Morgunblaðið - 08.04.1930, Blaðsíða 8

MORGUNBLAÐTÐ
I
at Tiúsameistara ríkisins að götur
keÉnn sín hvorume'gin við það af
Hverfisgötu niður á Lindargötu og
mundi sú gata, sem lægi niður
með leikhúsinu að austanverðu
korna niður á Lindargötu beint á
MÓtí kvennabyggingunni. Þetta
fanst stjórn h.f. Kvennaheimilið
Hailveigarstaðir mikil meðmæli
«neð staðnúm við Lindargötu. Bn
gvo við nánari athugun komst
kúsameistari að raun um, að ekki
mundi verða rúm fyrir götur við
etada leikhússins, svo þeim yrði að
sleppa, enda yrði framhlið leikhúss
ihö að Hverfisgötu og þar inngang-
ur fyrir leikhúsgesti. Þá varð ná-
glBnnið við Leikhúsið vart annað
eíns hnossgæti og stjórn fjelagsins
baffii í fyrstu ætlað. Annað var og
sem kom til greina í sambandi
við leikhúsið. Það á, samkvæmt
teilrningu, að ná nær alla leið frá
Hverfisgötu niður að Lindargötu.
iTillibil frá götu 10 m.. Ve'gna
hsðBarmuns á þessum götum verður
afi hækka Lindargötu röskan lþ£
m. Þetta gerir byggingu við Lind-
acgötu nokkrum þúsund krónum
líýrari.
Bakhlið ieikhússins, sem snýr að
Eiíndargötu; verður að lengd alls
Wt m. Miðhluti þeirrar bygging-
afc.19 m. á lengd, verður að hæð frá
jörðu 30 m. — Jeg vil í þessu
Haínfeandi taka það fram að gatan
vorður 121/a m. Bil frá götu að
Liixdargötu 10 m. eða 22^ m. alls
á inilli húsa. Hæð leikhússins þann
ig 7V2 m. me'iri en bilið alt. Hliðar
ááfoiurnar, önnur 5 m. breið, hin
1414 m., verða að hæð, frá jörðu,
lú m. Þaunig myndar leikhúsið
heíst tii ónotalega háan skjólgarð
fýHr suðvestan sólina.
Kessar horfur með lóðina liafa
/ítjóminni fundíst miður góðaf. Bn
h^er í bæ er að verða tilfinnanleg-
nt skortur á rúmgóðum byggingar
IðRom, nema þá í úthverfum bæj-
ntftífr. Þetta var stjóminni ljóst
og he'nni var það líka ljóst, að
þðgar til kæmi að byggja Hallveig
Saðunah.
— Hálf miljón er ekki mikið
fje fyrir mig. Þú áttir eftir að
erfá það, og jeg skal lofa þjer
þvi, að þú skalt eignast alt. mitt
fje á morgun, ef þú gefur mje'r
'um það, að öll framkoma þín
í þessu máli sje heiðarleg og að
jcjg «je ekki að hjálpa til að hylma
yfijc giæp-
Það varð dauðaþögn við þessn
sffei gamla mannsins. Hvorki Sa-
ejinah nje maður hennar þorðu
áð segja neitt. Hinn örvasa gamli
nxaður hafði sjeð við þeim með
röynslu sinni og víðtækri þekk-
iihgu á mannlegn eðli.
Hann stóð upp úr stól sínum, og
það var að sjá, sem hann hefði
féngið æskufjör sitt áftur, efr hann
gpkk til May og horfði inn i
iftkugrátt andlit hans.
—-- Segðu mjer satt, sagði hann
öglsíndi. — Bins satt og þó þú vær
ir að tala fyrir dómstóli himins.
Sídtamálsrannsókn, það þýðir, að
rattmsakað verði, hvort þú sjert
aÉfeur eða saklaus af glæp, sem þú
eíf gimnaður um. Svaraðu mjer
KtScax; ertu sekur eða saklaus 1
Sadunah leit til manns síns að-
vöímnaraugnaráði. Ef hann gæti
rní logið, án þess að gamla mann-
iiit grunaði neitt, sagt að líkurnar
vsbtu á móti sjek og þar fram eftir
arstaði, hefði það minna að segja
hvort í sjóði væri fáum þúsundum
meira eða minna, en að lega húss-
ins væri góð. Siðastliðið vor var
Báran gamla auglýst til sölu.
