Morgunblaðið - 20.03.1932, Blaðsíða 7

M 0 R G CNBLAÐiÐ
7
ðiið Huslioldnmgsskole
Siatsanerkendt med Barneplejeafdeling. Grnndlg, praktisk og teoretlsk Undervisning i
alle Husmoderarbejder. Nyt 5 Maaneders Kuraus begynder 4. Maj og 4. Nvbr. Pris 105 Kr.
maanedlig. Centralvarme, Bad, elektrisk Kekken. Program sendes. Indmeldelser modtages.
E. Vestergaard, Forstanderinde.
sú sliekkja nemur, en eigi mun
fara fjarri, að rjett væri að draga
Ys frá þessari upphæð, í tilliti til
þeirra 6 liða, sem áður eru nefndir.
Á þennan hátt telst skattstjór-
anum svo til að dreifingarkostn-
aður erlendra vara, verði kr. 485.00
á hvert mannsbarn hjer í bænum.
Til þess að sýna fra.m á, hve fjarri
)) Hhtihhni i Olsem ((
hjer getur alls ekki verið um umráða, og sjá um leið, hve margt
stórar upphæðir að ræða. Þar við fólk hver þeirra hefði á framfæri,
bætist, að rjettmætt er að reikna hefir hann tekið það ráð að áætla sann* l)lssai hans hljóta að
töp á útistandandi skuldum frá þetta alt saman. Fyrst áætiar hann '< ra’ ma athuga h\e miklar tekjur
heildarálagningunni, ef leitað er
■að „nettó“-álagningu verslunarinn-
ar, því þau koma alls ekki fram
sem viðbótarálagning, heldur þvert
á móti, enda renna þær fjárupp-
hæðir er þannig tapast, í vasa
neytendanna, hvernig sem verslun-
in er rekin. Að vextir sjeu reikn-
aðir af vörum, sem seldar eru hjer
í Reykjavík með nokkrum gjald-
fresti, er mjög óalgengt, og getur
því ekki komið til mála í þessu
sambandi sem frádráttarliður, sem
nokkru nemi. Hitt er annað mál,
að fjársterkar verslanir, sem að
jafnaði kaupa gegn staðgreiðslu,
geta oft komist að betri kjörum en
aðrar. En sje reiknað með þeim mis
mun sem áiagningu, fer „álagn-
ing“ að verða nokkuð víðtækt
bugtak. í þessu sambandi verður
og að undirstrika það, að þó hvert
■einstakt fyrirtæki verði að telja
skatta til ríkis og bæjar sjer til
kostnaðar, og það komi bókhalds-
lega fram, sem kostnaður við versl-
unina, er ómögulegt að skoða þessa
liði sem kostnað við dreifingu var-
anna, þegar litið er á málið frá
þjóðhagslegu sjónarmiði, heldur
auðvitað sem kostnað við a§ halda
uppi starfsemi og framkvæmdum
ríkis og hæjarfjelags. Þar koma
því til frádráttar kr. 862.000.00
samkvæmt upplýsingdm skatt-
«tjóra.
Um 5. 6. lið, sem samkvæmt
•skýrslu skattstjórans nemur um
144 milj. króna, skal það tekið
fram, að umboðslaunin falla að
langmestu leyti á vörusölu til
kaupmanna utan Reykjavíkur eða
afurðasölu þeirra. Og tekjur þær
sem falla undir 6. lið (vátrygginga-
laun o. fl.) kom a'lls ekki vöru-
sölu við. Þar eð skattstjóri telur
þessa liði að öllu leyti „auknar á-
lögur á neytendur og framleiðend-
ur“ vegna sölu erlendra vara í
Reykjavík, og fær á þann hátt há-
ar álagningartölur, verður vægast
sagt að hann viti ekki hvað hann
gerir.
