Morgunblaðið - 14.12.1924, Blaðsíða 2

2
MORGITNRLAÐTÐ
II?
iíirií
l't t-r komin í Danmörku bók eftii'
dr. Conrad Dihm Simonseri, há-
skólafyrirlestrar um blendni og
margfeldni nútímamannsins. Br
Dostojewski umgerð ritsins og
skáldsagnapersónur frá Dostojew-
ski skýringamýndir. Bólkin er
mjor hinn mesti aufústugestnr-
Pví jeg hefi verið að orjóta heil-
ann um blendni og margfeldn:
mannssálarinnar siðan jeg var
barn, og hin eina reynsla er mjer
hefir Jilotnast í lífinn, er nm
hlendni og margfeldni.
•Jeg veit að það kann að sýn-
ast villandi, að tala nm blendm
og margfeldni nútímamannsins,
iíkt og ekki væru til lukkulegir
eintrjáningar nú, eins og á öðruiu
tímum. En „nútímamaðurinn“ hef*
ir verið uppi á dögum Forn-Eg-
ipta og á dögum Ilellena og á
dögum Kjartans Ólafssonar, á
sama hátt og frummaðurinn er til
enn í dag, hinn Inkkulegi ein-
trjáningur, sprottinn upp úr
sverðinum. Nafnið hcfir nokkuð
tii síns máls: það er afsprengi
menningarinnar í skarpt markaðri
andstöðu við frummanninn, sem
um er að neða, þá sál sem dans-
ar í hringleikahúsi menningarinn-
ar, nærð á ávöxtum þess Edcns
þar scm ckki vex skilningstrje
góðs og iHs, mótuð af andstæðum
frá blautu barnsbeini, svo sem:
siðferðiskcnningum og siðleysis,
trú og vantrú, hugsjónum og
sljóvgi, hcimspekisstcfnum >g
skoðananíhilisma, guðsótta og
guðlasti, sjálfsafneitun og óhófi,
sk'irlífstignun o<i- blygðunarleysi.
pannig er mylla menningarinnar,
og það sem hún maiar er nútíma-
maður aJlra alda.
II.
I
Bagnaskáld, sesm rnetur rnerm
eftir því hversu hæfur innmatur
þeir eru í sálræna skáldsögu, hefir
ckki hálfa unun af neinn á borð
við nútímamanninn. Hvað er
ánægjulegra úriausnarefni, hver
ráðgáta hlálegri, en einmitt þetta
kameleón, þetta glæsilega skrímsl.
þessi hamlileypa og ófroskja, þetta
náðargáfaða finngálkn, sem sví-
virðir helgidóma án þess að meina
nokkuð illt, brosandi og að gartmi
sjerj og gerir sjer svívirðingarnar
að ölturum, krýpur á knjc frammi
fyrir ósómanum, innfjálgur, hrif-
iun og guðrækinn; engill í gær,
hrifinn af því sem alheimur tign-
ar, með blóm í annari hendi og
bendir upp til stjarnanna með
liinni, manneskja í dag, góðfus,
hjegómagjöm og smásálarleg,
skepna á morgun með kýlda
vömbina, haldin af brjóst-
heimskri, glórulausri girnd, djöf-
ull hinn daginn, ör af lostugum
ráðagcrðum, sólginn í cit.iir, dirmiu-
lifandi í óskinni um að mega tæla
og svívirða, kveðandi uni svarta
Venus, þyrstur ai bvöt til að
tortíma.
•Nútímamaðurinn hefir hundrað
og fimtíu lífsskoðanir, en engin
þeirra er hans eigin, Hans eigin
lífsskftðun er hin eina sem hann
;kkj hefir. Hann hefir ekki ?;ert
is«!igg|andi(
W lHnssn i El
Simi 120.
sjer það ljóst, en sálkönnuðurínn
veitj að út. frá hans sjónarmiði er
liftð blekking. starfið lijegómi,
: kerming nm manndygðir einskon-
ar goðafræði, G-uð fágurfræði,
sannleikurinn reykur upp úr
strompimum. Hnnu berstckki fyrir
jnemu, leggur eklfert í sölurnar,
á ekki á.Imgamál nema gullvæng-
ijrtðar datgurflugur og er hin
I vænmasta bleyða. pað er fáránleg
Vjór^ að sjá liann í háska, sjá hann
mæ-a grimmum hUndi, sjá harm
sDoppungaðann.
Vitaskuld er ást Iifernisgrund-
völlu, hans. Við lifum allir á því
að elska. Nútímamaðurinn elskar
hejUandi algleyminginn, glitrandi
sápukúlurnai- scm hann blæs upp
af sínuiu eigin auvirðileik; hann
dáleiðir skilningarvit. sín með
nautnum, sefar ástríður símtr með
lósta, svalar vitsmunum sínmn
með listakukli og skáldskap eða
l-i'kur loddarakúnstir með guðs-
orð og hugsjónir, vitnar í Krist-
f engum herbúðum er jafn-títt
vitnað í Krist oins og þar sern
ekki er trúað á Krist, oj? ebki til
sú hjegilja, sprottin úr rang-
lUévMifa
■■M
hyggnar húsmæöur notfæra sjer reynsluna og biöja því um S5Sn
smjöHíkið og 9$Smái«a<ð~j8M*faffeifina í jólabaksturinn.
Dæmið sjáSffar um gæðinf eins og að undaroffðrnu.
Þjófurinn
verður leikinn í kvöld kl. 8. — Aðgöngumiðar seldir í
Iðnó í dag kl. 10 til 12 og eftir kl. 2. Sími 12.
Síðasta sinn.
]ólavörur.
Postulínsvörur, mikið úi*val til jólagjafa.
Stell — Ávaxtaskálar — Vasar — Kerti — Spíl —
Rakvjelar — Leðurveski — Munnhörpur — Myndabækur
— Barnabollapör — og IHskar með myndum.
Barnaleikföng, innlend og útlend.
Rafmagnsáhöld fyrir börn. — Barnaboltar.
Jolatriesskraut: Englahár, Klemmur og margt fleira.
Gjörið svo vel og athugið verðið hjá okkur, sem vjer
vonum að standist alla samkepnl
K. Einarsson k Bjfirnsson
Bankastræti 11. Sími 915.