Morgunblaðið - 20.12.1931, Page 11

'
M O I? <t i* N H fi A f> l f>
11
D a n 5 s k ó 1 i
Sigiuðar Guðmundssonar og Fríðar Guðmundsdóttur.
3§kemtidansæfing í kvöld í K. R.-húsinu, uppi. Grímudansleikur dans-
:skólans verður í K. R.-húsinu laugardaginn 23. janúar. Aðgöngumiðar
3. kr. fyrir manninn. ♦
Salernahreinsun
nrerður þannig- hagað næstu 2 vikur:
1. Miðbær og vesturbær aðfaranótt þriðjudags. 2. Þingholtin, Skóla-
vörðustígur, Hverfisgötu og Lindargötu aðfaranótt miðvikudags. 3.
Laugavegur og allur Austurbærinn aðfaranótt fimtudags. Menn eru
•ámiutir um að hafa salernin ólæst þessar nætur.
Heilbrigðisfulltrúinn.
Otfararkostnaður frá allra ódýrustu til fullkomnustu gerðar hjá
Eyvindi Arnasyni,
Laufásveg 52.
Sími 485.
Sími 485.
Jannið í Finnlanði
og þjóðaratkuœði
„Svenska Dagbladet“ skrif- því hlýtur að velta alveg, a. m.
ar um það efni svohljóðandi k. ef meirihlutinn verður bann-
forystugrein. — ’ | inu andvígir.
Fyrir skömmu var það á- En verði meirihlutinn með
Ikveðið að ganga skyldi til þjóð- ( banninu, kemur það til þingsins
.aratkvæðis um bannið í Finn-1 kasta að ráða úrslitum. Spurn-
landi. Málið hefir lengi verið ingin verður þá, hvort afnema
.á dagskrá. Bjartsýnustu menn ^ eigi bannið', þar eð nokkur
þ>ar í landi og þeir sem mest. hluti þjóðarinnar mótmælir
■eru auðtrúa geta ekki lengur j lögunum og vill breytingu, og
-sjeð kosti bannsins. En um það \ segist virða bannlögin vettugi.
hefir verið að ræða, hvernig' Jafnvel ef svo fer, virðist á-
stjórnmálaflokkarnir gæti' stæða til fyrir þingið, að losa
:skammlaust skift um skoðun.' sig við þessa vandræða löggjöf,
Hver einstakur þingmaður get- og taka upp aðrar ráðstafanir
ur hæglega gefið upp skoðun í baráttunni gegn Bakkusi.
.sína. En verra er, að hverfa frá l Þetta kemur í ljós um áramót-
Ætefnu, sem verið hefir á stefnu | in. — Til þess að komast hjá
:skrá floþksins. Og vissulega | að gefa út nýjar kjörskrár, var
.getur verið nokkur áhætta fyr-; ákveðið að láta þjóðaratkvæði
ir flokk að snúa baki við bann- J fara fram þ. 30. des.
miálunum. Því enn eru bann-
vinir meðal kjósendanna. Því
hefir það ráð verið tekið, að
hliðra sjer hjá því, að taka á-
kvörðun í þinginu.
Þjóðaratkvæði er gott skálka
skjól. Með því er ábyrgðin lögð
á herðar þjóðarinnar sjálfrar.
Þjóðaratkvæðið á að vísu að-
«eins að vera ráðgefandi. En á
Rúm 10 ár eru liðin síðan
bannið var lögleitt í Finnlandi.
Lögin gengu í gildi þ. 1. júní
1919. Bannvin'ijr allra landa
fögnuðu þeim viðburði. Síðan
hefir áhugi bannmannanna
dofnað að miklum mun. Menn
hafa komist að raun um, að
bannið var að eins á pappírn-
um, og hver sem var gat veitt
sjer ótakmarkað áfengi. Hlut-
urinn er, að afnema þarf bann-
iö til þess að liægt sje að graf-
ast fyrir rætur ofdrykkjunnar
í landinu. Meðan bannið er í
lögum, er það ógerningur.
