Morgunblaðið - 22.02.1931, Page 8

MORGUNBLAÐIÐ
t.
lcigur Siinónhefndarinriar fyrir að
eins bálftt ári. Indyerjar fá langt
um meira sjálfræðt en þeir hafa
ef þeir taka tílhöðinu. En
1>úaSt má við að þðir uni fyrir-
. varftRhm viðvíkjancti hermálun-
úra .og utahrílíi.smálunum illa til
'leqgflar. Öll líkindi enx til, að
Eflglerkiingítr neyðist fyr eða síð-
ar til Jtess að láttt fyrirvarann
falla bnrt. En verðiir ]iað til þess
að treysta'bondin milli Englands
og Jjrdlands, ef tilboð Englendinga
ver%- frafnkvæmt? Það ætti að
miigta kosti að vera heppilegri
loið. en að ríota byssustihgina. -—
Mat^ir líta svo á að sjálfstjórn
sjer i'öina og síðasta úrræðið til
j»esS*að réjhia að balda Indlandi
ituríflt breska heimsveldisins. En
þflt* með er ekki sagt að það tak-
ist íjl lengdar.
Sjálfstæðiskröfnr Indverja eru
krðfur Austurlanda til Vestur-
lítníia. Þær eiga rætur sínar að
rekja til sigurs Japana í stríðina
vi?Lljíússa. Þær jukust eftir heims-
ófri^ínn, þegar hermenn Asíuþjóða
j híxfðu barist á vígvöllunum í Ev-
í vó|ht og sjeð hve veikar og sundr-
\ at(ar Evrópu]>jóðirnar eru. Sjálf-
J aífoíisbarátta Austurlandaþjóða
i vgt^Jur ekki stöðvuð. Það er að
1 oi^íi tímaatriði hvenær hún leiðir
j tít sfghrs. En engiim getur dulist,
* afi það hlýtur áð liáfa stórkostleg
? áfirif á stjórnmál og efnahag Ev-
u ; -
í róþuþjóða, ef Englendingar missa
i lódland.
; Höfn í febrúar 1931.
í. ■ P.
Frumvarp
tíl laga um lax- og silungsveiði.
Það sem gefur mjer tilefni til að
fckrifa nokkurar línur, er frumvarp
ið til laga, um lax- og silungsveiði,
*em, lagt var fyrir síðasta Alþingi,
ofl: dagaði uppi, og senniiega verð-
ur rætt á Alþingi í vetur. Ef frum-
vatjp það verður að lögum, ébreytt,
veltSð, margir bændur ‘þessa lands,
uvifíir hlunnindum, sem fylgt hafa
.jörfSum þeirra frá ómuna tíð. Allar
|>esð^r jarðir þeirra liafa verið virt
«r fil skatts og flestar til lántöku,
mefl öllum þeim gögnum og gæð-
lUh^Af þeim ástæðum einum fiust
mjöl* slíkt eignanám óframkvæm-
afilegt.
Hini • háttvirtu nefndarmenn
sogjH í greinargerð frumvarpsins:
’"„Er þetta frumvarp samiS með það
fyrfr augum að bæta kost þeirra,
setítjþnn hlut. hafa borið skarðan
fráÍBorði um skiftingu veiðinnar“.
Hjer er víst átt við þá fögru
hugðjón, að allir beri jafnt úr být-
ui%^Sú hugsjón vill oft rekast á
bliiij^ker öfga og þekkingarskorts,
og í?kal hjer nefnt dæmi ])ví til
siWJJIiinaf.
\Tið ósa Laxár, ,hjer í, Borgar,-
fjajtarsýslu eiga 15 bændur veiði-
rjett. .Sumir þedrra stunda ekki
veifi^vegna illrar aðstöðu, en nokk
nrii; veiða sjer til .töluverðra hags-
nmna. Þeír sem véiði stunda, nota
dráttarnet og. lagnet. Dráttarnet
reynast, betur, því að lagnet fyllast
af rnsli. Yerði fyrnefnt frumvarp
að iög.um,-verða ajjir þessir inenn
sviftir veiðirjetti um óákveðinn
tíma, árí nokkurs endurgjalds. Jeg
:get því ekki ájhð,- að hiri fagfa
jafnaðarhugsjón nefndarmanna
jnái þar tilgangi sínum.
Annar aðaltilgangur frumvarps
þessa, segir nefndin vera: „Að
skapa tryggingu fyrir veiðinni,
þannig að náttúruauður sá, er
fólginn er í veiðivötnum landsins,
verði ekki eyddur, með offorsi og
ránj’rk.ju, heldur geti hann haldist
og aukist til hagsmuna þjóðinni11.
