Alþýðublaðið - 24.12.1928, Page 5

Aðfangadag jó'la 1928.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
Sættir.
íslenzk jólasaga eítir Þómrinn Jónsson.
Það var á Lorláksdagsmorgun,
. að Þorfjnwur í tierði stóð á íhlað-
ánu og hugði ti;I veðurs.
Otlitið var fremur skuggalegt.
Grátt hríðarpykni huldi allan dal-
inn innanverðan. Utar gnæfðu
tindarnir tignarlega og öttu klök-
Sigum koliinum möti hríðinni,
sem tók þá varlega í faðm sinn
og huldi þá sjönum mannanna,
sem bjuggu niðri á láglendinu.
,,Hann er svo sem í standi til
að gera einn mannskaðabyiinn
núna,“ sagði Þorfinnur við sjálf-
an sig og spýtti mörauðu urn
leið og hann gekk í bæinn.
„Ert þíi samt að hugsa um að
fara í þessu útliti ?“ mælti Þor-
gerður húsfreyja um leið og hún
lielti kaffinu í bolla manns síns.
„Já, göða mín!“ ansaði hann.
„Þig vanhagar um ýmislegt til
jólanna, og svo treystir hím Helga
.3 Holti því, að ég fari þes.sa ferð.
Hún er því sem næst bjargarlaus
heima.“
„En Björn á Störa-Núpi fer út-
.jeftir í dag. Getur hún ekki notað
ferð hans?“
„Hann fer lausríðandi,“ mælti
bóndi. —
„Hann er farinn að hríða,“
snælti Þorkeii' vinnumaður, sem
liom inn í þessu.
„Einmitt það,“ ansaði húsfreyja.
„Heldur þú ekki, að hann bresti á
von bráðar?“
„Ætli það lafi ekld í honum
fram eftir deginum,“ svaraði Þor-
Srell. „Og þá ætti Þorfinnur að
Ivera kominn heim aftur. —
Þorfinnur stóð ferðbúinn á
íilaöinu, og Rauður var kominn
fyrir sleðann. Bóndi ætlaði að
fara til að stíga á bak, þegar
kona hans kom út á hiaðið með
lilýjan ullartrefil, sem hún var
inýbúin að prjöna.
„Vjltu ekki hafa um hálsiun,
göði minn?“ . mælti húsfreyja.
„Það verður öttalegt veður, ef
hann hvessir í þessa lausamjöll.“
„Þú veizt, að mér fellur illa
að hafa nokkuð um hálsinn,“
mælti böndi, um leið og hann
Btakk treflinum í vasa sinn.
„En vel get ég gert það fyrir þig
að hafa hann með.“ Þorfinnur
kvaddi konu sina með kossi, stejg
á bak Rauð sínum og hélt af stað.
Hann hvarf brátt sjönum hiús-
freyju. Hún andvarpaði þungt og
gekk í bæinn.
Þorfinnur reið greitt eftir ísn-
tan, þaT sem snjórinn var ekki
najög djúpur. Alt um kring grúfði
hríðin þögul og þungbúin. Hvergi
Bást vottur fyrir lífi, nema að
prjúpa flaug upp á stöku stað. —
Það hríðaði í ákafa. óteljandi
komu snjökomin og settust á
hvað sem fyrir vax. Á svipstundu
Voru þejr Þorfinnwr og Rauður
toarðnir alhvitir. —
Geislabrot hrynjandi snjókorn-
anna, sem falla svo hægt og há-
tíðlega til jarðar þegar logn er,
aUur sá iðandi aragrúi hefir oft
vilt ferðamenn, svo að sumir hafa
ekki vitað fyrri til en þeir komu
aftur á slóðina sína.
I þetta sinn var þó engin hætta
á slíku, því drynjandi sjávarhljóð
kvað við í fjarska. •
Þorfinnur hafði riðiö alllangan
spöl, þegar hann heyrði höfadyn
á eftir sér. Brátt birtist í hirið-
inni ríöandi maður. Hann reið
fjörugum hesti, sem nú var búinn
að fá hvíta litinn, þó að hann
væri dökkur á hár.
Maðurinn þeysti frarn hjá Þor-
finni án þess að heilsa. Mjöllin
þeyttist í allar áttir út frá hest-
inum. Rauður vildi líka fara á
sprett með sleðann, en Þorfiimux
hélt honum aftux.
