Morgunblaðið - 24.12.1919, Side 5

MORGUNBLAÐIÐ
5
geima, og þessi maður, sem annars
kunni sig svo vel í kvennahóp, því
hann var eigandi að svo mörgu, sem
þeim var hugleikið, verð feiminn og
klaufgefinn í nærveru hennar.
Þessvegna óx viðkynning þeirra
sáralítið. ,
Martine var ekki lík öðrum kon-
um; alt dálætið, sem merni sýndu
henni fékk ekki á hana. Það var eins
hún vænti einskis og ætti engar
óskir.
Eitt kvöld stóð hún við búðar-
borðið og var að handleika perlur,
sem lágu þar. Kom hann þá til henn-
ar, tók í höndina á henni og horfði
í augu henni og spurði:
— Þykir yður gaman að perlum ?
— Hum — sagði hún kæruleysis-
lega.
Fullur þrár og eftirvæntingar
opnaði hann glerhurðina út að sýn-
isglugganum og mælti:
— Veljið það af þessu, sem þér
éskið helzt að eiga.
Fyrst leit Marine á hringi, nætur-
gimsteina, en auglit hennar stað-
næmdist við perlufesti sem lá til
sýnis í gluggunum í flauelshylki.
Þetta þykir mér fallegt!
Daryel beit á jaxlinn.
— Já, þetta þykir mér fallegt,
endurtók hún.
—Vitið þér hvað það kostar? —
spurði hann og tók það úr gluggan-
um. Það kostar tvö hundruð þús-
ixnd franka.
Hún horfði hvast á gimsteina-
salann án þess að mæla orð frá
munni og án þess að hreyfa legg
eða lið. En þögn hennar var svo
mikiiúðleg og stórfeld að honum
varð erfitt um mál. Með skjálfandi
hendi rétti hann henni hálsbandið
og mælti:
— Eg svík ékki loforð mitt . —
eg skammast mín aðeins fyrir að
hafa sagt yður verðið. — En hvað
gefið þér .... þér megið ekki halda
að það eigi að vera ........ að eg
kref jist nokkurs .... En samt....
Hann lagði festina um háls henni
«n af því að hún svaraði engu dró
hann við sig að hneppa henni.
— Viljið þér eta miðdegisverð
með mér eftir dálitla stund . —
svo að eg verði að minsta kosti
sá fyrsti, sem sér yður með þennan
skartgrip.
Hann færði sig nær henni, auð-
mjúkur og biðjandi.
Hún ypti öxlum með fyrirlitn-
ingarsvip, flutti sig fjær honum, tók
af sér perlufestina og mælti:
— Eg sé fyllilega, herra Daryel,
að við munum aldrei skilja hvort
annað. Eg er ekki föl fyrir einn
skartgrip, en af því að þér, eins og
eg sé, ekki þekkið miminn á ást og
kaupskap, þá leyfið þér mér máske,
að segja yður meiningu mína í þessu
máli .... Enginn getur keypt mig
fyrir smáræði, litla, lélega hálsfesti,
sem er meingölluð .... Lítið þér
bara á, perlurnar eru ekki einu sinni
hvítar, miðperlan er gljáalaus og
ekki kúlumynduð .... Tvö hundruð
þúsund franka? Svei attan! Hún er
tæplega þrjátíu þúsund franka virði
Hann kallaði upp yfir sig:
— Þrjátíu þúsund? Nei, heyrið
þér nú. Þetta er dýrgripur .... Það
er ....
— Það er hálsfestin mín, herra
minn, og það er verðið, sem þér haf-
ið borgað mér fyrir hana. Eg verð
hessvegna að álíta, að það sé sanjv
virði. Nema því að eins að þér haf-
ið prettað mig þá .... eða þér reyn-
ið að pretta mig í dag. En hvort
heldur er, þá ....
Hann stóð með perlufestina í
hendinni og áður en hann vissi af
var hún horfin út úr dvrunum.