Nefndin verður ekki ráðalaus. Hún
vill svifta fjölda marga bændur
veiði, um aldur og æfi. Sumum
vill lu'm leyfa veiði með ]>ví móti,
að þeir leggi net eða aðrar veiði-
vjelar aðeins út í Vz hluta ár, og
ádráttarnet sjeu dregin út í %
hluta ár, án fyrirstöðunets. Þeim
mönnum sem laxveiði hafa stund-
að, kæmi ekki til hugar, að reyna
veiðiskap, með þeim hætti, þar eð
engin von væri veiði, þótt gnægð
fisks væri fyrir. Mundi slíkt ekki
hafa bætandi áhrif á skaplyndi
rányrkjanna!
Það er aðeins ein veiðiaðferð,
sem hefir fundið náð í augum
nefndarinnar. Það er stangaveiðin.
Með stöng má veiða bæði sýknt
og heilagt, en „sá er galli á gjöf
Njarðar“, að síi veiðiaðferð er svo
tímafrek, ,að bændur hafa ekki ráð
á, að veita sjer það gagn og gam-
an er liún veitir. Þótt stangaveiði
yrði aðeins viðhöfð, má reiða sig á
það, að afli gæti orðið æði misjafn,
vegna mismunandi aðstöðu, svo
eru menn líka með mismunandi
veiðihæfileika. Úr slíku verður eigi
bætt með lögum.
Það verður mörgum á að spyrja:
Er nú þörf á þessari gerræðisráð-
stöfun, sem felst í frumvarpinu?
Má ekki auka lax- og silungsveiði,
þótt hin þjóðlegu veiðarfæri, lag-
net og dráttarnet, sjeu notuð, sam-
kvæmt núgildandi lögum? Því
mundi framtíðin svara, ef reynt
væri. Lagnet og dráttamet hafa
verið notuð frá landnámstíð. Enn-
þá eru hjer á landi margar ár, sem
lax og silungur gengur í. Ekki er
hægt að segja með neinni vissu,
að fiskgengd í þær sje í rjenun.
Það er því ekki nokkur ástæða til
þess að takmarka lagnetja- óg
ádráttarveiðina, meira en gert var
með lögum 1886. Aftur á móti
þarf að takmarka stangaveiðina,
því að hún er tvíeggjuð. — Með
stöng er veiddur aðeins sá lax
og silungur sem gengið hefir í árn-
ar og dvelst þar til þess að auka
kyn sitt. Er ‘því sjálfsagt, að viku-
friðun eigi sjer þar stað, sem með
aðra veiði. Oðru máli er að gegna
með ósaveiðina, því þar veiðist
líka bæði lax og silungur, sem
hefir enga eðlishvöt til þess að
ganga upp í árnar og dveljast þar.
Gísli Gíslason,
Lambbaga í Skilmannahreppi.
Eftirmæli.
Ólafur Ólafsson bókbindari var
fæddur 17. des. 1864 í Varmalilíð
undir Eyjafjöllum, en liann ljetst
23. nóv. Ið30 eftir langvarandi og
erfiðan sjúkdóm. Ólst hann upp
lijá foreldrum sínum Ólafi Ólafs-
syni og Guðrúnu Tómasdóttur á
Leirum undir austurfjöllunum. —
Hann fluttist tii Reykjavífair um
vorió 1896 og byrjaði að stunda
sjómensku í nokkur ár, þar til hon
um hnignaði heilsa, og þoldi eigi
svo erfiða vinnu; fór hann þá að
starfa að bókbandsiðn, og hjelt
því starfi síðan meðan kraftar
entust. -— Ólafur sál. ljet eftir sig
4 börn sem öll eru á lífi; tvær
dætur frá fyrra hjónabandi, Ólafíu
Rögnu og Sigurlaugu, báðar bú-
settar í Reykjavík; og tvo drengi
eftir það síðara, Halldór Jón, og
Ólaf Gunnar, sem báðir eru hjá
móður sinni, ekkjunni Sigurlaugu
Jónsdóttur.
Einn bróður átti Ólafur sál. á
lífi, Sigurð trjesmið Ólafsson, er
fluttist að austan 4 árum síðar til
Reykjavíkur. Bygðu þeir sjer hús
saman á Brekkustíg 7 hjer í bæn-
um og hafa þeir biiið þar saman
síðan, og ávalt verið mjög sam-
rýndir sem góðir bræður.
