Morgunblaðið - 24.12.1919, Síða 9

MORGUNBLAÐIÐ
t
9
Kristóf er
Eftir Johan Fredrik Vinsnes

Þau voru tvö heima.
Móðirin, rúmlega tvítug, og son-
ur hennar, fárra mánaða.
Barnið hvílir í kjöltu móður sinn-
ar mett og værukært.
„Stúfurinn“, hvíslar hún og þálít-
Ur hann á hana stóru, bláu augunum
sínum, sem eru undarlega raunaleg,
þrátt fyrir glaðlegt yfirbragð. Og
hann fálmar með litlu höndunum.
Hann glennir greipar eins og ketl-
ingur og beygir svo fingurnar aftur
letilega.
Brúnleit flétta hennar hangir
fram yfir öxlina og niður aða barn-
inu. Og það er að burðast við að ná
i hana.
Pabbi er farinn til skrifstofunnar.
Þau eiga heima nokkuð ntan við
borgina. Og þess vegna verður hann
að fara með járnbraut heiman og
heim.
Hún er ekki nema 2^ ára, og þekk-
ir lítið lífið og mennina, því jafn-
vel nú á dögum eru þó til nokkrir,
sem liafa fengið að lifa í friði.
Hún veit fátt. Eu hún treystir
Sigurði eins og hún treysti pabba
og mömmu meðan hún var barn.
Þau vissu alt. Og þau sáu um alt.
Þetta traust veitir henni öryggi.
Henni finst sem hún eigi heima í
óvinnandi borg.
En nú er hún orðin móðir. Og
þetta atvik hefir orðið til þess, að
það er sem hún hafi borist upp í
einn af turnum borgarinnar, þar
Bem er vítt útsýni. Hún sér nú það
Sem hún sá ekki fyr og skynjar nú
það, sem hún hafði aldrei haft grun
Ué hugmynd um.
Já, útsýnin, sem henni hefir opn-
»st, er ótakmörkuð. Og hún horfir
Uieð undrun út í eilífðina.
Og þá hverfur henni öryggið
smám saman. Það hefir verið vakað
J'fir henni. Og henni finst að ekkert
Ut geti hent sig sjálfa. En það var
Uú þýðingarminna en áður.
En barnið, sem hún hefir í kjölt-
Unni — Kristófer var hann skírður
— og systkini þau er hann kann að
oignast, og börn þeirra og barna-
böm og svo koll af kolli? Út frá
þessari öruggu borg verða þau öll að
íara. Örlögin bera þau burt, eins og
frækorn sem vindurinn feykir og
sáir einhversstaðar á víðavangi.
itver átti að gæta þeirra þar t Yisna
blutu þau hvert á eftir öðrú, en
Vaxa upp aftur í nýrri kynslóð,
visna og vaxa, vaxa og visna og
sigð dauðans slá þau niður.
Þegar fuglsunginn flýgur frá
breiðrinu, þá ofsækja hann öm og
fálki og veiðibjalla. Og það skiftir
engu máli þótt unginn sé sjálfur
örn eða fálki eða veiðibjalla, já,
jafnvel þótt hani; væri ránfugl allra
ránfugla. Tíminn ofsækir hann, nær
honum og lemur hann svo að hinir
sterku vængir brotna og hin fránu
augu bresta.
Og er það ekki undarlegt: — Nú
var hún ekki eins örugg um Sigurð
t ins og áður.
Það gat eitthvað komið fyrir
Uann. Járnbrautarslys, stórkostlegt
járnbrautarslys gat komið fyrir.
Það gat verið að á hann yrði ráð-
ist. Það gat vel verið að vindurinn
feykti niður þakhellu og fleygði
henni í höfuð hans og rotaði hann
samstundis. Það gat vel verið að
bifreið æki á hann og hryggbryti
hann.
Henni hafði oft fundist að nú
kæmi menn með hann og bæri hann
inn í gegn um hliðið og heim malar-
tröðina.
—Áður var það, þá er slík ímynd-
un hreyfði sér hjá henni, að það fór
hrollur um hana, en rétt á eftir
huggaði hún sig við það, að hún
gæti þá fylgt honum út í dauðann.
