Morgunblaðið - 31.12.1927, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Prentvjelasalur.
því verkfalli olli, var fljótlega
jafnaður,
Af prenturum þeim, er starfað
hafa í ísafoldarprentsmiðju frá
1905 og til þessa, auk þeirra,
sem þegar eru nefndir, má nefna:
Gunnar Einarsson verkstjóra (f.
1893), Guðbrand Magnússon (f.
unnar að fullu og öllu árið 1916.
Hann hafði byrjað þar sem iðn-
nemi 1. júní 1897, og er nú sá
éisti í prentsmiðjunnar þjónustu,
og hefir fetað þar dyggilega í
fótspor föður síns. Á prentsmiðj-
an á sínu 50 ára æfiferli, engum
starfsmanni við hana meira að
Ólafur hafði einn ritstjórn
blaðsins á hendi þangað til 1.
júlí 1912, þá gerðist Sigurður
Hjörleifsson læknir aðstoðarrit-
stjóri við blaðið, átti hann að
vera nokkurskonar „pólitískur
fulltrúi þess stjórnmálaflokks“,
er „Isafold" fylgdi að málum, en
Ólafur hugði að „draga sig út
úr stímabraki stjórnmáladeil-
anna, og gefa sig við bóksölu,
Blýbræðslan.
afur á hendi bæði yfirstjórn
prentsmiðjunnar til 1916, eins og
fyr segir, og ýfirstjórn bókbands-
ins. En víð bóksölunni tók eftir
ring, kaupmaður í Hafnarfirð
ritari. Nú skipa þessir men
stjórnina: August Flygenrinj
formaður, Ólafur Johnson gjalc
andlát Björns, dóttir hans, fröken keri og Borghildur Björnssi
Sigríður, og hefir rekið hana ritari
Starfsfólk ísafoldarprentsmiðju.
ar, Ágúst Jósefsson (f. 1874), nú
heilbrigðisfulltrúa, Stefán Magn-
ússon, er síðar sigldi aftur, og
danskan prentara, er sendur var
upp af hendi danska prentara-
fjelagsins (Fagforening); átti
hann að rannsaka af hendi þess
1887), nú kaupfj elagsst j óra í
Hallgeirsey, Þorfinnur Krist-
jánsson (f. 1887), nú í Kaup-
mannahöfn, Stefán Runólfsson
(f. 1863), Gunnlaug O. Bjarna-
son (f. 1866), Sveinbjörn Odds-
son (f. 1886) og Þórð Bjarnason
þakka, en þessum tveimur feðg-
um, Sigmundi og honum.
Þann 31. mars 1909 varð Björn
Jonsson ráðherra Islands, og
gegndi því embætti til 13. mars
1911. Þá varð hann eðlilega að
láta af bæði ritstjórn „lsafoldar“,
og yfirstjórn prentsmiðjunnar.
Endaði ritstjórn hans með 17.
tölubl. „ísafoldar" 1909, en þá
tók við Ólafur Rósenkranz, og er
nafn hans sem ritstjóra á 18. til
32. tölublaði. Þá hafði Einar
Hjörleifsson á hendi ritstjórn
blaðsins til 56. tölubl. En í ágúst
1909 kom frá Kaupmannahöfn
cand. polit. Ólafur Björnsson, þá
nýkvæntur Borghildi Pjetursdótt-
ur, fyr kaupmanns á Bíldudal,
Thorsteinsson. Afsalaði Björn þá
syni sínum til fullrar eignar Isa-
foldarprentsmiðju ásamt blaðinu,
bókbandi og pappírsbirgðum, og
tók hann þegar við ritstjórn
blaðsins og hafði hana til dauða-
dags, en yfirstjórn prentsmiðj-
unnar ljet hann í hendur Her-
berts M. Sigmundssonar 1916,
eins og fyr segir, enda var liann
þá farinn að kenna til þess sjúk-
dóms, er bráðlega eftir leiddi
hann til bana. Ólafur Björnsson
var fæddur 14. janúar 1884, og
var yngstur þeirra fjögra barna,
tr þau hjón, Björn og Elísabet
eignuðust. Hann var prýðilega
vel gefinn bæði til sálar og lík-
ama; vel ritfær, ágætlega vel
máli farinn, söngmaður góður,
og einhver mesti gleðimaður af
yngri mönnum hjer í bæ, gest-
risinn með afbrigðum, og var því
heimili þeirra hjóna, þau fáu ár,
er þeim auðnaðist að lifa saman,
nokkurskonar miðstöð gestrisni
og alúðar í þessum bæ. Engan
niann hygg jeg, að jeg hafi þekt,
er væri vinsælli en hann, því
þótt hann sem ritstjóri eins að-
alblaðsins á þessu landi, ætti í
erjum og stjórnmálaþrefi við hin
blöðin, þá aflaði það honum auð-
vitað mótstöðumanna, en óvini
átti hann enga.
prentsmiðjurekstri o. fl.“, eftir
því sem hann segir sjálfur, sbr.
