Morgunblaðið - 13.03.1932, Blaðsíða 2

2
M ORG !T NBLAÐIÐ
Útgei iarmeon!
Hei dsöla lifiðir af I. fl.
Fiskilíuam,
öiknðsim og óbikiiðnm.
Síðisti viks útsilannr
er tayrjnð.
Nolið nfi vel
þessa 6 diga setn efíir ern, til þess
að kaupa ðdý a vefuaða vöru og til-
búiun fatuað
Marteinu Einarssen & Co.
Nýkomið:
Fataefni í miklu úrvaii, nýjasta tíska. Föt saumuð
eftir máli frá kr. 125.00. Tilbúin föt frá 55.00. Fermingar-
föt tilbúin, nýsaumuð, ágætt snið, einnig saumuð eftir máli.
Manchettskyrturnar spönsku, margeftirspurðu, eru nú
aftur komnar í afar miklu úrvali, ódýrar, fallegar, litegta
og sterkar.
Andrjes Andrjesson,
Laugaveg 3.
Pðskafataefnl.
komið í tima.
Vififns Onðbrandsson.
Austurstratí 10, uppi.
Hessfan
lyrirZigg jandi.
Simi 642. L. Andersen. Austurstr. 7.
Samsæti
verður frú dr. Björgu Þorláksson heldið föstudaginn 18. þ.
m. kl. 8 í veitingasölum H. Nielsens , VífilF, Austurstræti.
Þeir, sem vilja heiðra frúna með nærveru sinni, eru beðnir
að rita nöfn sín á lista, sem liggja frammi í Háskólanum, í
Verslun Gunnþórunnar Halldórsdóttur, í Versluninni „Par-
ís“ og í veitingasal „Vífils“.
OR0 flushold
Sfaieanerkendt med Barneplejeafdeling. Grundig, praktlsU og trorrtisk Undervisniotf í
alle Husmoderarbejder. Nyt 5 Maaneders Kursys bepynder 4. Maj og 4. Nvbr. Pris 105 Kr.
maanedlig. Centralvarme, Bad, elektrisk Kekken. Program sende-i. IndineldelHer modtag**-.
E. Vesterqaard. Poratanderinde.
Reykjavíkurbtjef.
12. mars.
Hafísixm.
Hjer í Reykjavík hefir verið svo
að segja sumarveðrátta undan-
farna daga. Fyrri part vikunnar
kom lítiíS eitt frost með fö-li,- er
hlý sunnanátt sveipaði skjótlega
burt.
En kuldalegar frjettir liafa bor-
ist af Norðurlandi. Hafís var kom-
inn inn að Hegranesi í Skagafirði,
og inn að Þingeyrasundi í Húna-
í óa um fyrri helgi, og bjuggust
inenn við hafþökum, í snöggu á-
falli. sem gerði. Lagarfos,s var
teptur á Hólmavík. Nova, sem lá
hjer, átti að fara norður um land,
brá sjer suður fyrir heimleiðis.
Brúarfoss, sem átti að fara hjeðan
á norðurhafnir til að taka kjöt úr
frystihúsum, fór og suður um
land. Hann er nú á Áustfjörðum
op: bíður átekta með það, hvort
h'onum gefi norður til Kópaskers,
og síðan á hinar vestari hafnir, þar
í oin íshús eru enn full af útflutn-
ingskjöti.
En vonast er eftir, að ferð hans
megi takast, því í sunnanáttar
liasti á fimtudag lónaði liafísinn
mjög frá landinu aftur.
Isfrjettir frá Yeðurstofunni eru
lessar í dag: Dettifoss, sem er á
norðurleið, símar frá Horni, að
færst sje fyrir Horn í björtu. En
þjettur ís að sjá er fjær dregur
landi. íslaust að kalla á Hima-
fióa og Skagafirði, en úti fyrir
Ólafsfirði og Siglufirði segir Esja
vera þjettar spangir. Alt undir
vindstöðu og veðráttu komið á
næstunni, hvort isinn lokar fjörð-
mn ellegar lónar frá.
Sjávarafli.
Norðnr í Siglufirði hafa menn
aflað óvenjulega mikið nú undan-
farið, þegar á sjó hefir gefið. —
Kemur það heim við fyrri reynslu,
að hafísnum fylgja oft góð afla-
brögð —■ meðan hann lokar ekki
útræði, svo allar bjargir sjeu bann
aðar.
En sjávarútvegur þar sem ann-
arsstaðar er svo lamaður af verð-
falíi afurða og fjeleysi, að sjór er
þar minna stundaður en ella væri.
í Vestmannaeyjum hefir verið
ihokafli undanfarinn hálfan mán-
uð. Fiskur er sagður þar vænn og
vel. lifraður.
