Morgunblaðið - 21.06.1931, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ
iitiiiiiiiimiiiiiiiiiiuiiuiiiiiHiUitummmino
3ftorgtmWaM£
Útffaf.: H.Í. Árvakur, P.«ykJaTlk =
Rltatjðrar: Jön KJ&rtanuon.
V&ltýr Staí&nuon.
Rltatjörn og &fgrelt)al&:
Auaturatrœtl 8. — Slaal 500. S
Auglýalngaatjörl: B. H&fbarg. =
Auglýalngaakrif atof a:
Auaturatrætl 17. — Slml 700. ^
Helauaalmar:
Jön Kjartanaaon nr. 741.
Valtýr Stefánaaon nr. 1120. =
E. Hafberg nr. 770.
Áakrlftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á aaánuOl. =
Utanlanda kr. 2.50 á aaánudl. =
1 l&usasölu 10 aura elntaklO.
20 aura meO Ueabök. =
flnilllllllllllllillllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllimilllllUÍ
Hosningarnar.
í gær voru atkvæð talin í Eyja-
i íja-rðarsýslu. og er þá lokið at-
kvæðatalningu í öllum kjörclæm-
" um.
Eyjaf jarðarsýsla:
Kosnir voru Bernharð Stefáns-
son bankastjóri með 1309 atkv. og
Einar Árnason fyrrum ráðli. með
1297 at-kv,
Garðar Þorsteinsson fekk 552
atkv., Einar Jónasson fekk 529,
Guðmundur Skarplijeðinsson fekk
307 atkv., Halldór Friðjónsson
' 202 atkv., Elísabet Eiríksdóttir
fekk 149 atkv. og Steingrímur Að-
.-.alsteinsson feltk 129 atkv.
Dómur mððarinnar.
Sjálfstæðisflokkurinn
Framsóknarflokkurinn
Sósíalistar
Kommúnistar
17171 atkvæði.
13840 atkvæði.
6198 atkvæði.
1165 atkvæði.
Stjórnarandstæöingar hafa samanlagt_
10694 atkv, umfram stjórnarflokkinn.
Ætlar forsætisráöherrann aö hlíta
þessum dómi? Eöa ætlar hann aö
viröa þjóöarviljann aö vettugi?
Frá Siglnfirði.
Siglufirði, FB. 20. júní.
Tíðin köld og þurkasöm
Ihingað til. t nótt rigndi þó tals-
- vert. Má það kallast fyrsta
iregnskúrin hjer á sumrinu.
. Þokur síðustu dagana. Sprettu-
horfur slæmar. Gæftir allgóðar.
. Afli misjafn þessa viku og tregt
lum beitu. Reknetjabátur aflaði
um 40 tn. af hafsíld, þá fyrstu
Ihjer í vor. Var það á fimtudags-
nótt. Tveir bátar fengu um 30
tn. í fyrrinótt. Fjórir bátar
«drifu í nótt, en fengu ekkert
. Beitusíldarverðið 40 kr. Ríkis-
verksmíðjan býr sig nú undir
;að taka á. móti síld.
Græniandsmálin.
MRP 10.—20. júní FB.
Samkvæmt tilkynningum í
rnorskum og dönskum blöðum
fara nú fram umræður milli
stjórnanna í Noregi og Dan-
mörku um Austur-Grænland.
‘Opinberar tilkynningar um
; samningaumleitanirnar verða
ekki biitar, fyrr en árangur
næst á aðra hvora hlið. Sam
kvæmt Nationaltidende í Kaup
mannahöfn er tilgangurinn með
umræðunum að meiningarmun
tur beggja ríkisstjórnanna í
þessum málum geti komið skýrt
í ljós, til þess að ekkert verði
;á huldu um afstöður ríkjanna,
*en náist ekki samkomulag um
•■deiluatriði er ráðgert að skjóta
}þeim til dómstólanna í Haag.
Þjóðleíkhúsið í Bergen.
Samkvæmt Dagbladet var
tekjuhalli á þjóðleikhúsinu í
Bergen (Bergens Nationale
tScene) 110.000 krónur árið
ssem leið.
Þegar Tryggvi Þórhallsson
skreið á náðir konungs og fjekk
hann til að brjóta stjórnarskrá
landsins og traðka þingræðinu,
lýsti hann yfir því hvað eftir
annað, bæði í ræðu og riti, að
hann ætlaði að skjóta máli
sínu undir dóm þjóðarinnar.
