Morgunblaðið - 08.04.1930, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLASIÐ
Vann hann sjálfur að því að reisa
Imsið, og var það fyrsta íshús.
Islandi.
Jóhannes Nordal tók þe'gar föst
nm tökum á- starfi sínu, enda
-veitti ekki af þvi, þar sem fje
þagið átti hin fyrstu ár, sem það
stSrfaði, við nokkra erfiðleika að
stríða; einkum var skorturinn
nægu rekstrarfje stundum tilfinn
.anlegur. En fyrirhyggja stjómar
ísfjelagsins, dugnaður framkv
stjóra og lipurð hans, og hið for
Trunnar glögga og góða reiknings
liald, fleytti fjelaginu von bráðar
,ýfir þessa örðugleika. Árið 1896
‘tók fjelagið að greiða hluthöfum
vexti af hlutabrjefum þeirra, og
liefir síðan gert það ár hvert, og
stundum jafnvel mjög ríflega. —
Munu fá íslensk hlutafjelög hafa
borið sig betur. Ekki leið á löngu
þ>ar til fjelagið fór að færa út
kvíarnar með því að koma upp
Jsgeymsluskúr á lóð þeirri, sem
það hafði tekið á leigu, ennfremúr
ishúsi á Vatnsleysuströnd og loks
^lmikilli viðbót við sjálft íshús-
:ið hjer í bænum (1898). Jóhannes
Nordal var hægri hönd stjórnar-
innar við þessa aukning á starfs
.sviði fjelagsins, enda fór nú stjórn
ifi að smáhækka laun hans, og að-
alfundúr að urskurða honum ár
hvert ldutdeild í arðinum.
1 nefndaráliti því um stofnun
isfjelags, sem að framan er getið,
te'lur nefndin það æskilegt, að
f jelagið gangist fyrir J>ví að flytja
Tiýjan fisk í ís á erlenda mark
aði, einkum til Englands. En
langmestan arð ætlar nefndin að
það mundi gefa íshúsinu i aðra
hönd, „ef hægt væri að geyma í
því síld til beitu fyrir þorsk,
svo að fiskimenn væru hjer
ekki í jafnmiklum beituskorti og
oft að undanförnu“.
Jóhannes Nordal hefir, síðan ís-
fjelagið var stofnað, %erf sje'r all-
mikið far um að ráða bót á beitu
skortiiium með því að frysta síld
fj^-ir víðskiftavrni' eða hafa frysta
síld til sölu. Og þó að fjelagið hafi
sjaldan nú á síðari árum haft mikl-
ar birgðir af frystri síld, þá hefir
þó síldarsala þess til fiskiskipanna,
sem voru gerð út hjeðan fyrir og
eftir síðustu aldamót, komið af
stað slíkri byltingu á útveg maúna'
hjer syðra, að jafna má til hpinar
stórfeldu breytingar, sem hinir svo
nefndu skosku Ijáir gefðu á hey-
-skap bænda eftir 1870. — Nú á
síðari -árum hefir mótorbátum og
línuveiðurum fjölgað svo mjög, að
það hlýtur úr þessu að verða eitt
af aðalhlutverkum íshúsanna hjer í
hæ að birgja þá að beitu, hvort
he'ldur þau láta flytja hingað frysta
■síld úr öðrum veiðistöðum, þar sem
hún er best og feitust, e'ða halda
úti skipum til að veiða hana.
Haustið 1895 tók „ísfjelagið“
samkvæmt 1. gr. laganna upp þá
nýung að kaupa kjöt og annað ný-
meti að haustinu til þess að selja
Reykvikingum það á vetulna og
vorin, þegar nýmeti er litt fáan-
legt. Hefir þessi sala nú um mörg
Ar borið ísfje'lagið uppi og gert
„íshúsið hans Nordals“, eins og
það er venjulega kallað í daglegu
tali, jafnvinsælt og það er af öll-
)im almenningi. Á aðalfundi þess
árs gat Tryggvi Gunnarsson for-
maður fjelagsins þess, að síld og
sauðakjöt, sem keypt hafði verið
]>á um haustið hafj geymst vel í
„lshúsinu“, „en talsvdrt af því
lægi ennþá i húsinu óselt“.
Frá heilsufræðislegu sjónarmiði
var þessi sala á frystu nýmeti
einkar þörf ráðstöfun, og sá sem
þetta ritar hefir oft og einatt orð
ið þess áskyuja, að margar hús
mæður hjer í bæ bera hlýjan hug
til Nordals, af því að hann hefir
oft réýnst þeira mikill bjargvætt
ur, þegar gest bar að garði, óg
eina ráðið var að senda eða síma
til íshússins. Það er óþarfi að fjöl-
yrða um, hver breyting varð á
viðurværi Reykvíkinga þegar frá
leið og menn áttu kost á nýmeti
árið um kring.