Stjórn hlutafjelagsins leitaði sjer
upplýsinga um söluverð á henni
og borgunarskilmála, en þó við
sumar hefðum talsverða ágirnd á
staðnum, seta er tvímælalaust einn
sá allra glæsilegasti í bænum, —
varð ekki úr kaupum. Húsið óhent-
ugt og illa bygt. Mun þó stjórnin
hafa orðið fyrir nokkru ámæli
fyrir að hafa látið þetta tækifæri
ganga úr greipum sjer.
Um skeið lá svo lóðarmálið niðri.
Hlutavelta stóð fyrir dyrum og
henni fylgdu ýmsar annir á undan
og enda á eftir. 1 sambandi við að
leitað hafði verið upplýsinga um
kaup á Bárunni, hafði stjórn h. f.
Kvenna hpmilið farið þess á le'it
við einn af bankastjórum íslands-
banka, að lóð sem bankinn átti við
hornið á Öldugötu og Garðastræti,
yrði ekki seld án þess stjórninni
gæfist kostur á að sitja fyrir
kaupum. Lóð þessari hafði bank-
inn ætlað að skifta í tvær bygg-
ingarlóðir. Neðri lóðin Öldugötu
— Garðastræti — er að stærð nál.
590 □ m. Efri lóðin er lítið eitt
minni.
Áður en stjórnin gerði nokkuð
frekar viðvíkjandi kaupum áleit
hún það skyldu sína að snúa sjeír
tií Atvinnumálaráðaneytisins. Það
var gert með brjefi 19. nóv. f. á.,
og farið þess á leit að ráðuneytið
gæfi leyfi sitt til að hagnýta mætti
lóð þá, sem gefin var, með brjefi
22. mars 1924, á þann hátt að
skifta henni fyrir aðra lóð eða
selja hana og verja andvirðinu til
kaupa á annari lóð í sama augna-
miði, ef það þætti betur henta.
Þetta leyfi veitti atvinnumála-
ráðuneytið með brjefi 26. nóv. f.á.
Um líkt leyti og svarið kom frá
ráðuneytinu, símaði bankastjórn Is
landsbanka til formanns h. f.
Kvennaheimilið og kvaðst nú hafa
götunum, þá myndi gamli maður-
inn trúa honum og lána honum
fjeð, það sem hann mundi alls
ekki gera, ef May þyrði ekki að
ijúga. Hún fann nú, að það hafði
eltki verið rjett af henni að koma
með hann hingað þennan dag, því
að taugar hans vorn í megnasta
ólagi. Hefði hún beðið, þar til dag-
inn eftir, þá hefði d. t. v. alt verið
öðruvísi.
En nú var hann hjálparvana,
eins og barn. Hann gat ekki þving
að lygina fram á varir sjer fyrir
augliti gamla frænda síns.
— Svaraðu mjer! hrópaði gamli
maðurinn, svo að undir tók í hús-
iuu, þegar hann tók eftir hinu
sýnilega hiki..
Þá loks svaraðí systursonur
hanjs: — Það mnn vera hægt að
telja kviðdómi trú um það, að jeg
sje sekur, stamaði hann.
Clifton Judd gekk til sætis síns
og settist þreytule'ga niðxxr. Hann
þagði nm hríð og þögnin var svo
djúp, að hægt hefði verið að heyra
títuprjón detta. Síðan svaraði lxann
kuldalega og skýrt:
— Ef tap þitt hefði verið að
kenna fávísi, óhappi, eða jafnvel
kjánaskap, þá hefði jeg hjálpað
þjer. En eins og nú standa sakir,
get je'g ekki látið einn eyri af fje
mínu til þess að hjálpa til að þjóf-
ur sleppi við rjettláta hegningu.