Nú er þessi dómur þjóðarinn-
ar kominn. En hvernig er sá
dómur? Hann er á þá leið, að
24534 kjósendur hafa með at-
kvæðum sínum látið ótvíræð-
lega í ljós andstöðu sína gegn
núverandi stjórn, en aðeins
13840 hafa greitt stjórninni
atkvæði. Þessi dómur er skýr
og ákveðinn og engum getur
blandast hugur um, að á at-
kvæðamagninu hlýtur dómsúr-
skurðurinn að grundvallast.
Við atkvæðamagnið verður að
miða, þegar spurt er hvernig
dómur þjóðarinnar hefir fallið.
Dómur þjóðarinnar er því á
þá leið, að nálega tveir þriðju
hlutar kjósenda landsins hafa
dæmt stjórnina óalandi og ó-
ferjandi, en aðeins rúml. þriðj-
ungur kjósenda hafa greitt
stjórninni atkvæði.
Nú er spurningin þessi: Ætl-
ar Tryggvi Þórhallsson, sem
þóttist ætla að skjó’ta máli
sínu undir dóm þjóðarinnar, að
hlíta þessum dómi? Eða ætl-
ar hann með nýrri kúgun og
ofbeldi að brjóta á bak aftur
þjóðarviljann, með skírskotun
til þess, að Framsóknarflokkur-
inn hafi fengið hreinan meiri
hluta á þingi, en loka augun-
um fyrir því, að sá meiri hluti
er ekki fulltrúi meiri hluta
kjósenda landsins?
Aldrei hefir það komið skýr-
ar ljós en nú við þessar kosn-
ingar, hve herfilega ranglát
núverandi kjördæmaskipun er.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
fengið 17171‘atkvæði eða um
45 af hundraði, en fær aðeins
12 þingsæti. Framsóknarflokk-
urinn hefir fengið 13840 at-
kvæði, eða um 36 af hundraði,
en fær 21 þingsæti. Sósialist-
ar hafa fengið 6198 atkv. eða
um 16 af hundraði, en fá 3
þingsæti. Kommúnistar fengu
1165 atkvæði eða 3 af hundr-
aði en fá ekkert þingsæti. Bak
við hvern Framsóknarþingmann
standa 659 atkvæði, en hvern
Sjálfstæðisþingmann um 1431
atkvæði og hvern Alþýðuflokks-
þingmann 2066 atkvæði.
Reykjavíkur-
vald.
Væri það svo hjer, sem víð
ast hvar annars staðar þar sem
lýðræði er, að hver flokkur
fengi þingsæti í rjettu hlut-
falli við það atkvæðamagn sem
hann hefir hlotið, ætti Sjálf-
stæðisflokkurinn að hafa feng-
ið 16 þingsæti, Framsókn 13,
Sósialistar 6 og Kommúnistar 1.
Samkvæmt þessum tölum er
það Ijóst, að hið nýkosna þing
verður alrangur spegill af þjóð-
arviljanum.
Við almennu kosningarnar
1927 fjekk Ihaldsflokkurinn
þáverandi 13617 atkv., eða 42.5
af hundraði, Framsókn 9533
atkv., eða 29.8 af hundraði,
Sósialistar 6098 atkv., eða 19.1
af hundraði og Frjálslyndi fl.
1858 atkv., eða 5.8 af hundr-
aði.
Þingið nýkosna verður þann
ig skipað, þegar með eru taldir
landskjörnir þingmenn, að
Framsóknarflokkurinn hefir
23 þingsæti, Sjálfstæðisflokkur-
inn 15 og Sósialistar 4.
Framsóknarflokkurinn er orð
inn í meiri hluta á Álþingi,
um það verður ekki deilt. Ekki
verður heldur um hitt deilt, að
bak við þenna þingmeirihluta
er langsamlega minni hluti
þjóðarinnar.