Þennan beiska sannleika þekkja
bannflokkar Finnlands.
En bannið komst á í Finn-
landi vegna þess, að bannmenn
irnir gengu að því með oddi og
egg, að ná undir sig þingflokk-
unum. Þeir heimtuðu, að allir
frambjóðendur til þings segðu
til um það, hvernig afstaða
þeirra væri til bannsins. Og
þeir voru hafðir í kjöri, sem
bannmenn gátu aðhyllst, og
safnast utan um.
f Svíþjóð komst ekkert bann
á. Þjóðaratkvæði bjargaði Sví-
um frá þeim hörmungum. Svíar
siuppu, vegna þess, að Svíar
eru meira ósamkynja að lund-
arfari en Finnar. Finnar ætl-
uðu sjer að skapa fagurt for
dæmi. Úr því varð víti, fyrir
aðra að varast.
Árlega kostar bannið Finna
100 miljónir marka. Tollgæsl-
an kostar 16 milj. Kostnaður
við fangelsin vegna bannsins
eru 50 milj. Af 10.000 föngum
í landinu, eru 2.500 sem sitja
í fangelsi vegna bannlaga-
brota. Þrátt fyrir þetta, streym-
ir áfengið í stríðum straum
inn í landið..
Það hefir verið reiknað út,
að með því að setja 100 marka
toll á hvern áfengislítra, mun
ríkið fá 500—600 milj. marka 1
af því áfengi, sem undir öllum
kringumstæðum er flutt inn í
landið. Það munar um þessar
tekjur, þegar upphæð fjárlag-
anna er 4*4 miljarðar marka.
Tekjuhalli sá, sem nú er skoll-
inn á, og komið hefir niður á
mönnum, í lækkuðum launa-
greiðslum, hefði jafnast upp að
fullu, ef þessar tekjur hefðu
verið fyrir hendi.
En af ýmsum öðrum ástæð-
um er bannið óhafandi. Það
þótti miklum tíðindum sæta, er
yfir 100 þús. finskar konur
undirrituðu áskorun um það,
að afnema bannið. Mæðurnar
þóttust ekki geta annast upp-
e-ldisstörf sín, „meðan bannlög-
iri með siðspillingu sinni eru í
gildi“. Og bindindisstarfsemin
er útilokuð, meðan lög þessi eru
við lýði.
Ýmislegt mælir á móti því,
að leggja nú mál þetta undir
þjóðaratkvæði. Þær staðreynd
ir, sem hjer eru tilfærðar, eru
mörgum kjósenda lítt kunnar,
þó þingmenn þekki þær vel.
Meðal fulltrúa þjóðarinnar á
ábyrgðartilfinningin að vera
ríkari og þroskaðri, en hún
virðist hjer vera.
Vel má vera, að alþýða
manna, sem fylkt hefir sjer
vndir merki og stefnu bann-
fiokkanna, kviki ekki frá því
viðurkenda stefnuatriði, er á
hólminn kemur. Það er til smán
ar fyrir þingið, að varpa af sjer
ábyrgðinni, í svo miklu og
flóknu vandamáli, sem þessu.
Því þeir mega vita, að vel má
svo fara að allmargir kjósend-
ur greiði atkvæði með banninu,
vel vitandi, aS menn fái
fer — og tollfrjálst meðan1
bannað er.
En vonandi hefir íinska þjóð-
iu lært svo mikið af reynslunni,
að hún ber gæfu til þess að losa
sig við bannið. Ef ekki annað
getur hjálpað til, þá kann það
að hafa sín áhrif, að Frakkar
verði fúsari til að veita Finn-
um lán, ef bánnið verður afnum
íð, en þörf mun á láni slíku, til
þess að tryggja gengi marks-
ins.
Gold-Dust
þvottaduft
best til
þvotta og
Goid-Dust
ræstiduft
best til
ræstinga.
uppþvotta.
