Morgunblaðið - 31.03.1929, Blaðsíða 5

Sunmidaginn 31. mars 1929.
5

Sterling
reiðh|ðl
em best og ódýrust hjá
smábátamótorar ávalt
fyrirliggjanöi hér
Raftækjav. ]ón S gurðsson
Austurstræti 7.
Sími 836.
á staðnum.
C. Proppé

hiiTmTi'mrmniiiiniiinimiiiiimniinniinmiiMimiiKiiiiiimim
Ef þjer biðjið um
PERSIL, þá gætið
þess, að þjer fáið
PERSIL, því ekkert er
þess í gildi.
H. Einarsson & Bjðrnsson.
— Bankastræu 11. —
Seljum ódýrast allar Postulíns-, leir- og
glervörur, Aluminiumvörur, Búsáhöld, Silf-
urplettvörur, Boröbúnaöi, Tækifærisgjafir
Barnaleikföng o. m. fl.
Sæklcetvistlæ9*i*e«i. 43 Gre
Bt Parti ívœrt, nbleget realiseres inindst 20 m., .
samme Kvalitet 125 cm. bred 96 Öre pr. m., Ubl. Skjorter 200 Öre i
lille og Middelstörrelse, stor 225 Öre, svære nldne Herre-Sokker 10(
öre, svært ubl. Flonel 70 cm. bredt 65 Öre pr. jn., Viskestykker 36
Öre, Vaffelhaandklæder 48 Öre, k ulörte Lommetörklæder 325Örepr
Katalog. — Sækkelageret, Sct. An gene til bage. Forlang íllustreret
Ðusin. Fuld Tilfredshed eller Pennæ Plads 10, Köbenhavn K.
Kleppsspítalinn
nýi vígöur.
■m
Á skírdag var hinn nvi spítali á
Kleppi vígður. Athöfnin hófst kl.!
10 árd. og voru viðstaddir nær 100
gestir.
Dómsmálaráðherra bauð gestina
velkomna. Auk hans töluðu þarna
Guðjón Samiielsson húsameistari,
dr. med. Helgi Tómasson og Guð-
mundur Björnson landlæknir. —
Að lokinni sjálfri vígsluathöfmnni
settust gestir að borðum og þágu
hressinfju. Síðan skoðuðu Jieir alt
húsið.
Dr. Helgi Tómasson er ráðinn ,
læknir við liinn nýja spítala. —
Fer hjer á eftir ræða svi, er hann
flutti við vígsluna. Því næst verð-
ur géfin skýrsla um bygginguna
og lýsing á húsinn.
Ræða dr. Helga Tómassonar.
Aukin þekking á sálarfræði og
á taugakerfi manna hefir gert, að
svið geðsjúkdómauna og geðtrufl-
ana virðist stærra nú, en það var
fvrir einni öld, eða jafnvel einum
mannsaldri.
Þá voru aðallega þeir álitmr
geðtruflaðir, sem voru óðir eða á
annan útvortis hátt, mjög frá-
brugðnir öðrum mönnum.
Fólki stóð því hálfgerður stugg-
ur af þessvvm sjúklingum. Lengi
vel voru þeir ekki álitnir sjúk- j
lingar; — fólk forðaðist þá, —
ekki þeirra vegna, heldur sjálfs
sín. Þeinv var úthýst ,eða þeir
lokaðir inni í lvinuvvv ömurlegustu
vistarverum, fjötraðir, slegið utan
um þá kössum, eða bvvndið yfir þá
pokum, og- síðan oft dyfið í ískalt
vatn o. s. frv.
í stuttvv vnáli: Aðstaða þjóðfje-
lagsins gagnvart þeinv var að
verja sig gegn þessum mönnum ‘
og gera þá sem vninst lvættulega j
fyrir aðra.
Það var ekki fyr en um og eftir
aldamótin 1800 að vnönmvnv fór að
Verða ljóst, að þetta vorvv sjúk-
lingar, sjúkir . bræður okkar og
systur, sem áttu að minsta kosti
sama rjett til nvannúðar, með-
aumkunar og hjálpar, og hverjir
aðrir sjúkir eða ósjálfbjarga.
Við það smábreyttist aðstaða
þjóðfjelagsins: Hvuv var ekki leng-
ur eingöngu svv, að verja sig gagn-
vart þeim, heldur einnig að hjálpa