Kjötsala þessi og fisksala í „Is
húsinu“, sem’nú var nefnd, fje'kk
Nordal ærið að starfa, og það því
fremur sem húsið var lítt lagað
til þess að hafa þar sölubúð, og
starfsfólk það, sem hann átti á að
skipa, hafði ekki vanist verslun.
Tók hann þá upp það ráð að venja
sveina þá, sem hann hafði í sendi-
fi rðum, smám saman við afgreiðslu
og reikningshald. Með þessu móti
htfir hann komið upp ekki allfá-
um dugandi og skylduræknum
mönnum, ög liafa sumir þeirra ver-
ið tugi ára í þjónustu „ísfjelags-
ins“ og eru það enn.
Það mun vandfundinn maður,
sem hefir stjórnað stofnun, er
hann hefir verið settur yfir, með
jafnmikilli árveknj og alúð og Jó-
hannes Nordal hefir gert þe'ssi
mörgu ár er hann hefir veitt „ís-
húsinu* ‘ f orstöðu. Samkomulagið
milli hans og starfsfólksins við ís-
húsið hefir jafnan verið liið ákjós
anlegasta, og hefir hann þó ávalt
gengið ríkt eftir, að það leysti
störf sín vel af hendi, enda munu
ekki margar verslanir hjer í bæ
eiga betra og dyggara ])jónustuliði
að ski])a. Samvinna Nordals við
stjórn fjélagsins hefir ávalt verið
einkar góð, og nú um mörg úr
hefir hún leitað álits hans í öflum
málum, er nokkru skifta. Það er
óþarfi að fjölyrða um, hversu alúð-
legur, greiðvikinn, orðhe'ldinn og
hreinskiffinn hann hefir ávalt
reynst viðskiftamönnum sínum. Má
því sambandi minna á vísur tvær
löngum brag, sem eitt af góð-
skáldum vorum sendi honum á
sextugs afmæli hans árið 1910, er
hljóða svo:
veiðiskap og var talinn afbragðs
skýtta.
Jóhannes Nordal hefir aldre'i
kvænst, en á tvö börn, dr. Sig
urð Nordal háskólakennara ogfrú
Onnu, konu síra Ingólfs Þorvalds-
sonar í Ólafsfirði. Hann hefir ver-
ið þessujn börnum sínum ástríkur
faðir og komið þeim til menta.
Sá, sem þetta ritar, hefir kent
mörgum hundruðum íslenskra stú-
denta og átt meiri eða m-nni þátt
í að útskrifa þá, eh minnist aldrei
að hafa sjeð nýbakaðan stúdent
glaðari en Jóhannes Nordal var,
þegar Sigurður sonur hans hafði
lokið stúdentsprófi árið 1906. En
svo er mál með vexti: Nordal er,
þrátt fyrir áttatíu árin, yngri
anda en margur miðaldra maður.
Þess vegna munu blessuð börnin
A7óra svo elsk að honum. Nú er
háhn kominn í hornið til Sig-
irðar sonar síns og frú Ólafar
tehgdadóttur sinnar, og er það
ósk allra vina hans fjær og nær.
að æfikvöldið verði honum eins
fagurt og bjart í samvistum við
ástvini sína, og hánn hefir unnið
til á sinni löngu og atorkusömu
æfi.
Þ. H. Bjamason.
íþróttir.
Flokkaglíma Ármanns.
SCOTTS’s heipisfræga
ávaxtasnlta
jafnan fyrlrliggjandi.
I. Bryufólfsson & Kvaran.
Oeneralagentnr — Brandlorsikring.
Da vár nuværende generalagent, herr Bjarni Sighvatsson,
av helbredshensyn þnsker á fratre, blir várt generalagentur i
brandforsikring for Island med sete i Reykjavik med oparbeidet
portefþlje, ledig i den nærmeste fremtid. Várt selskap som er
Norges næstelste og blev stiftet 1857, kan i sitt hjemland og
ellers overalt hvor det arbeider, glede sig ved et gjennem men-
neskealdre oparbeidet godt renome og publikums absolute til-
lid; dette er ogsá tilfelle pá Island hvor selskapet nu har virket
i over 20 ár. En energisk mann med god« forbindelser skulde
derfor ha de beste betingelser sável for á beholde váre gamle
som for á tilf0re nye kunder. Generalagenturet vil efter 0nske
kunne sortere enten under vár representasjon i Kj0benhavn eller
direkte under hovedkontoret i Drammen. Reflektanter bes ned-
legge billet med nærmere oplysninger og opgivende av refer-
enser, merket „Gamle Norge" i nærværende blads ekspedisjon,
hvorefter nærmere konferense med representanten fra Kj0ben-
havn, direkt0r Jersgaard, eller várt hovedkontors inspekt0r
Bjarne Holtermann, som begge ankommer til Reykjavik medio
april, kan finne sted.
FORSIKRINGSSELSK ABET NORGE,
Drammen, Norge.
