Morgunblaðið - 15.05.1932, Blaðsíða 7

M 0 R G TT N B L A Ð I Ð
t
flutning á vörum þeim sem gjald-
ej-risnefnd telur svo þarflega að
h.án vill veita gjaldeyri fyrir. —
Það er stjóm á skipinu því arna.
Ægir.
Og sagt er að dómsmálaráðherra
hafi fundið mann til að taka við
skipstjóm á Ægi, sem er enn ó-
færari til þess en Einar, en hann
er nú í „stjórnskipuðu fríi“.
Afturhaldið er fundvíst á galla-
gripi í þjónustu sína.
Áburðurinn.
Búist er við að innflutningur á
tilbúnum áburði verði um það bil
% af innflutningnum árið sem
leið. Bendir það til þess að bændur
reyni í lengstu lög að halda áfram
notkun tilbíiins áburðar, telja sjer
hag í því að auka ræktunina og
balda henni sem best við, til þess
að geta aflað sjer sem bestra heyja
með sem minstum tilkostnaði í
fólkshaldi.
Nú munu það vera allmargir
bændur á landimi, sem afla nærfelt
allra heyja sinna á ræktuðu landi.
Verslimarskóliim.
Stórmyndarlega fer Verslunar-
skólinn af stað undir stjórn Vil-
hjálms Þ. Gíslasonar magisters.
Þaðan útskrifuðust um daginn 34
nemendur. 170 nemendur nutu þar
kenslu í vetur, og er skólinn, nú
orðinn með stærstu skólum lands-
ins, enda þótt hann starfi með
sárlitlum ríkisstyrk. Skólalífið hef-
ir verið hið fjörugasta í vetur, og
bætt hefir verið við ýmsum prakt-
ískum námsgreinum.
Um 80 þiisund krónur hafa
vrerslunarmenn lagt fram til þessa
skóla undanfarin ár, auk skóla-
hússins við Grundarstíg, sem nú
hefir verið keypt.
Skólastofnun þessi, eins og hún
nú er rekin, er íslenskri verslun-
arstjett til sóma og verður ís-
lenskri verslun og þjóðarvelmegun
óefað til milrils gagns í framtíð-
inni.
Jafnrjetti kjósendamna.
Fjáriögin strönduð í Efri deild,
hafa ekki komið til 3. umræðu
vegna þess, að stjórnarlðinu hefir
verið sagt, að þau yrðu feld, ef
ekki fengist viðunandi samkomu-
iag um stjórnarskrá og kjördæma-
mál.
Afturhaldið reynir vitanlega í
lengstu lög að halda í sitt rang-
fengna meirihlutavald á þingi. Á
hinn bóginn hafa fylgismenn Sjálf-
stæðismanna og sósíalista víða um
land kveðið upp úr með vilja sinn
í þessu máli, þar sem nú eru komn
ar nálega 20 þúsund undirskriftir
undir kröfu til Alþingis um jafn-
rjetti kjósenda allra flokka í
landinu. Frá þeirri kröfu geta þeir
stjórnarandstæðingar á þingi því
með engu móti vikið, án þess bein-
MnLs að svíkja kjósendur sína og
fylgismenn.
Afturhaldið hefir átt erfitt með
að átta sig á þessari staðreynd.
Sigur þess í sumar sem leið er
þegar orðinn að ósigri. Ofarir
þeirra sem standa í stað, hafa svo
greinilega komið því í kolT, ófarir
kyrstöðunnar, sem hin íslenska
þjóðtrú svo fagurlega lýsti í sög-
unum um nátttröllin sem stirðn-
uðu og urðu að steini fyrir geisl-
um hins nýja dags.
Eimurinn úr eldhúsinu.
Enn er í bygðum landsins talað
um eldhúsdagsumræðumar. Enn
ikveður við hinn sama tón þegar
um þær er rætt. Enn furða menn
sig á hinum vesælu ræðuhöldum
ráðherranna.
