, guðir,
vættir og ljósálfar, sem einmitt
nefnast svo vegna þess að það
lýsir af þeim. Og komið heflr
það fyrir að menskir menn hafa
farið að skína hafi þeir komizt í
samband (fyrir íleiðing nokkurs-
konar, indúktíón) við þesskonar
ljósverur. Ljósverur slíkar eru
það sem Plató kallaði ídeur, fyrir-
myndir; en vér á jörðu hér er-
um einungis eftirmyndir eða eftir-
likingar, mímemata, eins og lesa
má hjá Plótín, sem var hinn
mesti spekingur. Er það mjög
eftirtektarvert, að orðið líkami,
líkur hamur, þýðir nokkurnveg-
inn sama sem mímema. En ekki
munuð þið í öðrum stöðum finna
það sem hér er sagt um ídeurn-
ar; mun þó sannast að það sem
hér er sagt, er réttara en það
sem áður hefir ritað verið um
það efni. Undir því er alt komið,
að fyrirmyndirnar, ídeurnar, nái
að hafa sem mest áhrif á hinar
ófullkomnu eftirmyndir, míme-
mata, og að eftirmyndirnar geti
orðið hinum guðlegu fyrirmynd-
um sem líkastar.
Þessi samstilling hinna full-
komnari og hinna ófullkomnari
lífmynda var tilgangurinn með
blótum fornmanna, og var það
auðvitað mikill misskilningur,
að hinum æðri verum væri nokk-
ur þægð í blótfórnunum. En hitt
greiddi mjög fyrir samstillingunni,
að menn væru saman glaðir og í
góðum hug hver til annars, eins
og verið gat í blótveizlunum.
En persneskir spekingar höfðu
bezt tekið það fram, að til þess
að færast nær guðlegri fullkomn-
un, þyrfti að bæta þeesa jörð og
þetta líf. Einnig með vegagerð
og jarðabótum var eftir þeirra
trú, unnið að því að efla guðs ríki,
Helgi Pjeturss
Óíriðarsmælki.
Zeppelin-lojtfar var nýlega skotið
niður skamt frá Saloniki. Tveir af
flugmönnunum komust undan á flótta