Ólafur sál. var sjerstaklega var-
kár maður og vandaður í allri um-
gengni, hjartagóður og hjálpsam-
ur, og mátti ekkert aumt sjá, og
hinn besti húsfaðir; vinfastur og
tryggur. —
Jeg, sem þessar línur skrifa,
þekti Ólaf sál. vel; kom oft á
vinnustofu hans og talaði við
hann. Vissi jeg að honum leið oft
illa, og átti bágt með að vinna
þótt hann gerði það, sökúríi sárra
meina sem þjáðu hann, en ekki
var hann að æðrast eða kvarta,
heldur bar hann ])að alt með stakri
ró og karlmensku. Oft gat hann
þá verið kátur og gamansamur
þrátt fyrir það, því lundin var
ljett og- glöð.
Helst vildi hann tala um trúmál,
því að eiKfðarmálefnin voru hon-
um hugðnæm og hjartakær. Hann
var trúmaður mikill og kirkjuræk-
inn með afbrigðum. Fórust honum
oft fagurleg orð um trúarinnar
málefni, og Var unun á að hlýða, (
enda vildi hann koma sem oftast
á þá staði, sem flutt voru erindi
um eilífðarinnar málefni.
Víða fylgdist Ólafur sál. með,
mátti segja jafnt í andlegum efnL
um sem verahllegum; enda bar
liann gott skyn á alt, var stiltur
og aðgætinn, sterkminnugur og
fróður um marga hluti. Það var
yndi að vera með Ólafi sál. einum,
því þá naut hann sín jafnan best,
því liann var skemtilegur; ljet þá
margt í ljós, sem annars hefði hul-
ið verið, því hann var dulur að
eðlisfari. —
Hann bar sinn sjúkleik með
karlmensku og trúarrósemi, og
gekk aldrei heill til skógar síðasta
hluta æfi sinnar.
Dygð og trúmenska var honum
jafnan samfara, hann átti hreint
og falslaust hjarta, og trúin á
eilífðina Arar honum alt.
Blessuð sje minning hans.
Far nú sæll, vinur! frjáls til sigur-
hæða.
Fylgi þjer englar guðs um ljóssins
brautir.
Nú eru úti allar jarðlífsþrautir,
og einn er læknir, sem kann mein-
in græða.
Jens Sæmundsson.
i i WMfl W"
„Do X“
6 leið til Ameríku.
Eins og kunnugt er ætlaði þýska
flugskipið stóra „Do X“ að fljúga
til Ameríku á öndverðum vetri,
en komst ekki lengra en til Lissa-
bon. Þótti ekki ráðlegt að leggja
upp í Atlantshafsflugið með þá
hreyfla, sem í flugskipinu voru,
og þess vegna voru keyptir til þess
Rolls Royce lireyflar í Englandi.
Meðan flugvjelaskipið lá í Lissa-
bon vildi það óhapp til, að í því
kviknaði og skemdist það allmjög
við brunann. En fljótt. varð þó
gert við skemdirnar og 31. janúar
lagði flugskipið af stað frá Lissa-
bon og lenti í Los Palmas-höfn á
Kanarísku eyjunum eftir 7 stunda
flug. Hafði það þá flogið 200 kíló-
metra á klukkustund að meðaltali.
Var flugskipinu tekið með miklum
fögnuði í Los Palmas, og öllum
flugmönnuniun haldin veisla um
kvöldið. Daginn eftir var ráðgert
að lialda áfram til Kapverdisku
eyjanna, en þá var svo ilt í sjóinn,
að ekkert viðlit var að flytja
bensín um borð í flugskipið.
Hvennagullið.
mig svo vel sem jeg gat og vörn
mína endaði jeg með því að
lumbra dálítið á honum til þess að
gera greyinu bonum Saint-Eusta-
che það ljóst að það væri lítiL
mannlegt að fara að ráði sínu eins
og hann gerði. Svona liggur í mál-
inu, frú mín góð.
En það var enginn leikur að sefa
hana og hún daufheyrðist jafnt
eftir sem áður, þó að greifinn og
dóttirin reyndu að styrkja mig og
sýna henni 'fram á að framkoma
mín væri á allan hátt skiljanleg.
Það var svo sem eftir Lavédan
að hann skyldi tala svona djarf-
mannlega um framferði riddarans
og verðskuldaða hegningu lians,
enda ])ótt hann bæri -næsturn ótrú-
legan kvíðboga fyrir afleiðingun-
um og hefnd Saiht-Eustache.