,,Isafold“ 1913 bls. 93. En sam-
vinna þeirra varð ekki löng, því
1. mars 1913 ljet Sigurður af rit-
stjórn „Isafoldar“, og varð Ólaf-
ur þá aftur einn ritstjóri blaðs-
síðan, en í Isafoldarhúsinu hefir
hún altaf verið og kend við
ísafold.
Eftir andlát ólafs Björnssonar
tók Vilhjálmur Finsen við rit-
stjórn blaðsins. Hann hafði stofn-
að „Morgunblaðið“, er var dag-
ins, og hjelt því starfi til dauða-
ciags. Haustið 1917 tók hann að
kenna sjúkleika, og var með
köflum mjög sjúkur. Hann brá
því til utanferðar eftir nýjár
1919, og dvaldi þar fram á vor,
blað, árið 1913. Var það prent-
að í Isafoldarprentsmiðju, og
Ölafur var meðeigandf þess.
Skömmu síðar gerðist Einar
prófessor Arnórsson stjórnmála-
ritstjóri „lsafoldar“ í nóvember
1919, en því starfi gegndi hann
aðeins nokkra mánuði, og þá var
sögu blaðsins sem sjálfstæðs
'stjórnmálablaðs í rauninni lokið.
Frá 1. júní 1921 gerðist Þor-
steinn Gíslason, eigandi og rit-
stjóri „Lögrjettu“, ritstjóri
„Morgunblaðsins" og „ísafold"
varð þá, eins og hún hafði verið
frá því Einar Arnórsson ljet af
ritstjórn, aðeins vikuútgáfa frá
Morgunblaðinu, og aðallega ætl-
uð kaupendum úti um land. Árín
1922 og 23 lá „lsafold“ alveg
niðri, en var endurvakin frá apríl
byrjun 1924 sem vikublað frá
„Morgunblaðinu“.
Af Isafoldarprentsmiðju ei
það að segja eftir andlát Ólafs
Björnssonar, að hún var gerð að
h’utafjelagi í júní 1919. Það voru
erfingar Björns Jónssonar og
Ólafs sonar hans, nánustu vanda-
menn og vinir þeirra, sem mynd-
uðu það hlutafjelag, og er hún
oD hrestist mikið; en er hann var nú eign þeirra. Fyrst skipuðu
alveg nýstiginn af skipsfjöl, varð; stjórn þess Sveinn Björnsson,
hann snögglega veikur, misti nú sendiherra í Kaupmannahöfn,
meðvitund, og andaðist fáum og var hann formaður fjelagsins,
stundum síðar, 10. júní 1919. 1 ólafur Johnson, stórkaupmaður,
Auk ritstjórnarinnar hafði Ól-' gjaldkeri þess, og August Flygen-
Bókbandið.
Pr ent v j elasalur.
fjelags, og leggja úrskurð á,
hvort þessi brottför úr prent-
smiðjunni væri þess eðlis, að hún
mætti eigi njóta stuðnings frá
öðrum prenturum. Þeir Guten-
bergsmenn munu hafa litið svo á,
að slíkur stuðningur mundi eigi
fást frá Danmörku eftir öllum
málavöxtum. Danski prentarinn,
fulltrúi danska prentarasam-
bandsins, dvaldi hjer nokkra
stund, og leit svo á, að prent-
smiðjan mætti halda þessum
prenturum, og þannig hafði
Björn Jónsson giptusamlega
sigrað þá mótstöðu, er hann taldi
gerða beint á móti sjer, til þess
að fyrirkoma prentsmiðjunni. En
því ber ekki að leyna, að hann
sem þá var orðinn sjúkur mað-
ur, tók sjer þetta mjög nærri, o
það því fremur, sem hann taldi,
að pólitískir mótstöðumenn sínir
stæðu að baki þessum samtökum,
og hefðu því ráðist ódrengilega
á sig, með því að reyna að svipta
hann atvinnurekstri sínum. Um
það, er þeim, er þetta ritar, al-
veg ókunnugt, og getur engan
dóm á það lagt, hvort sá grun-
ur er á rökum bygður, eða ekki.
En upp frá því hefir Isafoldar-
prentsmiðja starfað óhindruð til
þessa dags, að undanskildu verk-
falli, er prentarar gerðu í byrj-
un ársins 1923, og sem ekki var
stýrt gegn þeirri prentsmiðju
eingöngu, en sá ágreiningur, er
vjelsetjara (f. 1886).
Á þessu tímabili hefir prent-
smiðjan, þrátt fyrir mikla sam-
keppni, eflst mjög mikið, keypt
margar nýjar vjelar, allar með
fullkomnu nýtískusniði, eins og
sjá má af meðfylgjandi myndum,
og nú síðast fyrir rúmu ári end-
urnýjað allar prentleturbirgðir
sínar. Herbert M. Sigmundsson
(f. 1883) varð verkstjóri 1906,
og tók við yfirstjórn prentsmiðj-