Morgunblaðið - 19.07.1931, Blaðsíða 5

Sunnudaginn 19. júlí 1931.
5
3Ylot\ittnbI«í>tí>
Kjdrdsmamálið.
Hverjir eru þar heilir.
Dómur þjóðarinnar
Kunnugt er það, að kjördæma-
skipunarmálið var gert að höf-
uðástæðu þíngrofsins. Eðlilegt
framhald af því var það, að at-
kvæði manna við kosningarnar
fjellu aðallega eftir vilja þeirra
í þessu máli. Þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins eru því að þessu sinni kosnir
til þess fyrst og fremst að gæta
rjettar þjóðarinnar í þessu máli,
auðvitað að óbreyttum ágreiningi
þeirra í öðrum málum. Ef því
þingmenn þessara flokka ekki
neyta þeirrar aðstöðu og þess
rjettar, sem þingmannaumboðið
veitir þeim, til þess að rjetta hlut
kjósenda sinna í kjördæmamálinu,
þá svíkja þeir kjósendur sína og
hafa fyrirgert rjettindum til að
fara með umíboð þeirra á þingi-
Nú niunu einliverjir spyrja:
i Hvaða gagn geta þingmenn þess-
ara flokka unnið kjördæmamálinu
á þingi, þar sem þéir eru í greini-
legum minni hluta?
Þessu er auðsvarað.
Það er skoðun lýðstjórnarsinna,
að í insta eðli sínu sje enginn
maður á móti auknum mannrjett
indum og persónufrelsi sjer til
handa. En sá, sem er með per-
sónufrelsi sjer til handa, hlýtur
einnig að verða með því til handa
öðrum, þegar er hann skilur það,
að rjettur beggja er af sömu rót
runninn, og að persónufrelsi ann-
ara er ekki skerðing á hans eigin
frelsi, heldur óbeinn og mikils-
verður stuðningur við það. Sigur
þessa máls er því alveg viss. —
Spurningin er einungis um það,
hve lamgan tíma það telmr að
koma þjóðinni allri í skilning um
þetta, og þeir menn, sem þjóðin
hefir kosið til þess að binda
enda á þann órjett, sem fjöldi
fslendinga býr við í þessu máli,
eru skyldir til að neyta aðstöðu
sinnar . til þess, að órjettinum
verði sem fyrst af ljett. Ef þeir
nú ekki hafa afl til þess að leysa
málið með breyt.ingu á gildandi
lögum, þá var þeim þó veitt ágæt
aðstaða til þess að vekja á málinu
þann skilning, sem afturhaldið á
Alþingi ekki getur staðist.
Sökum hins snögglega þingrofs
gafst mjög lítill frestur til þess
að koma kjósendum í skilning
um það, hve sjálfsagt mannrjett-
indamál kjördæmamálið er.
Þröngsýnir einangrunarmenn og
treggáfað fólk er auðvitað seinna
að átta sig á svona máli, heldur
en greindir menn, sem daglega
hlýða á rökræður um þjóðmál frá
ýmsu sjónarmiði.
Það er nú þessi grýtti jarð-
vegur, sem þingmenn Sjálfstæðis-
manna og Sósíalista voru kosnir
til að gróðursetja í skilning og
rjettsýni, fyrst sú mörk reyndist
svo víðlend, að ekki var unt að
leysa málið nú þegar með lögum.
Ef nú þingmenn beggja þessara
flokka væru einlægij- í málinu,
áttu þeir að bera það fram þegar
í þingbyrjun, en tryggja sjer áð-
ur, að það kæmist sem allra lengst
áleiðis í þinginu og vekti sem
mestar umræðar bæði innan þings
og utan. Flokkarnir áttu kost á
að tryggja málinu meiri hluta í
Efri deild, koma því gegnum all-
Framsókn
23 þingmenn
= 55 °/0.
Sjálfstæðis-
flokkur
17171 atkv.
= 45%.
Sjálfstæðis-
flokkur
164-3== 19 þm.
= Framsókn
== 13840 atkv.
m = 36°/o-
Sjálfstæðis-
flokkur
15 þingmenn
= 36%.
= Framsókn
^13 -f- 2 = 15 þm.
Alþýðu-
flokkur
6198 arkv.
= 16%.
Kommún-
istar
1165 atkv.
= 3%.
Við kjörborðið.