Sadunah sneri sjer snögt að hon-
kaupanda að lóðinni á horninu á
Öldugötu og Garðastræti og sagði
að ef stjórn h.f. Kvennaheimilið
vildi neyta forkaupsrjlettar á
nefndri lóð yrði hún þefgar í stað
að taka fullnaðarákvörðun. Svar
yrði helst að koma fyrri hluta
næsta dags. Þó tókst að fá 2—3
daga frest, svo stjórninni allri gæf
ist kostur á að athuga lóðirnar,
sem þarna eru óbygðar við göt-
uman Túngötu, Garðastræti og
Öldugötu. En lóðin við Túngötn
og Garðastræti er eign stórkaup-
manns C. Olsen. Eftir að hafa at-
hugað lóðir þessar, var stjórnin
öll einhuga um, að láta ekki
hornið á Öldugötu og Garða-
stræti ganga úr greipum sjer; því
þó að svo reyndist síðar að horfið
yrði frá því ráði að byggja þarna,
þá væri lóð á þessum stað altaf í
fullu gildi.
Ritari hafði átt tal við stórkaup-
mann C. Olsen viðvíkjandi kaupum
á lóð hans við hornið á Túngötu-
Garðastræti, en hann ehgin ákveð-
in svör gefið. Svar hr. Olsens kom
ekki fyr en 28. þ. m.
Það er augljóst að ekkert tæki-
færi gafst til að halda hluthafa-
fund áður en kaupin voru ráðin,
þar sem um sama sem engan frest
var að ræða, enda taldi stjómin
eins og áður er getið, ekki mikið
í hættu.
Það stóð til að kaupsamningar
yrðu undirskrifaðir upp úr nýári
og kaupin þá að fullu ger, eta sök-
um sjúkleika eins bankastjórans
mest alian janúar, varð ekki af að
þessu væri lokið. Að þessi frestur
var ekki notaður til að halda fimd
með fulltrúum hjer í bænum, kom
meðfram af róti því, sem þá var á
hugum manna og stjómin áleit að
hjer væri ekki nm það að ræða
nú, hvort ætti að kanpa umrædda
lóð, þar sem því máli var svo
langt, komið. Svo kom lokun ís-
landsbanka og ýmsar vafa spurn-
ingar og óhugur í sambandi við
iokunina. Og e'r þetta alt kunnugra
um. — Frændi, hugsa^jx um, hvað
þú ert að segja. Mostyn er rnglað-
ur af þessu áfalli. Hann veit ekki,
hvað hann segir, það er ekkert að
marka það, se'm hann talar.
Gamli maðurinn rjetti upp hönd
sína, og Sadunah tók eftir því að
hún skalf ekki hið minsta. —
Elsku barn. Þú hefir gert þitt
besta. Jeg ásaka þig ekki fyrir að
sjá ekki, að maðnr þinn er glæpa-
maður. Jeg vorkenni þjer af öllu
hjarta, því að þú hefir bundið ör-
lög þín manni, sem hefir óvirt nafn
sitt, mitt og okkar allra.
Hún fje'll á knje fyrir honum
og reyndi að taka hendur hans,
en hann varnaði henni þess.
— Jeg vil ekki hreyfa litla fing-
ur minn til þess að bjarga honum.
Hann verður að sæta maklegri refs
ingu. f fyrramálið fer jeg hjeðan
og breyti erfðaskrá minni, þannig,
að þú hljótir það sehn hann átti
að fá.
Og hann stóð upp, benti til dyra
og sagði með þrumuraust við syst-
urson sinn. — Farðu út úr húsi
mínu þjófur. Og hann endurtók
það: — Þú svívirðilegi þjófur,
farðu frá augliti mínu.
Þessi áköfu orð virtust vekja
May af dvala þeim, sem hann hafði
verið í. Hann krepti hnefann og
gekk í áttina til gamla mannsins,
angsýnilega í þeim tilgangi að slá
en um þurfi að ræða.
Sök stjórnar h.f. Kvennaheimilið
Hallveigarstaðir er þá, ef um
nokkra sök getur verið að ræða,
■sú, að hún hefir haft framsýni til
að tryggja Hallveigarstöðum stað,
annan en að haki leikhússins, í ná-
grtnni við kolakranann, sænska
frystihúsið og olíugeymana og önn-
ur svipuð mannvirki, sem gera má
ráð fyrir að spretti upp við höfn-
ina.. Að það nágrenni sje hentugt
fyrir rólegt heimili það get jeg
því miður ekki sjeð — jeg segi
því miður — það hefir ekki verið
gert af ljettúð eða brasklöngun, að
le'ita fyrir sjer með staði annars
staðar.