„Sá, er ilt verk vinnur afsakar
sig með annari dæmum“, segir
máltækið. Sú er löngum aðferð
Hriflumenskunnar í herbúðum
Afturhaldsins. Þó þótti það merki-
legt, er dómsmálaráðherrann sjálf-
ur fann sjer enga afsökun í fjár-
bruðlinu aðra en þá, að hann
myndi geta talist að standa jafn-
fætis þeim mönnum í hópi útgerð-
ar- og verslunarmanna, sem hann
hefir sífelt í 10—20 ár úthúðað
fyrir óreiðu, sukk, frekju og for-
sjárleysi.
Óþarft er að taka það fram, að
lýsing J. J. á þessum mönnum
hefir alt af verið afskræmd og úr
lagi færð. Samt heldur hann að
hann „taki sig ekki út“ fyrir
dómstóli þjóðarinnar, nema að
hafa þá menn fyrir bakvörn, sem
hann sjálfur hefir talið þjóðfje-
laginu skaðlegasta og versta.
Nýju fötin keisarans.
Ólánsmaðurinn Tryggvi Þórhalls-
son varð fyrir því óhappi á dög-
unum, að samverkamaður hans J.
J. minti á samlíkinguna með brynj
una, sem Tryggvi sagðist í fyrra
hafa' fært þjóðina í, til varnar
gegn kreppunni.
Fyrir nokkrum dögum fór einn
af kaupsýslumönnum bæjarins
fram á það við gjaldeyrisnefnd, að
hún útvegaði sjer gjaldeyri fyrir
veiðarfæri. Einn maður í nefnd-
inni aftók að gjaldeyrir fengist
til þessara nota, fyrst um sinn,
ekki fyrri en eftir nokkra mánuði.
Ef veiðarfærin ættu að fást til
landsins, þyrfti hann, að fá þau
að láni frá útlöndum.
Því nú yrðu bankarnir að safna
gjaldeyri til að greiða vexti og
afborganir af hinum erlendu ríkis-
skuldum.
Skilja menn alvöru tímanna? —
Taka verður veiðarfærin að láni,
áhöldin til þess að b.jarga sjer,
við einhver mestu fiskimið heims
— vegna þess hve ríkið er sokkið
í 'miklar skuldir.
Verður Tímabændum ekki hroll-
kalt í brynjunni hans Tryggva,?
Er það ekki sönnu nær, að Aftur-
lialdið hafi tint spjarirnar af skatt
borgurum landsin? Minnir kosn-
ingabrvnjan ekki óþægilega mikið
á nýju fötin keisarans í æfintýr-
inu, þar sem keisarinn gekk af-
ldæddur og alsnakinn, þó hróðug-
ur væri hann yfir hinum ímynd-
uðu flíkum.
Óskabarnið.
Mörg fögur orð hafa verið töluð
um Eimskipafjelag íslands, óska-
barn þjóðarinnar, sem öll þjóðin
átti að standa sameinuð um,
vernda og lilynna að.
Fyrir nokkrum árum ljet Tíminn
eitt sinn á sjer skilja, að kaup-
fjelög landsins væru fyrst og
fremst skjól og skjöldur þessa fje-
lags, þau væru eins konar fóstra
óskabarnsins. Barst þetta í tal við
framkA'æmdastjóra fjelagsins. —
Ilann glotti við og mælti á þa
leið, að hann teldi Eimskipafje-
lagið vera veitandann en kaupfje-
lögin þiggjandann í þeim við-
skiftum, því Eimskip myndi jafn
vel farnast fjárhagslega að kaup-
fjelagaviðskiftum úr sögunni.
Nú er komin út slcýrsla um
kostnað Eimskipafjelagsins, beint
tjón þess af smáhafnasnattinu m.a.
fyrir kaupfjelögin. — Tjónið er
metið af stjórnskipaðri nefnd 1%
miljón króna í 2 ár. Þetta er blóð-
takan, sem hluthafar Eimskipa-
fjelagsins og þjóðin sem heild hafa
orðið að þola í ein 2 ár. En um
ríkisstyrk vill Tímaldikan helst
neita fjelaginu. Og jafnframt set-
ur Afturhaldið upp ríkisútgerð til
höfuðs Eimskipafjelaginu.
Hjer er þá sýnd í fám dráttum
aðbúð sú sem þetta óskabam þjóð-
arinnar nýtur, meðan hið blinda
Afturhald ríkir í þessu landi.