„Hvað þín hlýja fjörgað fær
fæstir mundu trúa,
eins og þú þó oftast nær
átt við kalt að búa.
Fyrir þitt tóbak, fjör og yl,
fyrir steikur þínar
hugsa jeg einhver hlusti til
og heyri bænir mínar“.
Jóhanne's Nordal er drenglýnd-
ur maður og hjálpfús, sem hefir
í kyrþey, og stundum sjer til
baga, levst vandræði all-margra
manna. Honum hefir orðið gott
tii vina um æfina, og kunnað vel
við sig í þeirra hóp. Hann hefir
og verið ráðdeildarmaður mikill
og fáum hefir tekist að leika á
Nordal , í kaupum og sölum,
þótt reynt hafi. Hann hefir alla
æfi, að heita má, verið týhraustur,
og í brag þeim, er áður var getið,
komst skáldið svo að orði: „Það
er í Nordal þrítugt fjör, það hefi’
jeg heyrt. þær segja“ (stúlkurnar).
Átti hann löngum góða hesta, og
þótti góður reiðmaður. Á yngri
árum tamdi hann sjer allskonar
var háð í Iðnó á sunnudaginn.
Hófst hún kl. 3, og var e'kki lokið
fyr en kl. oy2. Áhorfendur fyltu
húsið alveg og vissi enginn hvað
tímanum leið. Fanst mönnum
)etta engin stund, svo var glíman
J’jörug og skemtileg, einkum hjá
jeim flokknum, sem seinna glímdi.
2. flokkur glímdi fyrst. Þar
gengu tveir úr leik í upphafi,
Axel Oddsson úr Ármanni og Har-
aldur Ágústsson úr K. R., eta Vagn
Jóhannsson bættist í hópinn. —
Þriðji maðurinn gekk einnig úr upplýsingar.
miðri glímu, Jóhann Ingvars-
son úr K. R., svo að þeir urðu
ellefu, sem keptu um sigurinn.
Þegar allir höfðu glímt við einn
og einn við alla, höfðu þeir sína
vinningana hvor Helgi Krist-
jánsson og Vagn Jóhannsson, og
jurðu að glíma um 1. og 2. verð-
laun. Fóru þá leikar svo, að
Vagn bar sigur af hólmi. Þrír
menn voru næstir með 6 vinninga
hver, Ásgeir Einarsson (Á), Hall-
grímur Björnsson (Í.S.) og Geir
Ásmundsson (Á). Urðu þeir að
glíma um 3. verðlaun og lagði
þá Geir báða, svo að honum bar
verðlaunin.
Margar voru glímurnar góðar,
og tvímælalaust var Vagn vel að
sigrinum kominn. Sumir glímdu
af kröftum, svo að lýti voru að,
og gerðu þeir sjálfum sjer óleik
með því.
í 1. glímuflokki áttu að vera
18 menn, en tveir gengu úr í
upphafi, Ste'fán Runólfsson og
Jöigen Þorbergsson, og saknaði
margur hans. Eftir 5 glímur gekk
einn úr, Gói úr G. K., og þegar
glímunum var langt komið, gengu
enn tveir úr leik, vegna meiðsla,
Þorgeir Jónsson og Dagbjartur
Bjarnason. Höfðu þeir glímt tíu
glímur hvor, og hafði Dagbjartur
5 vinninga, en Þorgeir 8. Urðu
þeir því 13, se'm keptu um sigur-
ac
Steinmálningin „Bondex
Er sjerstaklega gerð til þess að mála stein og stein-
steypuveggi. jBondex' litar ysta lagið í veggnum og myndár
vatnsþjettan glerung. Það er sjerstaklega sterk og ending-
argóð málning, sem ekki springur, flagnar nje brotnar af
veggnum. Það er langtum fljótlegra að má|a með „Bondex"
en nokkurri annari málningu, og þar að) auk er þetta allra
ódýrasta málningin, sem hægt er að fá.
. „Bondex“ fæst í mörgum breytilegum litum.
Hefi byrgðir fyrirliggjandi. Gef þeim er óska nánari
Sigfús Jónsson
í trjesm. Fjölnir, Kirkjustræti 10 Reykjavík. Sími 2336.
Einkaumboðsmaður á Islandf fyrir The Reordon Company,
Chicago.
Timbupvepslun
P. W. Jacobsen & Sðn.
Stofnuð 1824.
Sfmnefnii Granfuru — Carl-Lundsgade, Köbenhawn C.
Selur timbur í stærri og smærri sendingnm frá Kaupm.höfn.
Eik til skipasmíða. — Einnig heila skipsfarma frá Svíþjóð.
Hef verslað við ísland í 80 ár.
•••••••>•••••••••••••••••••••••••***•••••• ••••••••
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••»•••••••
Dömntösknr
nýjasta tíska, mikið úrval, mjög ódýrt.
Einnig Barnatöskur.
K. Einarsson & Bjfirnsson.
Bankastræti 11.