Nú er spurningin þessi:
En það er svo gott að vita, að
í Reykjavík hefir mikið vald, þó
I lítt liafi hún beitt því. Hún hefir
keypt rándýrar vörur og látið
leggja á sig' drápsklyfjar af alls
Það var ein ai' kosningabrell- konar sköttum með sömu þolm-
um Framsóknar að hræða fáfróða mæði og sterkur húðarklár.
bændur með ,Reykjavíkurvaldinu‘ Úr því að bændur móðgast svo
Það er sagt að þetta hafi geugið mjög yfir Reykjavíkurvaldiuu, þa
í fólkið líkt og það væri lirætt væri máske ekki svo fjarri að
við að Reykjavíkurvaldið kæmi og beita því ofurlítið meira en verið
tæki sig, ef það greiddi ekki at-[hefir. Það er illt að heita strák-
kvæði með Framsókn. ur og vinna ekki til þess.
Þó undarlegt sje, er þess hvergi Því hefir verið hreyft, að skilja
getið í hverju þetta Reykjavíkur- Reykjavík frá öðrum landshlutum
vald sje fólgið. og láta liana búa fyrir sig að
Það er ekki gott að vita, hvað öllum sínum gögnum og gæðum
bændum mislíkar við Reykjavík. Bæjarbúar myndu fagna yfir því
Reykvíkingar hafa lagt sinn svika og bændurnir missa góða mjólkur-
láusa og mikla skerf til veganna, kú. Þá myndu þeir hljótlega segja:
brúa-nna og vegaviðhaldsins um Enginn veit hvað átt hef'ir fyr
alt land og keniur þetta þó al- en mist hefir. Ef Framsókn vildi
gerlega sveitamönnunum áð notum styðja þetta mál á þingi, þá væri
Eða skyldi þeim mislíka það, að Reykjavíkurvaldið úr sögunni og
Reykjavík hefir tekist þa<5 framar bændur gætu sýnt dugnað sinn.
öllnm vonum, að skjóta skjólshúsi * að hyggja vegi, gera áveit-
yfir börn sveitamannanna, sem ur °" rækta landið styrklanst.
þeir báru allslaus út á bæjar- ])ó vjer liugsum ekki svo
mölina, og gáfu eugau kost á því hátt, þá gætum vjer margt gert
að eignast lieimili fyrir sig í th hagnaðar fyrir Rej’kjavík.
sveituuum. Reykvíkingar báðu Bændumir vilja ekki að iólkið
þau ekki um að koma, og síst úr sveitunum. Eigum við
svo mörg, að sveitir yrðu fólks- að gera þeim það til geðs, að
lausar og bærinu lenti í húsuæð- banna innflutning fólks í cæinn.
isvandræðum. Og sveitauppeldið, H-Íel' verður lítið um atviunu, og
sem svo mikið liefir verið gumað [ t)V* a a® taka hana frá bæjar-
af, reyndist ekki halcTbetra- en búum tn l)ess að fl'eyta alls bouar
svo, að börnin þutu til Reykja-1 ^Ókomufóiki ?
víkur áður en þau vorn komin á Við erum 1 mesta húsnæðishrahi
legg og oft með lítilli forsjá. Mis- °g fj°lúi manna býr í ljekgum
jafnt. gekk þeim, sem von var, en hriÍBUBpiUandi kytrum, þrátt fyrir
mörgum betur en áhorfðist. _ aRan þann fjölda húsa, sem bygð-
Maður skyldi halda, að bændurn- ur hefir verið síðust>i árin. Það
ir gleddust yfir því, og þökkuðu er lítin .vegur, að Reykvíkingar
fyrir, að þeir að minsta kosti Seti by^ yfir siS °S sína-, en erfitS-
fyltust ekki beiftar og öfundar ara er að sía ótal aðkomumonn-
yfir velgengni barnanna og köll- um fyrir húsnæði og atvinnn.
uðu þau Reykjavíkurskríl. Af aðkomumönuum mætti að
Máske mislíkar bænduuum það,lminsta kosti kref->ast l)ess- að l,eir
að Reykjavík og kauptúnin sunn
anlands eru besti markaðurinn er
bænclur fá fyrir vörur sínar. —
Mikill hluti Suðurlands nýtnr
góðs af þessu og selur Reykvík
ingurn sveitavörur miklu dýrara
en á útlendum markaði. Er það
öfundin, sem lokar augum bænd-1manna raest tU Reyk-iavíkl7r
anna fyrir því að velgengni leggfst þó á mótl henni emtt
““ öllu. Vjer þurfum ekkert til
gætu bygt yfir sig og tækju ekki
húsnæði frá öðrum.