Þess skal enn fremur getið, að
skattstjórinn telur verslunarálagn-
inguna vera samanlagðan allan
verslunarkostnað og gróða samkv.
skýrslu sinni. En sje farið eftir
öðrum töhim hans, og innkaup alt
ásamt vörubirgðum frá árinu áður
■dregið frá útsöluverði, birgðum 31.
■des. 1930 og umboðslaunum, fæst
tala sem er kr. 215.000.00 lægri —
kaupmönnum til dómsáfellis.
Hjer hefir nú verið vikið nokk-
uð að forsendum og aðferðum skatt
stjóra við skýrslugerð þessa, og
skæl nú drepið á niðurstöðutölur
hans.
Samkvæmt reikningi hans, er
tala verslana þeirra er hjer koma
til mála 351, og skal sú tala ekki
vjefengd. En þegar kemur að tölu
þeirra er framfæri hafa af verslun,
verða aðferðir lians í hæsta máta
einkennilegar. í staðinn fyrir að
kasta tölu á verslunarmenn, eftir
skattskýrslum þeirra og öðrum
gögnum, sem skattstofan hefir til
eftir heildar-launaupphæðinni tölu
þeirra sem atvinnu hafa við versl-
un, og síðan telur hann að hver
starfsmaður hafi fyrir 4 mönnum
ao sjá. Eru þó í tölu verslunar-
fólksins verslunarnemendur, búð-
arstúlkur, sendisveinar o. þ. 1. og
mundi þá ýmsum finnast fram-
færslubyrði þessa fólks gerast æði
þung. Á þennan hátt kemst hann
að þeirri niðurstöðu, að tala þeirra,
sem framfæri hafa af verslun með
erlendar vörur í Reykjavík, sjeu
6230. Því miður eru niðurstöðutö'l-
ur manntalsins 1930 um þetta
efni ekki fyrir hendi, er því ekki
að svo stöddu hægt að sýna með
beinum tölum, hvílík fjarstæða
þetta er. Sem betur fer, er þó hægt
með samanburði við aðrar tölur að
færa fullnægjandi sannanir í þá
átt. —
Þær tölur, sem hjer skulu tekn-
ar til samanburðar er fjöldi þeirra
manna, sem framfæri höfðu af
vöruverslun í Reykjavík við mann-
talið 1920. Þó eru frádregin kaup-
fjelög og fisksalar, en skattstjór-
inn telur ekki með þá sem ein-
göngu versla með innlendar vörur
(auk Sambands ís'l. samvinnufje-
laga). Það er þó um fleira að ræða
en fisksala. eina, ætti þessi saman-
burður því að verða útreikningi
skattstjórans í hag. Þetta ár stund-
uðu þessa verslun 931 framfærend-
ur, með 1044 framfærðra. Maður
rekur þá fyrst augun í hlutfallið
milli framfærenda og framfærðra,
sem ekki er ástæða til að ætla að
hafi breytst neitt verulega á þessu
tímabili. Þetta hlutfall er ekki eins
og- skattstjóri vil'l vera láta, 100 á
móti 400, heldur að eins 100 á móti
111. Ef maður því gerði ráð fyrir
að skattstjórinn hefði áætlað
starfsmannatöluna rjett, yrði eftir
sama hlutfalli tala þeirra sem fram
færi hefðu af verslun 2631, í stað
6230, eða 42.2% af þeirri tölu, sem
skattstjórinn áætlar. Hins vegár
má ætla, að starfsfólkstalan sje
eitthvað hærri, en skattstjórinn
gerði ráð fyrir. Virðist hann hafa
áætlað starfsfólkstöluna svo lágt,
til þess að sýnt yrði fram á, hve
meðallaun þess væru há, en hafi
svo ætlað að ná sjeh greipilega
niðri á tölu framfærðra. Ef maður
nú áætlar að tala þeirra, sem
framfæri hafa af verslun í Reykja-
vík, hafi vaxið í sama hlutfalli og
mannfjöldinn þar frá 1920 til 1930,
fær maður 3161 eða 50.7% af á-
ætlun skattstjórans, og ef áætlað
er, að þessi tala hafi vaxið í sama
hlutfalli og tala verslananna frá
1919 til 1929, ársins sem síðustu
(verslunarskýrslur ná yfir, fær mað-
iir 3323, eða 53.3% af áætlun
skattstjórans.