Sjálfstæðis-
flokkur
1431 atkv.
Alþýðu-
flokkur
4 þingmenn
= 9%.
Alþýðu-
flokkur
2066 atkv.
Framsókn
659Batkv.
Á Alþingi.
Alþýðu-
flokkur
6 -þ 1 = 7 þm.
Kommún-
istar
1 þm.
Kjósendafjöldi Flokkaskiftingin á Alþingi,
Ðokkanna á hvern kjðrdæma- ef hún væri í samræmi við
kjörinn þingmann. >dóm þjóðarinnar-.
ar umræður þar og að minsta kosti
eina umræðu í N.d. Jafnhliða hefði
orðið afarmikig um málið rætt
utan þings í blöðum og á mann-
fundurn, málinu til mikils gagns.
Jafnvel er óvíst að stjómarliðið
hefði þorað að ganga. af málinu
dauðu í N.d., er stjórnarandstæð-
ingar í Efri deild gátu tekið öll
.stj órnarfrumvörp í gislingu. _
Þessa aðstöðu notuðu ekki þing-
menn sósialista, og sátu þeir hjá
við kosningu til E.d. Er það væg-
ast sagt t-ortryggilegt. Sjálfstæð-
ismenn og sósialistar þurftu enga
jsamvinnu að hafa í E.d. í neinu
öðru máli, þótt þeir gerðu þá
tryggingarráðstöfun í því eina
máli, sem þeir voru sammála um
við kosningarnar og aðallega var
kosið um, að þeir tryggðu sjer sam
eiginlega samþyktarvald í því.
Sósialistar hefðu og engu tapað í
N.d. þó þeir hefðu fórnað öðrum
manni t.il Efri deddar, því í N.d.
sitja þeir hjá öllum kosningum.
Alþýðublaðið, sem að sönnu að-
allega er skrifað af hálfvitlausum
mönnum, en þó er gefíð iit af Al-
þýðuflokknum og á hans ábyrgð,
hefir síðan um kosningar sífelt
verig að skæla sig framan í Sjálf
stæðismenn og rjetta að þeim
tungu. Yill r'oðhænsn þetta endi-
lega skammast út, af kjördæma-
málinu.
Það er náttúrlega ekkert merki-
legt við það, að Alþbl. lætur æri-
lega, en þegar það, í stað þess að
gelta framan í fjandmenn kjör-
dæmamálsins, ærist gegn Sjálf-
^tæðismönnum, höfuðfylgismönn-
um málsins, þá var ekki laust
við, að ýmsum þætti það tor-
tryggilegt. Það skal sagt hjer bert,
að margir forkólfar Alþýðuflokks
ins eru grnnaðir um sviksamlegan
ásetning í kjördæmamálinu. Sá
grunur vaknaði við gjamm Alþýðu
blaðsins og styrktist við það, er
þingmenn flokksins gerðu ekkert.
til að líftryggja málið í þinginu.
Og því skal við bætt, að menn,
bæði úr Sjálfstæðisflokknum og
Alþýðuflokknum vænta þess, að
þegar Sjálfstæðismenn bera mál
þetta fram í þinginu, muni þing-
menn sósialista finna eitthvert
ágreiningsatriði og nota að yfir-
varpi fíl þess að svíkjast frá því.
Úr þessu verður reynslan að
skera. En þótt það sje alveg víst,
að sumir af forystumönnum sós-
ialista eru einlægir í þessu máli,
þá er hitt ekki síður víst, að meðal
þeirra, sem flokkurinn nú hefir
sent inn á þing, eru menn, sem
beita munu allri nasagáfu sinni
til þess að koma sjer í hagsmuna-
aðstöðu hjá stjórninni. Og stað-
reynd er það, að þingmenn flokks-
ins hafa þegar veitt stjórninni
þann hlutleysis stuðning í þessu
máli, sem líklegt er að tefji fram-
gang þess iim árabil.
Sigrid Undset
kemur hingað með „Nova“.
NRP. 18. júlí FB.
Frá Færeyjum er símað, að
eimskipið Nova hafi kent grunns
fyrir sunnan Þórshöfn í Færeyj-
um í gær. Skipið komst á flot
aftur af eigin ramleik eftir hálfa
klukkustund. — A meðal farþega
er skáldkonan Sigrid Undset á
leið til íslauds.