Eftir
□ue Eklund
@
Rithönd Hinriks Grahm ritstjóra
var eitt af því furÓulegasta sem
nokkur maður gat séð.Hún var sem
sé svo ó'læsileg að það var ómögu-
legt að greina stafina sundur.
Svo langt sem menn mundu aft-
ur í tímann hafði hún verið smá,
ótrúiega smá — en ;þó ekki svo
dvergsleg að 'hún gæti ekki orðið
ennþá smágerðari eftir því sem ár-
in liðu fram, og það varð hún líka.
Síðustu mánuðina sem Grahm rit-
stjóri lifði, var hún líkust því, að
lúsarungi hefði dottið ofan í blek
og að því loknu farið að iðka víða-
vangsh'laup á pappírsblaði.
í fyrstu höfðu aðeins fáir út-
valdir getað stafað sig fram úr
rithöndinni hans Grahm, en að iok-
um fór svo að enginn gat það. Jú,
einn: Alfred Bernsten setjari. —
Hvernig hann gat það vissi enginn,
en víst var um það, að þegar hand-
rit kom frá Grahm, þá setti Bern-
sten úr „petit“ eða „corpus“ „gegn
umslegið“ eða „kompress“, alveg
eiús og Grahm vildi hafa það.
Afleiðing þess varð sú, að tengsl
urðu mikil milli Grahm ritstjóra
og Bernsten setjara, sem varð að
flytja með honúm frá einu blaðinu
tii annars. Hvers virði var honum
annars penninn ?
Þegar Hinrik Grahm sótti um
nýja stöðu hafði hann ávalt þann
fyrirvara við, að Alfred Bernsten
setjari fengi líka atvinnu á sama
stað. Og af þvi að hverju blaði var
sómi að nafni Hinriks Grahm, fekk
hann altaf sínu framgengt. Engum
einasta af öllum aðalritstjórum í
Stokkhólmi hefði komið til hugar
að mæla á móti því að Hinrik
Grahrn ritstjóri og Alfred Bern-
sten setjari væru, í orðsins fylstu
merkingu, eitt, óaðskiljanlegir eins
og Síamstvíburar. Yæri annar ráð-
inn hlaut hinn að fylgja með. Það
var deginum ljósara.
Nú skyldi maður halda að Hinrik
ritstjóra hefði fallið þetta illa. En
þó undarlegt megi virðast, þá var
það öðru nær. Hann var orðinn
svo vanur þessu, sem fyrir annara
sjónum virtist svo undarlegt, að
honum datt aldrei í hug að hugsa
um það.
Líka hefði mátt kenna honum
ráð til þess að losna við þetta á
hægan hátt. Hann þurfti ekki ann-
að en að læra hina haganlegu og
tímasparandi list, að skrifa með rit
vél. En slíkt hafði honum aldrei
komið til hugar. Þó hann fylgdist
yfirleitt vel með tímanum var hann
í sumu tilliti mjög forn í háttum.
Hann bar ódrepandi hatur til tal-
síma og sporvagna, bifreiða og rit-
véla. Og einu sinni hafði hann í
vinahóp strengt þess heit að braga-
fulli að nota aldrei þessi tæki,
sem væru frá kölska komin og
stríddu á móti guðs og manna lög-
um. Og enginn hafði séð hann rjtifa
það heit.
Hinrik Grahm hafði eitt ár yfir
fimtugt er hann deyði, og fer hér
á eftir sönn og málskrúðslaus lýs-
ing á hinum hörmulegu æfilokum
hans.
Hinrik Grahm ritstjóri var —
að því er virðist fyrir fult og alt
— orðinn meðritstjóri við „Svenska
Aftonbladet' ‘. Rökrétt afleiðing
þessa var sú, að setjarinn Alfred
Bemsten var — sömuleiðis að því
er virtist að fullu og öllu — orð-
inn starfsmaður í prentsmiðju sama
blaðs.
Þar var enginn kurr, en friður
og öllu óhætt. Báðir þessir menn
iifðu í andans einingu við stjóm-
endur blaðsins. Þar var ástúð og
vinátta á báða bóga.