Þá kemur að verslunarálagning-
unni. Þar reiknar skattstjórinn
með tölunni kr. 13.624.000.00, sem
þeirri álagningu er Reykvíkingar
verði að sæta á erlendum vörum.
Þetta er auðvitað skökk tala, eins
og áður hefir verið bent á, þótt
ekki sje auðvelt að segja hve miklu
hver 5 manna fjölskylda hjer í bæ
þarf að hafa að meðaltali til þess
að standast framfærslukostnaðinn,
eftir ágiskun skattstjórans.
Eftir upplýsingum frá Hagstof-
unni hefir innflutningur til Reykja
víkur árið 1930 numið kr. 47.500 -
000.00 og áætlar skattstjóri að af
því sje Vís hluti seldur utan Reykja
víkur, þó hann vilji láta svo heita,
að neytendur í Reykjavík beri all-
au sölukostnaðinn. Verður þá inn-
flutningurinn til þarfa Reykjavík-
urbúa kr. 31.667.000.00, en með
tolli (um 10%) kr. 34.834.000.00
Þá leggst við dreifingarkostnaður-
inn á þessar erlendu vörur, sam-
kvæmt skýrslu skattstjórans kr.
13.624.000.00. Dæmið lítur þá þann
ig út fyrir 5 manna fjölskyldu:
Innkaup varanna (á
höfn) ............
Tollar .............
l>reifingarkostnaður
kr. 5655.00
— 565.00
— 2425.00
Samtals kr. 8645.00
sem er kostnaður á hvert heimili
að eins vegna erlendu varanna.
Eftir skýrslum Hagstofunnar í
Reykjavík virðist mega áætla, að
erlendu vörurnar nái eigi helmingn
um af framfærslukostnaðinum. All-
ur framfærslukostnaður 5 manna
fjölskyldu í Reykjavík ætti þá að
vera nokkuð yfir kr. 17.000.00, til
þess að ágiskanir skattstjórans geti
staðist. í þessu sambandi má benda
á, að „nettó“-tekjur Reykvíkinga
þyrftu þá að vera töluvert yfir
hundrað milj. króna, til þess að
geta borið þennan framfærslukostn
að. En samkvæmt skattskýrslun-
um, voru þó nettó-tekjur manna
í Iieykjavík árið 1930 að eins kr.
35.200.000.00.
Það virðist ekki fjarri lagi, að
deila megi áætlunartölum skatt-
stjórans ýmist með 2 eða 3, til þess
að fá út sennilegar tölur, og verð-
ur þá þessi vinna hans vafasöm
dýrtíða rráðstöfun.
Það er því væntanlega íjóst, af
þessu sem hjer er sagt, að þessi
skýrsla skattstjórans brýtur í bág
við meginreglu þá, sem ber að
fylgja í opinberri skýrslugerð. Það
má ekki ætla sjer fyrirfram að fá
einhverja ákveðna mynd út af því
ástandi, sem skýrslan á að lýsa,
eins og t. d. á sjer hjer stað um
háa verslunarálagningu í Reykja-
vík. Maður verður að beygja sig
fyrir tölunum, en ekki beygja töl-
urnar eftir sínum geðþótta. Sje
þessari reglu ekki fylgt, verður
skýrslan ekki þeim til skaða, sem
henni er beint á móti, heldur höf-
undinum og upphafsmönnum
hennar.
Reykjavík, 16. mars 1932.
í Verslunarráði íslands:
Garðar Gíslason.
Richard Thors.
Jón Brynjólfsson.
H. Benediktsson.
C. Proppé.
Jes Zimsen.