Togararnir.
Stöku togarar eru komnir á
saltfisksveiðar. Hafa sjómenn þar
sama kaup og þeir áður liafa haft.
Pvo var til ætlast, að samningar
tækjust milli sjómanna og útgerð-
armanna um kaup sjómanna og
1,'indvinnufólks. En af |>eim samn-
ingum hefir ekkert orðið. lltgerð-
■ rmeiín fóru fram á 15—20 %
lækkun, en fengu ekkert ákveðið
svar.
Nú er komið fram undir háver-
tíð. Flestir togaranna Hggja enn.
En þess er að vænta, að takast
megi að halda þeim úti meðan
skarpasti aflatíminn er.
Hitt er það, að fáist ekki niður-
færs'la á útgerðarkostnaði, er við-
búið að sjósókn verði hjer stopul
með öðru eins verðlagi og nú er
;i fiski — og hömlum á innflutn-
íngi til Englands á ísfiskinum.
Verð á síiltfiski pökkuðum hef-
ir verið nú undanfarið alt að 24
'’u. kg.
Frá Spánverjum.
Hingað eru komnir spanskir tog-
arar til veiða. Hefir útgerð þeirra
margskonar hlunnindi frá stjórn
liins unga spanska, lýðveldis. Þeir
fá t. d. m§nn á skip sín, sem
vinna þar þegnskylduvinnu kaup-
laust. Hafa hin fullkomnustu skip
og tæki, að sjálfsögðu. Og eins og
gefur að skilja fá þeir afla sinn
á markaðinn á Spáni tollfrjálsan
í samkepni við fiskinn lijeðan, sem
tollaður er með 50—60 kr .skpd.
Afstaða hinnar spönsku stjórnar
til útgerðarinnar, er nærri því eins
ólík og hún getur verið ofsóknum
stjórnarinnar hjer á hendur ísl.
togaraútgerðinni.
En ,,víða koma Ilallgerði bit-
lingar1 ‘ stendur ]>ar — víðar kem-
ur Spánverjanum aðstoðin og um-
önnunin en ætla mætti.
Þeir hafa leitað hingað til þess
að fá æfða fiskimenn á skip sín,
og hafa menn gengið á mála hjá
]ieim, við hlið liinna herskyldu
Spánverja. Er ekki nema eðlilegt,
að sjómenn, sem sitja í landi auð-
um höndum, sakir þess að atvinna
við útgerð bregst, vilji lieldur taka
til liöndum á spönskum þiljum, en
Mða skorts í húsum inni.
En hin „foðurlega umhyggja"
íslenskrar útgerðar, som kemur
fram í mannsmynd Sigurjóns Ól-
aí'ssonar sjómannafjelagsformanns,
hefir felt þann spanskholla úr-
skurð, að þeir ísl. sjómenn, sem
vinna með Spánverjnnum. skuli
láta sjer nægja 15% lægra kaup
en heimtað er af íslenskum út-
gerðarmönnmn.
Þingfrestun.
Frá Framsóknarþingmönnum
berast þær fregnir, að komið hafi
til orða, að reka þingnienn lieim
enn einu sinni, áður en þingstörf-
um er lokið.
Viðbáran, sem nú er höfð á
takteinum, er sú, að hinir vísu
fjármálaspekingar Framsóknar
treysti sjer ekki til þess að semja
fjárlagafrumvarp fyrir árið 1933
svona snemma á árinu.
Ef þeir Framsóknarmenn hefðu
a undanförnum árum sýnt sjer-
staklega umönnun fyrir fjármál-
um þjóðarinnar, og fjárlögin hefðu
í þeirra höndum verið einskonar
helgur dómur, sem þeim dytti ekki
í hug að hrjóta í hág við, þá hefði
mátt hlýða á þessa viðþáru kýmn-
islaust.
En þegar þessir menn, Fram-
sóknarforkólfarnir. sem ár eftir ár
hafa virt öll fjárlög {ijóðar vett-
ugi, eins og þau væru eklci til. sól-
undað fje þjóðarinnar eftir þeim
einu reglum, sem eyðslufýsn þeirra
hefir blásið þeim í brjóst, og bit-
íingahjörð þeirra hefir sjer skamt-
að, þá er slíkum viðbárum ekki
ansað nema ineð fyrirlitningu.
Sparnaðarhugurinn.
Sparnaðarhugurinn virðist ekki
enn vera stjórnarhðinu í merg
runninn. Um tíu frumvörpum hef-
ir stjórnarliðið ungað út það sem
af er þingi, er leiða munu af sjer
ný útgjöld fyrir ríkissjóð. Og það
þó fyrirsjáanleg s.je alt að því full
stöðvun verklegra framkvæmda í
landinu, sakir ráðsmensku núver-
andi stjórnar á ríkisbúinu.