„Hann er þá ekki að hugsa um
að hlífa hestinum fremur venju,“
tautaði Þorfinnur við sjálfan sig,
er máðwrinn hvarf sjönwm hans.
Laust fyrir hádegi lagði Þor-
finnur af stað heimleiðis úr kaup-
túninu. Hann var búinn að ljúka
af erindinu og var í bezta skapi.
Hami hafði fengið oxðalaust alt,
sem hann bað um. Og átti þö
töluverða upphæð inni í reikn-
ingnum sínum. Maðurinn, sem af-
greiddi, hafði spurt hann, hvort
nokkuö væri fleira, sem hann
vildi fá. —
Þeir tímar voni liðnir, þegar
hann þurfti að fara bónarveg, án
þess iþó' að búast við nokkurri
úrlausn mála sinna. — Þá, þeg-
ar þörfin krafði og neyðin þrýsti
áð, voru náðardyr manniiðarinnar
oftast lokaöar. — En nú. Af því
að hann átti nög til, stóðu dyr
viðskíítalífsins vel opnar.
Þorfinnur brosti raunaléga og
hvatti^ sporið heimleiðis.
Hæg, en nöpur norðangolan
vísaði leiðdna. Snjörinn þyrlaðist
létt framan í farðamanninn j)g
leitaði að smugu á fötum hans.
Rauður var einnig heimfúi
Hann gekk áfram drjúgum skref-
um, þrátt fyrir ækið, sem tafði
för hans. Af og til sperti hann
eyrun órólega, eins og hann væri
að nálgast einhverja öfæru á leið-
inni, en hugur hans hvarflaði
;heim í hesthúsið hlýja, þar sem
gnægð töðu beið í stallinum. —
Þorfinnur var vel hálfnaður
heimleiðis, ex Björn á Störa-Núpi
reið fram á hann aftur. En hann
leið fram hjá eins og svipur, án
þess að heilsa eða kveðja. —
Hriðin ágerðist og vindurilnin öx.
Brátt var störhríðin skollin á fyr-
iy alvöru. Þetta var. eitt af þedm
stórveðrum, sem geisa í sikamm-
deginu, þegar sölargangur er
lægstur hér. '
I þetta sinn var fannkoman ö-
venjulega mikil og köfið fram
iix hóíi. Ækið varð brátt ein sam-
feld, snæviþakin hrúga, sem ók
hlassi á undan sér.
Rauðux seig þungan í o g
stxeittist möti veðránu. Þetta hafði
lagst í hann. En nú var ekki um
annað að gera en að halda á-
fram, ef hann hugsaði til að fá
húsaskjöl og næringu þennan
daginn.
Þorfinnur kafaði rösklega við
hlið hestsins, sem ekki þurfti að
hvetja. Báðir voru samhuga um
að komast heim.
Þeir höfðu stutta stund brotist
gegn veðrinu, er hátt hnegg kvað
við rétt hjá þeim. Þorfinnur
beygði lítið eitt tiil hliðar og
rakst þar á hest, sem 8100 graf-
kyrr, eins og negldur væri vdð
jörðina.
Við fæiur hams lá maður, sem
var í þann veginn að fenina í kaf,
Þorfinnur reisti mannáinin upp,
og sá þegar, að þetta var Björn
á Stóra-Núpi, nágranni hans, sem
þarna lá eins og dauður væri.
Andlitið var blöðugt og blóð var
í snjönum, þar sem hann hafði
legði með höfuðið. Enn bjæddi
úr sári á enni hans.
Þorfinnur lagði hann á sleðann.
Þött öll bönd væru klökug og
hnútamir frosnir, gat Þorfinnur
þó losað einn reipisendann. Hann
batt endanum utan um Björn, svo
Uð hann ylti ekki út af sleðanum.
En sárið var bert, og í þessu
frosti gat það orðið banvæht. Þá
mintist Þorfinnur trefilsins, sem
enn var í vasa hans. Hatnn tök
trefilinn i flýti og margvaföi hon-
um uim höfuð hins méidda manns.
Því næst tók hann Brún, hinýtti
honum aftan í sleðann, sem hann
för svo að losa. Því næst hélt
hann af stað.
Hægt og hægt mjakaðist Þor-
finnur gegn veðrinu, sem alt af
ágerÖist, og að sama skapi versn-
áði færðin.
Loks stanzaði Rauður í skafli,
sem hann komst ekki fram úr.