••• \
—» «•••
Nýkomið:
Lanknr, prima i 50 kg. poknm,
Kartöflnr, þýskar, ágæt tegnnd.
Innköllnn sknlda.
Með því að nú er lokið meðferð þrotabús Hjörleifs
Hjörleifssonar, sem keypti af mjer Bókaverslun ísafoldar,
og tók að sjer skuldir verslunarinnar, en jeg hefi orðið þess
vör að ekki hafa komið fram í tjeðu búi allar kröfur á
hendur nefndri bókaverslun, vil jeg hjer með skora á þá,
er telja til skuldar hjá mjer út af Bókaverslun fsafoldar,
að senda kröfur sínar til hrm. Eggerts Claessens hjer í
bænum fyrir 1. maí næstkomandi.
Reykjavík, 12. mars 1932.
Sigríðnr Björnsdóttir.
8’iSveinbjörn Egilson
gamli samverkamaður minn og
kunningi fer á stað í dagblaðinu
„Yísi“ 19. f. m., með grein, sem
hann nefnir „skoðun skipa“, en
vegna þess, að ýmislegt það er í
greininni, sem gefur það í skyn,
að skipaskoðunarmennirnir fram-
kvæmi starf sitt miður vel, og að
skipaskoðunarvottorðin gefi ekki
rjetta lýsingu um ástand skipsins,
eða sjeu ekki ábyggileg, þá verður
ekki hjá því komist að fara nokkr-
um orðum um þessi langlokuskrif
hans, enda þótt þeim persónulega
isje ekki beint til mín.
Höfundur greinarinnar byrjar á
almennum hugleiðingum um það,
að skipverjar og vátryggjendur i
treysti því, að skipin sjeu traust
og vel búin, og segir, að mannorð
skipaskoðunarmanna sje í veði,
kasti þeir höndum til skoðunar-
innar. Þetta er nú ekki nema lofs-
verð hugvekja, hefði hann ekki
bætt þessu við: „Því þótt enginn
segi neitt, þá koma skipin sjálf á
sínum tíma, því upp, 'hvernig skoð-
unin hafi verið framkvæmd og
hversu ábyggileg skoðunarvottorð
sem þeim var úthlutað, hafi ver-
ið“.
Hver mundi nú trúa því, að slík
ummæli kæmu frá reyndum og
gömlum sjómanni, og ritstjóra þess
eina ópólitíska sjávarútvegsblaðs,
sem til er á íslandi.
S. E. gefur það í skyn, að skip,
sem verður fyrir skemd eftir að
hafa fengið skoðunarvottorð, þá
hljóti skemdin eða bilunin að
vera skoðuninni um að kenna, —
hvort heldur hún kom í Ijós strax
eftir skoðunina eða löngu síðar,
því orðin „á sínum tíma“ hljóta að
vera meint þannig, að þegar best
þykir henta að koma skuldinni á
skoðunarmennina.
Við skulum þá athuga, hve mik-
ið slík tilgáta hefir við að styðj-
ast.
Tökum til dæmis, að skip fer
hjeðan út, ný skoðað og með skoð-
unarvottorði um styrMeika skips
og vjelar, og góðs búnaðar, það
hreppir vont veður, missir eða
mölvar skipsbát sinn, kemur til
hafnar til að fá viðgerð á bátn-
um. Er það skoðuninni um að
ífullnægir öllum ströngustu kröf-
um sem gerðar verða. — Rósól
tannkream hefir alla hina góðu
eiginleika til að bera, sem vinna
að viðhaldi, sótthreinsun og fegurð
tannanna. — Tannlæknar mæla
með Rósól tannkreami.
H.f. Efnagerð Reykjavikur.
IVIKURITIÐ'
HNEYKSLI
11. og 12. hefti
komið út.
iniafsmlðl,
mitío ódyrt.
Mjólkurfjel. Reykjaufkur.
Haftar,
lim'r og harðir í miklu
og nýtískn úrvali.
yaruiiBsii.