Á hæstu stöðum.
Aðkomumaður ræddi nýlega við
samræðu við stjórnmálamann, sem
telur það ósvinnu að ljetta skött-
um af sliguðum og fjárvana at-
vinnufyrirtækjum á krepputímum.
Þannig er viðhorfið til fjármál-
anna, „á hæstu stöðum“. Er von
að vel fari ?
Eftir pöntun
Það vakti nokkra eftirtekt, er
Iljeðinn Valdimarsson kom með
einskonar vantraust á dómsmála-
ráðh. í sambandi við fimtardóm-
inn. Leikaraskapur! sögðu menn,
og svo reyndist það. Sósíalistar
greiddu vantraustinu atkv. og tóku
forsætisráðherrann um fjármálin. síðan höndum saman við Aftur-
Þótti komumanni fjármálastjómin
hafa farið þeim Tímamönnum illa
úr hendi. Gerðist hann svo djarfur
að minna á, að vel hefði farið á
því í góðærunum, að safna í sjóði
til hinna lakari.
Þá reyndi forsætisráðherrann að
leiða komumanni það fyrir sjónir,
að ógerlegt væri það með öllu að
safna í sjóði, inn á þá braut gæti
stjórnin ekki farið, af slíku hátta-
lagi myndi leiða, að landsmenn
heimtuðu að skattar yrðu lækk-
aðir(!)
Þáí varð komumanni orðfall. —
Tókst honnm ekki að halda uppi
haldsliðið í deildinni og af-
ígreiddu fimtardóminn til Ed. með
Jónasar-sniði. Síðan hefir það
komið á daginn, að vantrausttill.
mun vera komin fram til þess
að reyna með henni að þjappa
stjórnarflokknum utan um dóms-
málaráðh. eftir einhverjar innan-
flokkserjur, sem þar hafa átt sjer
stað. Útvarpið, sem þekt hefir
upptök „vantraustsinsí£, var svo
liugulsamt við stjórnarliða í sveit-
um að segja ekki frá þessum
skrípaleik fyr en sjeð var fyrir
enda hans.
vorur
fyrirliggiandi:
Pottar alskonar
Pönnur
Katlar
Könnur
Þvottaföt
Vatnskönnur
Sápuskálar
Fötur m. loki.
og án loks
Eldhússkálar
Mjólkurfötur.
og mjög margt annað í
Járnvörcdeild
Jes Zimsen.
Nýju áfengisldgin í Finnlandi.
Eins og kunnugt er hefir finska
stjórnin lagt frv. til nýrra áfengis-
laga fyrir þingið* ogferhún mjög
hörðum orðum um bannið og áhrif
þess. Minst er á nokkur atriði úr
frv. þessu í sænska tímaritinu
„Frihet och ansvarí£ (apríl) og
eru hjer nefnd nokkur dæmi.
Áfengiseinokun. Svo er til ætl-
ast, að hlutafjelag, sem stendur
undir eftirliti stjómarinnar, hafi
á hendi tilbúning áfengis, innflutn-
ing og sölu. Hefir það einokun á
öllu þessu. Hluthafar fá í mesta
lagi 7% af fje sínu. Tollur
framfærslustofnun fyrir pólitíska
uppgjafadáta og skjólstæðinga.
Heimabruggun á öli og ávaxta-
vínum er ölltun frjáls! Finnar
hafa gert sjer það ljóst, að ilt eitt
hefir leitt áf að banna slíkt og ;
ekkert eftirlit getur frarafylgt
slíku banni. Þá eru þeir og lausir
við þá vitleysu, að banna tilbún
ing áfengis í landinu, eins og ísl.
áfengislagafrv. gerir.
Sölu og veitingum ræður stjórn-
arráð (förvaltningsrád) áfengis-
einokunarinnar, sem landsstjórnin
erí skipar. Það ákveður hvort setja
lagður á aðflutt áfengi og skatt-
ur goldinn af innlendri fram-
leiðslu. Þá skal'og fjelagið borga
skatta og skyldur á sama hátt og
önnur hlutafjelög. Fjelaginu er
þó heimilt, að láta aðra brugga
áfengi og veita. það með ákveðn-
um skilyrðum.