Hversdagslega bar greifafrúin
töluverða virðingu fyrir eigin-
manni sínum, en í máli eins og
þessu, sem fjallaði um heiður karl-
manns, dirfðist hún ekki að and-
mæla ákvörðunum greifans. Hún
var að stjana við Saint-Eustaclie,
sem lá ennþá í hnút á jörðinni.
Mjer er næst að halda að það liafi
verið af ásettu ráði að hann stóð
ekki upp, hann hafi ætlað með því
að vekja meðarímkun hennar ennþá
betur. Al't í einu greip hún fram í
ræðu Roxalönnu, sem var í ákafa
að verja mig.
— Hvar hefir' þú verið? spurði
hún skyndilega.
— Hvenær, mainma mín?
— 1 allan dag, sagði greifafrúin
með óþreyju. Saint-Eustache hefir
beðið eftir þjer í samfleytt tvær
stundir.
— Beðið eftir mjer, mamma?
Af hvérju hefir hann verið að
bíða eftir mjer?
— Svaraðu spurningu minni. —
Hvar hefirðu verið?
— Við Lesperon höfum verið
saman, svaraði hún rólega.
—- Ein saman?, öskraði greifa-
frúin.
— Vitanlega, já. Hreimurinn í
rödd barnsins litla var fullur
undrunar vegna spurninga þessara.
— Guð minn góður, hrópaði
hún.'Á jeg að trúa því að dóttir
mín sje ékki hótinu betri en hver
iinnur ......
Guð einn veit, bvað það var, sem
hún ætlaði að fara að segja. —
Aldrei á æfi minni hefir jeg orðið
var við jafnviðbjóðslega og ill-
kvitnislega mælgi, og er þá ekki
neitt skaint iil jafnað, þar sem
jeg hefi verið mestan liluta af lífi
mínu við hirðina. Greifinn var
sýnilega á sömu skoðrín og jeg
óg til ]>ess að forða dóttrír sinni
frá ógn þeirri er vofði yfir í loft-
STRAUJÁRN og
RAFMAGNSBAKSTRAR
eru ómissandi á
hverju heimili.
Raftæk-javerslunin
Norðnrljésið
Laugaveg 41.
Fjallkonu-
skó-
svertan
best.
L •
Hjf. Efnagerð ReyhjavUmv.
lolssðlan 5.1.
Sími 1514.
Flugskipið hefir gríðarmikintt-
póst meðferðis; þar á meðal var
póstur til Madeira og átti að
fleygja honum niður á eynni. Ea
flugskipið varð að fara þar fram- a
hjá vegna þoku.
Þrír farþegar voru með flug-
skipinu: Portúgalski flotaforing—
inn Coutinho og tveir þýskir-
blaðamenn.
Þegar veðnr tók að lægja, var-
bensín flutt um borð í flugskipið-
og ætlaði svo Christiansen flug-
stjóri að halda áfrain ferðinni. En
þótt svo væri ráð fyrir gert, að
í'lugskipið gæti liafist til flugs-
hversu mikil kvika sem væri, þá.
fór nú svo, að öldur Atlantshafs-
ins reyndust þyngri og riðameiri,.
heldur én öídurnar á Bodenvatni..
Laskaðist flugskipið talsvert þeg-
ar það adlaði að liefjá flug, og'
veiðnr að liggja æði lengi um kyrt
( að minsta kosti þrjár vikur) því
að varaliluta til viðgerðar þarf að
sækja alla leið til verksmiðjannas
í Fríedriclishafen.
inu, greip hann byrstur fram í.
— Kona góð, hvers konar orða—
tiltæki em þétta? Til hvers er að-
vera gerá alt ]>etta veður, sem
okkur er síst til sóma. Við errín*.
ekki í París. Þetta er engin Lux-
emborg. Hjer erum við uppi í
1 sveitinni eins og Iiverir aðrir'
svéitamenn...........
— Svcitamenn! hrópaðí hún og
tók andköf. Hamingjan góða, jeg
<>r þá kannske gift sveitabónda. Er
jeg greifafrú Lavédan, eða er jeg
kannske aðeins veslings bæncla-
konaT -- Og er" heiður dóttrír'
yðar.------- — — — '
*— Frú mín góð, lijer héfír alls-
ekki vefið iim lieiður clóttur ríiinn-
ar að ræða, greip hann fram í
fyrir^ henni svo vægilega, að'
gremja hennar kulnaði samstundis
eins og éldneisti, sem traðkað er
á. —- En þarna koma jijónarnin,
bætti liann rólega við..