Árangurslaust brauzt hann um i
skaflinum. Hann sökk bara dýpra
og dýpra, og sleðinn varð æ fast-
ari fyrir, því snjónum hlóð jafnt
og þétt upp að honwm.
Nú voru göð ráð dýr.
Rauður var hættur að brjötast
ustn, og Þorfinnur fann vanmátt
sinn og skepnunnar gegn þessu
ofurefli. Samt var hann ekki á
/því að gefast upp.
Mannvit og þrautsejgja lögðust
á metaskálarnar á möti tryltum
náttúruöflunum.
Þorfinnur kannaði skaflínn.
Hann var ekki mjög breiður, en
ækið sat fast í honum miðjum á
versta stað. Gæti Rauður að eins
kornið sleðanum nokkrum föðm-
(um lengra, þá var þessi skaflinn
unninn.
Þorfinnur för að losa sleðann.
Rauður, sem nú var búinn að
lcasta mæðinni, fór líka að brjót-
ast um, en árangurinn varð enginn
fremur en áður. Sloðinn sat fastur.
Þorfinnur hætti átökunum.
Hann var orðimn sveittur þrátt
fyrir frostdð, sem o.i'ðiö var nist-
andi. Hann nuddaði sig í framaU
með snjönum, svo að hann kæli
síður, og för svo að hu-gsa málið.
Ekki dugði að skilja viið sleð-
ann hér, það yrði baiti BjömS.
Þorfinnur treysti enn ratvísi silnnl
og vissi einníg hvar hann var
staddur.
Gæti hann bara komið sleðan-
um yfir þennan skafl, þá var
hann sloppinn.
Þetta var skaflinn í Hlíðarásn-
um, sem sleðinn sat fastur í. Yfir
þann ás lá leiðin. Hinumegin tóku
við sléttar mýrar, er náðu öslitið
heim að túni.
Alt í einu mundi Þorfinnur eft-
ir reipi, sem gengið hafði af, þeg-
ar hann batt á sleðanm. Ný voin,
lifnaði í brjösti hans. Hann gróf
pfan í smjödyngjuna á sleðanum
og fann brátt reipið.
Furðu var hann handfljötur að
festa það í sleðanm, þött aðstað-
an væri ekki góð. Brátt voru
taugarnar fjörar.
Þorfinnur leysti Brún aftan úr
sleðanum.
„Nú átt þú að koma fyrir sleða,
greyið!“ sagði hann og klappaði
Brún um leið.
„Þetta er nú víst í fyrsta simn,
sem þú finnur til aksturstauganna
á hliðum þér. En nú er líka lff
húsbönda þíns í veði.“ —
Þegar að Þorfinnur var búinn
að koma Brún fyrir sleðann líka,
tróð hann enn á ný skarð í skafl-
imi fyrir hestana, að því búiui
fór hann að losa um sleðann.
Þegar hann þöttist hafa und’ir-
búið sem þurfti, tók hann í taujinti
hestanna og hvatti þá áfram. Báð-
ir hestarnir brutust um aif öllum
mætti. Brúnn ölimaðist og reis
upp á afturfæturna. Brátt gal
Þorfinnur þó komið honiwm til
að beita sér dálitið. í þriðjw til-
rawninni hepnuðwst samtökiin svo
vel, að sleðinn rötaðist til.
Þetta fundu hestarnir og gerðu
alt sem þeir gátu, og wm leið
náðu þeir betri fötfestu. Snjó-
dyngjan klofnaði. Sleðinn hófst
upp, og brátt var hann uppi á
brúnjnni.
Þar stanzaði Þorfinnur lítið ei»tt
og lét hestana kasta mæðinni.
Báðir hestarnLr titruðu á beáinun-
utií, þó sérstaklega Brúnn, senx
övanur var okinu, og hamaðist
með ofurkappi fjörgapans.
Klukkan var orðin hálf-fjögur,
og enn var Þorfinnur ökominm.
Þorgerður húsfreyja i Gerði v.ar
farin að verða öróleg.
Hún vann inmawbæjarstörfin ai
meira kappi en venja var til. Þor-
kell vinnumaðwr var emn ekki
kominn inn fxá útiverkwnum, svo
að hún hafði engan til að ráðgasl
við um hvað gera skyldi. Yngsta
baxníð, þriggja ára gömul telpa,
vax af og til að spyrja hana,
hvort pabbi færi ekkd að koma.
Þetta ráðafáa aðgerðaieysi ýtti