En svo, eitt fagurt og kyrt vor-
kvöld, kom reiðarslagið, eins og
þjófur á nóttu, og öllum að óvörum
eins og það kemur oftast til veikra
mannanna bama.
Setjarinn Alfred Bernsten varð
skyndilega veikur. Setjarinn Alfred
Bemsten fekk stóra f jólubláa ígerð
undir vinstra handarholið. Enginn
gat gizkað á hvemig hún hafði
þangað komist, hvorki læknirinn
né setjarinn Alfred Bemsten. En
þama var hún nú samt, það var
staðreynd, sem ekki var hægt að
ganga fram hjá.
Setjarinn Alfr'ed Bemsten fekk
hitasótt og varð að leggjast í rúmið.
Setjarinn Alfred Bemsten varð
mjög veikur og fékk óráð. Læknir-
irinh komst að því, að úr litlu f jólu-
bláu ígerðinni, undir vinstra hand-
i'rholinu á setjaranum Alfred Bern-
sten„ hafði orðið blóðeitrun. Setjar-
inn Alfred Bernsten var skorinn
tvisvar sinnum og sveif milli lífs og
dauða.
Þessa dagana var Hinrik Grahm
ritstjóri ekki með sjálfum sér. Hann
ráfaði um eins og daufur skuggi af
smni fyrri tilveru. Hann gat ekkert
unnið. Hann gat það ekki — og þó
hann hefði getað það — að hverju
gagni hefði það komið. Enginn gat
ráðið rúnir hans, enginn lesið hand-
rit hans. Enginn nema setjarinn
Alfred Bernsten, og nú hafði sjálf-
ur myrkrahöfðinginn laumað bann-
settri ígerðinni undir vinstra hand-
arholið á honum.
Hinrik Grahm bað um lausn frá
starfinu og fékk hana. Hann trufl-
aði hina ritstjórana við „Svenska
Aftonposten1 með þessu eirðarlausa
rápi á ritstjórnar skrifstofunni, því
hann gat ekki setið kyr. Og hvað
hafði hann að gera þar, fyrst hann
gat ekki unnið. Hann varð veikur
sjálfur, — af eintómri samúð — og
varð að fara í rúmið.
Snemma dags einn rnorgun í maí,
áður en nokkur hundur eða hani
hafði lokið upp augunum, dó setjar-
inn Alfred Bernsten.
Hinrik Grahm ritstjóri var látinn
vita undir eins. Hann varð eins og
n.ýfallinn snjór í framan er hann
heyrði tíðindin, og hendurnar
skulfu.
— Æ, æ, .... muldraði hann.
Setjarinn Alfred Bernsten var
grafinn. Meðal kransanna mátti líta
einn afarstóran, úr hvítum liljum,
f rá Hinrik Grahm. „Til hins einasem
hefir skilið mig“ var letrað með
gulum stöfum á blátt silkibandið.
Hinrik Grahm gat ekki fylgt sjálf-
ur, því hann lá áfram í rúminu mjög
þungt haldinn af hugarangist.
Þegar hann loksins kom á fætur
var hann vesall aumingi, eins og
maður, sem hefir gert reikning ráðs-
mensku sinnar hér á jörðu.
Því, hvers virði var hann nú.
Ekki túskildings virði — síður en
svo. Enginn skildi hann framar,
tunga hans var þögnuð. Aldrei áttu
lesendur „Svenska Aftonposten* ‘,
það er að segja sænska þjóðin, að
fa að njóta pennalipurðar hans og
landskunnu kýmni framar. Hann
var farlama ómagi, sem mundi verða
þjóðfélaginu til byrði og lenda á
gamalmannahæli.
Hann gekk þungum skrefum út á
Norðurbrú, steig upp á steinriðið
og fleygði sér út af. Nokkrum tím-
um seinna fanst líkið af honum í
lvgnunni við þjóðmenjasafnshúsið.
Hinrik Grahm ritstóri hafði eigi
flúið örlög sín.
v; •. • ý-r .