Ásmundur Sveinsson
myndhöggvari.
Mörg undarleg skeyti hafa
Morgunblaðinu borist, en mjer er
,þó sjerstaklega eitt þeirra í minni.
Það var seint um ltvöld, haustið
1928, að jeg sat inni í skrifstofu
blaðsins, og var að lesa prófarkir
Þá er barið að dyrum og er þar
koininn sendisveinn frá símstöð
inni með skeyti.
Skeytið var frá París og var á
þessa leið:
— Sæmundnr flaug inn á selnum.
Ekkert meira. Engin undirskrift.
Jeg botnaði ekkert í þessu og
þraut, lengi heilann um hvað þetta
,ætti að þýða. Mjer datt undir
fin.s í hug höggmyndin hans Ás-
mundar Sveinssonar „Sæmundur
á seinumÁ En hvað gat hún átt
skylt við þetta? Jeg vissi ekki
betur en að sú mynd væri norður
Svíþjóð. En skeytið var frá
París. Og hvernig gat nokkurum
manni þar dottið í hug að fara
að síma um hanaf Og hvað átti
hann við með þessu „flaug inn‘1 ?
Þetta var mjer hulin váðgáta.
Meðan jeg var að brjóta heil-
ann um þetta, rakst Jóhannes
Kjarval málari inn til mín af
hendingu. Jeg spurði hvort
hann gæti ráðið þetta dularfulla
skeyti og hvort hann heldi að það
gæti staðið í nokkuru sambandi
púð höggmynd Ásmundar.
Kjarval komst á loft. Jú, hann
helt að hann skildi þetta. Og
þetta væri stórtíðindi. Ásmundur
iiefði sent mynd sína suður til
Parísar til þess að reyna að fá
liana inn á haustsýninguna þar
— listaverkasýninguna nafntog-
uðu, þar sem ekki er annað sýnt
en sannkölluð listaverk. Skeytið
sýndi að hún liefði verið tekin
sýninguna. Þetta væri stór heið
ur fyrir Ásmund og íslensku þjóð-
ina, sem fætt hefði slíkan lista
mann.
Eitthvað á
Kjarval orð.
Seinna frjettist það, að ekki
var orðum aukið í skeytinu að
jiuyndin hefði „flogið inn‘ ‘ á sýn- |
inguna. Dómnefnd sýningarinnar
en í henni eiga sæti fremstu
listdómendur Frakklands — varð
hrifin af myndinni undir eins
pg hún sá hana og meira að segja
þvatti Ásmund til þess að vinna
meira. Yar slíkt eigi lítil viður-
ltenning og uppörvun fyrir ungan
og óþektan listamann — dala-
dreng utan af íslandi. Og þetta I
varð til þess, að Ásmundur sendi!
fjórar myndir á vorsýningnna í i
París 1929. Þær voru aJlajr teknar
á sýningnna og einni þeinra valinn
Smjör,
glænýtt af strokknum d&glega.
Ostars
Svissnesknr, 30 og 45%,
Edamer, 20, 30 og 45%,
Taffel, 20 og 30%,
Gouda, 20 og 30%,
frá Mjólkurbúi Flóamanna,
þolir allan samanburð. ,
í heildsölu hjá oss. w ,
SláturfjelagUL
Trikotinenærfðt,
SUnn- og
tanhandskar.
Silkislæðnr,
SUUaokkar,
eru ffóðar jólagjafir.
Mest og best úrval í
Vöruhúsiou
Kol & Kox.
Holasalan S.I.
Sími 1514.
þessa leið, fórust
Ný bök:
mafnhiidur
eftir
þar sjerstakur heiðursstaður. Eng-
jafnmikið áfengi hvemig semjum listamanni Norðurlanda hafðil
Jón Björnsson
fæst á afgreiðslu
Morgunblaðsins og hjá bóksölmn.
Drengirnir minir
er ágæt
barnabók