1924, þegar lóðin var gefin ísl.
konum fyrir kvennabyggingu, var
aðstaðan öll önnur. Hallveigar-
staðalóðin leit glæsilega út á skipn
lagsuppdrættinum, þótt hún væri
heldur opin fyrir norðangarðinum.
Það er rjett, að það kostar fje
og fyrirhöfn að kaupa lóð á öðrum
stað, en þar sem hlutafjelagið get-
ux nú skoðað lóðina við Lindar-
götu sem sína fullu e'ign, er hún
hefir fult leyfi til að nota á sem
hagkvæmastan hátt í þágn Kvenna
heimilis í Rvík, getur stjórnin ekki
sjeð annað en hjer þurfi ekki
að vera unt'peningalegan mismun
að ræða. Lóðin við Lindargötu get-
ui ve'rið góð til margra annara
hluta, þótt hún eftir þeim aðstöð-
um, sem nú eru fyrir hendi, sje
miður fallin fyrir Kvennaheimilið.
Þetta er núverandi stjórn h.f.
Kvennaheimilið Hallveigarstaðir
ekki kappsmál, og því síður til-
finningamál, ef aðstaða breýtist til
batnaðar, t. d. ef horfið yrði frá
því að byggja leikhús himinhátt
fjrrir framan liálfa suðurhlið lóð-
arinnar..
Við Garðastræti yrðu Hallveig-
arstaðir í námunda við íþróttahús-
in tvö. Stutt frá höfninni og mið-
bænum, þó á rólegum stað, og þar
sem ekkert skyggir á frá þrem
hliðum.
hann. En Sadunah ge'kk í milli
þeirra.
— Láttu hann í friði, sagði bún.
Þú hefir gert honum meira rangt
til en að hann geti fyrirgefið þjer
það. Þú hefir líka gert öllum, sem
nær þjer standa rangt til, og reiði
þeirra er rjettmæt.
Hún tók L handlegg hans og
hafði hann á burt með sjer. Clifton
Judd sat lengi eftir þetta kyr í
stólnum og talaði við sjálfan sig,
þvi að hann var í mikilli æsingn.
Þau hjónin gengu heim til sín
án þess að se'gja nokkuð. Hvorugt
gat talað, eftir að vonir þeirra
höfðu brugðist svo gersamlega. En
hitt fanst þeim þó ægilegra, að
þau áttu eftir að umgangast gesti
sína, brosa og vera þeim til skemt-
unar, þrátt fyrir hinn mikla sorg-
arleik, sem fram var að fara.
Þau gengu rakleitt til herbe'rgja
sinna, og vildi þeim það happ til,
að enginn mætti þeim, ekki eiun
sinní neinn af þjónustufólkinu. Sa-
dunah var nú farin að hugsa ró-
legar um hlutina, og húu varð að
viðurkenna með sjálfri sjer, að það
hefði ekki verið viturlegt af sje'r
að reka mann sinn til að fara
þegar í stað að finna frænda sinn,
en bíða ekki þess, að hann, yrði
betur fyrir kallaður. Hún fann, að
þegar hún sagði að sakamálsrann-
sókn væri yfirvofandi, hafði karl-
irm orðið svo reiður, að hann hafði
Akra
orðið
ð smjörlfkinu sem
bier borðið.
Jarðarberja
snlta
1 lausri vigt, ðdýr.
Laugaveg 12. Simi 2031.
Sener-
KéDurnar
era kovnar i
SOfffUbOð.
S. Jóhannesdóttir
Fallegast og ijöibreyttasl
nrval við sanngjörnu
verði i
Menchester.
Sími 894.
Nýkomlnii
Tooeesvkur
TIRiMWai
Laugaveg 63. Sím! 2393
Soussa
srn beetn egypskn Cigarettnrnar
20 st. pakk.
á kr. 1.25.
\