þeiin, hjálpa þeinv til þess að verða
lveilbrigðir á ný, er það gátu orðið,
cn að gera hinum Ivfið eins ljett-
bært og auðið var.
Aðstaða þjóðfjelagsins til sjvvk-
lisngamna hefir endnrspeglast í
meðferðinni, á þeim. Fyrst voru
þeir reknir út á fjöll, síðan lok-
aðir iuni i fangelsvvm og letigörð-
um, þá í lokuðvvm geðveikrahæl-
um með meira og minna fangels-
issniði. Seinasta mannsaldurinn
lvefir fangelsissniðið smáhorfið og
geðveikrahælin nálgast almennu
spítalana — orðið að geðveikra-
j spítölum, sem að vísu ennþá er
álitið að verði að vera með nokk-
uð sjerstöku sniði að ýmsu leyti.
Dr. Helgi Tómasson.
Orsök þessara byggingarfræði-
legu breytinga, er breytt og aukin
læknisfræðileg skoðun á geðsjúk-
dómunum.
í fyrstu gerðu nvenn sjer alls-
konar lausar hugmyndir um þá,
þar næst hugsuðu menn þá út frá
,,teoretisku“ sálfræðislegu sjónar-
miði. Er þekkingarfræðin hafðí
fengið nokkuð fastan grundvöll
vneð riti lvants: „Kritik der reinnv
Vernvvnft“, og krítisk náttvvru-
vísindi hófu sigurför svna, komst
einnig geðsjúkdómafræðin á nvv-
verandi grundvöll, sem er sá: að
g’eðsjukdómarnir sjeu fyrst og
fremst líkamlegir sjúkdómar, sem
þ. a. 1. ætti að meðhöndla ef jeg
mætti svo segja á „líkamlegan“
liátt.
Flestar rannsóknir á eðli geð-
sjúkdómanna miða því að hinum
„líkamlega“ grundvelli sálarlífs-
ins.
Við erum oltkur þess meðvit-
andi, að sá þekkingarfræðislegi
grundvöllur, sem við nú erum á, er
elrki nema vísindaleg tilgáta.
Hinn praktiski árangur er sá, að
reilma má út með alt að 90% af
þeim, er geðtruflast, læknist, ef þeir
kornast undir rjetta læknishendi
þegar í stað. Hinir ca. 10% eru
ólæknandi, og eru það þeir sem
offylla geðveikraspítalana í öllum
löndum. En heldur ekki þá, mega
menn gefast upp við, heldur reyna
að hagnýta hvern einasta hæfi-
leika-vott hjá þeim og láta þá
vinna eitthvað. Þeir finna oft mjög
sárt til veikinda sinna, og vinnan,
sem verður að vera við hæfi hvers
einstaks, gerir þeim oft veilana
ljettbærari.
1 Evrópu eru taldir að meðal-
tali 4 geðveikir af hverjum 1000.
Eftir því ættvv hjer á landi að
vera vun 400. Af þessunv 4%c eru
2,6'íc sem þurfa spítalavistar. —
Hjer ættvv þeir þvl að vera uin 260.
Samkvæmt þeirri vitneskjn, sem
jeg á sl. ári hefi aflað mjer, virð-
ast tölurnar mvjnu verða nokkuð
hærri á íslandi. Mig vantar upp-
lýsingar frá almörgum læknum, til
þess að vita hverjar tölumar
verða. Sem stendur eru aðeins
lionvnar umsóknir frá 29 læknum
um upptöku á spítalann fyrir nm
120 sjúklinga. Að undantebnum
fjórvvm mönnum, lvafa þeii’ allir
verið veikir' í nveira en 6 mánuðv
— flestir árum saman. Það mætti
því meira en offylla spítalann
þegar í stað með þessum „kron-
isku“ og að mestu leyti ólækn-
andi sjúklingum, og yrði þá jafnt
eftir sem áður ekkert spítala-
pláss fáanlegt fyrir þá sem skyndi-
lega veiktust, — fyrir þá, sem hafa
alt að 90% möguleika fyrir að