Morgunblaðið - 06.01.1918, Page 7

MORGUNBLAÐIÐ
7
*
H lutaútboð
til.
kartöfluræktunarfélags.
Við undirritaðir höfum ákveðið að beita okkur fyrir stofnun hluta-
félags, sem hefir það markmið að byrja á kartöflurækt í stórum stil þegar
á næsta sumri.
Gefst því til kynna að þeir sem gerast vilja hluthafar í þessu félagi,
geta átt kost á að skrifa sig fyrir hlutum til io. janúar næstkomandi á
skrifstofum Vísis og Morgunblaðsins og eins á Búnaðarfélagsskrifstofunni.
Upphæð hlutanna verður 50 — 100 — 500 — 1000 krónur.
Komi nægilegt framboð á hlutafé (á þessu setta timabili' til þess að
hægt sé að byrja á rekstri fyrirtækisins, verður haldinn fundur um miðjan
janúar með þeim er hafa skrifað sig fyrir hlutum og tekin ákvörðun um
hvort félagið verði stofnað og um frekari framkvæmdir.
Bjóðist meira fé fram en tök verði á að nota á komandi sumri,
verða þeir, sem fyrstir verða til að skrifa sig fyrir hlutum, látnir sitja í
fyrirrúmi með að gerast hluthafar.
*
Það skal tekið fram, að tilætlunin er að hlutaeigendur, er þess óska,
eigi forkaupsrétt að uppskerunni i hlutfalli við eignir sinar í félaginu.
Nánari upplýsingar á áðurnefndum skrifstofum og hjá undirrituðnm.
Guðm. Jóhannsson. Þórður Oiafsson.
(frá Brautarholti). (frá Borgarnesi.
Skrifst. Árna Benediktssonar
er flutt í hús
Nathans & Olsens (2. hæð).
Aðalfundur
Framfarafélags Seltirninga
verður haldinn laugardaginn 12. janúar á venjulegum stað og tima.
Fundarefni samkvæmt 6. og 9. gr. félagslaganna. Breyting á 4. gr.
og svo önnur mál er upp kunna að verða borin á fundinum.
Félagar fjölmennið. S t j ó r n i n.
Nýárssundið.
»öllum alheilbrigðum
manneskjum er holt og
hættulaust að baða sig
i hreinum sjó, þó kalt
sé, ef gætilega er farið«.
G. Björnson, landl.
I.
Nýárssundið hefir eins og að
undanförnu farið fram hér á höfn-
inni við bæjarbryggjuna. Fólk hefir
skemt sér vel og blessað sundkapp-
ana i hcga að verðleikum. Því það
mega menn vita, að þeim er ekki
fisað saman, er þreyta Nýárssundið.
Eins og flestir bæjarbúar vita, þá er
höfnin okkar aðal-endastöð sorpræsa
borgarinnar. Eins og það var og
er sjálfsagt að koma sorpræsum í
hverja götu í borginni, og með þvi
girða fyrir þann óþrifnað og sóða-
skap, að helt sé skolpi og óhrein-
indum á göturnar, eins er það að
mínu áliti afar sóðalegt, að láta
þennan óþverra hafa aðalútrensli
sitt i sjálfa höfnina, sem að heita
má að nú sé lokuð. Bilið á milli
garðanna, innsiglingaropið, er að
eins 95 stikna breitt. Er fram líða
stundir mun sjást að þetta var og
er óheillaráð; sá illi ódaunn, sem
þegar er farið að leggja frá þessari
endastöð sorp-æsanna, sýnir það
bezt. Þótt straumur sé talsverður
i höfninni, er hæpið að hann sé
svo sterkur, að hann hreinsi allan
þann óþverra, er af þessu óheilbtigða
rensli leiðir. Ætti ekki að laga
sorpræsalagningu borgarinnar? Hætta
að leiða sorpið í nýju höfnina okk-
ar? Ætli það mundi ekki svara vel
kostnaði að breyta stefnu allra, eða
flestra, sorpræsanna, t. d. suður í
Skerjafjörð? Ef dælt væri úr sorp-
ræsunum, t. d. upp að Skólavörðu,
mundi verða nægur halli þaðan suð-
ur i Skerjafjörð*. Að þetta er vel
frafúkvæmanlegt vita verkfræðingar.
Góð dýrtíðarvinna ætti þetta að geta
orðið fyrir marga.
Hvar hugsa menn sér annars frá-
rensli Landsspítalans, ef hann á að
standa i Skólavöiðuholtinu ? Ætli
að skemsta og heppilegasta leiðin
verði ekki suður í Skerjafjörð?
Nú er mér spurn? getur »Nýárs-
sundið* farið oftar fram hér á höfn-
bni eða við bryggjurnar? Sjá ekki
allir, að höfnin á ekki að vera sund-
staður borgarbúa, getur það ekki —
að mér virðist — að framangreind-
ástæðum. Ekki ætti sundíþrótt-
að dofna við það, þó að kapp-
s,1nd hættu að fara fram hér við
^fnarbryggjurnar. Gagnsemi sunds-
lQs er jafnmikið, þó að sundið yrði
^ sækja lengra leið. Var ekki einu«
Sl°ni bannað að baða sig hér að
n°tðanverðu við Reykjavík? Ætti
^ ekki að vera nóg til þess, að
Sllndtnót yrðu ekki háð hér á höfn-
Um ^ Kaupmannahöfn er sörpræs-
a borgarinnar stefnt (dælt) út á
| s;!ffur> °g þaðan út í Eystrasalt.