Þá mætti minnast á eitt, sem
Reykvíkingum er í sjálfsvald sett:
Hví eigum við að sækja vörtir
okkar til Áirnessýsiu, mjólk og
því um líkt, mannanna, sem flytja
iReykjavíkur er Velgengni sjálfraj
þeirra, að bæir og sveitir eru
þeirra að sækja. Öll Gullbriugu-
Ætlar Framsókn að «tjórna | iafnnailðsynleg fyrir a.,ian þroska Kjósarsýsla er oss vinveiít og-
landmu áfram mr kÚB-a eiu- • Isvo iná mr Viníta nm RnmoHiK.s
og þnt þjoðarmnar.
landinu áfram og kúga ein
dreginn og ákveðinn þjóðar-
vilja? Er hugsanlegt, að flokk-
ur, sem hefir aðeins rúml.
þriðjung atkvæða að baki sjer,
vilji taka á sínar herðar þá
miklu ábyrgð, sem því fylgir
að fremja slíkt ofbeldi gegn
meirihluta þjóðarinnar?
Sennilega er það ætlun for-
ráðamanna Framsóknar, að
beita nýju ofbeldi gegn vilja
meiri hluta þjóðarinnar, því að
stjórnarblaðið er þegar farið
að gaspra um „sigur“ stjórn-
arinnar, og sama gera dönsk
Að líkindum liafa þeir gleymt
því, að embættismenn og Reyk
víkingar börðust mest fyrir stofn-
un myndarlegs búnaðarfjelags, er
síðar varð að Búnaðarfjelagi ís-
lands.
En Reyltvíkingar og bæjarbúar
hafa gert miklu meira. Öll nýja
bviskaparaldan með stórfeldari
ræktun en fýr gerðist og notkun
útlends áburðar er runnin frá
.bæjunum. Akureyri, Húsavík,
svo má og heita um Borgarfjörð.
Því ekki láta þessa menn sit.ja-
fyrir viðskiftum og bæjarmarkaði
hjer?
Flestir eru þó svo gerSir, að
þeir vilja að öðni jöfnu skifta við
vini sína en óvini.
Fjöldi útlendra bæja eiga vold-
ugan sparisjóð og fara sjálfir með
fje sitt. Yjer liöfum fleygt því
öllu í bankana, borgum þeim ok-
urrentur og svo lána þeir f jeð út.
um hvippinn og hvappinn, kaup-
T, , . „ TT . . .fjelögunum og hver veit hverjmn.
Reykjavik og \ estmannaeyjar, ,
. . Er Reykjavik lijeldi vel a smu,
standa þar fremst í flokki. Mis-
7
gæti hún eignast stóreflis' bæjar-
|banka áður langt. um Iiði.
Reykjavíkurvaldið gæti margt
gert, ef það raknaði vir rotinui.
Reykvíkingur.
blöð. En sá flokkur, sem hugs-Ílíkar bæuúuuum í>etta
ar sjer að stjórna landinu meðl Það mætti lengi fe,ja og margs
kúgun og ofbeldi á enga mis-) Bæirnir hafa að sjálf-
kunn skilið {s°g°u verið milliliðir milli út
Stjórnarandstæðingar á Al-'lendrnr og íslenskrar mennmgar'
þingi verða vel að muna það,.Þeir hafa sftfsagt fhm margt|
að þeir hafa nálega tvo þriðju >“• s"m ** ™ *
hkrta þjóðarinnar að baki sjer. ff""' ™,lurbæ.ur« hueaky.mum, Zjnin'ettir
Þeir mexa því ekki sklljast við matf’8,shl »„a Llvöl norðan lands, flytnr fyrj,-
rjettlætismálin fyrr en full- 31 .’” M(an upp 1 jes,,ir ; Varðarhúsinu í kv.jlil kI.
kominn sigur er fenginn. Alt sieitn- ®a htli vottui-til liamenn- gi/2 um svar ni\figar kri.stninhau
annað eru svik við þjóðina. |ingai> Sem er. að finna hÁr a við beiðni lialta mannsins við dyir
landi er auðvitað svo að segja helgidómsins; S'egir einnig’ stutta-
eingöngu í bæjunum. ferðasögu. Allir velkomnir.
Pjetur SigurðsSon, sem nýkom-