Það hefir vakað fyrir stjórninni
með þessu skipulagi, að forðast
það, að einstakir menn gætu haft
áfengi fyrir fjeþúfu, því það
myndi aftur auka áfengisnautn.
Fyrst um sinn rennur allur
gróði áfengiseinokunarinnar, þeg-
ar allur kostnaður er greiddur, í
ríkissjóði. Síðar er ætlast til að
ríkissjóður fái að eins um þriðj-
ung, en hitt gangi til ýmsra þ.jóð-
fjelagsþarfa.
Sje nú þetta skipulag borið
saman við það, sem helst hefir
vakað fyrir oss, (nefnilega ríkis-
einokun á sölu, aðflutningi og til-
búningi áfengis), þá er sennilega
hið finska frjálslegra og betra.
Ríkið losnar við öll umsvif og
tekur gróða sinn á þurru landi.
Allur rekstur myndi verða ódýr-
ari í höndum hlutafjelags og
mannaval eftir verðleikum og
kunnáttu svo fyrirtækið yrði ekki
* Frv. þetta er nú orðið að
lögnm.
skuli á stofn sölu eða veitingar
áfengis í borgum og kauptúnum
eða ekki, hvar og hve víða, en
leita skal hún álits viðkomandi
bæjarstjórnar. Finska þingið
breytti ákvæðunum þannig, að all
ir kaupstaðir og kauptún skuli
hafa rjett til þess að fá áfengis-
verslun og veitingar, og þarf ekki
lcvfi bæjaj-stjómar að koma til
í sveitunum má hvorki veita nje
selja, nema í „túristahótelum", og
þá þeim einum, sem á hótelinu
búa. Hins vegar segir, í greinar-
gerð frv., að ekki sje að svo
stöddu ráðlegt, að takmarka að
mun aðgang að áfengum drykkj-
um. Þeir vita sem er, að slíkt yrði
vatn á myllu leynisalanna.
í borgunum má leyfa veitingar
á. alls konar áfengi á öllum stór-
um, góðum veitingastöðum, þó
ekki hýsi þeir ferðamenn. Á far-
þegaskipum og í járnbrautavögn
um má veita vín og öl, en ekki
sterkt áfengi. Hjer átti að banna
allar áfengisveitingar á farþega
skipum.
Sölutíminn í áfengisverslunum
ei mjög takmarkaður, svo þær
mega heita lokaðar hálft árið.
Gagnið af þessu er vafasamt, jafn
vel líklegt að það geti orðið til
ills. Þegar lengi er lokað, t. d. á
undan hátíðum, er hætta á að
mikið verði keypt í éinu og ef til
slæm ?
Ef þjer hafið saxa, sprungna
húð, fílapensa eða húðorma, notið
þá Rósól Glycerin, sem er hið full-
komnasta hörundslyf, er strax
græðir og mýkir húðina og gerir
hana silkimjúka og fagra. Varlst
eftirlíkingar. Gætið þess að nafnið
Rósól sje á umbúðunum.
Fsest í Laugavegs Apóteki,
lyfjabúðinni Iðunni og víðar.
H.f Efnagerð Heykfaviknr
er nú á öllu Granit. Að eins
nokkur stykki af Granit-
plötum óseld.
Sígurður lónsson.
(Versl. Hamborjr).
íþróttaskóli
minn getur enn veitt móttöku 6
drengjum.
Upplýsingar í síma 1680 í dag
og á morgun kl. 1—2 síðd.
Vigair Andrjessott.
Bflahlutar.
Rafkerti þau bestu að eius kr. 3.00.
Rafgeymar sterkir, þó ódýrir.
Rafleiðslur allar gerðir.
Fjaðrir úr betra efni en áður hefir
þekkst.
Fjaðrablöð allar stærðir.
Mjög margar smávörur tli bíla.
Timken rúllulegur í Studebaker,
Nash, Rosvelt Marmon, Intemat-
ional, Ford, Chrysler og De Soto.
Jeg mun ávalt reyna að hafa þær
vö.rur er best henta, og við góðu
verði. Hvergi fjölbreyttara úrval.
EgiU Tilhlálmsson
Laugaveg 118. Sími 1717.