# '. ? höfnina rennur saurinn ekki.
MUeti getum við lært af Dónum.
inni, eða er bannið ekki lengur í
gildi? Spyr sá sem ekki veit.
Sundíþróttin hefir verið kölluð
ojsótl íprótt, hvert það er satt, geta
menn séð á undirtektum bæjarstjórn-
arinnar, ef fram kæmi tillaga að
flytja Sundskdlann frá Skerjafirði —
út i örfirisey (sunnanverðu). Flestir
eru nú orðnir ásáttir um það, að
flytja beri Sundskálann sem allra
fyrst frá þessum bræðslu- og grútar-
stöðvum, sem risið hafa þar i nánd
við skálann. Flest virðist mæla með
þvi, að Sundskálinn standi einmitt
út í Orfirisey — fyrst og fremst er
þar hreinn sjór fyrir sundmennina og
ágætis útsýni fyrir áhorfendur, og
þar sem nú að grútarbræðslustöðin,
?em þar hefir verið, á að hætta
starfa sínum i eyjunni, þá mun að
flestra dómi vera sjálfsagt að Sund-
skálinn stai^i þar í eynni sunnan-
verðu eins og oft áður hefir verið
bent á hér í blaðinu.
í nánd við Reykjavik er, eftir þvi
sem eg veit bezt, enginn staður eins
heppilegur fyrir sundskálann sem
hafnareyjan (Örfirisey). Mér er sagt
að það standi að eins á leyfi bæjar-
stjórnarinnar, að fá sundstæði fyrir
»Skálann« út i Örfirisey. Hafi þessi
orðrómur við nokkur rök að styðj-
ast, þá má með sanni segja að
sundiþróttin sé ofsótt iþrótt, — að
minsta kosti hér i Reykjavik.
1. janúar 1918.
Sundmaður.
Dufansdalsnáman.
Svo er hún kölluð, náman í
Arnarfirði þar sem kclin eru nú
tekin. Réttara er að kalla hana
Þernudalsnámu, þvi að dalurinn sem
unnið er i, heitir Þernudalur.
A rennur eftir dalnum. Fram i
dalnum er foss í henni, og þar fyrir
neðan gljúfur stór. 1 gljúfrum þess-
um hafa fundist kol. Það var á
þeim árum sem Guðm. E. Guð-
mundsson fékkst við kolagröft í
Dufansdal, að menn veittu þessu
fyrst verulega athygli. Reyndar
hafði Sumarliði bóndi á Fossi fundið
þar surtarbrand og látið flytja heim,
en surtarbrandurinn finst svo víða á
Vestfjörðum að þessu var enginn
gaumur gefinn, fyr en Guðmundur
kom. Hann lét taka þar upp dá-
litið af kolnm en þau reyndust ekki
vel, og var þá hætt að vinna þar.
Siðastliðið sumar var aftur byrjað
að vinna þarna. Félag var stofnað
hér í Rvík. það sendi menn vestur
og unnu þeir þar til siðasta sept.
Þá varð ágreiningur milli þeirra er
unnu og félagsmanna, og fór þá nýr
verkstjóri til Þernudals og þangað
fluttust aðrir menn.
Eg var einn í tölu þessara nýju
manna. Hitti eg Jónatan Þorsteins-
son á Blldudal. Auglýsti hann þar
eftir mönnum og bauð 5. kr. á dag
og f ítt fæði og húsnæði. Þetta
voru kostakjör, þvi að litið var um
vinnu, og varð eg feginn að komast
að starfi þessu, en fegnari varð eg
þó, að komast burtu frá þessum
kostakjörum og mun eg reyna að
segja frá, hvað því olli, en segja þó
fyrst frá námunni.
Náman er hér um bil noometra
frá sjó, og er hæðin yfir sjávarflöt
frá 50 — 60 metra. Að vestanverðu
við gilið hafa verið grafnar nokkrar
holur. Ná þær stutt inn i fjallið,
eigi lengra en 4 metra, utan ein, sú
er við unnum í. Hún var þá er eg
fór, 10. des., 13 metrar á lengd, 2
metrar á hæð og 3 á breidd, eða
mjög nálægt þessu. Við gátum að
eins unnið þarna i þrjár vikur, frá
byrjun október. Skorti þá sprengi-
efni, en án þess er ekki hægt að
vinna, þegar inn kemur i bergið.
Mjög voru kolalögin óregluleg og
lágu þau ýmist upp eða niður. Oft
var það, að þótt borað væri í stein,
þar sem engin kol sáust, þá voru
kol fyrir innan. Það kom einnig
fyrir, þó að sprengd væru upp kola-
stykki, að eftir lá grjót, og virtust
kolin þannig vera í pollum, en ekki
i reglulegum lögum.
Mikið var af við i kolunum og
rcyndist hann bezt eldsneyti þar i
dalnum. Verri þóttu jurtaleyfarnar,
enda hygg eg, að þær hafi oft ekki
verið nógu vel greindar frá steinin-
um. Er það vandasamt verk og
mjög seinlegt. Þarf til þess birtu
góða og helzt hita, þvi ákaflega er
það kaldlegt.
Við vorum 6, sem unnum þarna.
Fyrst eftir sprengingu hverja voru
tekin frá þau stykki,# sem álitið var