Enginn hlutur var sjálfsagðari. —
En nú — nú gat hún það ekki. Ef
Kristófer litli misti pabba sinn, þá
var móðirin honum þeim mun dýr-
mætari.
— Og áður, þegar sá ótti greip
hana, að Sigurður mundi hætta fé
sínu um of — því að hann var áræð-
inn, þá huggaði hún sig með því, að
þótt þau yrði fátæk og yrði að búa
í súðarherbergi, þá gerði það ekkert
til, því þau yrði þó saman. Og það
gat vel verið að það yrði til þess að
þeim þætti að eins vænna hvoru um
annað en áður. Já, það gat vel verið
að hún yrði honum þá miklu meira
virði en nú, að hún yrði honum þá
ekki að eins vinur, heldur einnig
samverkamaður hans, vinnukona
hans, sem eldaði matinn handa hon-
um og reiddi hvílu hans. — Já,
henni lá stundum við að óska þess
að þannig færi.
En færi nú illa, þá fengi þau ef
til vill að hafa með sér vöggu og
vagn Kristófers. En hann fengi ekki
að aka í fallegum garði, heldur á
rykugum og þefillum götum. Hann
yrði hrakinn burtu úr hinum bjarta
og loftgóða sumarbústað. Og á
þrejrttum og fátæklegum armi móð-
ur sinnar yrði hann borinn upp í
óvistlegt og lítið þakherbergi. Og
yrði hann veikur, þá fengi hann ekki
jafngóða aðhlynningu og hjúkrun
eins og nú. Og á sumrin yrði hann
að sitja á tröppunum í svækjunni
/
að húsabaki, þar sem fatadfuslur
hengi til þerris og geðillar kerling-
«r rifust.
Og liamí fengi ekki þá skólament-
un sem hann þarfnaðist til þess að
komast áfram í lífinu. Hann yrði
ekki mentaður maður og fengi al-
drei góða konu af góðu foreldri. —
Hugsunin lamast. —
-------En svo sér hún alt í einu
andlit í huganum. Hárið er rautt.
Kinnarnar freknóttar. Augnahárin
hvít. Munnurinn stór og rauður.
Það er kvennmannsandlit, sem hún
sér. Og um þessa konu er gufa af
fýsnum og' vonsku. Og sjá, hún beyg-
ir sig niður að ungum manni. Hún
lýtur niður að fölu enni ungs
manns. Og ungi maðurinn er Kristó-
fer hennar. Og sjáið nú: — Með
hinum áfergjulegu, blóðmiklu vör-
um og rándýrstönnunum kyssir hún
hann. En sá koss er bannvænn. —
Kristófer hennar — hann vefur
arminum um háls hennar og drekkA
ur bölvun sína, glötun sína og dauða
Móðirin hrekkur ósjálfrátt við,
er hún sér þessa sjón. Og barnið í
kjöltu hennar verður vart við það.
því það hrekkur líka við. Það var í
þann veginn að sofna, en opnar nú
augun og lítur á mömmu sína. Og
það er eins og meðfædd gáfa þess
hafi grun um skelfinguna í augum
móðurinnar, því að það fer að gráta
Og þá lyftir móðirin því upp og
faðmar það að sér. En hún getur
ekki varist gráti. Og tárin falla á
andlit bamsins. — Barnið hljóðar
og móðirinn grætur.
Það líður nokkur stund áður hún
getur huggað það aftui’ og hún
getur það ekki fyr en, hún hefir
jafnað sig.
Að lokum eru þau bæði nokkuð
róleg. En hinni kyrlátu gleði er
lokið.
Barnið er með augun galopin og
horfir stöðugt á móður sína með
augnaráði, sem bæði er raunalegt ag
rannsakandi augnaráði, sem er eins
og starað sé út í þoku.
Og bros móðurinnar er þess ekki
megnugt að vekja bros aftur. Það
er ekki það ljós í því, er tendrað geti
ljós. Brosið er dauft og uppgerðar-
legt.
Eilífðin svífur umhverfis hana og
hugsanirnar halda áfram imdir
íestingu hennar.