Tillaga frá Sjálfstæðismönnum,
um að skipa s.jerstaka nefnd til að
athuga, hvernig dregið verði úr út-
gjöldum ríkisins og hvort rekstri
ríkisstofnana mogi eigi koma hag-
anlegar fyrir, verður rædd í sam-
einnðn þingi næstvi daga.
Fresti Framsókn þingi til hausts,
fær sú þingnofnd gott ráðrúm til
sta’rfa. Enda mun í mÖrg horn a<5
líta.
Málin.
A þingi er rifist, eins og fyr, og
ekki altaf mest um þau efni, sem
mikilverðnst eru. Fyrsta valdaþing
Framsóknar var rjettnefnt síldar-
þing, ]>ar sem einkasala og verk-
smiðja o. fl. um síld var til um-
ræðu. . —• Enn er rætt um síldar-
mál á þingi, en nú lielst ekki neiua
um síúlarmálin á Hesteyri, þ. e.
a s. inælikerin. Hesteyrarverk-
smiðjan er nú eitt það helsta. sem
upp úr stendur rústum síldarút-
gerðarinnar. Starfsemi hennar er
því landsstjórn og sósíalistum á-
kaflega mikill þyrnir í augum.
Sjómenn þeir, sem við þann síld-
arútveg unnu í sumar, sem ánetj-
aður var ríkiseinkasölunni, voru
rjettir og sljettir matvinnungar.
Sjómenn þeir, sem lögðu afla sinn
upp í verksmiðju Kveldúlfs á
Hesteyri, fengu, í 60 daga, auk
fæðisins. 1500—2000 kr. í kaup.
Þessi samanburður er óþægileg-
iir fyrir þá menn, sem töldu síldar-
útgerðinni sig’.t til hins fyrirheitna
’.rnds, ]iegar hún var komin í kví
einokunarf jötranna.
Hagsmunir sjómanna.
En nú hafa aðdáendur síldar-
einokunarinnar sálugu fundið sjer
mál til meðferðar. Það hefir kom-
io á daginu, að inæliker Kveldúlfs
á Hesteyri, sem sjómenn hafa not-
að, hafa verið 159 lítrar að með-
altali. Hið löggilta mæliker, sem
kerin voru smíðuð eftir, hefir reynst
að vera tæplega 153 lítrar. Það hef
ir komið í ljós, að viður kerjanna
innþornar svo, að þau geta við
það stækkað um 3 lítra. En með
því að kerin voru 159 lítrar. Má
kenna verksmiðjueigendum eða
starfsmönnum þeirra um 2%
skekkju í stærð mæhkerjanna, og
af því hafi leitt, að sjómenn, sem
fengu 1980 kr. í kaup fyrir 60
daga, Iiefði átt að fá þeim mún
hærri heildarlaun, að það yrði 2000
kr„ en verksmiðjan, sem lagði820,-
000 kr. í kostnað í sumar, hafi kom
ist hjá 1600 króna útgjöldum.
Um þetta liafa sósíalistar á Al-
þingi gaman að tala. Halda, að
með því geti þeir Ieitt hugann frá
örbirgð sinni í hinum sósíalistisku
síldarmálum. frá strandi einkasöl-
unnar. þar sem sjómenn: voru mat,-
vinnungar í mesta afla ári. Þeir
lieimta, að síldin á Hesteyri verði
vigtuð. Þeir vita, að erfitt er að
leggja í viðbótarkostnað í verk-
smiðjuna á þessum tíma nokkra
tv:gi þúsúnda í vigtir. — Þeir
gera sjer vonir um, að með nýjum
kvöðum verði unnt að útrýma
þessum keppinaut hins sósíalistiska
fyrirkomulags.
Þó sjóm^jm tapi h'luta af kaúpi
sínu, með því að lengja uppskip-
unartíma síldar, skiftir ekki máli
fvrir sósíalistabrodda. Umhyggja
þeirra fvrir hag sjómannanna tek-
ur á sig margar merkilegar myndir.
,,Bautasteinar‘‘.
Meðan á þessu stendur hjer
svðra, standa minnisvarðar síldar-
einkasölunnar óhaggaðir á liaf-
skipabrvggjum Norðurlands, síld-
artiinnulilaðarnir, sem veitt var í
fram vfir allar söluvonir.
En í þeirri von, að enn verði not
fvrir bryggjurnar til einhvers,
verða síldartnnnuhlaðarnir að
hverfa þaðan fyrir sumarið. —
Kvert ? Fluttir út? Út fyrir land-
steinana að minsta kosti.