„Þér famast ef til vill vel, dreng-
urinn minn. En litli bróðir þinn,
sem á að hvíla í kjöltu minni og
vera mér jafn kær og þú, hann kann
að hitta ókindina og verða þræll
hennar.
Og þótt öllum þeim börnum, sem
eg kann að eignast, farnist vel í
völundarhúsi lífsins, þá getur
barnabami mínu farnast illa. Það
kann að mæta ókindinni.
Já, Kristófer, eg skal sem amma
hampa Sigurði syni þínum í kjöltu
minni, og þá mun mig grípa hin
sama hræðsla og nú og hún mun
gagntaka mig enn öflugar, vegna
þess, að þá er eg orðin gömul og
veikluð og liefi ekki það mótstöðu-
afl, sem eg liefi nú.
Og dóttir mín, ef hún verður
rokkur, og litla, ljúfa konan þín,
Kristófer, munu báðar verða varar
\ið ótta minn.
Skýin safnast saman yfir liöfði
mínu og minna. Óveður er í nánd
og það kemur upp úr djúpi hins
ókunna. Það er þrumuveður í lofti.
— Elding. — Hvert barna minna
b.cfir hún lostið?
Og hver ertu, Kristófer litli ? Eg
þekki föður þinn. Það er ástríkur
og hugrakkur maður, sem maður
hlýtur að elska. Sjálfa mig þekki
eg nokkurn veginn. — Auðvitað
leynist í hugskoti mínu margt ljótt,
sem eg hefi haldið leyndu fyrir öll-
um, og látið dafna og ólga, stundum
látið undan og síðan orðið að berj-
ast við það. Og bæði Sigurður og
foreldrar mínir hafa hjálpað mér í
þeirri baráttu.
En lengra aftur í tímanum?
Lengst aftur —? Föður Sigurðar
þekti eg ekki. — Hver var hann?
Ef til vill var hann léttúðugur,
slarkari. — Móðir Sigurðar er þög-
ul og fráhverf. Hana þekki eg al-
drei. Eg veit að hún hefir verið
börnum sínum góð móðir og barist
vel áfram, eftir að hún varð ekkja.
En meira veit eg ekki. — Fyrir for-
oldrum mínum hefi eg bara borið
lotningu. Eg hefi ekki reynt að
dæma framferði þeirra. Það sem
þau vildu hlaut að vera rétt. Þó
kom það fyrir, að mig langaði til að
gera uppreist gegn þeim. En ef mér
varð það á, þá fékk eg alt af sam-
vizkubit. — Hvort var nú heldur,
að þau hefði alt af rétt fyrir sér,
eða var það að eins ímyndun mín?
Voru þau góð eða hélt eg að eins
að þau væri góð og göfug og rétt-
lát?“
Hún veltir þessu fyrir sér. Nei,
hún veit það ekki. Hún þekti ekki
einu sinni foreldra sína.
Og lengra aftur í tímanum. Hver
var ætt Sigurðar og hver var hennar
ætt ? Það gátu hafa verið hættulegir,
vondir og óhreinlyndir menn þar á
meðal, enda þótt hún vissi það ekki.
Það gat hafa verið óþokkalýður,
■lygið fó'lk og eigingjamt. — Og
lengst í burtu sá hún í anda villu-
menn og rándýr. — Oó blóð þeirra
rann í æðum Kristófers. Lengst aft-
ur í tíÆarmm lá uppspretta blóðsins
hjá villumönnum. Og meðai andlit-
auna sem henni fansthúnsjániðurí
hyldýpi tímans, sá hún kvenmanns-
andlitið, sem hún hafði séð rétt áð-
ur. — Nú, sonur hennar var þá hjá
systur sinni, þegar hann var hjá
ókindinni I — En sál hans V — 1 sái
hans voru skuggadjúp og hrika-
gljúfur. — „Litla, fagra andlit,
ertu að eins dulgerfi? — Fagra
rósrauða blóm, ertu runnið upp af
eitraðri rót?“
„Og þú ert kominn til mín frá
eilífðinni, innan frá eilífðinni
í sjálfri mér og ætt minni ertu kom-
inn. — Þú hefir komið inn í líf
mitt og átt kröfu til þess. Þú ert